Over de alternatieve Nobelprijs voor het oeuvre van Maryse Condé in Trouw, 15 december 2018:
(…)In een interview dat ik met haar over ‘Ségou’ had, zei ze dat Afrika ooit de geboortegrond van Antillianen was geweest, “maar de ergste vergissing die een Antilliaan kan maken is te denken dat zijn wortels uitsluitend in Afrika liggen en dat hij daar zijn identiteit moet gaan zoeken. Dat heb ik zo’n jaar of twintig zelf ook gedaan, maar de charme van de Antillen is juist die verscheidenheid aan expressie in een culturele gemeenschap.” (…) Het werk van Condé nestelt zich met zijn zwarte personages in de verwaarloosde ruimtes van de geschiedenis. Dat doet ze met de gratie van een begenadigd verteller. Haar scherpe blik, wars van sentimentaliteit, haar ruimhartige perspectief en haar grote eruditie hebben haar in staat gesteld gangbare clichés op een heldere manier ter discussie te stellen. Met suspense en humor, fascinerende observaties en trefzekere beelden. Deze Nobelprijs is haar welverdiende kroon.
Mineke Schipper is schrijver en emeritus hoogleraar Interculturele Literatuurwetenschap, Universiteit Leiden
Lees hier of hier het essay ‘Een andere winnaar’
Meer over Alternatieve Nobelprijs voor Literatuur 2018
Meer over het oeuvre van Maryse Condé op deze site
Tag: Alternatieve Nobelprijs voor Literatuur 2018
«Maryse Condé is een van de pioniers van de zwarte literatuur van de Franse Antillen.» – Stefaan van den Bremt
Over de Alternatieve Nobelprijs voor Maryse Condé in NOS Radio1 Met het oog op morgen, 12 oktober 2018:
De Nobelprijs voor Literatuur is dit jaar bij hoge uitzondering niet toegekend, vanwege een seksueel misbruikschandaal in het comité. Maar er is wel een alternatieve Nobelprijs voor Literatuur. Deze wordt toegekend aan Maryse Condé. Een Franse schrijfster afkomstig van Guadaloupe. ‘Haar originaliteit is dat zij op zoek is gegaan naar haar roots in Afrika, vanuit haar persoonlijk standpunt heeft geprobeerd terug te vinden van waar ze precies afkomstig was.’
Luister hier naar het audiofragment [ = ]
Meer over Maryse Condé op deze site
Alternatieve Nobelprijs voor Literatuur voor Maryse Condé
Over Maryse Condé door Ingrid van der Graaf op Literair Nederland, 14 oktober 2018:
Aan Maryse Condé (Guadeloupe, 1937) werd op vrijdag 12 oktober 2018 de eerste en enige alternatieve Nobelprijs voor Literatuur toegekend. De alternatieve Nobelprijs werd in het leven geroepen nadat bleek dat de Nobelprijs voor Literatuur dit jaar voor het eerst sinds 1949 niet zou worden uitgereikt als gevolg van een schandaal in de Zweedse Academie. Maryse Condé voelde zich als schoolkind al aangetrokken tot de – vooral – Engelse literatuur. Op zestienjarige leeftijd vertrok ze naar Parijs om Literatuurwetenschappen te gaan studeren waarna ze begon met schrijven. Ze debuteerde in 1976, op 40-jarige leeftijd met de roman, Heremakhonon: wacht op het geluk. In de jaren tachtig brak de schrijfster wereldwijd door met het uit twee delen bestaande epos Ségou; De aarden wallen (1984), gevolgd door Ségou; de verkruimelde aarde (1985). In dit omvangrijke werk beschrijft Condé de geschiedenis van de ondergang van het Bambara Rijk van het (huidige) Mali in de negentiende eeuw. Een geschiedenis van het volk Toeareg gekoppeld aan de tragedie van de individuele mens. (…). Volgens de jury van de Nieuwe Academie is Maryse Condé ‘een grootse verhalenverteller’ en voldoet ze aan het criterium dat de winnaar over de verhouding man/vrouw in de wereld heeft geschreven. Ze schrijft haar boeken met ‘respect en precisie’ en verhaalt met humor over de verwoestingen die het kolonialisme heeft aangericht en de chaos van het postkolonialisme.
Lees het artikel hier verder
Klik hier voor de boeken van Maryse Condé bij Uitgeverij In de Knipscheer
Maryse Condé – Segou II. De verkruimelde aarde
MARYSE CONDÉ
Ségou II, De verkruimelde aarde
Roman
Guadeloupe, Mali
Vertaling: Edith Klapwijk
Paperback, 444 blz. € 22,00
ISBN 978-90-6265-287-7
Eerste druk, gebonden 1987
Zevende editie, november 2018
Ter gelegenheid van het toekennen van de Alternatieve Nobelprijs voor Literatuur 2018 aan Maryse Condé verschijnen Ségou I en Ségou II weer als aparte paperbacks.
