Artien Utrecht over ‘Postkoloniale kritiek is bittere noodzaak’ in De Parelduiker, jaargang 27, nummer 4:
(…) Ziehier het grote belang van postkoloniale studies voor het heden: indien we verandering ten goede nastreven, moeten ook de oorsprong en de gedaanten van het diep verankerde koloniale denken tegen het licht worden gehouden, niet alleen in Nederland maar ook in het Indonesië van nu. (…) Postkoloniale kritiek is bittere noodzaak omdat het de op racisme en ongelijkheid gebaseerde koloniale verhoudingen en het koloniale denken ter discussie stelt. (…) Multatuli wordt ook in Indonesië gezien als de belangrijkste schrijver uit de Nederlandse koloniale geschiedenis. (…)
Artien Utrecht (1950) is opgegroeid in Indonesië en kwam op haar twintigste naar Nederland. Ze was betrokken bij de organisatie van het International People’s Tribunal 1965 (Indonesië) in 2015. Dit jaar verscheen haar essaybundel ‘Razende stiltes’.
Lees hier haar bijdrage aan ‘De Parelduiker’
Meer over ‘Razende stiltes’
Tag: alfred birney
“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.
Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:
Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.
Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.
franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021
Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer
Etchica Voorn en Lucas Hirsch present op Literaire Marathon
Op 1 en 2 oktober 2021 vindt de Passionate Bulkboek Literaire Marathon plaats: 36 uur onafgebroken literaire voordrachten in de bijzondere ambiance van debatpodium Arminius in Rotterdam. Een literair feest der herkenning voor jong en oud, in diverse genres. Met voordrachten van maar liefst 300 bekende schrijvers en aanstormende schrijftalenten. Dit ter gelegenheid van het feestelijke 25-jarig jubileum van Passionate Bulkboek. Van Uitgeverij In de Knipscheer zijn op vrijdag 1 oktober present Etchica Voorn en Lucas Hirsch. Ook voormalige In de Knipscheer-auteurs maken hun opwachting: Alfred Birney, Herman Brusselmans, Tommy Wieringa, Diana Ozon. De literaire marathon duurt van vrijdag 1 oktober 13.00 uur tot de nacht van zaterdag 2 oktober op zondag 3 oktober om 01.00 uur. De toegang is vrij, maar in verband met de coronamaatregelen dienen er wel vooraf kaartjes te worden besteld per tijdsblok van drie uur.
Voor meer informatie
Meer over Etchica Voorn bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Lucas Hirsch bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Alle akelige dingen die in het boek gebeuren ervaar je niet direct, maar via een schitterende omweg.» – Basje Boer
Over ‘Over de gekte van een vrouw’ van Astrid H. Roemer in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
(…) Ze schreef tal van boeken, waarvan ‘Over de gekte van een vrouw’ het bekendste werk is. (…) Ze bouwde haar roman op uit fragmenten, schakelt heen en weer tussen heden en herinnering – ook dat geeft niet meteen toegang tot Noenka’s verhaal. Maar dat fragmentarische maakt je ook, op een heel wezenlijke manier, deelgenoot van Noenka’s beleving. (…) In ‘Over de gekte van een vrouw’ houden tegengestelde krachten elkaar in balans: natuur staat tegenover religie, lichaam tegenover geest, wit tegenover zwart, verwekking tegenover sterven. Ouder zijn minnaars, een orchidee in bloei maskeert de stank van de dood. Een moeder sterft, een kind wordt geboren. Heden en verleden lopen door elkaar, en dat voelt even tegenstrijdig als logisch. Wat jaren geleden gebeurde, gebeurt opnieuw. Het leven is herhaling en beweegt zich in cycli.
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Astrid H. Roemer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site [ = ]
«Ze ontvluchtte de verstikking in Suriname door naar het land te gaan dat ze verantwoordelijk hield voor de wantoestanden.» – Warda El-Kaddouri
Over ‘Sarnami, hai’ van Bea Vianen in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
Het verhaal van Suriname van binnenuit, zo wordt het werk van Bea Vianen het meest gekarakteriseerd. En dat is niet onterecht, maar nog specifieker is het het verhaal van Suriname beschreven vanuit een vrouwelijk perspectief. Hoewel Vianen ook poëzie en korte verhalen op haar naam heeft staan, staat zij vooral bekend om haar romans. ‘Sarnami, hai’ (…) werd een van de meest gelezen en meest geliefde romans in het Suriname van haar generatie. Als eerste vrouwelijke romanschrijver inspireerde Vianen met haar klassieker andere Surinaamse schrijvers, zoals Astrid Roemer, (…) die haar bedankt toen die de P.C. Hooftprijs in ontvangst nam. Een belangrijk thema in haar werk is de drang naar vrijheid. (…) Ze wordt gezien als een van de belangrijkste Nederlands-Caraïbische auteur van de vorige eeuw. (…)
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Bea Vianen en ‘Sarnami, hai’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site
«Tip: lees ‘Het eind van de kaart’.» – Xandra Schutte
Over ‘De stille plantage’ van Albert Helman in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
In zekere zin doet ‘De stille plantage’ denken aan ‘Heart of Darkness’ van Joseph Conrad: in het hart van de wildernis wordt de beschaving ontmaskerd. De roman gaat niet zozeer over de slaven, maar over het demasqué van de witte mens, die in de tropische oorden niets te zoeken heeft. Niet alleen Willem Das is onmenselijk, Raoul is het evengoed, in zijn halfzachte aanpassing aan het plantersregime. En het oerwoud, dat blijft zijn ongenaakbare gang gaan, ook als Raoul en de zussen naar Engeland zijn verhuisd. De stille plantage raakt meedogenloos overwoekerd. Tip: lees ‘Het eind van de kaart’.
