Nawal el Saadawi overleden

Saadawi en WalkerDe Egyptische schrijver, arts en feministe Nawal el Saadawi (1931) is vandaag overleden. Ze werd 89 jaar. Zij werd in Nederland bekend door diverse titels over het thema vrouwenonderdrukking, zoals ‘De gesluierde Eva’, in 1980 uitgegeven door de Vlaamse uitgeverij Kritak en later verschenen als Rainbow Pocketboek van Uitgeverij Maarten Muntinga. Daarnaast was El Saadawi ook auteur van novellen, romans en reisverhalen. In die hoedanigheid vond zij onderdak bij Uitgeverij In de Knipscheer, tot eind jaren negentig actief als uitgever van vertaalde literatuur met een sterke vertegenwoordiging van vrouwelijke auteurs: Ama Ata Aidoo, Mariama Bâ, Marie Cardinal, Maryse Condé, Angela Davis, Buchi Emecheta, Nawal el Saadawi, Simone Schwarz-Bart, Alice Walker e.v.a. Nawal el Saadawi kwam in die jaren diverse keren naar Nederland, net als Alice Walker.

Wat me vooral is bijgebleven is een avond die de uitgeverij op 23 oktober 1992 organiseerde in de Aula van de Universiteit van Amsterdam. Van Alice Walker was net de roman ‘Het geheim van de vreugde’ verschenen over vrouwenbesnijdenis, een thema dat ook voortdurend werd aangekaart door Nawal el Saadawi. Die avond ontmoetten de beide auteurs elkaar voor het eerst. Het werd een memorabele avond, met ook nog een voordracht van Astrid Roemer en een gastoptreden van Gerda Havertong in een stampvolle zaal, met vooral Nederlandse, Surinaamse en jonge Somalische vrouwen die vragen mochten stellen aan de auteurs.

franc knipscheer, Haarlem

Lees hier het verslag in Trouw
Lees hier de open brief die Alice Walker in 2011 schreef aan Nawal el Saadawi
Lees hier het verslag van Astrid Roemer over haar eerdere ontmoeting met Alice Walker in 1990, gepubliceerd in Callaloo 1995
Meer over Nawal el Saadawi bij Uitgeverij In de Knipscheer

Nawal el Saadawi bij Uitgeverij In de Knipscheer

NawalElSaadawi1(foto Maartje Geels)

Uitgeverij In de Knipscheer en haar imprints Uitgeverij Furie en Globe Pockets waren in de jaren negentig van de vorige eeuw actief betrokken als uitgevers van het werk van Nawal el Saadawi in het Nederlands.

1. Het eeuwige refrein, Uitgeverij Furie, 1989
2. De andere kant van de wereld, Uitgeverij Furie, 1991 *
3. Dagboek van een vrouwelijke arts, Globe Pockets, 1992
4. Reis naar India, Uitgeverij Furie, 1992 *
5. De zoektocht van Fouada, Uitgeverij In de Knipscheer, 1994 **
6. De Onschuld van de Duivel, Uitgeverij In de Knipscheer, 1997 **

*] Ook in licentie van Uitgeverij In de Knipscheer verschenen bij Uitgeverij De Geus onder de titel Mijn reizen rond de wereld
**] Ook in licentie van Uitgeverij In de Knipscheer verschenen als Rainbow Pocketboek van Uitgeverij Maarten Muntinga

Meer over Nawal el Saadawi bij Uitgeverij In de Knipscheer

Nawal El Saadawi – De Onschuld van de Duivel

NAWAL EL SAADAWI
De Onschuld van de Duivel

Vertaling Hanneke Richard-Nutbey
Genaaid gebonden met stofomslag, 224 blz., € 19,50
ISBN 978-90-6265-431-4
Eerste druk 1997
Alleen nog rechtstreeks bij de uitgeverij

In De Onschuld van de Duivel brengt de Egyptische schrijfster en psychiater de van haar bekende thema’s samen tot een indrukwekkend, maar voor de meeste westerse lezers nog steeds onbekend, beeld van een Arabische samenleving, waarin het leven beheerst wordt door de man en zijn God.

