Literair tijdschrift Extaze 31 ‘De eeuw van Gisèle’ [Jrg. 8, nr. 3]

coverE31voorExtaze 31– De eeuw van Gisèle
achtste jaargang nr. 3, september 2019
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
genaaid gebrocheerd, geïllustreerd, 104 blz.,
€ 15,00
presentatie 5 september 2019
ISBN 978-90-6265-780-3

Het onderwerp van Extaze 31 zijn de thema’s die voorkomen in Annet Mooij’s bijzondere boek ‘De eeuw van Gisèle. Mythe en werkelijkheid van een kunstenares’, waarin de omstreden literaire kring Castrum Peregrini een belangrijke plaats inneemt. In haar essay beschrijft Annet Mooij hoe Gisèle van haar leven een kunstwerk maakte waarbij ze fictie en verfraaiing niet schuwde. Vooral haar relatie met Castrum zag ze graag gecorrigeerd. Want, hoewel zij de pelgrims (peregrini) onderdak bood, werd het haar verboden bij vriendenfeesten en leesavonden aanwezig te zijn. Onno Schilstra herkent deze situatie in een kleine gouache, getiteld ‘De Aspirant’ (tevens de titel van zijn essay), die hij aantrof in Gisèle’s atelier: drie personen staan, dicht bij elkaar, te smoezen, terwijl een vierde schuchter en nieuwsgierig toekijkt. Castrum Peregrini was het geesteskind van Wolfgang Frommel. Van de Duitse dichter Stefan George had hij een opvatting van pedagogie overgenomen die inhield dat oudere mannen jongens moesten uitkiezen om ze in te wijden in de geheimen van de poëzie en het leven. Plato’s ‘Symposion’ diende als een van de voorbeelden van deze relatie. Piet Gerbrandy belicht in zijn bespreking van deze dialoog hoe Sokrates de priesteres Diotema volgt in haar opvatting dat erotiek, mits op de juiste wijze bedreven, tot diepe filosofische inzichten leidt. Maar, als het hier gaat om het contact tussen een oudere leraar en een jonge leerling, wie leert er dan meer? De eerste, zo interpreteert Gerbrandy Sokrates’ voortgaand betoog. Hij zal ondervinden dat innerlijke schoonheid waardevoller is dan de vergankelijke fysieke aantrekkelijkheid (‘Pedagogische eros’). Het is een visie die dicht bij Arjen Mulder’s interpretatie van het tweede deel van Stefan George’s gedicht ‘In der Stern des Bundes’ komt. Niet de jongen is hier degene die in de liefdesinitiatie getraumatiseerd raakt (dus: een ander mens wordt), het is de dichter zelf die door de overgave aan zijn godheid voorgoed is veranderd (‘Het eeuwige ogenblik van Stefan George’).
Los van de ‘Gisèle-thema’s staat Hans Muiderman’s essay over de filmische schrijfstijl van Marguerite Duras (‘De verbeelding van Duras’): de pen is als een camera.

In dit nummer voorts korte verhalen van Annika van Bodegraven, Guido Eekhaut, Judith de Graaf, Ines Nijs en Inge Schollen. De gedichten zijn van Jonas Bruyneel, Maria van Oorsouw en Martine van der Reijden en het beeldend werk is van Florence Marceau-Lafleur.

De presentatie van ‘Extaze 31’ vindt plaats op donderdag 5 september 2019. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).
Meer over presentatie Extaze 31
Lees ook het digitale supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’

Walter Palm – Het sluipend gif van islamofobie (1989 – 2019). Essay

Opmaak 1Walter Palm
Het sluipend gif van islamofobie –
1989-2019

essay
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen,
230 blz., € 19,50
Eerste uitgave 2019
ISBN 978-90-6265-769-8

