«Een zeer rijk en vol leven in een heel leesbaar verhaal.» – Wim Rutgers

Opmaak 1Over Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman door Michiel van Kempen in Antilliaans Dagblad, 22 september 2016:
Hoe vangt een biograaf een schrijver die zo’n 130 boeken in alle denkbare genres van fictie en non-fictie heeft gepubliceerd als ‘musicus, geschiedschrijver, journalist, linguïst, verzetsman, politicus en diplomaat’ als een verlate ‘Renaissance-mens’ die hij zo graag wilde zijn en ‘dat ook grotendeels heeft waar gemaakt’. Albert Helman schreef naargelang van het onderwerp onder zijn eigen naam Lou Lichtveld of onder zijn schrijversnaam Albert Helman, maar gebruikte daarnaast nog een kleine vijftig andere pseudoniemen. (…) Achttien chronologisch geordende hoofdstukken leiden de lezer door nagenoeg de hele twintigste eeuw. (…) Albert Helman afdoen als literator is een veel te smalle benadering want hij was zoveel meer – al is zijn literaire productie op zich dan kolossaal. (…) Helmans biografie lezen is een feest van herkenning maar ook verbreding en verdieping. Ze is met zowel een groot inlevingsvermogen als de noodzakelijke objectiverende distantie geschreven. Michiel van Kempen is erin geslaagd van een zeer rijk en vol leven dat alle richtingen op ging, letterlijk en figuurlijk, geografisch en op maatschappelijk en geestelijk gebied, een weliswaar fors maar gelukkig ook heel leesbaar verhaal te maken dat mij althans in hoge mate geboeid heeft. Het ondanks de gevolgde beperkingen toch dikke boek leest vlot en is vaak vermakelijk. Het kost geen moeite een heel veldboeket van stijlbloempjes te verzamelen en het verhaal zit vol verhelderende anekdotes.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Michiel van Kempen op deze site
over Albert Helman op deze site

«Een enorme drang tot muziek maken.» – Mark Minnema

Opmaak 1Over ‘Morgen wordt het beter’ van JP den Tex in Noordhollands Dagblad, 22 september 2016:
JP den Tex is singer-songwriter. Al sinds de jaren zeventig zingt hij, ongevoelig voor de muzikale waan van de dag, zijn liedjes. Maar in 2013 was daar plotseling een boek, ‘Morgen wordt het beter’. Met verhalen, vooral over zijn jonge jaren in Bergen. Hij had al langer met het idee rondgelopen, vertelt Den Tex (66). “Mijn cd ‘Speak Diary’ uit 2011 was ook al autobiografisch. Het leek me leuk eens wat langer uit de weiden. Ook naar voorbeeld van Bob Dylan, die een boek met korte verhalen heeft geschreven. Vond ik erg cool, en goed geschreven bovendien. Muzikanten kunnen het dus ook, dacht ik. (…) Ik plaats mezelf in het verleden en probeer scherp te kijken. Een mens is voortdurend in beweging, de enige constante is verandering. (…) In liedjes gebruik ik simpele woorden om een ingewikkeld gevoel uit te leggen. In mijn boek was dat ook het streven. De mensen waarderen dat, merk ik. Die spaarzaamheid is een Hollandse traditie. Een liedje is een fotootje dat je verplaatst in een sfeer, een beeld. In een verhaal kan dat ook.’’
Lees hier het interview
Meer over ‘Morgen Wordt Het Beter’

«Hij kreeg zelden een literaire prijs, was een rasverteller.» – John Jansen van Galen

