«Voor mij persoonlijk één van de rijkste Nederlandstalige leeservaringen van het jaar.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Het geheime wapen’ van Janny de Heer op Lezers tippen lezers, 7 november 2019:
(…) In het dankwoord van ‘Het geheime wapen’ verklaart de auteur dat in dit boek een fictieve familie model staat voor vele mannen, vrouwen en die in Indië het oorlogsleed aan den lijve hebben ondervonden. Met andere woorden het levensverhaal van Cas en Elvira dat zich afspeelt tegen het decor van het Nederlands koloniale verleden vertegenwoordigt het leed van vele Nederlanders. (…) Het verhaal kent zijn start én einde in Suriname. We volgen Cas aldaar, maar ook in Nederlands-Indië en Nederland, waar hij zijn toekomstige echtgenote leert kennen. (…) We krijgen een kijkje in de tijd dat Nederland, Nederlands Indië en Suriname met elkaar verweven waren. (…) De cirkel lijkt rond wanneer Cas na loodzware jaren het levensgeluk met zijn gezin denkt terug te vinden op zijn geboortegrond. Maar het lot laat zich niet keren. (…) ‘Het geheime wapen’ is veel meer dan een familieroman. In het levensverhaal van Cas en Elvira kronkelt het Nederlands koloniale verleden. Uit alles in het boek blijkt dat dat Janny De Heer heel degelijke research heeft gedaan. Fictie en non-fictie zijn heel gedreven in mekaar verweven en schonken mij persoonlijk één van de rijkste Nederlandstalige leeservaringen van het jaar.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het geheime wapen’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De lezer wordt al lezend de tweede schrijver van het boek.» – Ton van Reen

VoorplatMontaillou-75Over het schrijven en beleven van ‘Vlucht uit Montaillou’ van Ton van Reen op Facebook, 6 november 2019:
In de roman ‘Vlucht uit Montaillou’ ontmoet de schrijver Boris Vian de hoofdpersonen uit zijn boek ‘Het schuim der dagen’. Hij bevindt zich op de bovenverdieping van een boekhandel, het antiquariaat, om te kijken of zijn boeken nog te vinden zijn tussen de afgeprijsde boeken en de winkeldochters. In een belendende kamer hoort hij stemmen, ze komen hem bekend voor. (…) De personen, die door al die jaren heen hetzelfde zijn gebleven, net als hij zelf, zijn blij dat ze hem zien. (…) Hoe kunnen hoofdpersonen in een boek tot leven komen en net als gewone stervelingen verwachtingen hebben, geliefd willen zijn en bemind willen worden? Hoe kan Chloé, die in het boek uit 1947 ziek wordt en jong sterft, in 2019 de hoop hebben op een mooi leven? Het is geen wonder. Dit soort dingen gebeurt in bijna elke goede roman waar een lezer aan begint. Op de eerste pagina van het boek weet hij nog niet welke personen hij aantreft in het verhaal, maar als hij een eind op weg is met lezen leert hij de hoofdpersonen beter en beter kennen. (…) Ten minste als het een goed boek is, een boek dat de lezer zelf deels mag invullen, doordat hijzelf al lezend de tweede schrijver van het boek is geworden, omdat hij elk woord dat hij leest inkleurt met de ervaringen uit zijn eigen leven, van zijn eigen omgeving, met de karakters van de mensen die hij kent. (…)
Lees verder op Columns
Of klik hier
Meer over ‘Vlucht uit Montaillou’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Brede Kristensen – Caribisch enigma. Essays

VoorplatEnigma-75Brede Kristensen
Caribisch enigma
een odyssee in een collage

Essays
Curaçao – Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 320 blz.
geïllustreerd met 2 afbeeldingen
€ 24,50
ISBN 978 90 6265 783 4 NUR 323
eerste druk 2019
presentatie 29 november 2019

Het Caribische gebied wordt gekenmerkt door tegenstellingen en ontsporingen. Er is niet één dominante cultuur, ze is heel uiteenlopend en vermengd, in tal van opzichten: etnisch, taalkundig, politiek, [ideologisch,] en religieus. Een ‘leven met verscheidenheden’, zo omschreef de Surinaamse Albert Helman de Caribische mens. Eigenlijk is het Caribisch gebied daarmee, in het klein, een afspiegeling van de wereld, een fragment dat het geheel oproept – de wereld ‘in het groot’ vertoont immers ook de tendens tot globalisering en toenemende vermenging.

In Caribisch enigma worden de cultuur, identiteit en werkelijkheid (in zoverre die is vast te stellen) van het Caribisch gebied in kaart gebracht, zoals deze uit literaire teksten uit de regio naar voren treden – en teksten uit de omgeving die deze zichtbaar beïnvloed en vormgegeven hebben. Het boek is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage.

Het boek is als een collage geschreven. Je kunt overal beginnen. Je kunt hoofdstukken overslaan en toch de rode draad ontdekken. De lezer komt tal van bekende Caribische schrijvers tegen, niet alleen uit het Nederlandstalige Caribische gebied (o.a. Luis Daal, Cola Debrot, Nydia Ecury, Radna Fabias, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Shrinivasi, Hans Vaders) maar ook internationale auteurs uit deze regio (Alejo Carpentier, Patrick Chamoiseau, Maryse Condé, Edwige Danticat, Edouard Glissant, Jamaica Kincaid, V.S. Naipaul, Jean Rhys, Saint John Perse, Derek Walcott) alsook auteurs van ver daarbuiten die de schrijvers uit de Cariben inspireerden, zoals André Breton, Johan Daisne, Martin Heidegger, Milan Kundera, Octavio Paz, Tristan Tzara, Simone Weil. Maar Brede Kristensen introduceert ook vele, vele auteurs wier namen de lezers (nog) minder bekend in de oren zullen klinken.

Brede Kristensen (Den Helder, 1946) groeide op in Nederland en op Curaçao en studeerde sociologie en politicologie aan de VU in Amsterdam, waar hij tevens promoveerde op Het Verraad van de Techniek (1982). Hij werkte onder meer als docent sociologie voor diverse instituten, het meest recent aan de Universiteit van Curaçao, en is consultant op het gebied van ‘goed bestuur’ in Oost Europa en op Caribische eilanden. Kristensen is o.a. de auteur van Een kwestie van grenzen (2008) over corruptiebestrijding en integriteit van bestuur. Hij schrijft met grote regelmaat over literatuur voor diverse tijdschriften en kranten, o.a. de Amigoe (Curaçao). Brede Kristensen woont op Curaçao.

«Spel met waarheid en verzinsel, met droom en werkelijkheid.» – Ko van Geemert

VoorplatLambrosa-75Over ‘Lambarosa’ van Annel de Noré in Parbode (nr. 163), 5 november 2019:
(…) Het boek bestaat uit drie delen en een ‘toegift’, alle voorafgegaan door citaten uit ‘The old Man and the Sea’, de beroemde novelle van Ernest Hemingway uit 1952. In deel 1 ontmoeten we drie tieners en drie kinderen. Hun vliegtuig naar Suriname is gecrasht en het ziet ernaar uit dat zij de enige overlevenden zijn. (…) Deel 2 gaat over een getrouwde man die verliefd wordt op een prostituée. (…) In deel 3 treffen we een man met geheugenverlies. (…) Het enige wat hij uit zijn verleden heeft, is een sleutel en een laptop. Daarop vindt hij het begin van een roman ‘Het lam en de roos’, een roman die hij voltooit en die sterke gelijkenis vertoont met ‘Lambarosa’. Heeft hij dit geschreven? [In] een toegift, waarin ‘Het lam en de roos’ in een tweedehandsboekwinkel opduikt, [zegt de schrijver ervan]: (…) ‘Ik, Lucas Johannes Romani, alias Lambarosa, wil dit eraan toevoegen: ik ben geboren en herboren op een bankje in het park. Ik ben mijn geheugen kwijt omdat ik duizend levens heb geleid en nog één, nog één, nog één, nog één, nog één, nog één maal duizend, tot in der eeuwigheid… Amen.’ (…) De roman is een spel met waarheid en verzinsel, met droom en werkelijkheid. (…) Annel de Noré (Paramaribo, 1950) is een belangrijk Surinaams schrijfster. (…) Ze debuteerde pas in 2000 met de roman ‘De bruine zeemeermin’, waarop een verhalenbundel en opnieuw een roman volgden. De Noré kan ontegenzeggelijk schrijven en ze heeft een rijke fantasie. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Lambarosa’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Surinaamse trouwportretten: indrukwekkend in woord en beeld.» – Joyce Doekhie