Het verval van een trots en onafhankelijk rijk in Noordwest-Afrika zoals dat werd beleefd door een vooraanstaande familie – dit is het thema van De verkruimelde aarde, de tweede roman van Maryse Condé’s monumentale cyclus Ségou.
Na de zegevierende intocht van de islamitische veroveraar El-Hadje Omar in Ségou is de inheemse dynastie verjaagd en zijn de fetisjen verbrand: de minaretten verrijzen achter de aarden wallen en de vrouwen bedekken zedig hun haar en hun borsten. Ségou bekeert zich tot het geloof aan de ware God, al is hij bij velen niet meer dan een sluier die hun dierbaarste tradities bedekt.
Nu het spookbeeld van de vreemde overheersing werkelijkheid is geworden en de mensen zich zo goed mogelijk in hun nieuwe lot schikken, doemt een nieuwe bedreiging op: de blanken stellen zich niet langer tevreden met hun handelsconcessies en nederzettingen langs de kust; hun kanonneerboten varen de rivieren op, expedities worden naar de binnenlanden gestuurd en spoorwegen worden gepland om Afrika’s rijkdommen te ontsluiten.
De verscheurdheid van de Bambara’s, het volk dat Ségou had gesticht, vindt zijn weerslag in de lotgevallen van de familie Traoré: zij verspreiden zich in alle windrichtingen, tot aan Brazilië en Jamaïca toe; de een vecht voor het rijk van Allah terwijl een ander in Franse dienst treedt en een derde de roeping van de kerk van de God der blanken volgt. De strijd om de overheersing van Afrika wordt ook de strijd om de ziel van de Afrikaan.
De pers over Ségou
«Ségou is niet de overbekende geschiedenis van de kolonisatie; het is de – vooralsnog genegeerde – geschiedenis van de Afrikanen… Een wereld openbaart zich tegelijk met haar verval. Maryse Condé weet door haar overtuigende verteltrant afstanden te overbruggen.» – L’Express
«Dit werk van Maryse Condé laat zich op de eerste plaats lezen als een goed geschreven avonturenroman, rijk aan verwikkelingen en onvoorziene gebeurtenissen.» – Le Figaro
«Ik heb Afrika zijn lompen willen afnemen waarin het tegenwoordig gekleed gaat.» – Maryse Condé
Meer over Maryse Condé op deze site
Maryse Condé – Ségou I. De aarden wallen
MARYSE CONDÉ
Ségou I, De aarden wallen
Roman
Guadeloupe, Mali
Vertaling: Stefaan van den Bremt
Paperback, ca. 512 blz. € 22,00
ISBN 978-90-6265-286-0
Eerste druk, gebonden 1987
Zevende editie, november 2018
Ter gelegenheid van het toekennen van de Alternatieve Nobelprijs voor Literatuur 2018 aan Maryse Condé verschijnen Ségou I en Ségou II weer als aparte paperbacks.
Ségou, ‘de tuin der listen’, is de hoofdstad van een machtig rijk in Noordwest-Afrika. De burgers aanbidden hun fetisjen en genieten van hun voorrechten als heersers over vele onderworpen volkeren in de omstreek. Totdat in het midden van de vorige eeuw vanuit het noorden de roep naar Allah doorklinkt – en zich in dezelfde tijd de eerste blanke voor de poorten van Ségou aandient. De priesters raadplegen de heilige voorwerpen en duiden de tekens: het einde van het leven zoals zij het kennen is in zicht; niets meer zal zijn zoals het was…
Met haar monumentale saga Ségou ontsluit Maryse Condé een geheel onbekende wereld.
Gesitueerd in het 19-de eeuwse Mali worden de lotgevallen gevolgd van Dousika Traoré, vertrouweling van de koning van Ségou, en zijn vrouwen. Hun nazaten symboliseren de dilemma’s en gevaren waarvoor zich de Afrikanen geplaatst zien: de aantrekkingskracht van een universele godsdienst, de verleidingen van de Europese beschaving, de alom loerende slavenhalers, het lokkende vooruitzicht om het onveilige vaderland te verlaten en het geluk in vreemde dienst te zoeken.
De historische achtergrond van dit familie-epos vormt de neergang van een der laatste authentieke Afrikaanse rijken, dat van de Bambara met de hoofdstad Ségou. Dit krijgshaftig volk van landbouwers die de oude Afrikaanse tradities aanhangen, worden uitgedaagd door de oprukkende islam. Steeds meer onderworpen nomadenvolkeneren uit de streek worden bekeerd en de rivaliserende handelssteden Tombouctou en Djenné zijn tot centra van Arabische (god)geleerdheid geworden. Maar ook onder de bevolking van de hoofdstad – tot zelfs in de families der edelen – neemt de invloed van deze godsdienst toe.