Opmaak 1Over ‘Rusteloos en overal. Het leven van Albert Helman’ door Michiel van Kempen in Het Parool, 15 september 2016:
Hij had altijd een ‘Renaissancemens’ willen zijn, zei Albert Helman, alias Lou Lichtveld, toen ik hem in 1979 bezocht op het eiland Tobago waar hij zich, in de zeventig, had teruggetrokken. Het is hem, met zijn enorme veelzijdigheid, gelukt. Hij was journalist, romancier, componist (onder meer van filmmuziek voor Joris Ivens), taalkundige, historicus, verzetsman en speelgoedfabrikant (het laatste als dekmantel voor het eerste), parlementslid, minister, diplomaat. Als één Nederlandse schrijver kosmopoliet genoemd kan worden is hij het wel. Geboren in Suriname in 1903, geschoold in Nederland, verslaggever aan Republikeinse kant in de Spaanse burgeroorlog, uitgeweken naar Mexico, woont in Italië, op Saba, in Paramaribo, waar al niet. Hij rekende George Orwell en Pablo Casals tot zijn vrienden, ging om met Derek Walcott en Bela Bartok. (…) De heftige vitaliteit en de ongelooflijke productiviteit van Helman doen de lezer voortdurend versteld staan. Hij schreef vijftig romans, tientallen non-fictie boeken, honderden artikelen, hield talloze lezingen, componeerde, maakte theaterstukken en bekleedde eindeloos veel culturele functies. Voeg daarbij een ingewikkeld liefdes- en gezinspatroon plus een wijdvertakte vrienden- en kennissenkring en zelfs een biografie van 863 pagina’s zal niet toereikend blijken om dit leven weer te geven.
Meer over ‘Rusteloos en overal’

«Matić’ poëzie zit vol referenties aan jazzmuziek.» – Erik van den Berg

Opmaak 1Over ‘Haarlem Nocture’ van Djordje Matić in Jazzbulletin, september 2016:
Doet jazz ertoe voor dichters van nu? Ongetwijfeld minder dan voor Hanlo en zijn generatiegenoten – maar zie Haarlem Nocturne, het Nederlandse poëziedebuut van de in Kroatië geboren zanger, vertaler en dichter Djordje Matić. Niet alleen verwijst de titel naar de bekende standard (met één a minder) uit 1938, Matić’ poëzie zit vol referenties aan jazzmuziek, die voor hem is verbonden met thema’s als ballingschap, nomadendom en uitsluiting. In 1991 ontvluchtte Matić zijn geboorteland en sinds 1993 woont en werkt hij in Nederland. ‘Een balling is een virtuoos / van dissonantie / een autist / een beschaamde gerechtigde / zonder vergunning’, schrijft hij in ‘Mensen zoals wij’, dat hij opdraagt aan Thelonious Monk. In andere gedichten waren de schimmen rond van Miles Davis, John Coltrane en George Coleman (‘Amsterdam after Dark’). Blue Bossa van Dexter Gordon, ‘barstend van kracht’, confronteert de dichter met het leven dat hij definitief achter zich liet: ‘Weemoed ineens / over een niet geleefd verleden / ineens.’
Lees hiert de recensie
Meer over ‘Haarlem nocturne’

«Droom van bloemrijke poëzie (…).» – Eric van Loo

VoorplatTussenhondenwolf72Over ‘Tussen hond en wolf’ van Klaas Jager op MeanderMagazine, 14 september 2016:
(…) Met ‘iemand’ heeft de dichter het woord ‘ik’ vermeden, maar erg onpersoonlijk is dit personage niet. Het lijkt ook geenszins op de hoofdpersoon van het beroemde ‘Iemand stelt de vraag’ van Remco Campert, want in dat gedicht is ‘iemand’ telkens iemand anders, waardoor tenslotte een massa ‘iemanden’ in verzet komt. ‘Iemand’ heeft meer weg van het ‘men’ van Kouwenaar. In Tussen hond en wolf is ‘iemand’ bovenal een eenling, die worstelt met zijn relatie tot de wereld. (…) In de laatste afdeling –‘Het andere gezicht’– slaat de dichter een geheel andere toon aan. Een aantal gedichten heeft een meer positieve, bijna mystieke sfeer. (…) De gedichten in deze afdeling zijn af en toe wat lyrischer, waarbij soms ook (half)rijm optreedt. Maar naarmate het einde van de bundel nadert, nadert ook dat andere einde, en lijkt de dichter zich verontrustend genoeg al vrijwel uit de bundel te schrijven, wanneer ‘de dag van morgen op niemand is berekend’.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tussen hond en wolf’
Meer over Klaas Jager op deze site