Voorplat2de druk-75Over de expositie ‘Trouwportretten: Surinaamse voorouders in beeld’ van Lucia Nankoe en Jean Jacques Vrij in Parbode (nr. 163), 5 november 2019:
Sinds medio september zijn in acht DSB-filialen in Paramaribo, Lelydorp en Nickerie, selecties van bijzondere trouwfoto’s te bezichtigen van echtparen met een Surinaamse achtergrond. DE foto’s van fosten – voeger tijd – weerspiegelen onze culturele diversiteit en geven een inkijkje in verschillende familiegeschiedenissen. (…) Met historisch onderzoeker en geneaoloog Jean Jacques Vrij, schreef Lucia Nankoe (curator ven deze reizende tentoonstelling) een huwelijksfotoboek over dit onderwerp. (…)
Klik hier voor het artikel
Meer over ‘Trouwportretten’

«Een bundel voor wie graag leest waar het op staat.» – Mathijs van den Berg

VoorplatOntbreken75Over ‘Het ontbreken hoor je niet’ van Chawwa Wijnberg op Literair Nederland, 5 november 2019:
(…) Haar gedichten zijn eenvoudig en geëngageerd van aard. Ze schrijft vaak over haar joodse achtergrond, maar gaat ook regelmatig in op de actualiteit. Dit laatste doet ze in haar nieuwe bundel meer dan het eerste. (…) Dit eenvoudige zou je kunnen roemen als glashelder. Het zijn persoonlijke en eerlijke gedichten en daarom beslist sympathiek en integer. (…) Wijnberg dicht vaak over geweld en intolerantie, thema’s die te herleiden zijn tot haar joodse achtergrond. (…) Het verleden is nooit voorbij, er is altijd weer dreiging: ‘het was er toen/het is er weer’. Misschien komt het gevaar dit keer van moslims: ‘nu mogen we/de moslims helpen/we weten van hun jodenhaat/is er nu een groter kwaad.’ Haar gedichten zijn ook op te vatten als een waarschuwing. Dat zij hier op moslims wijst is gedurfd. Veel gedichten hebben betrekking op de levensfase waarin de dichter zich bevindt. (…) Ze schrijft er vaak op ironische toon over en wil zich niet bij haar ouderdom neerleggen. (…) ‘Het ontbreken hoor je niet’ is een bundel voor wie graag leest waar het op staat en van een lach en een traan houdt.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het ontbreken hoor je niet’
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een verlangen om dingen gewoon te zeggen of op te schrijven. Quito Nicolaas koestert de taal.» – Kamiel Choi

VoorplatArgus-75Over ‘Argus’ van Quito Nicolaas op MeanderMagazine, 4 november 2019:
De eerste indruk die ik had van de bundel ‘Argus’ van Quito Nicolaas was openhartige lyriek met weinig pretentie. Regels als ‘Als mijn ogen sluiten / begint een nieuwe dag / omringd door bloemen / met een hemelse geur / het huis van vroeger strelend’ (…) duiden op een naïeve poëtica, een verlangen om dingen gewoon te zeggen of op te schrijven, in alledaagse taal. Quito Nicolaas koestert de taal. (…) Het ‘swingen en zingen van Nederlandse, Engelse, Spaanse en Papiamento woorden’ kwam meer voor in zijn vorige bundel bij In de Knipscheer, de anthologie ‘Als de aloë sluimert / Cucuisa cabisha’. Het consequente gebruik van ‘m’n’ en het stokkende ritme van zijn vrije terzines en kwatrijnen zorgen wel voor een exotische sfeer die afwijkt van continentale Nederlandstalige poëzie. (…). Het gebruik van Griekse mythologie in een bundel die zich weert tegen de overheersende cultuur van de kolonisator is op het eerste gezicht vreemd. Ik denk dat Nicolaas’ referentie naar Argus losser is te verstaan, als een metafoor voor de mengelmoes van talen, de ‘spraakverwarring’ waarvan in het eerste gedicht al sprake is. (…) Een gedicht dat de stijl en geest van deze bundel goed vertegenwoordigt is ‘Drijvende zeewolken’. (…) Er staan allusies in naar Griekse maritieme beeldtaal, (…) oorspronkelijke metaforen die de liefde voor Aruba uitdrukken. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Argus’
Meer over Quito Nicolaas bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Voormalig topambtenaar trekt ten strijde tegen de ‘islamofobie’.»