In 2019 was het dertig jaar geleden dat met de Rushdie-affaire het debat startte over de islam. Dit essay Het sluipend gif van islamofobie – 1989-2019 gaat uitgebreid in op de politieke exploitatie van islamofobie (het radicaal afwijzen van alles wat met de islam te maken heeft) nadat deze geëxplodeerd was als consequentie van 11 september 2001. Ook staat dit essay stil bij radicalisering als gevolg van islamofobie: islamofobie als zuurstof van radicalisering bij maatschappelijk ontwrichtende gebeurtenissen als de recente aanslagen in Nieuw-Zeeland (15 maart 2019) en Sri Lanka (21 april 2019). Op 21 mei 2019 werd bekend dat de AIVD heeft becijferd dat in de afgelopen 15 jaar 112 islamitisch geïnspireerde terroristische aanslagen zijn gepleegd in West-Europa en de Verenigde Staten. Driekwart van de aanslagen vond plaats in de afgelopen vijf jaar.

Het essay sluit af met de verontrustende constatering dat het sluipend gif van islamofobie inmiddels de Grondwet, het fundament dus van de rechtstaat, heeft bereikt en bepleit daarom de instelling van een constitutioneel hof. Dit is zeer actueel nu islamofobe wetgeving niet a priori zal stuiten op het ontbreken van een meerderheid in de op 27 mei 2019 gekozen Eerste Kamer. Gegeven de nieuwe stemverhoudingen zal een anticonstitutioneel verbod op ritueel slachten of buitenlandse financiering van moskeeën, niet automatisch getroffen worden door een veto in de pas aangetreden Eerste Kamer.

Walter Palm (Curaçao, 1951) is een expert op het terrein van integratiebeleid. Vanaf 1982 tot aan zijn pensionering in 2017 was hij werkzaam bij de directie van de rijksoverheid die belast is met integratiebeleid. In de loop der jaren heeft hij zestien ministers mogen adviseren. Met meer dan dertig jaar ervaring op het terrein van integratiebeleid wordt hij na zijn pensionering regelmatig geïnterviewd als expert op het gebied van integratie. Ook publiceert hij vaak over dit onderwerp. Daarnaast maakte Walter Palm naam als dichter in het Papiaments, het Engels en het Nederlands.
Meer over Walter Palm bij Uitgeverij In de Knipscheer

«We moeten Boeli blijven lezen.» – Ronald van Raak

geniale anarchieOver ‘Geniale anarchie’ van Boeli van Leeuwen op Koninkrijksrelaties.nu, 8 augustus 2019:
Boeli van Leeuwen, die overleed in 2007, nam geen blad voor de mond en schreef in alle openheid over zijn eiland, zoals deze woorden uit ‘Geniale Anarchie’. In Nederland zijn we wel wat gewend als het gaat om harde woorden, maar ook ik schrok toen ik deze tekst voor het eerst las: ‘De armoe en de arme: waarmee kan hij zich verdedigen? Niet alleen met kapmessen en pistolen, ijzeren staven en blote vuist! Hij heeft zijn carnaval, zijn loterij en nummers, het casino en bovenal de seksualiteit, dit troosteloos copuleren in de vale ochtend of in de hitte van de namiddag met tenslotte de zwangere gang naar Sociale Zaken, de grote buik naar voren geschoven om een verveelde ambtenaar tot ontferming te bewegen.’ Dat was in 2010 toen ik dit boek las als voorbereiding op het debat in de Tweede Kamer over de nieuwe autonome status van Curaçao. In dat debat, waaraan ook politici van Curaçao deelnamen, heb ik deze woorden van Van Leeuwen geciteerd. Ik gebruikte deze woorden toen niet om mensen te beledigen – evenmin als Boeli van Leeuwen dat ooit zo heeft bedoeld – maar omdat het beeld zo sterk is. Curaçao is een rijk land, maar met veel arme mensen. (…) Het leidt voor veel Curaçaoënaars tot een uitzichtloosheid, die Boeli op zo’n harde wijze verwoordde. We moeten Boeli blijven lezen. [ Ronald van Raak is woordvoerder Koninkrijksrelaties van de Tweede Kamerfractie van de SP. ]
Lees hier de column
Meer over ‘Geniale anarchie’ (1990)
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Hilda de Windt Ayoubi – Geef me je taal. Dat ik je beter versta. Gedichten