Een andere permanente dreiging gaat uit van de Europese Nederzettingen langs de Golf van Guinee. Zij moeten met een gestage stroom slaven voor de Nieuwe Wereld worden voorzien, en de blanken hebben plannen om hun gebieden uit te breiden en grote plantages in Afrika op te zetten.
De pers over Ségou
«Deze geschiedenis mag zich dan anderhalve eeuw geleden afspelen onder zwarten uit het verre Mali, als hedendaagse blanke lezer herken je moeiteloos hun drijfveren en emoties, hun worsteling met zichzelf en de wereld om hen heen. Het collectieve drama van de geschiedenis en de individuele tragedie van de mens zijn in dit epos op meesterlijke wijze op elkaar betrokken. Zelden las ik zo’n geslaagde poging het leven in al zijn dimensies te verbeelden.» – Vrij Nederland
«Met Ségou heeft Maryse Condé een nieuwe standaard gevestigd voor de historische roman over Afrika.» – De Volkskrant
«Een van de beste romans die ik sinds lang gelezen heb en waar ik meer dan vijfhonderd bladzijden lang genoten heb. Maryse Condé levert hier een pareltje van verplichte literatuur.» – Het Volk
«Deze magistrale saga, waarin ook onvergetelijke vrouwenfiguren, speelt in het oude animistische Afrika aan het eind van de achttiende eeuw. De geschiedenis van het binnendringen van de islam in Afrika is nog niet erg bekend; zeker in romanvorm is er weinig over geschreven.» – NRC Handelsblad
Meer over Maryse Condé op deze site
Maryse Condé – Guadeloupe. Waargebeurde verhalen uit mijn jeugd
MARYSE CONDÉ
Guadeloupe. Waargebeurde verhalen uit mijn jeugd
Verhalen
Guadeloupe
Vertaling: Eveline van Hemert
Gebonden, 160 blz. € 19,50
ISBN 978-90-6265-522-9
Eerste druk 2001
Onderscheiden met Le prix Marguerite Yourcenar
Maryse Condé beschrijft het Guadeloupe van de jaren vijftig van de vorige eeuw, de wereld waarin ze als tiener opgroeide, vanuit het verbaasde kind dat ze ooit was. Het is een tijd van verborgen verdriet, verzwegen armoede en naast elkaar levende rassen: men huilt niet als een dierbare is overleden, spreekt geen creools in het openbaar, ontslaat nog kindermeisjes op staande voet.
De jonge Maryse ervaart dat blanke kinderen haar neerbuigend behandelen en denken haar te mogen slaan, enkel omdat ze een negerin is. Zelf groeit ze echter ook op als iemand van de betere klasse: ze behoort tot de keurig geklede, goed geschoeide kinderen die naar school gaan om later iemand te worden. Ze ontdekt dat het schrijven ban een opstel grote gevolgen kan hebben en het begin kan zijn van een schrijversleven waarin haar vluchten in fantasie en de droom van zelfstandigheid samenkomen
«Of ze nu fictie schrijft, sagen of verhalen, of dat ze, zoals hier, de pen pakt om te vertellen over haar eigen jeugd, in oprechte bewoordingen zonder opsmuk, ze blijft de grote Maryse Condé. – La Dépêche
«De lezer zal in het verhaal de persoonlijkheid herkennen van deze grande dame van de literatuur, die met recht mag zeggen dat ze de eed uit haar jeugd trouw is gebleven.» – L’Autre Afrique
«Deze terugkeer naar de gebarsten herinneringen van haar jeugd is voor haar de manier om haar moeilijke weg te begrijpen. En voor de lezer werpt het op boeiende wijze licht op haar bewustwordingsproces.» – Le Temps
Meer over Maryse Condé op deze site
Maryse Condé – Tituba, de zwarte heks van Salem
MARYSE CONDÉ
Tituba, de zwarte heks van Salem
Roman
Guadeloupe
Vertaling: Edith Klapwijk
Paperback, 248 blz. € 15,00
ISBN 978-90-6265-298-3
Derde editie, eerste druk in Reprise Literair 1999
Maryse Condé baseert zich in Tituba op historische documenten van de berucht geworden heksenprocessen die in 1692 in Amerika hebben plaatsgevonden en welke historie Arthur Miller in de jaren vijftig inspireerden tot zijn befaamde toneelstuk The Crucible (De heksen van Salem).
«Ik voelde dat in deze processen tegen de heksen van Salem, die zoveel inkt zouden doen vloeien, die de nieuwsgierigheid en het medelijden van toekomstige generaties zouden opwekken en voor iedereen het meest waarachtige blijk van een lichtgelovig en barbaars tijdperk zouden worden, mijn naam slechts die van een onbelangrijk bijfiguur zou zijn. Hier en daar zou men kunnen lezen der er ‘een slavin van Antilliaanse oorsprong die waarschijnlijk aan voodoo deed’ was geweest.» Aldus de ‘profetie’ van de hoofdpersoon Tituba, de zwarte heks van Salem.
