“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Lijvige bundel waarin De Noré haar taalvermogen breed laat uitstromen.» – Jooris van Hulle

VoorplatExit-75Over ‘Exit’ van Annel de Noré in Poëziekrant (nr.5), september/oktober 2021:
(…) ‘Exit’ is een lijvige bundel geworden, waarin De Noré haar taalvermogen – ook wanneer ze in een ironische benadering de verengelsing van onze taal belicht – breed laat uitstromen in gedichten die qua opbouw heel gevarieerd zijn. ‘Uitgang /Afgang / Ex it’, het openings- en titelgedicht van de bundel geeft op een heel directe manier aan waar het verder in de bundel om te doen is: er wordt afscheid genomen, vanuit het besef dat aan wat ooit veelbelovend leek, een eind is gekomen. Steeds weer wordt gealludeerd dat de relatie met de jij op de klippen is gelopen. (…) De balans die de ik opmaakt oogt weinig positief. Ratio en gevoel staan hier vaak regelrecht tegenover elkaar. Net die gedichten waarin De Noré deze antithese in beeld brengt, weten ook echt te overtuigen. Neem het gedicht ‘Machteloos’: wat de ik niet wilde zijn, wordt geplaatst tegen haar onderhuids levende verlangen naar wat zij wel voor ogen had. (…) Het slotgedicht ‘Hangende tuin’ houdt de suggestie in van een mogelijke uitweg. (…)
Lees de volledige recensie ‘Voor jou werd het mooi geen wij’ in ‘Poëziekrant’ september/oktober 2021. Nieuwsgierig naar de hele recensie? Studenten kunnen een kopie aanvragen bij indeknipscheer@planet.nl
Meer over ‘Exit’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De muzikaliteit en het woordplezier spat af van intrigerende poëzie.» – Roger Nupie

VoorplatExit-75Over ‘Exit’ van Annel de Noré in De Auteur, 23 september 2021:
De romans en verhalenbundels van Annel de Noré verschenen al eerder bij Uitgeverij In de Knipscheer, en dat ging niet onopgemerkt voorbij. (…) De verwachtingen voor de Noré’s poëziedebuut zijn dan ook hooggespannen. ‘Exit’ bevat 50 gedichten met een sterk verhalend karakter die (vaak) wat klassiek aandoen: strofen van niet alleen evenveel regels maar ook met eenzelfde regellengte en hier en daar ontbreekt ook het rijm niet. Maar laat je als lezer niet misleiden; in een aantal gedichten legt ze dat klassiekerige dan weer naast zich neer. Annel de Noré goochelt met taal die ze probleemloos uit verschillende codes en registers laat opduiken. De muzikaliteit en het woordplezier spat er bij momenten vanaf en dat alles levert intrigerende poëzie op. (…) Annel de Noré wist al te overtuigen met haar proza; met haar blijde intrede als dichteres doet ze dat evenzeer.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie op het blog van de Vereniging: ‘De Boekhouding’
Kijk naar een interview (2021) met Annel de Noré
Meer over ‘Exit’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Af en toe zou ík van een schrijver informatie willen.» – Annel de Noré

VoorplatExit-75Analyse van het gedicht ‘Koudvuur‘ uit de bundel ‘Exit’ van Annel de Noré door de auteur:
‘Koudvuur’ heb ik op iemands verzoek (die in een schrijfgroep zit) onder handen genomen. En die persoon vond het verhelderend mijn verklaring te lezen waaruit blijkt dat het niet voor niets was. (…) Lezers hoeven niets met dit essay. Zelfs niet perse lezen. Het is voor hen die willen, die geïnteresseerd zijn. Waarom? Af en toe zou ík van een schrijver informatie willen. Nu ben ik geen literatuurweten-schapper dus zal ik vaak minder mijn weg kunnen vinden in dat doolhof. Toch denk ik dat van de auteur zélf horen wat die heeft bedoeld, het vinden van de weg gemakkelijker maakt en iets meer inzicht geeft. Het centrale thema van ‘Koudvuur’ is teleurstelling in een relatie waarbij de ene partij wordt afgemaakt en daardoor van streek raakt zonder dat die zich adequaat kan verdedigen tegen de aanvallen en zonder te begrijpen waarom het gebeurt.
Lees hier ‘Analyse Koudvuur’
Lees hier meer essays van Annel de Noré over eigen werk
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij in de Knipscheer