Maar wie is God en wie is Duivel? Het meisje Ganat werd geboren metde ogen wijdopen zodat haar grootmoeder zich toen al afvroeg of ze een mens of een duiveling was, en op school hoort ze Sjeik Bassiaoni zeggen dat ‘haar ogen vervuld zijn van de lust die in Eva huist‘, een typering die voor Ganat zal omslaan in een bedreigend stereotiep. Ook het leven van haar vriendin Nefissa wordt blijvend getekend als haar huwelijksnacht, de Nacht der Gelukzaligheid, geen bloed oplevert en haar vader haar eer denkt te redden door een bloedige zelfmoord.

De Onschuld van de Duivel is een sensuele roman over twee jonge vrouwen die elkaar uit het oog verliezen en zich ieder in hun wereld seksueel en emotioneel proberen staande en waardig te houden. Pas in het Gele Paleis ontmoeten de vriendinnen elkaar weer, de een als patiënt, de ander als hoofdzuster. Het gekkenhuis blijkt voor velen de laatste redding in een wereld waar herinnering en hallucinatie zozeer met elkaar verbonden zijn.

Nawal El Saadawi maakte in Nederland vanaf 1980 naam met spraakmakende boeken over vrouwen en seksualiteit in de Arabische wereld. De literatuur wordt evenwel voor haar een steeds belangrijker middel om het onzegbare te verwoorden. Niet voor niets worden haar romans steeds vaker vergeleken met die van Margaret Atwood en Gabriel García Márquez.

Meer over Nawal El Saadawi op deze site

Nawal El Saadawi – De zoektocht van Fouada

NAWAL EL SAADAWI
De zoektocht van Fouada

Roman
Egypte
Vertaling Djuke Poppinga
Genaaid gebonden met stofomslag, 192 blz., € 19,50
ISBN 978-90-6265-399-7
Eerste druk 1994
Alleen nog rechtstreeks bij de uitgeverij

Elke dinsdag, al jarenlang, ontmoet Fouada haar geliefde, Faried, in een restaurant bij de Nijl. Maar op een dag blijft hun tafeltje plotseling leeg. Als ze hem opbelt verbreekt het rinkelen van de telefoon slechts de stilte in een lege kamer. Faried is verdwenen. In de dagen die volgen raakt Fouada volledig gedesoriënteerd. Het leven lijkt te zijn veranderd in een droom die de zin van haar werk als scheikundige, en van haar bestaan als geheel, versluiert.
Of is ze met het verdwijnen van Faried juist ontwaakt uit een droomtoestand, en is de wereld vol pijn en twijfel zoals die zich nu aan haar voordoet niets meer dan een getrouwe afspiegeling van de werkelijkheid?

De zoektocht van Fouada is een poëtische roman, waarin tegen de achtergrond van de moderne Egyptische samenleving het klassieke thema van de verloren geliefde op zangerige, bijna hypnotische toon verwoord wordt.

Nawal El Saadawi werd geboren in Kafr Tahla, een dorp in Egypte. Ze weigerde om zich in de traditionele rol van de Arabische vrouw te schikken, ging medicijnen studeren en werd een vooraanstaand arts en psychiater.
Daarnaast verwierf ze grote bekendheid als schrijfster van zowel romans als nonfictie, waarin – telkens taboe-doorbrekend – de positie van de Arabische vrouw centraal staat. De zoektocht van Fouada is haar tiende boek dat in Nederlandse vertaling verschijnt.