«Gaan we een magische tijd tegemoet?» – Rob Schouten

VoorplatSeguraOver ‘De mooie mond van Bobby Cespedes’ van Ulises Segura in de rubriek ‘Het debuut’ in Trouw, 10 september 2016:
In de verhalen van Segura snuiven de hoofdpersonen de geheimzinnige krachten van het leven en de dood op. Een anorectische vrouw koopt een cicade in een kooi, een filmer maakt een documentaire over een homoseksuele schilder van alternatieve strips, een man betreedt een oud huis dat herinneringen oproept aan zijn jeugd waarin hij met vriendjes een verdronken hond in de duinen begroef. (…) In zekere zin zijn de vertellers in Segura’s verhalen, volwassen of niet, allemaal kinderen met een open oog voor het surrealistische, soms apocalyptische karakter van de wereld – de wijde wereld, want deze verhalen spelen zich even gemakkelijk af in een anonieme wijk van Oostende als op weg naar Mars of in een filmisch Andalusië. De bevolking van Segura’s korte verhalen bestaat uit alternatievelingen, zwervers, gelukszoekers of mensen in precaire situaties die praten over hun soms visionaire werkelijkheid. (…) Ze zijn als het ware de hallucinogenen in het verder tamelijk nuchtere en samenhangende literaire klimaat van onze generatie, maar als correctie op al die goed doortimmerde, kritische, psychologisch verantwoorde bouwsels van tegenwoordig laten ze de andere, meer verrassende, onduidelijker kant van de realiteit zien. En die mag ook wel eens worden belicht.
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘De mooie mond van Bobby Cespedes’
Meer over de Extazereeks

Presentatie Extaze 19 in de Houtrustkerk

ExtazeinHoutrustkerk19Def.indd
Programma 6 oktober 2016:
Onlosmakelijk verbonden aan het papieren literaire tijdschrift Extaze, en aan het digitale supplement, zijn de publieke, thematische presentaties van elk afzonderlijk nummer die een waardevolle aanvulling zijn op de inhoud van het betreffende nummer, in dit geval van Extaze 19 over vrouwen die baanbrekend zijn geweest in de Nederlandstalige literatuur, maar deze avond ook in de politiek, de beeldende kunst en de muziek.

Een multidisciplinair programma met:
Charlotte D’Eer: Over Hadewijch en het project ‘Agents of Change: Women Editors and Socio-Cultural Transformation in Europe, 1710-1920’, waaraan zij meewerkt.
Arhur Ebeling gitaar en zang. Nummers van zangeressen die baanbrekend zijn geweest: Billie Holiday e.a.
Ingrid Rollema: ‘Ingrid en Bertha’, een film van Gerard Holthuis. Ingrid maakt een beeld van Bertha von Suttner (1843–1914), schrijfster van o.m. ‘Die Waffen nieder’ (1889). Ingrid leidt de film in.
Pauze
Heidi Koren: kort verhaal
Joke Linders: over Annie MG Schmidt
Arthur Ebeling speelt en zingt composities van Harry Bannink op teksten van Annie MG Schmidt.
Presentatie: Cor Gout Licht en geluid: Harold Verra
Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Aanvang 20.15 uur precies, deur open om 19.45 uur. Entree: € 10,00. Reserveren: redactie@extaze.nl

Meer over Extaze 19

Pablo Neruda-lezing: De dichter van de passie. Een portret

pablo-nerudaOp zondag 25 september 2016 om 14.30 uur Bart Vonck over Pablo Neruda in Salon Saffier (Utrecht):
Neruda-vertaler en dichter Bart Vonck houdt een lezing over Pablo Neruda met voordracht, beeldmateriaal, muziek. Door zijn liefdesgedichten, zijn epos over Latijns Amerika – Canto general – en zijn Oden werd de Chileen Pablo Neruda (1904-1973) al tijdens zijn leven wereldberoemd. Hij schreef een bijzonder oeuvre bijeen en ontving in 1971 de Nobelprijs voor literatuur. Al veranderde de stijl en het karakter van zijn poëzie in de loop der jaren, zijn passie bleef onveranderd. Dat gold ook voor zijn sociale en politieke betrokkenheid. Kunst en leven waren voor deze gepassioneerde poëet en politicus niet te scheiden. Ruim veertig jaar na zijn dood is zijn dichtwerk nog even vitaal en wordt het nog steeds (opnieuw) vertaald en gelezen.

In Salon Saffier vertelt Bart Vonk, die eerder al Verblijf op aarde en recent de Canto general en een keuze uit de Oden vertaalde, over het leven en het werk van de schrijver die wel als een van de belangrijkste Latijns-Amerikaanse dichters van de twintigste eeuw wordt beschouwd en wiens dichtregel ‘dan drinken we de roodste wijn die er is’ een gevleugelde uitspraak is geworden. Afgewisseld met voordracht en muziekfragmenten, met beeld, van onder anderen Mercedes Sosa en Theodorakis.
In oktober 2016 verschijnt van Pablo Neruda en keuze uit de ‘Oden’ onder de titel ‘De lippen van de aarde’ in een tweetalige editie vertaald door Bart Vonck.

