Categorie: Recensies

«Pleidooi voor een slavernijmuseum in Amsterdam reduceert de nazaat tot iemand die twee eeuwen niets heeft gepresteerd op het gebied van emancipatie.» – Aart G. Broek

Aart G. Broek in gesprek met Rob Zwetsloot op Salto Radio Amsterdam, 4 maart 2024:

«Rutte c.s. spreken van ‘een komma en nu gaan we beginnen met het herstel’ net alsof de slavernij  vorige week is afgeschaft. Die emancipatie heeft de afgelopen 200 jaar al plaatsgevonden!  Men reduceert daardoor die nazaten tot mensen die tot nu niets zouden hebben gepresteerd. Dat die nazaten, Afro-Curaçaoënaars en ook blanken,  de afgelopen eeuw eisen aan zichzelf stelden en hebben bijgedragen aan de  verdere emancipatie van allerlei nazaten is uit het zicht verdwenen.»

Luister en kijk hier naar het gesprek
Meer over ‘Je wordt zelf niet wit door een ander zwart te maken’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Grensoverschrijdend gedrag?Tegenspraak kan je letterlijk of figuurlijk de kop kosten.» – Aart G. Broek

Over ‘Dwarsliggers’ door Aart G. Broek in artikel op Management Site, 4 maart 2024:

Grensoverschrijdend gedrag? Hoog tijd om tegenspraak te leren geven en te faciliteren. (…) Het is een fikse opgave voor ieder van ons om naar tegendraadse en deugdelijk onderbouwde kritiek te luisteren. Waarom is het zo’n opgave om tegenspraak te incasseren en daadwerkelijk te verwerken? Een antwoord formuleren begint met weten wat er sociaal-emotioneel speelt. In essentie is de pijnlijke schok die bij gefundeerde tegenspraak ontstaat een kwestie van ‘schaamte’. Door de onderbouwde kritiek horen we praktisch even niet ín de groep, maar staan juist te kijk vóór de groep waartoe we (willen) behoren. In onze jeugd doen we allemaal pijnlijke ervaringen op met het slachtofferschap van afwijzen, uitsluiten, kleineren. Ervaringen met dergelijke vernederingen én de angst die opnieuw te kunnen ervaren noemen we schaamte. (…) Het gaat bij schaamte om de ervaring dat het persoonlijke ‘ik’ wordt geraakt. Dat snijdt ons diep door de ziel. (…) We haten schaamte: het venijnige samenballen van angst, verdriet en woede. (…) De schok van schaamte vertaalt zich in agressie. (…) Tegenspraak kan je letterlijk of figuurlijk de kop kosten. (…) De geschiedenis leert ons dat tegenspraak dikwijls getergd van tafel wordt geslagen en de boodschapper hardhandig worden uitgeschakeld. (…) De persoon die de tegenspraak aandraagt heeft vrijwel altijd het beste met de eigen organisatie – of de samenleving in het algemeen – voor. (…) In principe kan iedere (overheids)organisatie of elk bedrijf voordeel behalen met het faciliteren van tegenspraak. (…) Bovendien mag van deugdelijk gefaciliteerde tegenspraak worden verwacht dat het een preventieve werking heeft op het steeds dreigende klokkenluiden. Kortom, voorkom klokkenluiden, word een dwarsligger. (…)

Lees hier het artikel
Meer over ‘Dwarsliggers’

«Gedichten van een van de belangrijkste mandarijnen in de Nederlandse literatuur.» – Rob Schouten

Over ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland in Trouw, 29 december 2023:

Je moet er maar opkomen, een bloemlezing uit het werk van Victor E. van Vriesland (1892-1974): ‘Gekozen gedichten’. Van Vriesland was jarenlang een van de belangrijkste mandarijnen in de Nederlandse literatuur, iemand die in jury’s zat en mede het poëtisch klimaat bepaalde. Hij schreef zelf ook gedichten maar die zijn zo goed als vergeten. (…) Toch is het interessant om eens terug te kijken op het werk van Van Vriesland. (…) De poëzie van Van Vriesland is gemiddeld behoorlijk stijf spul, strak in het pak en rijmend, al werd ook de dichter Van Vriesland op het laatst van zijn leven wat losser en vrijer van toon. (…) Toch, als je er maar lang genoeg naar kijkt, proef je, onder die nette dekmantel van keurig gekozen woorden, wel iets tijdloos in zijn gedichten, iets van de eeuwige pijn en vreugde van het bestaan. (…) Bijzonder, zo’n kijkje in een preutse, verheven tijd van welgevormde, ietwat intellectualistische gedichten door een voormalig poëtisch machthebber.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over Rob Groenewegen