«Is er speelruimte tussen: ‘Daar is de deur’ en ‘Eruit’?» – Annel de Noré

VoorplatExit-75Annel de Noré over ‘Exit’, 23 juli 2021:
In een uitgebreid essay van meer dan 22.000 woorden geeft Annel de Noré een ontleding en interpretatie van een gedicht uit haar dichtbundel ‘Exit’: «Onwillekeurig stoppen lezers al tijdens het lezen een partje van zichzelf in teksten. Precies zoals de schrijver onopzettelijk zijn signalement erin achterlaat. Ondanks de subjectiviteit waar ook dit ‘werk’ aan ‘lijdt’, bepaal ik me bij de analyse en interpretatie wel strikt tot datgene wat onder het fileermes ligt. Wie geen behoefte heeft aan (een gedeelte van) mijn ontleding, legt deze uiteraard naast zich neer of beter: begint er niet aan. Nagenoeg alle gedichten uit de bundel ‘Exit’ zijn autonoom en open genoeg om op eigen kracht tot een bevredigende persoonlijke verklaring te komen. Hopelijk ontdekt iedereen zodoende zijn eigen verhaal in de tekst. Mijn voornamelijk inhoudelijke uitleg is geen professionele en dient slechts als hulp. Om de drempel voor ‘jonge’ lezers te verlagen wissel ik tussendoor van toonzetting om hen te verleiden rondom de ‘blikvangers’ te neuzen. (…) Ik heb mijn ‘ingrediënten’ zeer uitgebreid uit de doeken gedaan. Alweer ga ik in deze ervanuit dat de lezer negeert wat hij langdradig of niet relevant vindt. Diegenen die zich samen met mij worstelen door de pietepeuterige analyse zullen ontdekken dat deze individuele taaluiting toch een universeel idee herbergt. Verder kan dit stuk helpen te beseffen dat literatuur er oppervlakkig gezien simpel kan ‘uitzien’, maar dat er over het algemeen veel meer uit te halen valt. Mede daarom stel ik me ten doel helder te communiceren met mijn arme, monddode lezers. Enige identificatie met de bovenliggende gedachte en de onderliggende emotie teweegbrengen bij een eerste taxatie van wat hen koud zwart op wit wordt voorgespiegeld: daar hunker ik naar. (…)»
Lees hier verder in dit essay
Lees ook haar essay “Leeshoudingen voor ‘Lambarosa’ ”
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Spijt in de badkamer.» – Maurice Broere

VoorplatExit-75Over ‘Exit’ van Annel de Noré voor Meander Magazine, 12 juli 2021:
Je zou eerder verwachten dat Exit de titel is van het laatste werk van een kunstenaar. Annel de Noré debuteert echter met deze bundel als dichter. (…) Opvallende thema’s zijn: godsdienst, verwijzingen naar de Bijbel, verbroken relaties, natuur en dood. (…) Tussen de regels door in de bundel vind je steeds verwijzingen naar een problematische verhouding met iemand die dicht bij haar stond. (…) Het mooist in deze bundel vind ik de verzen die los van conventies zijn. Ze zijn sprekender en hebben meer een eigen stem. Ik ben benieuwd wat ze nog gaat publiceren en zal zeker haar gaan volgen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Exit’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Gelukkig bestaat het nog: de vertellende poëzie, iets dat gekoesterd mag worden.» – R.J. Blom

VoorplatExit-75Over ‘Exit’ van Annel de Noré voor NBD / Biblion, 23 juni 2021:
De gedichtenbundel ‘Exit’ van Annel de Noré (1950) bevat vooral klassiek-aandoende poëzie, derhalve begrijpelijke taal en toegankelijk voor elke poëzieliefhebber. Hoewel de dichter eerder meerdere ‘losse’ gedichten publiceerde, richtte zij zich tot nu toe op het schrijven van enkele romans en korte verhalen. Met de gedichten won deze auteur meerdere prijzen. Feitelijk is deze bundel dus een debuut; het is ook een gewenst ‘wapen’ tegen nauwelijks te bevatten moderne dichtkunst. De Noré biedt duidelijke beelden van situaties waarover zij in de bundel schrijft, bv. de eerste regels van het gedicht ‘Kruispunt’: Het schemerde / de deur ging open / een man trad binnen’. Het lijkt het begin van een spannend verhaal. Gelukkig bestaat het nog: de vertellende poëzie, iets dat gekoesterd mag worden. Gezien haar Surinaamse afkomst legt De Noré in een Verklarende Woordenlijst uit wat bv. Jah betekent (God), of Baka Bana (kookbanaan). Dit maakt de bundel (met 50 gedichten) niet alleen levendig en beeldend, maar dient dit werk ook als ‘gezellig leesmateriaal’. Zeker aan te bevelen en geschikt voor beginnende en ervaren poëzielezers.
Meer over ‘Exit’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Ook in de Surinaamse situatie gelden universele thema’s.» – Annel de Noré