«Saadawi bewijst met haar romans en reisverhalen hoe emancipatie in zijn werk gaat. En hoe het verhaal van één persoon het culturele klimaat van een heel land kan veranderen.» – Anil Ramdas

De pers over De zoektocht van Fouada
Het klassieke thema van de verloren geliefde wordt door Nawal El Saadawi tot op het bot uitgekleed, verschoond van elke romantische bijsmaak. Wat overblijft is ontreddelng, de kwetsbare ziel van de eenling, die mens heet.» – Friesch Dagblad

«Nawal El Saadawi schreef met De zoektocht van Fouada een ontroerend portret van een jonge Arabische vrouw op zoek naar houvast in een wereld die aan alle kanten wankelt. De roman laat een pijnlijke indruk achter van een onvervuld leven, van iemand die zich wil uiten, maar geen middel heeft kunnen vinden.» – Trouw

«Fouada ontdekt dat zij alles in haar leven alleen gedaan heeft terwijlle van haar moeders hooggespannen verwachtingen. Is het soms dit inzicht dat haar verlamt? Interessant is deze sobere roman vooral omdat hij een ver stadium van emancipatie toont.» – NRC Handelsblad

«De zoektocht van Fouada behelst een mengeling van emancipatie en westers introspectie en klinkt als een klaaglied. De toon is verwant met de bewoordingen van de Profeet waarin de nacht koud, en de dag heet is, en waarin vreugde en verdriet elkaars volkomen tegendeel zijn. Saadawi verzet zich als psychiater en als auteur tegen de traditionele inperking van de vrouw in de islam en zij eist gelijkwaardigheid en een volwaardig menselijk bestaan.» – Haagsche Courant

Nawal El Saadawi – Dagboek van een vrouwelijke arts

Nawal El Saadawi
Dagboek van een vrouwelijke arts

Novelle
Vertaling Ted LaGro
Globe Pocket, 112 blz., € 7,50
ISBN 978-90-6265-712-4
Eerste druk 1992
Uitverkocht

In deze novelle beschrijft Nawal El Saadawi een Egyptisch meisje dat tijdens haar groei naar volwassenheid van negenjarige scholiere tot beginnend arts, in opstand komt tegen de maatschappij die haar sociaal en seksueel onderdrukt.
Nawal El Saadawi (1930) is psychiater en schrijfster. Als arts protesteerde zij als eerste in het openbaar tegen de traditie van clitorisbesnijdenis in Afrikaanse en Aziatische landen. Als schrijfster staat zij al sinds 1960 met deze debuutnovelle, die eerder verscheen onder de titel Wat bedoel je dat je de man bent, op de bres voor vrouwenbelangen.

«Dit boek moet een schok hebben veroorzaakt door zijn openhartigheid, door de beschreven details en intimiteiten die wij hier niet opzienbarend vinden maar in Egypte vrijwel als pornografisch beschouwd worden.» – NRC Handelsblad

«Een kleine ontwikkelingsroman die om zijn emancipatoire inhoud gelezen mag worden.» – De Tijd

Meer over Nawal El Saadawi op deze site

Nawal El Saadawi – De andere kant van de wereld

NAWAL EL SAADAWI
De andere kant van de wereld

reisverhalen
Egypte
Vertaling Karin Malta en Astrid de Groot
Paperback, 274 blz., € 19,50
ISBN 978-90-71035-42-5
imprint Uitgeverij Furie
Eerste druk 1991
uitverkocht

«Ik had altijd gedacht dat mijn vaderland de hele wereld was, net zoals ik als kind gedacht had dat onze straat het hele land was. Naarmate ik groeide, werd de straat kleiner. Maar toen ik eenmaal buiten mijn vaderland kwam, kromp de aarde en voelde ik me voor het eerst groter dan woorden.» – Nawal El Saadawi

De andere kant van de wereld is een reisboek in de geografische zin van het woord, maar is tevens een persoonlijke tocht in heteigen hoofd, waarin Nawal El Saadawi haar innerlijke grenzen overschrijdt. Negen verhalende reportages van de ‘grande dame’ der Egyptische letteren.