«Een heerlijk, geweldig goed geschreven boek.» – Marianne Janssen

Over ‘Kloppen voor de lift’ van Kees Broere op LeesKost, 28 februari 2024:

De auteur noemt dit boek vol herinneringen ‘een nachtkastjesboek’, vol korte lichtvoetige stukjes waarin hij zijn lezer éven bij de hand neemt om mee te dromen naar dat kleine detail dat geen verhaal voor de krant was, maar des te waardevoller voor een boek als dit. (…)  Mandela was een beste man. Hij heeft veel voor de wereld betekend. Maar ondanks dat waren er drie redenen waarom Kees Broere Mandela haatte. Weliswaar werd dankzij hem de Voetnoot van Arnon Grunberg in de Volkskrant eenmaal vervangen door een stukje van de Afrika-correspondent. Maar verder… Nelson Mandela was er de schuld van dat een exclusief radio-interview dat Broere in 1992 met hem had nooit is uitgezonden. Nelson Mandela kostte Broere bijna zijn baan. En, last not least Nelson Mandela kostte hem een relatie. Het is een drietal zinnen dat opgesomd in deze ene alinea bijna pathetisch overkomt. Want wat heeft een held als Mandela uitgevoerd dat hij zoveel invloed had op het leven van een vlijtige correspondent? Kijk, daarvoor zult u zich moeten verdiepen in de herinneringen van Broere, de correspondent die van hot naar her reisde als het maar een verhaal opleverde. (…) Een heerlijk, geweldig goed geschreven boek voor ieder die graag lees-reist met een kenner als gids.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Kloppen voor de lift’
Meer over Kees Broere bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een solide gecomponeerd boek, als een album van de beste tijdloze musici.» – Jeroen Heuvel

Over ‘Schutkleur’ van Bernadette Heiligers op Literatuurgeschiedenis, 28 februari 2024:

(…) Bernadette Heiligers weeft controversiële draden van recente toestanden in de Curaçaose maatschappij tot een kleurig kleed over toestanden die eeuwen geleden zijn ontstaan en die tot op de dag van vandaag hun sporen op het eiland hebben. Ze doet dat met rake observaties en een dosis humor. Subtiel beschrijft ze de complexe gevoeligheden die op het eiland leven, zoals het ‘probleem’ van kleur van de donkere Corine in de nagenoeg witte familie: ‘Ik kwam als nummer vijf met restanten uit de erfenis van mijn moeders voorouders, zoals neusvleugels die op echte vleugels leken en een huidskleur die veel te donker was om door te kunnen gaan voor wit.’ De motieven vaderschap en kleur worden met elkaar verbonden in een passage over Harold en Corine: toen zij kinderen waren, lachte hij haar altijd uit om haar donkere huidskleur, platte neus en kroeshaar. Maar dat had hij nooit meer gedaan sinds zij had geroepen dat zij ‘het aan zijn vader zou vertellen als hij er een zou hebben gehad’. (…) Corine is soms kind, soms studente in Nederland, en meestal de vrouw van middelbare leeftijd, op Curaçao, ongetrouwd, met een jongvolwassen dochter. ‘Schutkleur’ is daarom een solide gecomponeerd boek, als een album van de beste tijdloze musici.

Lees verder op Literatuurgeschiedenis
Meer over ‘Schutkleur’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Jeroen Heuvel bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een kalme, haast vertragende toonzetting domineert.» – Jan Paul Hinrichs

Over ‘Het leven is snel genoeg’ van Diederik Gerlach en Hein van der Hoeven in De Parelduiker 2024/1, 26 februari 2024:

(…) Normaal volgt zijn illustratie de tekst. Nu gebeurt het omgekeerde: in ‘Het leven is snel genoeg’ publiceert (…) Hein van der Hoeven (…) twee novellen die zijn geïnspireerd door twaalf schilderijen van Diederik Gerlach die al jaren bestonden. Deze schilderijen vormen twee series, ‘Mach mal Pause’ en ‘Eile mit Weile’, waarop de koepeltitel ‘Het leven is snel genoeg’ inspeelt. Gerlach schildert in zijn karakteristieke, aan oude reclamefolders herinnerende retropastelstijl vol collageachtige surrealistische elementen vooral de Duitse wereld vol chroom en formica die hij kent uit zijn jeugd: de jaren vijftig en vroege jaren zestig. (…) In de novellen ‘De Hofmeister-knik’ en het titelverhaal ‘Het leven is snel genoeg’ gaat het om verhoudingen van ouders met kinderen, vol affaires die verzwegen werden, bedrijfsstages, zakenreizen, maar ook om een lange, trage vriendschap, uitdraaiend op elkaars onbereikbaarheid, tussen een Nederlandse man en vrouw met Duitse wortels. Een Koude Oorlog-spionageaffaire die de hoofdrolspelers raakt, bewijst dat niet alles pluis is in deze wereld. Het resultaat is een tweeluik dat voelt als een bad in de materialistische sfeer van de vroege jaren zestig, de tijd van het Wirtschaftswunder. Locaties zijn Duitsland, Oostenrijk, Rotterdam en Den Haag. Een kalme, haast vertragende toonzetting domineert. Het is een verdienste van Hein van der Hoeven dat zijn lage verteltempo, waarvoor de door hem opgevoerde Daf symbool staat, juist nieuwsgierig maakt en spanning vasthoudt. (…) Het bijzondere, onmiskenbaar nostalgische gevoel (…) dragen Gerlach en Van der Hoeven onderkoeld en vakkundig uit in hun Gesamtergebnis van tekst en beeld. (…)