Op 24 juni 1952 schreef Pablo Neruda (1904 – 1973) ‘De onzichtbare mens’, het allereerste gedicht van de omvangrijke verzameling oden die in drie boeken werden ondergebracht. De Chileense Nobelprijswinnaar bevond zich toen samen met zijn nieuwe liefde Matilde op het eiland Capri, waar ook de anonieme liefdesgedichten ‘Verzen van de kapitein’ tot stand kwamen. Het paar was al in januari 1952 op het eiland aangekomen maar moest Capri eind juni verlaten, gedwongen door een regeringsbesluit dat in de context van de Koude Oorlog was genomen. In die eerste ode, een zelfportret, schrijft de dichter over zijn gedwongen terugkeer naar zijn publieke en politieke leven. Eigenlijk is het gedicht een aanvulling bij ‘Ik ben’, de laatste cyclus van de ‘Canto general’. De eerste titel van die ode luidde ‘Pratend op straat’. In zijn befaamde lezing uit 1964 vertelt Neruda over het ontstaan van de ‘Oden’: “Ik voelde opnieuw de heel oude bekoring opkomen om een nieuw en uitgebreid gedicht te schrijven. De oorzaak lag in een vreemde samenloop van omstandigheden. Ik heb het over de ‘Elementaire oden’. Door een aansporing die van buiten kwam werden deze oden nogmaals datgene wat ik altijd voor ogen had: een gedicht dat uitgebreid en totaal zou zijn. (…) Ik vat de ‘Elementaire oden’ dus op als één enkel boek. ”

Locatie: Mirliton Theater, Boven Clarenburg 93-2 (Hoog Catharijne), Utrecht. Klik hier voor route.
Toegang: € 17,00. In verband met beperkte ruimte is tijdig reserveren noodzakelijk.
Meer over ‘De lippen van de aarde’
Meer over Pablo Neruda op deze site

De Limburgse presentatie van ‘Anbessa’s dochter’ van David van Reen

Opmaak 1Op vrijdagavond 23 september vindt om 19.30 uur de opening plaats van de foto-expositie ‘David van Reen in Ethiopië’.
De expositie van de in 2015 overleden fotograaf en schrijver David van Reen is een initiatief van Stichting Lalibela en het Wereldpaviljoen in Steyl. Tevens wordt dan van David van Reen zijn roman ‘Anbessa’s dochter’ gepresenteerd. ‘Anbessa’s dochter’ speelt in Ethiopië en wordt die dag postuum uitgebracht. U bent van harte uitgenodigd de boekpresentatie en opening van de foto-expositie mee te maken. Tevens wordt die avond de filmdocumentaire ‘David in Ethiopië’, gemaakt door L1 in 2012, vertoond. De tentoonstelling loopt tot 30 oktober 2016. Openingstijden: woensdag 14.00 tot 17.00 uur; zondag 12.00 tot 17.00 uur.
Locatie: Wereldpaviljoen, Sint Michaëlstraat 6a, 5935 BL Steyl. Toegang gratis bij de opening op 23 september om 19.30 uur.
Meer over ‘Anbessa’s dochter’

Pablo Neruda – De lippen van de aarde

nerudalippenmetlijn-75Pablo Neruda
De lippen van de aarde

Honderd ‘Oden’
Gedichten – tweetalig Nederlands-Spaans
Chili
Samengesteld, vertaald en van een nawoord voorzien door Bart Vonck
Co-uitgave met Uitgeverij P, Leuven
Genaaid gebrocheerd in omslag met blindstempel, royaal formaat, 304 blz.
€ 29,50
oktober 2016
ISBN 978-90-6265-932-6

In zijn omvangrijke verzameling oden schept Neruda “een geschiedenis van de dingen, de beroepen, de mensen, de vruchten, de bloemen [en] het leven.” Het zijn oden / van alle / kleuren en grootten, waarin de dichter alles en iedereen roemt. Zo brengt hij een ode aan de lente, die is als een groene brief / die de bomen lezen, aan de eenvoud, die hem opnieuw leerde zingen, aan de geur van zijn geliefde, aan de sterren, de maan en de zon, die het Horloge en de middelste bloem / van de hemel zijn. Met grenzeloze dankbaarheid en bewondering biedt de dichter van alles / een beetje / voor iedereen. Hij vleit onbekende goden met zijn vers, en zingt onder besterde hemelen over wat zelfs zeemeerminnen zijn vergeten: een ode aan het leven.

