Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Elders, 11 februari 2022:
‘Onder de sneeuw een Indisch graf’, een grotendeels autobiografische roman, verscheen in 1985 en beleefde in 2021, niet lang na het overlijden van de schrijver, een welkome heruitgave. In zijn voorwoord stelt Ernst Jansz, kort en krachtig, dat dit boek zijn hart veroverde en dat de auteur daarmee ‘zijn schrijverschap op overtuigende wijze in één klap gestalte gaf’. (…) De lezer wordt getrakteerd op een verhaal waarin objecten, gebeurtenissen, gedachten en gevoelens met scherp oog voor detail zijn omschreven. Omdat de schrijver meerdere zintuigen in stelling brengt, kan de lezer de wederwaardigheden van Frans zien, voelen, horen, proeven en ruiken. Zo wordt de lezer het universum van de hoofdpersoon binnengetrokken. Een universum met in de kern tradities uit de voorouderlijke grond. (…) Onder de sneeuw een Indisch graf is een liefdevol en vol overgave vertelde geschiedenis. Het verhaal lijkt bij een eerste lezing nogal sterk om de vaderfiguur te draaien. Spruit dit voort uit de dominantie van de vaderfiguur in Molukse familieverhoudingen? Maar herlezing van de roman doet de moeder als minstens even sterke figuur oprijzen. Trefzeker is geschetst welke betekenisvolle plaats de moeder inneemt in het gezin waarvan de leden zich door voelbare genegenheid aan elkaar verbonden weten, ondanks de soms heftige woede-uitbarstingen en onderlinge botsingen die nauwgezet zijn beschreven. Nauwgezet met weinig woorden, want veel woorden heeft de schrijver niet nodig. (…) De herinneringen in dit boek hebben zeggingskracht. Voor mij zijn deze kracht, de tot de verbeelding sprekende woordkeuze en het raffinement waarmee de auteur zijn roman heeft opgebouwd, de elementen die de roman literair doen uitblinken.
Lees hier de recensie
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Ernst Jansz op deze site
Meer over Artien Utrecht op deze site
Tag: Ambonezenkamp Woerden
«Mooie novelle met twee zeer innemende verhalen over de jeugd van een Ambonese jongen.» – Margot Poll
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan in NRC.next, 19 maart 2021:
Dit jaar is het precies zeventig jaar geleden dat op 21 maart 12.500 Molukkers per schip naar Nederland kwamen. Daarom is de mooie novelle ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van de Molukse schrijver Frans Lopulalan (1953-2020) opnieuw uitgegeven. Zijn vader was één van deze KNIL-militairen die voor Nederland hadden deelgenomen aan de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog en nu tijdelijk is Nederland zouden worden opgevangen. In twee zeer innemende verhalen beschrijft Lopulalan het verhaal van zijn jeugd – hoe het was met andere gezinnen in de barakken in Woerden te wonen en later te verhuizen naar een huis in Leerdam. Hoe het was om als Ambonese jongen op de School met de Bijbel te belanden waar ‘de kinderen van Christelijk Nederland ons naar believen mochten vernederen’. Maar de twee verhalen zijn vooral een ode aan zijn vader die hij zag worstelen met het trauma ontstaan door de gebeurtenissen in voormalig Nederlands-Indië. Hij zag de eenzaamheid van de Molukkers in Nederland, hij zag het verlangen om terug te gaan naar Porto op Saparua. Over datzelfde trauma schreef Lopulalan in 1997 een toneelstuk waarin hij volgens toneelrecensent Kester Freriks de ‘mooiste en ook de meest theatrale zin van het theaterseizoen’ had geschreven: ‘Je kunt niet boos zijn op een jongen met heimwee’.
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«De liefde voor zijn vader dubbel en dwars goedgemaakt.» – Marjo van Turnhout
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op Leestafel, 13 maart 2021:
‘Jongen, als ze je vragen waar je vandaan komt, zeg dan nooit dat je uit Woerden komt, maar uit Porto op Saparua.’ Maar hij is geboren in Nederland, in het kamp, waar hij gelukkig was. Tussen de regels door proef je het onvermogen van de zoon, geboren en getogen in Nederland, die zijn weg heeft gevonden en zich niet helemaal kan inleven in de vader die tot op het laatst verteerd wordt door heimwee naar Zijn land. (…) Het waren de jaren vijftig van de vorige eeuw. Met andere KNIL-militairen kwamen ook groepen Molukkers naar Nederland. In Indonesië zijn ze niet meer veilig als Nederland de strijd heeft verloren. Noch de Nederlanders noch de Indonesiërs willen iets horen over een Onafhankelijke Molukse Staat. Een groep Molukkers, waaronder het gezin Lopulalan wordt in Woerden gehuisvest. De vader van Frans is beter geschoold dan menige andere kampbewoner, en wordt vaak om hulp gevraagd. Thuis voedt hij zijn kinderen op volgens de tradities, waarin ook de overledenen deel uit maken van het leven. Ze worden tweetalig opgevoed: ze leren zowel Nederlands als Maleis. (…) De verhalen tonen de liefde die de schrijver had voor zijn vader, misschien bij leven te weinig onderkend, maar nu in dit boek dubbel en dwars goedgemaakt. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een meesterwerk zoals je maar zelden leest.» – Marianne Janssen
Over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’ van Frans Lopulalan op LeesKost, 18 februari 2021:
De kleine Frans wordt geboren in het Ambonezenkamp in Woerden. Een kamp met hekken eromheen, de jongen weet niet beter. Alle volwassenen om hem heen zijn afkomstig van de Zuid Molukken en iedereen koestert de wens ooit weer terug te gaan, naar huis. ‘Thuis’ is het onderwerp van alle volwassen gesprekken. (…) De auteur haalt vol liefde, weemoed en gevoel voor het kleinste detail herinneringen op aan zijn jeugd. (…) Razernij, verdriet, inwendige woede, en je dan tóch beheersen… dat was de manier waarop zijn vader zijn verlangen en heimwee naar Ambon verbeet. De realiteit verscheurt de dromen en de illusies. (…) Lopulalan heeft de gave kleine gebeurtenissen groots te beschrijven, grote gebeurtenissen terug te voeren tot de kern. De liefde voor zijn vader doordesemt de pagina’s. Dit briljant geschreven en ontroerende boek is een ware parel, zacht glanzend, zeldzaam en kostbaar. Wat is het jammer dat Lopulalan niet meer geschreven heeft. Ik vind het een meesterwerk zoals je maar zelden leest.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Onder de sneeuw een Indisch graf’
Meer over Frans Lopulalan bij Uitgeverij In de Knipscheer