Nadat de arts-schrijver de moeizame weg vol ambtelijke drempels heeft beschreven om als vrouw Egypte uit te komen, voert zij de lezer in heel persoonlijk getinte observaties mee op haar reizen rond de wereld.
Haar eerdere werk (De gesluierde Eva, De val van de imam, God stierf bij de Nijl en Het eeuwige refrein) heeft de Egyptische cultuur in het algemeen en de postie van de vrouw in het bijzonder voor de westerse lezer toegankelijk gemaakt en westerse (voor)oordelen ten opzichte van de Islam in het tegenlicht van haar eigen achtergrond geplaatst. Nu is zij het die zich als Egyptische vrouw met eigen (voor)oordelen laat verrassen door andere culturen.
Vanuit die openheid verslaat zij haar reizen naar ‘de andere kant van de wereld’: verbazing in Helsinki over de acceptatie van alleenstaande moeders, verwondering over het culturele verschil in hetetaleren van macht zowel in Londen als in het Iran van vóór de revolutie, maar ook verwoorde woede over de oorlogsagressie tegen haar moederland die zij emotioneel associeert met algemeen geaccepteerde agressie tegen de vrouw.

De andere kant van de wereld is een verzameling reisherinneringen waarin Saadawi haar reizen van de afgelopen tientallen jaren geboekstaafd heeft in een meeslepend boek waarin zij de moed heeft zich ook kwetsbaar op te stellen in haar ontmoetingen met andere culturen.

Meer over Nawal El Saadawi op deze site

Nawal El Saadawi – Het eeuwige refrein

NAWAL EL SAADAWI
Het eeuwige refrein

roman
Egypte
Paperback, 112 blz., € 13,50
ISBN 978-90-71035-29-?
imprint Uitgeverij Furie
Eerste druk 1989
uitverkocht

De tweeling Hamida en Hamido groeien op in een klein dorp in Egypte. Nadat Hamida is verkracht door haar oom, wordt zij naar Cairo gestuurd om de familie-eer van schande te vrijwaren. Hamido, haar broertje, wordt gedwongen haar te volgen. Beiden worden zij, gescheiden van elkaar, in Cairo geconfronteerd met bruut maatschappelijk geweld: seksuele en economische uitbuiting, onderwerping aan de heersende ‘dubbele‘ moraal. Hun leven raakt in de ban van de gesloten cirkel van corruptie en geweld.
Nawal El Saadawi verteld de geschiedenis in de vorm van een parabel. Haar scherpe pen legt de meedogenloosheid van het Egyptische systeem bloot. Dat maakt Het eeuwige refrein (1989) tot een aanval op de scheiding van seksen, de scheiding van klassen, de situatie van de overheerser en overheersten.

Nawal El Saadawi, geboren in Egypte, studeerde medicijnen. Haar politieke activiteiten en haar feministische geschriften leidden in 1981 tot gevangenschap. Na haar vrijlating heeft haar schrijverschap haar oorspronkelijke beroep naar de tweede plaats gedrongen. De positie van de Arabische vrouw staat centraal in haar romans. Met De gesluierde Eva (1985), Ferdaoes (1987), God stierf bij de Nijl (1986), Vrouwengevangenis (1987) en De val van de Imam (1988) heeft Saadawi inmiddels ruime bekendheid verworven.

De pers over Het eeuwige refrein
«Het eeuwige refrein is een parabel over de tweeling Hamido en Hamida die in Cairo geconfronteerd worden met seksuele en economische uitbuiting net met de dubbele religieuze moraal. Hoewel altijd mooi verpakt in een obsederende en lyrische taal, zijn het dé thema’s in Saadawi’s werk.» – Trouw

«De stijl van Het eeuwige refrein is ondanks de beschreven gruwelijk folteringen ‘romantisch’ en blijft zeer lezenswaard.» – Opzij

«Een schitterend geschreven parabal over lijden, onrecht en onderdrukking. Ook technisch gezien heeft Saadawi een heel boeiende roman geschreven. In essentie komt haar techniek erop neerdat grenzen tussen droom en werkelijkheid, dood en leven, mens en dier en tussen de hoofdpersonen in de tekst vervagen. Die romantechniek eist concentratie van de lezer, maar de adembenemende beeldende kracht, die van deze techniek het resultaat is, is een vorstelijke beloning.» – Leeuwarder Courant

«Saadawi heeft een ongenadige pen en deze gruwelijke parabel mag terecht haar sterkste boek genoemd worden.» – De Boekengids
Meer over Nawal El Saadawi