Neruda ziet poëzie niet als een dampende najade. Hij zet haar als wasvrouw aan het werk, laat haar brood verkopen in de bakkerijen, spinnen met de eenvoudige weefsters en ijzer beslaan in de metaalwerkplaats. Hij brengt haar naar de ondergrondse mijnen en moet lachen als ze tevoorschijn komt met haar voorhoofd vol vlekken steenkool. Zijn poëzie spreekt de taal van mensen, de taal van iedereen. In uiterst korte verzen weet Neruda vervoering en rust met elkaar te combineren. Maar zelfs achter zijn schijnbaar eenvoudige poëzie schuilen diepere betekenissen als politiek, oorlog, geheime liefde en armoede. Neruda bevecht de gevestigde machten terwijl hij het leven in al haar schoonheid herontdekt.

De oden van Pablo Neruda werden oorspronkelijk in drie boeken uitgegeven: Odas elementales (1954), Nuevas odas elementales (1955) en Tercer libro de las odas (1957). In De lippen van de aarde worden 100 oden bij elkaar gevoegd, een ruime selectie uit de drie originele bundels. Ze worden prachtig vertaald door Bart Vonck, zodat ze nu ook in het Nederlands geproefd kunnen worden. En ze smaken heerlijk.

Pablo Neruda (Chili, 1904-1973) werd geboren als Neftalí Ricardo Reyes Basoalto. Hij wordt met recht één van de grootste dichters van de twintigste eeuw genoemd. Als jongeman werd hij al bekend door zijn poëzie, die hij uitgaf onder de naam Pablo Neruda. De Chileense dichter belichaamt de traditie van de geëngageerde Latijns-Amerikaanse kunstenaars. Hij had een lange politieke carrière die in vele gedichten naar voren komt, maar hij is veel meer dan enkel een politiek dichter. Hij was een romanticus die ook liefdessonnetten schreef en een uitbundige ziel die met zijn oden het leven vierde. Hij werd het icoon van de openhartige poëzie die in een pure en eenvoudige taal het menselijk bestaan bezingt. In 1971 won hij de Nobelprijs van Literatuur. Amper twee jaar daarna stierf hij door kanker ondermijnd in verdachte omstandigheden. Het gerucht gaat dat hij door de dictatuur van Pinochet op zijn ziekbed werd vermoord.

Bart Vonck (Brugge, 1957) is actief als literair vertaler uit het Spaans, het Portugees en het Frans, met een voorkeur voor poëzie. Die voorliefde had onder andere tot gevolg dat hij de samensteller-vertaler werd van een reeks bloemlezingen van de hedendaagse Spaanse poëzie: De Tuin der Muzen, uitgegeven bij Uitgeverij P, met de steun van het instituto Cervantes. Hij vertaalde ook poëzie van onder meer Valente, Gamoneda, Maillard,Vallejo en Ortiz Uit het Frans bracht hij vertalingen van Jacqmin en Vaes, en uit het Portugees een Bloemlezing van de hedendaagse Braziliaanse poëzie en een selectie uit de gedichten van de Braziliaan Domeneck, Het veranderde lichaam (Perdu, 2015).Van de Spaanse dichter Lorca publiceerde hij in 2009 de Verzamelde gedichten bij Uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep in de befaamde Perpetuareeks waarin in 2014 ook de volledige vertaling van Neruda’s Canto general verscheen. Van Pablo Neruda vertaalde hij ook Spanje in het hart (1986), Verblijf op aarde (2004) en Ode aan een ster (2014). Bart Vonck is ook dichter en criticus. Voor zijn laatste bundel Teloor, zalig (2014) kreeg hij de Poëziepremie van de Provincie West-Vlaanderen. Zijn voorlaatste bundel Wanvuur (2008) verscheen in 2012 in het Frans als Malfeu bij uitgeverij Le Cormier.

Meer over Pablo Neruda op deze site