Nawal el Saadawi overleden

Saadawi en WalkerDe Egyptische schrijver, arts en feministe Nawal el Saadawi (1931) is vandaag overleden. Ze werd 89 jaar. Zij werd in Nederland bekend door diverse titels over het thema vrouwenonderdrukking, zoals ‘De gesluierde Eva’, in 1980 uitgegeven door de Vlaamse uitgeverij Kritak en later verschenen als Rainbow Pocketboek van Uitgeverij Maarten Muntinga. Daarnaast was El Saadawi ook auteur van novellen, romans en reisverhalen. In die hoedanigheid vond zij onderdak bij Uitgeverij In de Knipscheer, tot eind jaren negentig actief als uitgever van vertaalde literatuur met een sterke vertegenwoordiging van vrouwelijke auteurs: Ama Ata Aidoo, Mariama Bâ, Marie Cardinal, Maryse Condé, Angela Davis, Buchi Emecheta, Nawal el Saadawi, Simone Schwarz-Bart, Alice Walker e.v.a. Nawal el Saadawi kwam in die jaren diverse keren naar Nederland, net als Alice Walker.

Wat me vooral is bijgebleven is een avond die de uitgeverij op 23 oktober 1992 organiseerde in de Aula van de Universiteit van Amsterdam. Van Alice Walker was net de roman ‘Het geheim van de vreugde’ verschenen over vrouwenbesnijdenis, een thema dat ook voortdurend werd aangekaart door Nawal el Saadawi. Die avond ontmoetten de beide auteurs elkaar voor het eerst. Het werd een memorabele avond, met ook nog een voordracht van Astrid Roemer en een gastoptreden van Gerda Havertong in een stampvolle zaal, met vooral Nederlandse, Surinaamse en jonge Somalische vrouwen die vragen mochten stellen aan de auteurs.

franc knipscheer, Haarlem

Lees hier het verslag in Trouw
Lees hier de open brief die Alice Walker in 2011 schreef aan Nawal el Saadawi
Lees hier het verslag van Astrid Roemer over haar eerdere ontmoeting met Alice Walker in 1990, gepubliceerd in Callaloo 1995
Meer over Nawal el Saadawi bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een grootse roman.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Geen weg terug’ van Iraida van Dijk-Ooft op Ansiel en op Lezerstippenlezers, 20 januari 2016:-
Met haar debuutroman ‘Geen weg terug’ wil Iraida van Dijk een heel moeilijke periode die het Suriname volk moest doorleven, aankaarten. Het boek schetst de periode van 1962 tot 2014, een belangrijke moment voor Suriname, met name voor al die bewoners van het gebied dat later een stuwmeer werd. (…) De auteur verweeft historische feiten met fictie in een grootse roman die een stuk patriarchaat blootlegt, waarmee we bijvoorbeeld ook geconfronteerd werden in het werk van Alice Walker, Toni Morrison en Astrid H. Roemer, en dat generaties lang giftige sporen nalaat. Een bijzonder goed gestileerd boek dat door zijn tijdschakeringen de lezer ook de evolutie van het landelijk Suriname laat beleven.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Geen weg terug’

Alice Walker – De kleur paars

Alice WalkerALICE WALKER
De kleur Paars

Verenigde Staten, Roman
Vertaling: Irma van Dam
Paperback, 280 blz. 11,50
ISBN 90-6265-162-3
Eerste druk 1983
Eerste druk als Reprise Literair 2000

Alice Walker (1944) werd wereldberoemd met De kleur Paars (1982), waarvoor zij binnen een jaar de drie belangrijkste literatuurprijzen in Amerika ontving – nog steeds een unicum. De Nederlandse vertaling bereikte tot 2000 een totale drukoplage van 175 000 exemplaren. De roman werd verfilmd door Steven Spielberg met o.a. Whoopi Goldberg en Oprah Winfrey.

De kleur Paars is het ontroerende verhaal van de zusjes Celie en Nettie. Celie, die is uitgehuwelijkt aan een oudere man die haar misbruikt, richt haar grieven tot God. Totdat zij de moedwillig voor haar achtergehouden brieven van Nettie uit Afrika ontdekt. Vanaf dat moment richt ze haar brieven aan Nettie en ontstaat er een soort vrouwelijk bondgenootschap waarin de strijd om persoonlijke vrijheid en zelfrespect steeds kansrijker wordt.