Opmaak 1Hilda de Windt Ayoubi
Geef me je taal. Dat ik je beter versta
Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó

gedichten
Curaçao
gebrocheerd in omslag met flappen, 238 blz.,
€ 22,00
eerste uitgave 2019
ISBN 978-90-6265-781 0

Taal is alles voor Hilda de Windt Ayoubi. Als kind van Libanese ouders groeide ze op te Curaçao. Desalniettemin noemt ze zichzelf ‘analfabeet in het Libanees’. Met name ‘minderheidstalen’ zoals het Papiamentu draagt ze een warm hart toe. Haar interesse voor tweetaligheid, meertaligheid, codewisseling, taalcontact, mediataal, en de sociale en emotionele implicaties van het behoud of verlies van moedertalen, vormde de basis voor deze indrukwekkende, deels tweetalige dichtbundel. Geef me je taal. Dat ik je beter versta is een ode aan taal en aan hen die zich daarvoor inzetten. In het bijzonder de twee linguïsten die veel betekenden voor het Papiamentu: Frank Martinus Arion en, tevens voor andere inheemse talen, Pieter Muysken. Arion die de eerste school met Papiamentu als instructietaal heeft opgericht, Muysken die vele inheemse talen van Zuid-Amerika voor de ondergang behoedde, door ze te onderzoeken en te registreren.

De bundel bestaat uit drie onderdelen: ‘Taal staat nooit stil’, waar in gedichten het belang van taal en het behoud van met name de kleine talen wordt behandeld; ‘Wond en balsem’, het deel dat ingaat op Arions leven, zijn poëzie en zijn roman Dubbelspel, Muyskens conserveren van talloze Indiaanse, Zuid-Afrikaanse en Creoolse talen van Suriname en zijn bijdrage aan het Papiamentu van de Benedenwindse Eilanden, en ‘Papiamentu voor altijd’, het haast vanzelfsprekende sluitstuk van deze bundel in tweetalige gedichten: Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó.

Het boek bevat ook een bibliografie en een omvangrijk deel met notities. ‘Een taal is niet dood, een taal leeft, groeit, neemt over van andere talen, leent aan andere talen. Hoewel elke taal regels heeft, kan niets dit natuurlijk proces stoppen’, leerde Hilda de Windt Ayoubi van Arion en Muysken. Dat ze hun wijze woorden ten harte heeft genomen blijkt uit deze imposante dichtbundel: Degene die de taal en cultuur der minderheden helpt conserveren helpt tevens bij de herleving van de wereldvrede.

Hilda de Windt Ayoubi (Curaçao, 1951) hield zich haar hele leven bezig met Taal. Ze was 30 jaar lang leraar Spaanse Taal aan de middelbare school en acht jaar docent Communicatie en Pedagogiek op de Universiteit van Curaçao. Op Curaçao is zij bekend om haar jarenlange publicaties van gedichten in vier talen in de krant Amigoe en om haar vertaling E Profeta in het Papiamentu van het wereldbekende boek The Prophet van de Libanees-Amerikaanse schrijver Kahlil Gibran. Ze kreeg er in 2015 de Award van de George and Lisa Zakhem Kahlil Gibran-leerstoel aan de Universiteit van Maryland voor: ‘The most outstanding achievement of the last ten years.’ In 2018 verscheen haar eerste dichtbundel Gedicht, een selectie van haar Nederlandse gedichten, geïllustreerd met eigen schilderijen. Ook publiceerde ze korte verhalen. Als beeldend kunstenaar nam ze met haar schilderijen deel aan vier groepsexposities. In 2019, het internationale Jaar van de Inheemse Talen, ontving Hilda de Windt Ayoubi als erkenning voor haar inzet voor de Papiamentse taal op 21 februari (Internationale Moedertaaldag ) de Unesco Certificate of Merits.
Meer over Hilda de Windt Ayoubi

