«Liefdevol relaas van een Indonesische vriendschap.» – Jan-Hendrik Bakker

VoorplatMadureseVriend-75Over ‘De Madurese vriend’ van Kees Ruys in Den Haag Centraal, 4 mei 2023:
(…) De vertelling start in Surabaya, waar de schrijver aankomt en zijn lezer vervolgens meeneemt naar de Javaanse badplaats Pasir Putih. Die plaats is de woonplaats geweest van zijn vriend, de schelpenverkoper Djaman, die kort tevoren overleden is en wiens graf de schrijver nu, met pijn in het hart omdat hij nooit afscheid heeft kunnen nemen, wil bezoeken. Pasir Putih wordt pas aan het eind van het boek bereikt, maar voordat het zover is, krijgt de lezer vele paden en zijpaden te bewandelen, die alle een omcirkelende beweging van de uiteindelijke bestemming blijken te zijn. Natuurbeschrijvingen, koloniale geschiedenis, culturele observaties, alles passeert de revue. Ze staan alle in dienst van dit literaire afscheidsritueel. (…) Het is een vriendschap tussen twee mannen waarin gevoelens er niet zijn om uitgesproken te worden, al zíjn ze er wel. Dat is mooi, maar wringt tegelijkertijd ook. De jij-vorm die Ruys voor dit boek koos, maakt het nog wat ongemakkelijker. Toch is dat ongemak op een bepaalde manier ook de kracht van dit boek. De vriendschap tussen de schrijver en Djaman staat model voor die met de Indonesische wereld. De observaties, anekdotes en wederwaardigheden zijn trefzeker en met veel literair vakmanschap geschreven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Madurese vriend’
Meer over Kees Ruys bij Uitgeverij In de Knipscheer

Kees Ruys – De Madurese vriend. Literaire nonfictie

VoorplatMadureseVriend-75Kees Ruys
De Madurese vriend

literaire nonfictie
Nederland, Indonesië
gebrocheerd in omslag met flappen,
320 blz., € 23,50
eerste druk 15 april 2023
ISBN 978-94-93214-91-0

Langzaam reizend langs een kust die hij kan dromen nadert een schrijver de Javaanse badplaats Pasir Putih, sinds de jaren zeventig zijn vaste pleisterplaats in Indonesië. Maar deze keer voelt alles anders. In het zicht van zijn bestemming aan de oude Grote Postweg – in de regio ooit ‘Daendels’ Dodenweg’ genoemd – stelt hij zijn aankomst telkens uit en verliest zich in herinneringen. Hij denkt aan verlaten warungs in de middaghitte, aan ontmoetingen die tot ontdekkingsreizen leidden, met de armste mensen die hij in zijn leven heeft gekend, maar ook de meest gastvrije, roekeloze, bijgelovige; aan een vijand die bleef lachen en aan het ontluisterende einde van wat eens een liefde was. Maar boven alles denkt hij aan Djaman, zijn oudste vriend in Indonesië, die hem bij elk bezoek opwachtte met de mededeling dat hij hem al in een droom zag naderen.

De Madurese vriend is het ontroerende verhaal van een verlegen schelpensouvenirverkoper en een schrijver die elkaar na veertig jaar nog altijd niet begrepen, maar ook samen konden zwijgen alsof ze een schat bewaarden. Opgetekend als een afscheidsbrief aan Djaman geeft het boek ook een intiem en kleurrijk beeld van een gemeenschap in een Oost-Javaans kustplaatsje en van de ontwikkelingen die het doormaakte sinds Nederlandse mariniers er in 1947 voet aan wal zetten om ‘Insulinde’ in een oorlogszone te veranderen.

In hoeverre de gedeelde koloniale erfenis in de moderne republiek doorwerkt en hoe dat in het onderling contact naar voren komt, zijn kwesties die zich regelmatig aan de schrijver opdringen. Het stelt hem voor raadsels die soms nog verbijsterender zijn dan die van de occulte Madurese wereld waarmee hij in Pasir Putih kennismaakt.