Lees hier de recensie
Kijk hier naar de film van Eric de Vries
Meer over ‘Het leven is snel genoeg’
Meer over Hein van der Hoeven bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een rijk, mooi geschreven verhaal over grote thema’s.» – Jan Hendrik Bakker

Over ‘De vriend van Matisse’ van Theo Monkhorst in Den Haag Centraal, 22 februari 2024:

(…) Aan het begin van de vorige eeuw is Matisse een vroege dertiger, hij is nog geen beroemd kunstenaar en gaat in Noord=Frankrijk op zoek naar het zonlicht. Want dat licht heeft hij nodig voor wat er in zijn schildersbrein ligt te broeden. Op een dag klopt Matisse tijdens zon zwerftocht aan bij een oudere, alleenstaande boer die een rustig leven leidt. Deze Théodore zal de vriend van Matisse worden. En over Théodore gaat dan ook deze novelle. (…)  Matisse is duidelijk het type van de autonome, scheppende kunstenaar, een man met grote ambities en geldingsdrang. (…) Théodore is een filosofisch ingestelde weduwnaar die tevreden is met wat hij heeft en met de herinneringen aan zijn in het kraambed overleden vrouw. Hij bezoekt af en toe zijn geliefde dochter en haar man, een paar boerderijen verderop. (…) Zo komen het gekwelde romantische type en de naar harmonie en innerlijke vrede strevende mens naast elkaar te staan. (…) Het verhaal in deze novelle ontwikkelt zich rond de dochter van Théodore. (…) Matisse wil deze Jeanne graag portretteren, omdat hij onder de indruk is van  de schoonheid van de jonge vrouw. Tegelijkertijd is hij bezig met een schilderij dat de gloedvolle zonsondergang bij de kleine boerderij moet weergeven. (…) De ontknoping van het verhaal is tamelijk verrassend en zet het geheel in een breder perspectief dan de kleine geschiedenis die Monkhorst daarvoor heeft geschetst. ‘De vriend van Matisse’ is daarmee in elk geval een rijk, mooi geschreven verhaal geworden over grote thema’s, zoals liefde, schoonheid, zin van het leven en omgang met elkaar, zonder veel humbug en dicht bij het dagelijkse bestaan van een eenvoudige wereld in een andere tijd. (…) Een boek dat bekoort door zijn geschiedenis en personages. De zeggingskracht ervan zit in het doeltreffende verhaal dat vertelt over de dingen die echt tellen in het leven.

Lees hier ‘Kleine geschiedenis in grote thema’s’
Meer  over ‘De vriend van Matisse’
Meer over Theo Monkhorst bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Wat moet je ermee als emanciperende nazaat wanneer het water je aan de lippen staat?»

Over ‘Je wordt zelf niet wit door anderen zwart te maken’ van Aart G. Broek op Wynia’s Week, 24 februari 2024:

Het laatste waar getormenteerde nazaten van slaven op zitten te wachten, is een slavernijmuseum van honderd miljoen euro aan het IJ in Amsterdam. Gebruik dat geld liever om het wegkwijnende onderwijs op de Nederlands-Caraïbische eilanden op te krikken. (…) Een zwart-activistische elite – die hoofdzakelijk in Nederland huist – slaat het langdurige emancipatieproces, inclusief het eigen gemankeerde handelen, uit het zicht. Zwarte heilsprofeten, hun slippendragers en wapenbodes bikkelen de geschiedenis af tot nog slechts de gefolterde zwarte slaaf resteert. Zij verlangen een slavernijmuseum, bewustwordingscampagnes voor blanke Nederlanders over hun verwerpelijke rol in het slavernijverleden én een fonds van honderden miljoenen euro’s. Zo zou eindelijk een begin gemaakt worden met het herstel van de duistere nawerking van dat verleden. Dit is een beschamende ontkenning van wat er door zwarte én witte mensen in eeuwen werd gepresteerd om de nazaten van slaven te emanciperen. (…) Wat moet je ermee als emanciperende nazaat wanneer het water je aan de lippen staat? (…) Maar van die poet komt niets de behoeftige nazaten ten goede. (…) Met een fractie van dat bedrag kan tevens het bestaande slavernijmuseum in Curaçao worden opgeknapt. Daarenboven dienen we ons te realiseren dat het vertellen van ‘het hele verhaal’ het beste tot z’n recht komt in het bestaande Rijksmuseum in Amsterdam: het betreft ‘onze gezamenlijke geschiedenis’, niet waar? (…)