Carlos A. Aguilera – Speech van de dode moeder. Theater

VoorplatSpeech-75Carlos A. Aguilera
Speech van de dode moeder

theater
Cuba
inleiding en vertaling Nanne Timmer
gebrocheerd in omslag met flappen, 72 blz.,
€ 15,00
eerste uitgave 2019
ISBN 978-90-6265-776-6

Een Russische kat, een provincie en een moeder. Dat zijn de ingrediënten van de theatermonoloog Speech van de dode moeder, van Carlos A. Aguilera (1970). Schrijvers als Tadeusz Kantor, Bertolt Brecht en Heiner Müller klinken door in het stuk van deze Cubaanse schrijver. Waanzin en politiek-filosofische beschouwingen lopen vloeiend in elkaar over. In een spel van ritmiek en herhaling tegenover alledaags taalgebruik met absurde elementen onderga je als lezer de tirade van een moeder die tekeergaat tegen een zoon en een vader, een stel dooie dienders zonder eigen wil, uitgebeeld door twee levenloze poppen. In die tirade zit echter wel een logica – een paranoïde logica, en als je die gaat begrijpen, is het al te laat. Dan ben je verstrikt geraakt in de waan van moeder. Voor je het weet kan je geen kat meer zien zonder te denken dat je een Russische spion in huis hebt gehaald.

‘Een vrouw die een rekening te vereffenen heeft met haar familie, met de staat en met zichzelf. Een vrouw die niet te stoppen is, die geen blad voor de mond neemt. Ze ziet maar één oplossing: rigoureus de strijd aangaan met alles en iedereen. Een monoloog vol tragiek en beschouwingen over de moderne maatschappij. Vol spot, ironie en waanzin, te lezen als een parodie op de rioolpers.’ – Nanne Timmer, UD Latijns-Amerikaanse Literatuur, Universiteit Leiden.

‘Een uitzichtloze situatie, waar zelfs de beelden van Orwell nog als levendig en kleurrijk tegen afsteken.’ – Ralf Junke, Leipziger Zeitung

Carlos A. Aguilera (Havana, 1970) werd in Cuba en daarbuiten bekend door zijn poëzie en performances. Hij publiceerde in alle literaire genres: verhalen, novelle, roman, poëzie, essays en theater. Speech van de dode moeder (2012) werd eerder in het Duits vertaald en opgevoerd in Düsseldorf door het theatergezelschap Pigs’ Appeal. De bekende Mexicaanse criticus Christopher Domínguez Michael noemde zijn roman El imperio Oblómov (2014) in Letras Libres ‘een van de grote Latijns-Amerikaanse romans van de eenentwintigste eeuw’.

Meer over Cuba op deze site

Elis Juliana – Blijf nog wat. Gedichten

Opmaak 1Elis Juliana
Blijf nog wat
Liefdespoëzie

Curaçao / Nederland
bezorgd door Margarita Molina
voorwoord Fred de Haas
met 14 tekeningen van de auteur
gebrocheerd met flappen, 68 blz.,
€ 18,50
Eerste uitgave 2019
ISBN 978-90-6265-950-0

‘De Curaçaose kunstenaar Elis Juliana (1927) behoort met Luis Daal en Pierre Lauffer tot de ‘Grote Drie’ van de Antilliaanse dichtkunst in het Papiaments.’ Zo luidt de aanhef van de flaptekst op Hé Patu/Waggeleend, de bloemlezing uit 2011 met 21 Papiamentse gedichten van Elis Juliana, samengesteld en in het Nederlands vertaald door Fred de Haas. Juliana dichtte echter ook in het Nederlands. Vanaf 1963 kreeg zijn Nederlandse muze bijzondere liefdesgedichten, waarvan er nu 25 verzameld zijn in Blijf nog wat: 23 gedichten in het Nederlands en twee ook in het Papiaments. Juliana voorzag ze soms van wat hij ‘krabbels’ noemde, waarvan een zestal sommige gedichten sieren. Daarnaast schonk hij zijn muze ook originele werken, waarvan er acht in deze bundel op aparte pagina’s zijn afgebeeld. Zes hiervan zijn getekend in zijn zo bekende pointillistische stijl.

Elis Juliana (Curaçao 1927-2013) was een Curaçaos dichter, schrijver, beeldend kunstenaar en archeoloog. Vanaf 1959 tot zijn pensionering in 1987 hield hij zich bezig met volkskunde en archeologie. Zijn belangstelling hiervoor leidde tot de oprichting van Fundashon Zikinzá, waarvan de collectie bewaard wordt in het Centraal Historisch Archief in Willemstad. Hij vertegenwoordigde Curaçao meerdere keren op internationale exposities met beeldhouwwerken en schilderijen. Voor zijn literaire werk werd hij o.a. in Cuba bekroond met de Premio José María Heredia.

Margarita Molina begon na verschillende werkzaamheden en een studie pedagogiek na de Tweede Wereldoorlog een loopbaan in de journalistiek en bij het onderwijs. Dit brengt haar in 1963 ook naar Curaçao, het eiland dat haar niet meer los zal laten. Zij reist met haar Nederlandse partner de wereld rond. Haar avontuurlijk en kosmopolitisch leven staat model voor de biografische roman Schaduwvrouw (2016). Hierin gaat haar Curaçaose geliefde schuil achter het personage Roy.

Meer over Elis Juliana op deze site
Meer over Margarita Molina op deze site

Janny de Heer – Het geheime wapen. Roman

Opmaak 1Janny de Heer
Het geheime wapen

Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld
roman
Suriname, Nederlands-Indië
gebrocheerd in omslag met flappen,
390 blz., € 23,50
ISBN 978-90-6265-778-0
eerste druk 2019

Is Het geheime wapen een vervolg op Buitenbeentjes (2017), haar vorige boek met verhalen van ‘vluchtelingen’ uit Nederlands-Indië? Je zou het bijna denken, want in Buitenbeentjes wordt al gesproken over een geheim wapen: de humor. Het geheime wapen, de roman, benadert een diepere hartstocht: de liefde. Liefde die standhoudt in een gestoorde wereld. Nederlands koloniale verleden, voorspoed, oorlog en armoede vormen het lot van de generaties geboren tijdens de beginjaren van de vorige eeuw.

De roman begint en eindigt in Suriname. De cirkel is rond wanneer Cas na loodzware jaren het levensgeluk met zijn gezin denkt terug te vinden op zijn geboortegrond. Daartussenin bevindt zich zijn levenswandel, behalve in Suriname, in Nederlands-Indië en in Nederland. Het is er tijdens zijn opvoeding ingepeperd en later als militair in het KNIL. Cas is gehoorzaam en plichtsbetrachting staat bij hem hoog in het vaandel, hij is trouw aan het moederland. Dit breekt hem allemaal op na de oorlog tijdens de Bersiap in Indië wanneer hij tegenover de collega’s van weleer komt te staan. Hij weet niet meer wie vriend of vijand is en in wanhoop schreeuwt hij het uit tegen zijn meerderen en richt zijn pistool: ‘Als jullie me nu niet naar Holland sturen, schiet ik je allemaal dood.’

Zijn levensloop beheerst een wereld van rijke historie maar ook een heftige geschiedenis waarin drama, passie en oorlogsgeweld zijn verweven in het huwelijk van een echtpaar dat in 1935 zo hoopvol aan de toekomst begon.