In de voetsporen van zijn grootvader, de acteur Cor Ruys, die in de eerste helft van de twintigste eeuw veelvuldig door Nederlands-Indië toerde, ondernam Kees Ruys (Den Haag, 1955) vanaf de jaren zeventig ruim twintig lange reizen door de Indonesische archipel, die daarmee de voornaamste inspiratie voor zijn reisverhalen werd. Ruys debuteerde in 1986 met de roman Een afgedragen huid bij uitgeverij Van Oorschot. Sindsdien publiceerde hij bij Van Oorschot, Veen en Atlas verschillende romans en reisverhalen, waaronder de eerste drie delen van De randgebieden, een cyclus zelfstandig leesbare, literaire nonfictieboeken over Indonesië. De Madurese vriend is de vierde titel in de reeks. Daarnaast bracht Ruys bij Uitgeverij In de Knipscheer twee biografieën uit: Alles is voor even (2013), over de schrijfster Aya Zikken, en Chris Hinze. Een biografie (2015). Een selectie uit zijn Indonesische verhalen verscheen bij Rainbow onder de titel De nevelarchipel (2017).

‘Kees Ruys is een meester in de afstandelijke nabijheid. Ik ken maar weinig schrijvers die zo invoelend en met zoveel stijl over het menselijke Indonesië schrijven.’ – Adriaan van Dis

‘Flinterdun is niet zelden de grens tussen werkelijkheid en magie. Ruys’ stijl sluit zich daarbij prachtig aan. Een obsederend goed boek.’ – Gerard Termorshuizen

‘Ruys weet het wonder van diepe, romantische vriendschap op het eerste gezicht sterk onder woorden te brengen en schetst in één moeite door een gevoelig, maar ook rauw-realistisch en humoristisch beeld van een veranderend Indonesië.’ – Esther Wils, hoofdredacteur Indies tijdschrift

‘Ik ken geen schrijver die het naoorlogse Indonesië en haar bewoners zo goed kent als Kees Ruys. Zijn beschrijvingen zijn onomwonden, raak en liefdevol. Zij ontroeren mij telkens weer.’ – Ernst Jansz

‘Een hartveroverend boek […] waarin de hoofdpersoon diep weet door te dringen in de wereld van iemand die in een andere, soms verbijsterende werkelijkheid leeft. Een indringend verhaal, geschreven in een voortreffelijke stijl.’ – Peter van Zonneveld

Meer over Kees Ruys bij Uitgeverij In de Knipscheer

Een groslijst voor meer vrouwen in de canon.

vrouwentekenGroslijst canon Nederlands proza door vrouwen op Tzum, 9 januari 2021:
“Vorig jaar publiceerde Elena Ferrante in The Guardian een lijst van 40 romans geschreven door vrouwen. Zo’n lijst, liefst nog wat uitgebreider, zou er ook in Nederland moeten komen. De canon blijft voornamelijk een mannenzaak. Laten we er eens een lijst tegenover zetten van proza geschreven door vrouwen. Deze lijst pretendeert niet volledig te zijn. We presenteren een, hopelijk handzame, lijst met proza geschreven door vrouwen voor leerlingen en docenten die weleens wat anders willen lezen dan De Grote Drie. Hieronder staat een groslijst om wat diversiteit aan te brengen in de canon. Als je een toevoeging hebt, geef dan een pleidooi voor een boek (proza) en dan voegen we dat boek wellicht toe. Wij gaan door tot maximaal 200 prozawerken.” Van Uitgeverij In de Knipscheer staan op de groslijst auteurs van vroeger en nu bij de uitgeverij: Marion Bloem, Damesschrijfbrigade Dorcas, Henna Goudzand, Helen Knopper, Annel de Noré, Astrid H. Roemer, Diana Tjin, Bea Vianen, Etchica Voorn, Aya Zikken. Als de genoemde titels van deze auteurs nog leverbaar zijn in edities van In de Knipscheer kunt u op de blauwgemaakte namen klikken.
Lees hier het artikel van Marie-José Klaver op Tzum

«Het doet mij voorkomen dat Aya Zikken haar eigen verhaal vertelt.» – Eric de Brabander

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken in Antilliaans Dagblad, 4 juni 2018:
(…)Het doet mij voorkomen dat Aya Zikken bij monde van Jasper haar eigen verhaal vertelt. Morse staat dan voor haar vader, die zich ook niet wist los te maken van het Indië waar hij zo verknocht aan was. Net als haar vader sterft Morse. Was Jasper in beginne gereserveerd tegenover Morse, later lijkt de lotsverbondenheid tot een acceptatie te leiden van elkaars toekomstbeeld. De biograaf van Aya Zikken, Kees Ruys, wijst op de autobiografische feiten in ‘De Tanimbar-legende’, de verhouding met haar vader die na de oorlog in een verlangen naar tempo doeloe terugkeert naar de Oost. Hij kon geen afstand nemen van de kolonie die ophield te bestaan. Dat laatste geldt ook voor de vele Indische mensen die na de oorlog op Curaçao terechtkwamen, op zoek in de tropen naar datgene wat ze verloren hadden.
Lees hier en hier de recensies over ‘De Tanimbar-legende’ en ‘De tolk van Java’ van Alfred Birney
Meer over Aya Zikken bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Alfred Birney bij Uitgeverij In de Knipscheer

Tong Tong Fair 24 mei t/m 3 juni 2018

Vanzelfsprekend is er op deze 60ste editie van Tong Tong Fair veel aandacht voor muziek (indorock en krontjong/keroncong), literatuur en geschiedenis. In Studio Tong Tong onder andere programma’s met of over de schrijvers Tjalie Robinson (donderdag 24 mei, 18.00 uur), Alfred Birney middels vertoning documentaire De Birnies, een Indische familie in Deventer, een geschiedenis die deels terug te lezen is in zijn novelle Rivier de IJssel (zondag 27 mei en donderdag 31 mei, 21.00 uur), Kees Ruys over zijn biografie over Aya Zikken (donderdag 31 mei, 15.00 uur), Peter van Dongen, o.a. omslagillustrator van de boeken van Ernst Jansz (vrijdag 1 juni, 18.00 uur). Op alle dagen wordt op de muziekpodia door tal van (internationale) artiesten indorock en krontjong gespeeld, o.a. door Abadi met gitarist Guus Paat (van band Ernst Jansz). Guus Paat, Ernst Jansz en ook Kaz Lux zijn te zien in de film Klanken van oorsprong van Hetty Naaijkens die op TTF aangekondigd wordt (zondag 27 mei, 16.30 uur).

Boekhandel Paagman is aanwezig met de Pasar Boekoe op de Grand Pasar en heeft van Uitgeverij In de Knipscheer de volgende titels op de verkooptafels: hét standaardwerk over de krontjong Roep der verten van Lutgard Mutsaers (die eerder naam maakte met o.a. Rockin’ Ramona (over indorock), met Haring & Hawaii (over hawaiian) en met Kaz Lux Rock-adel verplicht, van Tjalie Robinson Een land met gesloten deuren (met een omslag van Peter van Dongen), van Alfred Birney De rivieren, van Kees Ruys Alles is voor even. Het leven van Aya Zikken, van Aya Zikken De Tanimbar-legende (heruitgave 2017).

De biografie van Kees Ruys over Aya Zikken is voor de duur van TTF in prijs verlaagd naar € 25,00 incl. gratis dvd.
Klik hier voor het programma van Tong Tong Fair 2018
Meer over Lutgard Mutsaers bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Tjalie Robinson bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Alfred Birney bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Kees Ruys bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Aya Zikken bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Nooit meer los van Indië.» – Rob Molin

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken op Literair Nederland, 16 oktober 2017:
Uit ‘het bewogen leven’ van Aya Zikken zoals haar biograaf Kees Ruys het kenschetst, valt Nederlands-Indië niet weg te denken. Die binding heeft zij gemeen met vele andere belangrijke schrijfsters zoals Hella Haasse, Maria Dermoût en Beb Vuyk. Aya Zikken groeide op in het interbellum waarvan een duidelijke neerslag zit in haar bekendst geworden roman De Atlasvlinder (1958). Zeer biografisch getint is ook het pas heruitgegeven De Tanimbar-legende (1992) die zich in een latere periode in Nederlands-Indië afspeelt. Het boek opent met een kort voorwoord van de auteur waarin zij stelt dat kinderen ‘hun ouders net zomin’ kennen ‘als ouders hun kinderen […] Wel hebben ze een beeld van elkaar. In deze roman gaat het om dat heel persoonlijke beeld.’ (…) Bij monde van de uit Holland kersvers gearriveerde werktuigbouwkundige Jasper vertelt Aya Zikken vol ‘Dichtung und Wahrheit’ de geschiedenis van zichzelf, gesitueerd op het Molukse Kei Doela en Tanimbar, ver van het centraal gelegen Java en andere grote eilanden. Van krijgsgeweld is in dit deel van de zogenoemde gordel van smaragd niets te bespeuren. Niettemin beseft Jasper dat het einde van een tijdperk nadert. Het door de wol geverfde duo kolonialen, de controleur Haantjes en de onderwijzer Johannes Morse op wie Jasper dagelijks is aangewezen, sluiten vaak de ogen voor de realiteit. Zij zijn verankerd in hun vertrouwde Nederlands-Indië en in koloniale belangen. Jasper daarentegen ziet dat de bevolking die belangen niet langer wenst te dienen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Tanimbar-legende’
Meer over ‘Alles is voor even’

«Treffende en persoonlijke roman.» – Marre van Dantzig

VoorplatTanimbar75Over ‘De Tanimbar-legende’ van Aya Zikken tijdens The Twain Shall Meet in Podium Mozaïek, 3 september 2017:
In 2014 gaf Uitgeverij In de Knipscheer biografie uit van Kees Ruys over de ‘Indische’ schrijfster Aya Zikken: Alles is voor even. Aya Zikken was toen 93. Op de dag dat de biografie over haar leven werd gepresenteerd in Den Haag overleed Aya Zikken in haar woonplaats in Drenthe. Maar auteurs blijven leven en levend zolang hun werk gelezen kan worden. En hun vroege werk is doorgaans niet meer of nauwelijks te koop. Gelukkig kwam in 2017 op voorstel van zilveren jubilaris Literaire reisboekhandel De Evenaar, een nieuwe editie tot stand van een in de loop der tijd uit zicht geraakte roman uit het omvangrijke oeuvre van Aya Zikken, De Tanimbar-legende uit 1992, het jaar waarin De Evenaar van start ging aan de Amsterdamse Singel. Boekhandelaar Marre van Dantzig van De Evenaar steekt in haar bijdrage aan ‘The Twain Shall Meet’ de loftrompet over deze roman én over de biografie over de schrijfster ervan Aya Zikken: Alles is voor even van Kees Ruys.
Lees hier de toespraak van Marre van Dantzig
Klik hier voor de foto-impressie van André Homan
Klik hier voor de foto-impressie van Michiel van Kempen op Caraïbisch Uitzicht
Meer over The Twain Shall Meet
Meer over ‘De Tanimbar-legende’
Meer over ‘Alles is voor even’

Uitgeversechtpaar Knipscheer gefêteerd door auteurs en vrienden van de uitgeverij.

40jaarKnipscheerOp zondag 3 september jl. vond onder de titel ‘The Twain Shall Meet’ in Theater Podium Mozaïek Amsterdam voor het zevende achtereenvolgende jaar de grote presentatie plaats van nieuwe titels van auteurs met banden met de voormalige Nederlandse koloniën, al vanaf het begin van de uitgeverij een specifiek deel van het uitgeverijfonds. Dit keer werd nieuw werk gepresenteerd van Boeli van Leeuwen, Joseph Hart, Margarita Molina en Aart G. Broek (Curaçao), Aya Zikken, Janny de Heer en Barney Agerbeek (Nederlands-Indië), Karin Lachmising, Annel de Noré, Diana Tjin, Etchica Voorn en Frank Ong-Alok (Suriname), muzikaal omlijst door Ronald Snijders en Frank Ong-Alok.

Een jaar eerder, in het programma ‘Caribisch Nederland 2016 in Podium Mozaïek’, liet uitgever Franc Knipscheer zich ontvallen: “Weet u het nog? Op 1 november 1976 debuteerde In de Knipscheer als uitgever met verhalenbundels van twee debuterende auteurs: Leon de Winter met Over de leegte in de wereld en Craig Strete met Als al het andere faalt kunnen we de zweep leggen over de ogen van het paard en hem laten huilen en slapen. 40 Jaar (en ruim 1000 boekuitgaven waaronder 13 Craig Strete-titels) later verschijnt bij Uitgeverij In de Knipscheer van deze Craig Strete de roman De dronken detective.”

Dat heeft een aantal toehoorders toen in hun oren geknoopt. Buiten medeweten van de uitgever werd in 2017 een comité opgericht om alsnog een feestje te organiseren vanwege dat 40-jarig bestaan en om de uitgeverij een passend cadeau aan te bieden. Immers, in 2001 had de uitgeverij groot uitgepakt met een vier uur durend programma ‘Writers Block’ in het Concertgebouw in Haarlem om het 25-jarig bestaan te vieren. Daartoe werd op zondag 3 september het presentatieprogramma vlak voor de pauze ‘gekaapt’ door woordvoerder Michiel van Kempen, die een eigen powerpoint opstartte en een humoristisch betoog hield dat uitmondde in overhandiging, ‘namens auteurs, vertalers, redacteuren, vormgevers en vrienden van In de Knipscheer’ van een geheel verzorgde reis van twee weken in voorjaar 2018 voor Franc en Anja Knipscheer naar Suriname inclusief verblijf in luxe appartement in Paramaribo en een luxe-cabin in Danpaati aan de Boven-Suriname-rivier met excursies, korjaaltocht enz. en een daglange boottocht met alle in Suriname wonende In de Knipscheer-auteurs en relaties. De perplexe uitgever, die sinds het allereerste begin van de uitgeverij een kleine 200 titels uitgaf van Surinaamse schrijvers, heeft dit land ‘waaraan hij zijn hart heeft verpand’, zelf nog nooit bezocht: ‘dat komt wel als we klaar zijn met de uitgeverij’.

«Het was opgezet als de inmiddels vertrouwde najaarspresentatie van de nieuwe uitgaven van uitgeverij In de Knipscheer, zondag 3 september 2017 in het Amsterdamse Podium Mozaïek. Maar het werd een viering van 40 jaar multicultureel uitgeven – en met een uitgever in tranen, minutenlang beloond voor 40 jaar uitgeverstrouw met een ovationeel applaus. Een fotoreportage van Michiel van Kempen.»

Klik hier voor deze foto-impressie op Caraïbisch Uitzicht
Klik hier voor de foto-impressie van André Homan
Klik hier voor het gefilmde dankwoord van Franc Knipscheer
Klik hier voor de verantwoordelijke vriendenlijst

THE TWAIN SHALL MEET in Podium Mozaïek

zwart-withand3Verhalen van Curaçao, Suriname en Nederlands-Indië op zondagmiddag 3 september 2017:
Afwisselend programma in Podium Mozaïek met spoken word, film en muziek waarin de nieuwe West- en Oost-Indische boeken van 2017 van Uitgeverij In de Knipscheer gepresenteerd worden. Uit het Caribisch gebied van of met Boeli van Leeuwen, Joseph Hart en Aart G. Broek (Antillen) en Karin Lachmising, Annel de Noré, Diana Tjin, Etchica Voorn en Frank Ong-Alok (Suriname) en uit de Indische archipel met of over Aya Zikken, Janny de Heer en Barney Agerbeek. Muzikaal intermezzo: Ronald Snijders en Frank Ong-Alok. De feestelijke boekpresentatie met nieuwe boeken van en over de (voormalige) overzeese gebiedsdelen/rijksdelen vindt in 2017 voor het zevende achtereenvolgende jaar plaats in Podium Mozaïek. Interviews en presentatie: Marre van Dantzig, Jos de Roo, Peter de Rijk, Franc Knipscheer. Ontbrekende informatie over genoemde auteurs en hun te presenteren nieuwe boektitels verschijnt in de loop van de komende weken op deze site. De afgebeelde handdruk is een bewerking van een foto van Tropenmuseum Amsterdam.

Kaarten voorverkoop/ online € 5,00. *
Kaarten aan de zaal (voor zover dan nog beschikbaar en alleen met pin ) € 7,50
Podium Mozaïek, Bos en Lommerweg 191, 1055 DT Amsterdam. Klik: Route & bereikbaarheid
Op zondag in de omgeving vrij parkeren.
Zondag 3 september 2017, foyer open 13.30 uur; zaal open 14.15 uur, programma 14.30 tot 17.00 uur
Kaart- en boekenverkoop vanaf 14.00 uur; na afloop signeren en napraat in de foyer.
Podium Mozaïek: 020-580 0381 [++ 3120 580 0381]

*Alleen als het digitaal bestellen van kaarten bij het theater niet lukt, mag u de kaarten ook bestellen bij indeknipscheer@planet.nl
Meer over de vorige edities in Podium Mozaïek

Literair tijdschrift Extaze 23 ‘Onbereikbaar’ [Jrg. 6, nr. 3]

coverE23Website.inddExtaze 23 – Onbereikbaar
zesde jaargang nr. 3, september 2017
Redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
Gebrocheerd, geïllustreerd, 112 blz.,
€ 15,00
Presentatie 14 september 2017
ISBN 978-90-6265-973-9

Het overkoepelende thema in dit nummer is ‘Onbereikbaar’ is met een zestal essays het overkoepelende thema in dit nummer. Voor Mira Feticu is ‘onbereikbaar’ een verzoening met haar pijnlijke verleden in Roemenië, die afgekapte staart van de hagedis die alsmaar regenereert als deel van het lichaam. Matthijs de Ridder maakt in zijn essay over Paul van Ostaijen aannemelijk dat de dichter op het onbereikbare stuitte bij het schrijven van de autobiografische roman Het landhuis in het dorp. Het viel hem moeilijk zijn concrete en abstracte idealen in al hun grootheid te formuleren. Anton Simons weet vanuit zijn ervaring als docent dat onbereikbaarheid tot de essentie van het onderwijs behoort. De leraren reiken naar de leerlingen zonder hen werkelijk (figuurlijk) te kunnen bereiken. De docent is een professional en moet alles wat er gebeurt gecontroleerd inzetten ten bate van de onderwijsdoelen. Kees Ruys leest in de brieven van Frits van den Bosch aan Aya Zikken zowel een groot verlangen van Van den Bosch naar een relatie met Zikken als zijn aanvaarding van de onbereikbaarheid daarvan: ‘Het was, tussen de buien door, soms heerlijk om te willen leven, om naar iemand te verlangen, om gelukkig te zijn.’ Henk van der Waal ontvouwt in het essay Het onbereikbare even aantikken (Gout/Van der Waal) de mystieke grond van ons bestaan en laat zien dat vrijheid en liefde de weg kunnen wijzen naar aardse wijsheid en goddeloze koestering. Over technologie zegt hij dat het goed is dat die ons dient, maar dat we moeten waken voor de omkering daarvan. Zijn terughoudendheid in dit opzicht sluit aan bij de waarde die Hans Schnitzler toekent aan ‘het periodiek digitaal onthouden’, een praktijk die het concentratievermogen van mensen verhoogt, ruimte creëert voor reflectie en de zintuigen aanscherpt.

Korte verhalen van Elise de Groot, Mark de Haan, Arjen van Meijgaard, Ishana Sayag, Marijke Scholten, Rob Verschuren, Bert Vissers, Henriette van Wermeskerken, Jan Zwaaneveld. Gedichten van Hester van Beers, Ruerd Smaling, Bert Vissers, Margriet Westervaarder. Het beeld in dit nummer is van Elisa Pesapane.

De presentatie van ‘Extaze 23’ zal plaatsvinden op donderdag 14 september 2017 in de Houtrustkerk in Den Haag (hoek Houtrustweg/Beeklaan). Lees ook nieuwe verhalen, gedichten, interviews en recensies op het digitale supplement van Extaze
Meer over ‘Extaze’