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Albert Helman’s ‘Het eind van de kaart’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site
«Wie de Molukse gemeenschap in Nederland wil begrijpen moet het boek van Frans Lopulalan lezen.» – Lotfi El Hamadi
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in De nieuwe koloniale leeslijst van De Groene Amsterdammer/Das Mag Uitgevers, maart 2021:
Wie wil begrijpen waarom het RMS-vaandel nog altijd fier wappert bij de derde en vierde generatie Molukse Nederlanders, moet het boek van Frans Lopulalan lezen. De rest van Nederland lijdt dan misschien aan soort koloniale amnesie, de Molukkers zullen de herinnering aan de bloedige dekolonisatiestrijd en de gevolgen ervan niet gauw vergeten. Het is een van de weinige literaire werken over de Molukse gemeenschap in Nederland.
In ‘De nieuwe koloniale leeslijst’ komen bijdragen aan bod van en over de volgende (soms voormalige) In de Knipscheer-auteurs: Frans Lopulalan, Alfred Birney, Albert Helman, Bea Vianen, Frank Martinus Arion, Edgar Cairo, Astrid H. Roemer, Marion Bloem, Boeli van Leeuwen, Michiel van Kempen, Tip Marugg.
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over de koloniale leeslijst op deze site
«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Hartverscheurende details in kraakheldere taal.» – Gerlof Leistra
Over Frans Lopulalan 1953-2020 in Elsevier Weekblad, 14 november 2020:
(…) In ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ beschrijft Frans Lopulalan zijn jeugd in het kamp in Woerden en de rol van zijn dominante vader, een voormalig KNIL-militair die model staat voor alle Molukse vaders. Het boek werd een klassieker in de Indische literatuur. (…) Ernst Jansz: ‘Na het overlijden van Hugo Claus en Jan Wolkers was Frans Lopulalan voor mij de grootste nog levende Nederlandstalige schrijver. Natuurlijk heeft hij niet véél geschreven, maar het gaat erom wat die woorden met je doen.’ (…) Jos Knipscheer was voor hem meer dan een mentor. Ze maakten samen lange strandwandelingen en spraken uitvoerig over het literaire werk. Toen Knipscheer in 1997 overleed, was Lopulalan volgens partner Cindy Smits zijn maatje en sparringpartner kwijt. Alfred Birney: ‘Hij stelde een briefwisseling voor, maar dat hield ik niet vol.’ (…) ‘Frans leed aan een writer’s block, maar heeft met zijn debuut een monument nagelaten.’ (…)
Lees hier het artikel in EW
Meer over Frans Lopulalan op deze site
«Waar gebeurde geschiedenis per definitie beter dan fictie?» – Peter Lenssen
Peter Lenssen over bekentenisliteratuur in Het Parool, 8 juni 2018:
(…) Literatuur is geen geïsoleerde kunstvorm die los staat van maatschappelijke ontwikkelingen. Ik kan niet ontkennen dat in deze maffe tijd veel mensen zich te buiten gaan aan het tentoonstellen van persoonlijke ellende, publieke emotionele striptease en onbeschaamde egotripperij. Er is een heftige hang naar biechten in het openbaar, met de navel als epicentrum van de wereld. Men hongert naar leedvermaak om andermans ongerief, onheil en onbenul. En toch, het intrigeert me dat schrijvers massaal daarin meegaan. Wat is het dat zoveel auteurs drijft tot persoonlijke ontboezemingen die soms tenenkrommend confronterend, soms kinderlijk banaal, dan weer ontluisterend beschamend zijn? Behalve het behagen van op sensatie belust lezerspubliek dwingt niets ertoe. Je zou de betreffende auteur willen toeroepen dat hij of zij beter niet voor de spiegel gaat staan en zich zo te kijk zet. Je zou hem of haar in bescherming willen nemen. Doe dat niet. Dit moet je niet willen. (…)
Lees hier en hier verder
Meer columns
Meer over Peter Lenssen bij Uitgeverij In de Knipscheer