Janny de Heer woonde jaren op Curaçao en deed er historisch onderzoek, dat in 1999 resulteerde in haar debuut, Landskinderen van Curaçao, drie historische verhalen, in 2015 opnieuw uitgebracht onder de titel Yu di tera / Landskinderen. In Suriname verrichtte zij uitgebreid historisch onderzoek voor het schrijven van Gentleman in slavernij (2013), een roman over een Duitse immigrant in het 19de-eeuwse Suriname.
In 2016 verschijnt de roman De barones, een fascinerend verhaal van een door de oorlog ‘besmet’ vrouwenleven. Het geheime wapen is haar vijfde boek bij Uitgeverij In de Knipscheer.
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jazztrompettist Ado Broodboom (96) overleden

Ado Broodboom januari 2017 foto Joke Schot-75Trompettist Ado Broodboom is op donderdag 18 juli in zijn woonplaats Amsterdam op 96-jarige leeftijd overleden. Dit hebben zijn zoon Roy Broodboom en zijn biograaf Bert Vuijsje bekendgemaakt op 26 juli 2019. Ado Broodboom, op 14 november 1922 in Amsterdam geboren, was in de jaren vijftig en zestig dé Nederlandse jazztrompettist, als stersolist bij de Ramblers en mede-oprichter van Boy’s Big Band. ‘Trompet? Dat was Ado Broodboom’, schreef Remco Campert. Hij maakte platen met Amerikaanse grootheden zoals fluitist Herbie Mann en saxofonist Lucky Thompson, en hij improviseerde de muziek bij drie opvoeringen van het toneelstuk Omzien in wrok. Op vrijdag 26 juli was de uitvaart van Ado Broodboom in Crematorium Westgaarde, Amsterdam-Osdorp. In 2017 verscheen bij uitgeverij In de Knipscheer het boek Ado Broodboom trompet, zijn levensverhaal dat door Bert Vuijsje is opgetekend. Ado Broodboom had een Surinaamse vader en een Nederlandse moeder. Zij opa van vaderskant was nog geregistreerd als slaaf. In zijn rijke carrière speelde hij ook met Kid Dynamite.
Foto: Joke Schot, uit: Ado Broodboom trompet

Lees ook Erik van den Berg in de Volkskrant

Klik hier voor booktrailer 2017 van Henk Tybosch
Meer over Ado Broodboom op deze site

‘Zeven rivieren ver’ getipt in Boekenkrant

VoorplatZevenrivierenver75In de juli-editie van ‘Boekenkrant’ heeft redactie de dichtbundel ‘Zeven rivieren ver’ van Karin Lachmising:
De Surinaams-Nederlandse schrijfster Karin Lachmising pendelt al haar hele leven op en neer tussen beide landen, waar ze zich inzet voor de literatuur, kunst en cultuur. In haar nieuwe dichtbundel ‘Zeven rivieren ver’ laat ze van zich horen in geëngageerde poëzie. Ze schrijft onder andere over de verschillende aspecten van ‘afstand’, zoals de omgang tussen mensen en hoe zij samenleven. De ‘Boekenkrant’ is verkrijgbaar bij boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen.
Meer over ‘Zeven rivieren ver’
Blader hier in Boekenkrant juli 2019
Klik hier voor het overzicht van deelnemende boekhandels

Hindoestaanse Dag op Kwakoe Festival

Kwakoe
De Hindoestaanse Dag op het Kwaku Summer Festival wordt dit jaar georganiseerd op zondag 28 juli 2019 van 15:00 – 20:15 uur. Op deze dag zal de Hindoestaanse achtergrond, eten en cultuur in combinatie met entertainment centraal staan. Op deze bijzondere dag zullen daarom verschillende Hindoestaanse artiesten, bands en culturele dansgroepen optreden. Diverse kraampjes staan met Hindoestaanse artikelen in kleding, kunst en cultuur. Van uitgeverij In de Knipscheer werken aan het programma mee Raj Mohan (met ‘Daayra Unplugged’) en Karin Lachmising (leest uit ‘Zeven rivieren ver’).
Meer over Karin Lachmising bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Raj Mohan bij Uitgeverij In de Knipscheer