Vrij Nederland in ‘De beste boeken van 1983’: ‘Een boek waarvan ik denk dat het ook door latere generaties als een mijlpaal herkend zal worden. Nu is het nog een van die voorwaartse sprongen van de verbeeldingskracht die je een glimp te zien geven van ontwikkelingen die nog mogelijk zijn. In de literatuur en in de civilisatie – een teken van hoop.

Alice Walker – Bij de glimlach van mijn vader

Alice WalkerALICE WALKER
Bij de glimlach van mijn vader

Verenigde Staten, Roman
Vertaling: Irma van Dam
Paperback, 270 blz. 15,75
ISBN 90-6265-454-1
Eerste druk 1998

Bij de glimlach van mijn vader, een verhaal van beantwoorde liefde, oversteken naar gene zijde en de seksuele genezing van de ziel, is na zes jaar de eerste nieuwe roman van Alice Walker, schrijfster van onder meer De kleur Paars, De tempel van mijn gezel en Het geheim van de vreugde.
Bij de glimlach van mijn vader is een verbluffend mooie, originele en belangrijke roman door ‘een van de beste hedendaagse Amerikaans schrijvers’ {The Washington Post).
Een Amerikaans gezin – Susannah, schrijfster in spe, haar zuster Magdalena en hun ouders – vestigt zich op een buitenpost in de verafgelegen sierra’s van Mexico. Daar, temidden van de Mundo, een bedreigd mengbloedvolk van zwarten en Indianen, begint een ontmoeting die hen meer zal veranderen dan zij ooit voor mogelijk konden houden.
Alice Walker doorbreekt in deze betoverende roman, vol onvergetelijke personages met hun verhalen, allerlei grenzen als ze onverbloemd de manieren onderzoekt waarop miskende vrouwelijke seksualiteit leidt tot verlies van de kostbare en noodzakelijke eigen identiteit – en hoe een vrouw die herovert, zelfs als haar van leugen en liefde vergeven familiegeschiedenis duidelijk wordt.
Bij de glimlach van mijn vader laat een viering van de seksualiteit zien, het onvoorwaardelijke belang ervan bij het bereiken van een volwassen levenshouding, en de invloed van de vader die bepaalt of zijn dochters hieraan vreugde dan wel verdriet zullen beleven.

Alice Walker – Meridian

Alice WalkerALICE WALKER
Meridian

Verenigde Staten, Roman
Vertaling: Marijke Emeis
Paperback, 272 blz. 11,50
ISBN 90-6265-033-3
Eerste druk 1979
Eerste druk als Reprise Literair1997

Meridian, een zwarte, gescheiden jonge moeder, sluit zich in de jaren zestig aan bij de beweging voor burgerrechten en voert op haar manier in het diepe zuiden van Amerika de strijd voor emancipatie en gelijke rechten en groeit daardoor uit tot een charismatische figuur.

De pers over Meridian
«Hoewel Meridian een onthullend beeld geeft an het leven in het landelijke zuiden, en tussen de regels door scherpe analyses van de verschillende opvattingen binnen de zwarte beweging, ontleent het zijn grote kracht aan het vermogen van de schrijfster om haar verhaal te vertellen in termen van mensen, niet in termen van feiten en vraagstukken.» – Publishers Weekly

«Een onbeschrijflijk mooi pleidooi voor menselijke waardigheid.» Cosmopolitan

«Zorg dat je dit boek hebt en leest het. Sinds het eind van de Tweede Wereldoorlog heb ik geen andere roman van deze klasse gelezen.» – C.L.R. James

«Een opmerkelijke rijke, fascinerende roman.» – The New York Times Book Review

Vrouwen hebben niet alleen, al sinds de slavernij, een vooraanstaande rol gespeeld in de maatschappelijke evolutie van de zwarte bevolking van de Verenigde Staten van Amerika, ook in de zwarte literatuur zijn zij van oudsher sterk vertegenwoordigd geweest. Alice Walker (1944) zet die traditie met Meridian overtuigend voort.

Alice Walker – De tuinen van onze moeders, een zoektocht

Alice WalkerALICE WALKER
De tuinen van onze moeders, een zoektocht

Verenigde Staten, Vrouwkrachtig proza
Vertaling: Ank van Wijngaarden
Pocket, 480 blz. € 7,50
ISBN 90-6265-720-6
Eerste druk als Globe Pocekt 1993
Uitverkocht

«Een van de meest belangrijke, betrokken, integere en eerlijke schrijvers ooit uitgegeven.» – June Jordan

Misschien nog meer dan in haar bekende romans De kleur Paars en Het geheim van de vreugde is Alice Walker in dit imposante boek schrijfster, namelijk dat wat een auteur uiteindelijk is: vertolker van en schatbewaarder voor ‘zijn mensen’.

Wat het betekent zwart te zijn en wat het betekent vrouw te zijn, is waar het Alice Walker om gaat. Literaire hoogtepunten in haar zoektocht zijn de inmiddels befaamd geworden verhalen over de zwarte schrijfster Zora Neale Hurston, over Martin Luther King en de Beweging voor Burgerrechten, over het schrijven van De kleur Paars en het titelverhaal over haar moeder.

Alice Walker (1944) werd wereldberoemd met de roman De kleur Paars waarvoor zij in één jaar de drie belangrijkste literatuurprijzen in Amerika ontving – een unicum. Het meest recent verschenen van haar in Nederlandse vertaling de romans De tempel van mijn gezel (1989), Het geheim van de vreugde (1992) en de verhalenbundel Een vrouw een vrouw, een woord een woord (1993).

Alice Walker – Een vrouw een vrouw, een woord een woord

Alice WalkerALICE WALKER
Een vrouw een vrouw, een woord een woord

Verenigde Staten, Verhalen
Vertaling: Irma van Dam
Paperback, 220 blz. € 14,75
ISBN 90-6265-720-6
Eerste druk 1993

De boeken van Alice Walker gaan alle over zwarte vrouwen in hun strijd om hun waardigheid en een menswaardig bestaan, die vaak samenvalt met de ontwikkeling van een spiritueel bewustzijn. Vaak zijn de thema’s zwaar: de uitwassen van vrouwenonderdrukking en kindermishandeling, zoals incest (De kleur Paars) en vrouwenbesnijdenis (Het geheim van de vreugde); vaak zijn de personages machteloze slachtoffers en wordt hun leven door dienstbaarheid gekenmerkt, zoals in de verhalenbundel Verliefd & Verloren.

In Een vrouw een vrouw, een woord een woord zet Alice Walker haar in eerder werk begonnen onderzoek voort naar man-vrouw- en zwart-wit-verhoudingen – en alle mogelijke combinaties daarvan. Kenmerkend voor deze bundel is echter dat de sterke zwarte vrouwen die de hoofdpersonages vormen uiteindelijk altijd aan het langste eind trekken. Met humor en hartstocht beschrijft Walker haar heldinnen op hun persoonlijke zegetocht op het gebied van liefde, seksualiteit, spiritualiteit, kunst en wetenschap. Het zijn geen willoze slachtoffers meer, maar zelfbewuste vrouwen, beschreven in een heldere, sprankelende stijl die van Een vrouw een vrouw, een woord een woord vooral een onderhoudend en aangenaam leesbaar boek maakt.

Alice Walker – Het geheim van de vreugde

Alice Walker
ALICE WALKER
Het geheim van de vreugde

Verenigde Staten, Roman
Vertaling: Irma van Dam
Paperback, 286 blz. € 22,50
ISBN 90-6265-370-7
Eerste druk 1992

In Het geheim van de vreugde, de vijfde roman van Alice Walker, leren wij een personage kennen dat we in De kleur Paars voor het eerst ontmoet hebben: de Afrikaanse Tashi die, pas getrouwd, met haar man Adam naar Amerika kwam.
In ‘haar eigen roman’ – verteld in de stemmen van Tashi zelf en degenen die haar het meest na staan – blijkt dat zij zich als jonge vrouw, misleid door trouw aan de gewoonten van haar volk, vrijwillig heeft onderworpen aan de vrouwelijke initiatierite.
Ernstig beschadigd door deze ervaring voert zij de rest van haar leven een wanhopige strijd tegen de gekte. Alleen door inzicht te verkrijgen in de mythologische ‘redenen’ voor wat haar, en talloze andere vrouwen en meisjes in de loop van duizenden jaren, is aangedaan, kan zij misschien leren leven – en sterven – met de woede en het overweldigende verdriet.

Het geheim van de vreugde is een overtuigende roman: knap van compositie, zuiver van toon, rijk aan visie en schokkend van inhoud – des te schokkender omdat met de komst van miljoenen immigranten naar de Verenigde Staten en West-Europa het rituele verminken van de genitaliën bij vrouwen niet langer uitsluitend in Afrika en de Arabische wereld plaatsvindt.

Zora Neale Hurston – De gospel volgens John Pearson. Roman

Hurston-GospelZora Neale Hurston
De gospel volgens John Pearson

roman
USA
Jonah’s Gourd Vine
vertaling Cecilia Tabak
nawoord Susan Janssen
vormgeving omslag Henrik Barends
paperback, 240 blz.
ISBN 90-6265-274-5
eerste uitgave 1988

De gospel volgens Johan Pearson is een roman over een even opmerkelijke als exemplarische carrière. John Pearson, zoon van een zwarte landarbeidster en een – anonieme – blanke vader in het Georgra van rond de eeuwwisseling, moet voor de wet op de vlucht slaan. Hij belandt in West-Florida, een voorheen bijna ontvolkte streek waar de eerste onafhankelijke, geheel zwarte dorpen en stadjes zijn ontstaan. Deze grote, krachtige man met zijn mooie stem, die pas op latere leeftijd heeft leren lezen en schrijven, blijkt een geboren verteller en redenaar; binnen korte tijd brengt hij het van klusjesman tot dominee, en daarmee tot een van de natuurlijke leiders van zijn gemeenschap. Als dominee symboliseert hij de kennis van de gemeenschap, is hij de boodschapper van haar tradities en van haar hoogste aspiraties.
De vele facetten van John Pearsons spirituele en wereldlijke leiderschap komen het sterkst tot uitdrukking in zijn relaties met vrouwen: hij heeft veel aan hen te danken, hij put steeds uit hun kracht, en tegelijk wordt zijn morele positie permanent bedreigd door de verleidingen van het vlees.

Met haar lichtvoetige, ironische verteltrant laat Zora Neale Hurston (1901-1960) een personage tot leven komen dat een religieuze en sociale cultuur vertegenwoordigt die tot op de dag van vandaag levend is in grote delen van zwart Amerika en waaruit de meeste leiders zijn voortgekomen.

«Een volk gooit zijn genieën niet weg.» – Alice Walker over de herontdekking van Zora Neale Hurston

«… een boek van onschatbare waarde.» – De Volkskrant over Janie, haar buren en God (Their Eyes Were Watching God), haar bekendste roman.

Meer over Zora Neale Hurston bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Alice Walker bij Uitgeverij In de Knipscheer

Zora Neale Hurston – Janie, haar buren en God. Roman

HurstonJanie-GodZora Neale Hurston
Janie, haar buren en God

roman
USA
Their Eyes Were Watching God
vertaling Lieke Frese
vormgeving omslag Henrik Barends
paperback, 232 blz.
ISBN 90-6265-234-4
eerste uitgave 1986

Alice Walker, die met haar roman De kleur Paars internationaal furore maakt, noemt als haar grootste inspiratiebron het werk van Zora Neale Hurston (1901-1960). Janie, haar buren en God (Their Eyes Were Watching God) werd in 1937 geschreven en wordt algemeen beschouwd als het beginpunt van de zwarte vrouwenliteratuur in Amerika.

Hoofdpersoon Janie vertelt haar levensverhaal, haar ontdekking van de liefde met de kleurrijke zwerver Tea Cake, haar vragen en zoeken naar inzicht en naar bevestiging van haar intuïtief juiste gevoelens. Om haar heen wordt ook verteld: op de veranda waar roddelverhalen worden geboren, in de natuur, die haar eeuwige wijsheid aan haar doorgeeft; door Nanny, de grootmoeder die haar opvoedt met verhalen uit haar slavenverleden op de plantage.

«Er is geen boek dat voor mij belangrijker is dan dit. Wij zijn een volk. Een volk gooit zijn genieën niet weg. En als ze weggegooid zijn, is het onze taak als kunstenaars en als getuigen voor de toekomst om ze ter wille van onze kinderen weer te verzamelen, zo nodig botje bij botje.» – Alice Walker

Meer over Zora Neale Hurston bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Alice Walker bij Uitgeverij In de Knipscheer