Lees hier het artikel
Meer over ‘Je wordt zelf niet wit door een ander zwart te maken’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Geen haast, alleen de schoonheid van de muziek.» – Ben Eggermont

Over CCC. Een leven met liedjes in Gigant op Apeldoorn Direct, 18 februari 2024:

Boem, boemer, boemst zo noemde de band zichzelf. Al 57 jaar spelen Joost Belinfante, Jaap van Beusekom, Huib Schreurs en Ernst Jansz met elkaar in deze bezetting. Aangevuld met Jan Hendriks en Richard Wallenburg. (…). De zelfspot spatte ervan af. Als echte mannen van de ‘boomer-generatie’, klonken er veel grapjes over hun leeftijd en het aanstaande einde van hun leven. Uiteraard gevangen in mooie nummers. De heren zijn zichzelf als onvervalste hippies van het eerste uur .(…) De mannen zijn zo op elkaar ingespeeld dat ze al muziek makend, een zeer relaxte sfeer weten neer te zetten. Uptempo nummers werden afgewisseld met rustige, fragiele en tere nummers. Je kon op zulke momenten een speld horen vallen. (…) Joost speelde de sterren van de hemel op zijn viool. Het is een genot voor je oren om het mooie spel te horen en natuurlijk Ernst Jansz op zijn wasbord en keyboard. Jaap op de banjo en de bijna onbeweeglijke Huib op de mondharmonica. Huib maakte bij een nummer een dansje op een houterige manier, de zaal ging uit zijn dak toen hij dat deed. De mooie close harmonie partijen voeren je mee naar de klanken van de country, folk en blues. De combi zang en de instrumenten geven je het gevoel midden in de country te zitten rondom een kampvuur en een wereld waarin geen haast bestaat maar alleen de schoonheid van de omgeving en de muziek. (…) De zeer geroutineerde muzikanten lieten het publiek genieten en bewijzen maar weer eens dat je muziek kunt maken tot op hoge leeftijd.

Meer over ‘CCC. Leven met liedjes’
Meer over optreden in Gigant
Resterende optredens CCC Inc. voorjaar 2024

«Met zichtbaar plezier opgeschreven in een relativerende stijl, vaak geestig, soms zelfs hilarisch.« – Ko van Geemert

Over ‘Kloppen voor de lift’ van Kees Broere in Amigoe, 17 februari 2024:

In zijn onlangs verschenen boek ‘Kloppen voor de lift’ haalt hij herinneringen op aan zijn lange carrière als correspondent. De titel is ontleend aan het volgende verhaal. Broere bevindt zich in Kinshasa, de hoofdstad van Congo. In het ministerie van Informatie is een lift aanwezig. De liftbediende, een man in een keurig, tot op de draad versleten uniform, blijkt een absoluut ‘verdiepingsgehoor’ ontwikkeld te hebben: op geen enkele verdieping werken de drukknopjes, je moet zo hard mogelijk op de deur naar de schacht kloppen als je mee wil. De liftbediende weet feilloos alle verdiepingen te onderscheiden, van de begane grond tot de twintigste etage. Het boek staat vol met dergelijke anekdotes, verdeeld over 33 hoofdstukjes. (…) Allemaal met zichtbaar plezier opgeschreven in een relativerende stijl, met veel understatements. Vaak geestig, soms zelfs hilarisch. (…) Het is in dit boek zeker niet een en al vrolijkheid dat de klok slaat. Zo is Broere er in 2004 bij de herdenking van de genocide in Rwanda getuige van ‘hoe mensen in de pijn van hun uitzinnig beleefde verdriet tegen de muren opsprongen en hun vingers en handen tot bloedens toe aan de bakstenen openkrabden om aan zichzelf en hun geschiedenis te ontsnappen.’

Lees hier de recensie
Meer over ‘Kloppen voor de lift’
Meer over Kees Broere bij Uitgeverij In de Knipscheer