Leon de Winter – De (ver)wording van de jongere Dürer

LEON DE WINTER
De (ver)wording van de jongere Dürer
.
Nederland, Roman
Gebonden, 212 blz., € 15,75
ISBN 90-6265-465-7
Zesde editie, eerste druk 1999

De hoofdpersoon van De (ver)wording van de jongere Dürer is een intelligente, net volwassen geworden jongeman, die door opvoeding en milieu niet tot ontplooiing is kunnen komen. Het boek begint als hij vrijkomt uit de jeugdgevangenis, waar hij twee maanden heeft gezeten voor het stelen van een taxi. In de gevangenisbibliotheek is hij zich voor het eerst bewust geworden van zijn gevoelens, waarbij de werken van de Romantici een krachtige invloed uitoefenden. Zijn, met name aan Jozef von Eichendorff’s Aus dem Leben eines Taugenichts ontleende, termen blijken echter niet geschikt om zijn ervaringen en relaties in de `vrije wereld’ voor zichzelf te verwoorden. Er ontstaat een conflict tussen wat Handke de Buitenwereld en de Binnenwereld noemt, een noodlottig conflict dat hem uiteindelijk terugbrengt tot wat hij in het begin was: een wezen zonder macht over het woord, een dier. De vraag die overblijft is of dit laatste wording of verwording genoemd moet worden.

De (ver)wording van de jongere Dürer is vooral een zeer eigentijdse roman die, zonder ook maar even modieus of aan actualiteit gebonden te zijn, een indringend beeld geeft van het leven op de grens van de volwassenheid, op de drempel van de jaren tachtig, in de buitenwijken van een grote stad, waarin eenzaamheid, onleefbaarheid, werkeloosheid en jeugdcriminaliteit al bijna vertrouwde problemen zijn.

De pers over De (ver)wording van de jongere Dürer
«De lezer, die in het begin nog moeite wil doen om in Dürers huid te kruipen, lukt dat steeds minder naarmate het boek vordert. Hij raakt steeds verder van Dürer weg, maar begrijpt hem steeds beter, ziet hem steeds helderder. Dat achteruit lopen met de camera tijdens het leesproces loopt parallel met Dürers steeds groter wordende afstand ten opzichte van de wereld, zijn steeds groter wordende vereenzaming: de vorm is zelf de inhoud.» – Vrij Nederland, Doeschka Meijsing

«Zowel naar vorm als naar inhoud is De (ver)wording van de jongere Dürer een verrassend boek. Om met de vorm te beginnen: in de eerste helft van het boek is de schrijver de alleswetende verteller; hij weet wat er in de hoofdpersoon, de 19-jarige werkloze jongere Dürer, omgaat en is volledig op de hoogte van diens gaan en staan. Halverwege het boek evenwel lijkt Dürer uit het beeld te zweven; de schrijver verliest hem soms geheel uit het oog en moet dan afgaan op getuigenverklaringen en op Dürers dagboeknotities om de stappen en de gedachten van Dürer te reconstrueren. Dürer, met andere woorden, heeft zich van zijn schepper losgerukt, een vormkwestie die, zoals zal blijken, alles met de inhoud van dit opmerkelijke boek te maken heeft… Het lijdt geen twijfel dat De (ver)wording van de jongere Dürer een van de beste romandebuten van de laatste tijd genoemd mag worden. Leon de Winter heeft kans gezien op literaire wijze vorm en inhoud te geven aan een zeer eigentijdse problematiek (die in de grond zo eigentijds niet is of hij is van alle tijden) zonder in modieus gedoe te vervallen. Het boek is een knap signalement van wat er mis is in onze maatschappij.» – Het Vrije Volk, Frank van Dijl

«Het is niet alleen de probleemstelling (hoe reageert een werkloze jongere uit een milieu dat geen gedachten en geen woorden heeft, op een als bedrieglijk en ondoorzichtig ervaren werkelijkheid) die dit boek tot een origineel en zelfs gedurfd werkstuk maakt. het heeft een dimensie meer dan die van het verhalen van een actueel gegeven; in wezen gaat het over de verbijsterende discrepantie tussen menselijk denken, menselijke taal, en wat er gebeurt.» – Bzzletin, Hella Haasse

«Een boeiend geschreven roman, knap van stijl en psychologie, met een even hedendaagse als belangwekkende thematiek.» – juryrapport Reina Prinsen Geerligsprijs 1979.