Maryse Condé: ‘Wat mij in de figuur van Tituba fascineerde was het feit dat zij als enige zwarte heks volledig door de geschiedenis was vergeten. Alle andere, blanke, heksen zijn later gerehabiliteerd, maar niemand bekommerde zich om Tituba. Ik heb geprobeerd een heldin van haar te maken door Tituba in een compleet verbeelde reconstructie een plaats in de geschiedenis te geven.’
De pers over Tituba, de zwarte heks van Salem
«Via de pen van Condé wordt Tituba het symbool van de ontwortelde Afrikaanse.» – Haagsche Courant.
«In Tituba geeft Condé letterlijk stem aan een vrouw, die inde historische overlevering (…) een ondergeschikte rol kreeg toebedeeld.» – De Volkskrant
«De relatie tussen de seksen is in de romans van Condé en Schwarz-Bart vrijer, opener dan in een van de werken van de mannelijke schrijvers. Daarenboven heeft Condé in Tituba de mogelijkheid van een lesbische relatie tussen Tituba en Hester Prynne opengelaten.» – James Arnold
«Condé vervreemdt haar lezers van het vertrouwde en maakt vertrouwd met het vreemde. Zo worden in Tituba bepaalde aspecten van de westerse – in het bijzonder de joodse – beschaving in een alleszins gunstig licht geplaatst, naast de gerechtvaardigde kritiek op weer andere aspecten.» – Aart G. Broek
Meer over Maryse Condé op deze site
Maryse Condé – Bovenwindse hoogten
MARYSE CONDÉ
Bovenwindse hoogten
Roman
Guadeloupe,
Vertaling: Eveline van Hemert
Paperback, 378 blz. € 19,50
ISBN 978-90-6265-459-8
Eerste druk 1998
Tweede druk 1999
Heathcliff komt opnieuw tot leven in de zwarte vondeling Razyé, en Cuba en Guadeloupe aan het eind van de negentiende eeuw vormen het Caribische decor voor zijn vernietigende passie voor de kleine mulattin Cathy. Met behoud van de emotionele kracht van het oorspronkelijke verhaal biedt Maryse Condé een levendig toneel met de dramatische waarheden van een veranderende maatschappij: mysterieuze krachten van het geloof, gewortelde vijandschappen en rivaliteiten tussen families en bovenal de alles verterende liefde tussen Razyé en Cathy.
De pers over Bovenwindse hoogten
«Bovenwindse hoogten is geschreven als eerbetoon aan Emily Brontës Wuthering Heights maar ook zonder die hulde sprankelt de nieuwe roman van Maryse Condé van magie, romantiek en dramatiek, vertaald in rijk Nederlands. Het verhaal over de fatale liefde tussen Cathy en Rayzé wordt door verschillende personages verteld, een aantal keren door – vrouwelijke – bedienden. Door ook deze ondergeschikten een vertelperspectief te geven beperkt Condé zich niet tot de liefdesgeschiedenis, maar bedt zij het verhaal in de sociaal-economische setting van die tijd in.» – De Morgen
«De aanpassingen zijn waarlijk Caraïbische aanpassingen: een gepassioneerde maar kuise verliefdheid zoals die tussen Heathcliff en de Engels Cathy is in de Caraïben ondenkbaar. Er is de nadrukkelijke suggestie dat de geliefden aan het eind van het boek in feite broer en zus zijn, al stopt Condé net voor het punt waar dat ondubbelzinnig duidelijk wordt. Condé is vermoedelijk de meest gelezen Caraïbisch auteur van het moment. Dit laatste boek van haar is een goede keuze..» – NRC Handelsblad
«Met Bovenwindse hoogten sluit Maryse Condé aan bij een Caribische traditie van bewerkingen van beroemde werken uit ‘de oude wereld’, zoals die van Aimé Césaire van De Storm van Shakespeare en die van Nobelprijswinnaar Derek Walcott van de Ilias van Homerus. Dit is geen koloniaal verschijnsel, geen bewijs van beïnvloeding, maar is door de manier waarop met de oorspronkelijke stof wordt omgesprongen juist een duidelijk teken van dekolonisatie en eigen identiteit. Condés verhaal over liefde, haat en wraak dient als metafoor voor de gigantische problematiek van de Caribische wereld in het begin van deze eeuw. Condé is een rasvertelster. Door het verhaal heen schetst ze op beeldende wijze de kleurige, heterogene Caribische wereld.» – Els Moor in De Ware Tijd
Meer over Maryse Condé op deze site