Opmaak 1Over ‘Het sluipend gif van islamofobie 1989-2019’ van Walter Palm in Volzin, november 2019:
Voormalig topambtenaar trekt ten strijde tegen de ‘islamofobie’ (= ‘de radicale afwijzing van alles wat met de islam te maken heeft’). Volgens Palm heeft ‘het gif van de islamofobie’ inmiddels de Nederlandse Grondwet bereikt: een verbod op ritueel slachten en buitenlandse financiering van moskeeën is immers niet langer uitgesloten.
Meer over ‘Het sluipend gif van islamofobie’
Meer over Walter Palm bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Vastgeroeste patronen doorbreken is onmisbaar wanneer je wilt groeien. Alles bij het oude houden: dát is pas gevaarlijk.» – Lakshmi

Lakshmi1LAKSHMI over Wereldmeisjesdag op lakshmimusic.com, 11 oktober 2019:
(…) Een 16-jarig meisje schrijft geschiedenis als klimaatactivist. Haar speech bij de U.N. klimaattop is intelligent, emotioneel, gepassioneerd en haar ogen spuwen vuur. Vuur en ambitie zie ik bij veel jonge vrouwen, maar gek genoeg wordt het door de wereld gezien als hysterie, overdreven gedoe en egotripperij. Greta Thunberg wordt online afgeschilderd als geestelijk ziek, labiel en als een puber die haar zin wil krijgen. Zou een 16-jarige jongen hetzelfde over zich heen krijgen? Of zouden we hem prijzen om zijn intelligente speeches en zijn tomeloze ambitie? Zouden we hem niet gewoon de nieuwe Al Gore noemen? Zouden we niet zeggen: natuurlijk heeft hij wat stoornissen, maar alle genieën hadden wel iets. Ik ben een meisje en voor mij was het altijd vanzelfsprekend dat mannen en vrouwen gelijk zijn. Tot ik er achter kwam dat dat verre van vanzelfsprekend was. Dat zoiets als naar school gaan in grote delen van de wereld nog niet vanzelfsprekend is, wanneer je als meisje geboren wordt. Tot ik ontdekte dat er nog steeds meisjes zijn die – amper op een ‘alle-jongens-stinken-en-zijn-stom’-leeftijd – uitgehuwelijkt worden aan mannen die hun vaders hadden kunnen zijn. (…)
[Na 77 theatershows in najaar 2018 en voorjaar 2019 gaat LAKSHMI vanaf 1 november 2019 opnieuw op Reprisetour met ‘Adem
Lees verder op Columns +
Of klik hier
Meer over LAKSHMI op deze site

«Aguilera verrast ons met een fraai stuk originele literatuur.» – Brede Kristensen

VoorplatSpeech-75Over ‘Speech van de dode moeder’ van Carlos A. Aguilera in Ñapa (Amigoe), 26 oktober 2019:
(…) Ik moet zeggen dat Aguilera ons met een fraai stuk originele literatuur heeft verrast. Beslist niet voor de poes. Ontnuchterend ook. Ons beeld van Cuba wordt ingrijpend gewijzigd. Het is vooral heel veel meer Sovjet-toestanden dan we dachten. Al lezend betrapte ik mezelf ineens erop te denken dat ik hier een Russisch verhaal aan het lezen was. Een van die ontelbare verhalen die clandestien waren gedrukte en ondergronds circuleerden. Ze werden aangeduid met de term samizdat. Vladimir Boekovski kenmerkte deze literatuur als: ‘ik schrijf zelf, ik redigeer zelf, ik censureer zelf, ik geef zelf uit, ik verspreid zelf en ik zit er zelf een straf voor uit’. Dit is Aguilera’s ‘Speech van de dode moeder’ ten voeten uit. Dit is de dode moeder zelf, die in haar waanzinnige protest tot leven komt. Met recht zou dit het ‘wonderbaarlijke’ mogen worden genoemd, ‘lo real maravilloso’, zoals Alejo Carpentier het verwoordde. De uitgave van dit korte werkje is des te interessanter om de inleiding die vertaalster Nanne Timmer schreef. Timmer plaatst de tekst tegen de achtergrond van de Cubaanse politieke realiteit en laat ook zien dat de betekenis ervan verder reikt dan de kusten van Cuba. Ze denkt ook aan de huidige liberale staat die via internet ons leven in de gaten houdt. Internet, als de kat van Aguilera. Het controlerende oog dat zich net als een spiedende kat zijn intrek neemt in onze geest. In ons is en ons onze vrijheid ontneemt. Wie zo indringend bespieding ondergaat, wordt paranoïde. Dat zien we in Cuba gebeuren, dat zien we met de moeder gebeuren die overal ‘het gevaar’ ziet opdoemen. Staat ons dit lot te wachten wanneer de invloed van het spiedende internet blijft toenemen? Geen slecht idee om Aguilera te gaan lezen.
Nieuwsgierig naar de hele recensie? Belangstellenden uit Nederland kunnen de oorspronkelijke versie aanvragen bij indeknipscheer@planet.nl
Meer over ‘Speech van de dode moeder’