De Epiloog [4] staat online. Op 8 juni 2021 was schrijfster Annel de Noré (1950) te gast bij interviewer Peter de Rijk in de vierde aflevering van het live boekenprogramma De Epiloog vanuit Pletterij Haarlem. Annel de Noré is de schrijversnaam van A.E. Simons. Ze begon pas op latere leeftijd te schrijven. Haar debuutroman ‘De bruine zeemeermin’ verscheen in 2000. Sindsdien woont ze vooral in Nederland. Ze heeft inmiddels drie romans, twee verhalenbundels en (dit jaar) een gedichtenbundel op haar naam staan. Met haar jongste (driedubbel)roman ‘Lambarosa’, een ware tour de force, presenteert ze zich als wereldschrijver. Hoewel de roman niet specifiek over Suriname gaat, oogstte het boek vooral lof in de Caraïbische media en bleef het in de Nederlandse pers (vreemd genoeg) vrijwel onbesproken. N: Ik voel me bijzonder Surinaams , maar ook in de Surinaamse situatie gelden universele thema’s. R: Je kunt ontzettend goed angstige situaties beschrijven (…) de dood wordt heel tastbaar beschreven en is een van de grootste wonderen in dit boek: ik begreep geen moment hoe je bij mij teweegbracht wat je deed, want het is zó spannend; als je deel één uit hebt ben je als lezer volledig bevredigd: wat een boek! En vervolgens komt het volgende boek…
Kijk en luister hier of hier naar De Epiloog 4
Meer over ‘Lambarosa’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer
Klik hier voor meer over De Epiloog

«Laat taal kronkelen in orgastische en hallucinante beelden.» – André Oyen

VoorplatExit-75Over ‘Exit’ van Annel de Noré op Ansiel, 10 juni 2021:
(…) ‘Exit’ is de eerste dichtbundel van schrijfster Annel de Noré. Wanneer je door deze bundel bladert valt het direct op hoe de dichter klanken (Net een slager rammel ik een remake op), gevoelens (uit zelfbehoud bestrijd ik revoluties) en passies (de wind heeft het water wellustig gekust) gebruikt om hallucinerende beelden te gebruiken. Aan haar zijn geen sobere zinnetjes besteed, zij laat taal kronkelen in orgastische en hallucinante beelden en nodigt zo de lezer uit om vrij en blij met haar te zijn. Het is heerlijk om met haar te dwalen over plaatsen waar addertjes onder het gras zitten. Elk gedicht is een rijk en beeldend geschenk dat in magische woorden verpakt is, al beweert ze dat ze niet toveren kan.
Lees hier het signalement
Meer over ‘Exit’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

De Epiloog [4] met Annel de Noré

Opmaak 1In de aflevering van 8 juni 2021 is Annel de Noré de gast in De Epiloog. Annel de Noré (1950) debuteerde in 2000 met de roman ‘De bruine zeemeermin’ (“het beste Caraïbische debuut sinds Bea Vianen en Astrid H. Roemer”). Inmiddels bouwt ze aan een imposant oeuvre en heeft ze bij Uitgeverij In de Knipscheer zes titels op haar naam staan met als voorlopig magnum opus ‘Lambarosa’ dat anderhalf jaar geleden verscheen, een fascinerende versmelting van drie verhalen. De spotlight heeft nog veel te weinig gestaan op deze magnifieke roman, waarover ze zelf zegt: “De schepper van een roman is een god, een duivel, een goochelaar die wil dat je huilt, lacht, droomt, walgt.” Aanvang livestream 16.00 uur.

De Epiloog is een wekelijkse livestream/podcast waarin In de Knipscheer-redacteur Peter de Rijk een-op-een in gesprek gaat met een schrijver van een recente, bijzondere roman. Soms zijn dat auteurs van Uitgeverij In de Knipscheer, soms van andere uitgeverijen. De Epiloog wordt live gestreamd en technisch mogelijk gemaakt door de Pletterij, centrum voor debat en cultuur in Haarlem. Aanvang livestream 16.00 uur. U kunt de livestream volgen op de homepage van debat- en cultuurpodium Pletterij, op hun Facebook-pagina of op hun Youtube-kanaal. Op het moment van de uitzending openen zich op deze drie platforms vensters met de livebeelden. Een inlogcode is niet nodig. Op de laatste twee media kunt u de uitzending later ook terugzien.

Meer over ‘De Epiloog’
Klik hier voor de aankondiging op de website van de Pletterij
Meer over ‘Lambarosa’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer