Kees Broere was eind september, begin oktober vanuit Curaçao even terug in Nederland. Op 7 oktober 2021 kon daarom zijn nieuwe roman ‘Irma’ presenteren in een gesprek met Peter de Rijk in de Pletterij in Haarlem. De eerste roman van Kees Broere bij In de Knipscheer, ‘Pom’, verscheen 3 jaar geleden. Broere had toen net een jarenlang correspondentschap voor de NOS en De Volkskrant achter de rug in Nairobi, Kenia. De roman ‘Pom’, speelt zich dan ook af in Kenia, Nairobi in het bijzonder. Ezra de Haan schreef toen in Antilliaans Dagblad: «Belangrijke roman over hedendaags terrorisme, contraspionage en politieke dwarsverbanden. Als in een thriller zorgt Kees Broere voor cliffhangers die je doen doorlezen. Je weet dat er iets gaat komen. Maar wat?» Dat thrillerelement speelt ook zeker een rol in zijn nieuwe roman ‘Irma. Een mikado van boze goden’, die zich – inderdaad – voornamelijk afspeelt in de Caribische regio en in het heden. R: «Hoofdpersoon Irma is op de hoogte van iets over haar Bonairiaanse vriend Paul. De lezer weet niet wat, maar in ieder hoofdstuk komt hij steeds dichter bij het moment dat het gaat gebeuren. Dat geeft een spanningseffect.» Thema’s als vrijheid, zwart-wit spelen een vanzelfsprekende rol: [B: citaat]. Vrijheid, vond Irma, is geen cadeau dat je beleefd in ontvangst neemt. Vrijheid pluk je zelf. Vrijheid verover je, eigen je je toe, eis je voor jezelf op, dwing je af. Vrijheid is het recht om nee te zeggen. Je niet met minder te laten afschepen. Jezelf genoeg te weten. Om zo vernedering te wreken. En daarna het gesprek te kunnen beginnen over gelijkwaardigheid. R: Dat is een tekst om in te lijsten! Later in de roman komt dat thema nog eens terug: [B: citaat van Paul] Om werkelijk vrij te kunnen zijn, moeten we de bestaande orde juist genadeloos bevechten, wat ook onze vredelievende vrienden hiervan zeggen. (…) We moeten het dus van binnenuit doen, maar onontdekt, door ogenschijnlijk de normen en waarden van het systeem te accepteren, door ons er dienstbaar aan op te stellen. En vervolgens onze eigen slag te slaan. Door de chaos binnen de chaos te scheppen.’
Na het interview volgt als felicitatie aan de auteur een eerste recensie over de roman door redacteur Willem Thies. Door een technisch mankement op 7 oktober is in deze opname het zaalgeluid gestreamd in plaats van het geluid vanaf het mengpaneel en minder perfect dan gebruikelijk bij Pletterij.
Kijk hier naar de presentatie op Youtube
Lees hier de recensie over Irma’ van Willem Thies
Meer over ‘Irma. Een mikado van boze goden’
Meer over Kees Broere bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: bonaire
«Lokale cultuur van Curaçao en Bonaire, gelinkt aan het Nederlands kolonialisme, staat centraal.» – André Oyen
Over ‘Van zo ver gekomen’ van Bernadette Heiligers op Ansiel, 18 oktober 2021:
Met ‘Schutkleur’ bracht Bernadette Heiligers een typisch moderne lokale roman op de markt. Dit was haar eerste roman en het onderwerp was inderdaad de lokale cultuur, die zich op Curaçao profileert in aanraking met de Nederlandse cultuur. Ook ‘Van zo ver gekomen’ is een Nederlandstalige roman waarin de lokale cultuur van Curaçao en Bonaire gelinkt aan het Nederlands kolonialisme centraal staat. De tienjarige, Dominicaanse Dini komt met haar moeder naar Curaçao. Haar moeder dacht aanvankelijk dat het allemaal zou meevallen. Maar na een tragisch ongeluk blijft Dini alleen achter bij een gezin op Curaçao. (…) Sommigen dulden haar, anderen laten haar duidelijk merken dat ze haar uitschot vinden. Toch slaagt ze erin om een eigen familienaam te krijgen en advocate te worden. Maar innerlijk woedt nog altijd een revolutie tegenover de onderdrukkers die vinden dat zij haar alle kansen gegeven hebben, terwijl ze haar gebruikten en misbruikten. Vanuit die ervaring luistert Dini op latere leeftijd naar haar Bonairiaanse jeugdvriend Eldon, die zich hartstochtelijk tegen de snelle veranderingen op zijn eiland verzet. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Van zo ver gekomen’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Boek met een grootse boodschap: het leven is klote, maar laat je niet kisten. Ze schrijft ook groots.» – Michiel van Kempen
Over ‘Van zo ver gekomen’ van Bernadette Heiligers op Caraïbisch Uitzicht, 18 oktober 2021:
(…) Curaçao als een benauwend universum, bepaald door herkomst, familiebanden, huidstint, haarsoort, geschiedenis en herkomst: dat is het decor waartegen Bernadette Heiligers haar nieuwe roman, ‘Van zo ver gekomen’, situeert. (…) Bernadette Heiligers weet veel van de cultuur van het eiland vaak subtiel aan te duiden, en dan met name het verfijnde net van waardering en depreciatie tussen allerlei eilandbewoners. Het neerkijken op de sandòms (de mensen van de Dominicaanse Republiek) die dan weer in rangorde boven de Afrikanen staan. De zogenaamde beschaving die de Nederlanders hebben gebracht en de betuttelende rol van de makamba’s die Bonaire overspoelen. De lethargie en gemakzucht van eilandbewoners. De rol van de soeurs (niet eens zo negatief getekend) en van de boeken die in het onderwijs gebruikt worden – met de ‘Max Havelaar’ als stevig contrapunt. De omwenteling die de revolte van mei ’69 op Curaçao teweegbracht – en die ook het startschot zal zijn voor het totale verval van zo’n zelfverklaarde elitefamilie als die van de Helbiers, fraai gespiegeld in het oprukken van de muurkanker in hun verziltende huis. Het is allemaal heel véél. (…) En toch laat ‘Van zo ver gekomen’ ook zien wat een geweldige schrijfster Bernadette Heiligers kan zijn. (…) Ze hanteert een krachtige stijl, ze schrijft sprankelende dialogen en heeft een enorm vermogen om dingen beeldend uit te drukken. In luchthartige zinnen verpakt ze veel pijn. Er is bijna geen bladzijde in het boek of er staat wel een gebeeldhouwde, schitterend geschreven zin op. (…) Bernadette Heiligers schreef een boek met een grootse boodschap: het leven is klote, maar laat je niet kisten. Ze schrijft ook groots. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Van zo ver gekomen’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Deze kleine roman is poëtisch geschreven. Een mooi verhaal, verfijnd van stijl.» – Marianne Janssen
Over ‘Van zo ver gekomen’ van Bernadette Heiligers op LeesKost, 17 oktober 2021:
Als de dertienjarige Dominicaanse Ariana zwanger gemaakt wordt door haar vader en weigert een abortus te ondergaan, schopt haar moeder haar meteen na de geboorte van het kind de straat op. Ze wordt opgevangen door een straatarme visser die haar onderdak biedt en deelt wat hij bezit. Als hij haar vertelt van zijn familie op Curaçao waar ze zou kunnen werken, vertrekt Ariana met haar dochter – Dini genoemd naar visser Dionicio – naar het eiland. Ze gaat er illegaal werken als huishoudhulp en houdt haar dochter bij zich, tot ongenoegen van haar mevrouw en de stugge huishoudster Ena die haar het liefst de deur uit zou zetten. Maar dan, op een dag, gaat ze zwemmen en verdrinkt. De negenjarige Dini blijft achter en probeert zo goed ze kan Ariana’s taken over te nemen, ‘gratis natuurlijk, want anders was het kinderarbeid en daar deed mevrouw niet aan’. Tot haar taken behoort ook de verzorging van de bedlegerige ‘oom Rudy’. Hij is aardig tegen haar, was vroeger schoolmeester en leert haar van alles. Hij adviseert het meisje dringend later rechten te gaan studeren: ‘Je hebt juridische kennis nodig,’ zei hij steeds. Waarom vond hij dat toch zo belangrijk, uitgerekend voor dit kleine meisje? (…) Voor Dini ontvouwt zich gaandeweg een merkwaardige familiegeschiedenis die haar eigen verleden en heden in een heel ander daglicht plaatst. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Van zo ver gekomen’
Meer over Bernadette Heiligers bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een listig, vindingrijk spel met genres.» – Willem Thies
Over ‘Irma. Een mikado van boze goden’ van Kees Broere in Pletterij, 11 oktober 2021:
‘Irma. Een mikado van boze goden’ is een veel-lagige roman, een matroesjka: een reeks van in elkaar passende poppen. Wát is de láátste pop, de pop uit één stuk, de naadloze pop? Je zou ‘Irma’ een surrealistische of magisch-realistische roman kunnen noemen; maar met evenveel recht een postmoderne roman. In de roman worden verschillende genres vermengd: één laag of genre is dat van de sterk geëngageerde roman: niet alleen maatschappelijk betrokken en urgent, maar veelal ook universeel filosofische vragen worden gethematiseerd en geproblematiseerd. Kun je iemand werkelijk kennen? (…) Wat is identiteit? Heeft die een kern of vele lagen? En wat als een laag meer naar binnen de laag daarbuiten ontkent of tenietdoet? Is de binnenste pop uit één stuk en naadloos, of bevat de laatst geopende pop enkel leegte, niets? Een andere laag is die van een misdaadverhaal, een detective, een thriller: een spannende te ontrafelen plot of intrige tegen de achtergrond van het geweld van de orkaan Irma en de aanslagen op de Twin Towers. Nóg een andere laag is die van een hedendaags sprookje, of het eerder genoemde magisch-realistische verhaal. Kees Broere speelt een listig, vindingrijk spel met genres. In ‘Irma’ volgt wending op wending op wending, pop ontspringt aan pop. Ik citeer: ‘Het is een spel. Een schaakspel. Wit begint, maar met de juiste zetten kan zwart evengoed winnen.’ Ja, het is een spel: een schaakspel én een mikadospel in één. Het vergt strategisch inzicht en vernuft, maar ook tact en delicate, voorzichtige vingers, én een dosis geluk: de stokjes moeten één voor één ontward worden, zónder de ándere in beroering te brengen, en dat op meerdere tafels. Als er een ander stokje gaat rollen, is het spel verloren. Broere toont zich in ‘Irma’ een simultaanmikadospeler én schaakspeler in één.
Lees hier de complete recensie
Meer over ‘Irma. Een mikado van boze goden’
Meer over Kees Broere bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een boek om te koesteren over een bijzondere man uit de koloniale geschiedenis.» – André Oyen
Over ‘Medardo de Marchena – Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’ van Aart G. Broek op Ansiel, 11 oktober 2021:
(…) Medardo de Marchena was de buitenechtelijk zoon van de katholieke Afro-Curaçaose Anna Delfina Wiel en de Joodse Benjamin Abraham de Marchena. (…) Omstreeks 1920 verbleef hij in de Verenigde Staten waar hij in aanraking kwam met het gedachtengoed van Marcus Garvey (een van de pioniers in de strijd om burgerrechten voor de zwarte bevolking in de Verenigde Staten). De Marchena stond in de jaren dertig van de 20ste eeuw in Curaçao bekend als kritisch en revolutionair. Met zijn publicaties in het Papiaments probeerde hij het volk wakker te schudden voor zijn ongeschooldheid, onderdanigheid en lethargie als gevolg van onderdrukking door de toenmalige koloniale regering, de rooms-katholieke kerk en de Shell-raffinaderij. In 1929 publiceerde Medardo de Marchena een schotschrift waarin hij onstuimig uithaalde naar het koloniale bestuur, de rooms-katholieke missie en het internationale grootkapitaal op Curaçao. (…) Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd De Marchena vanwege zijn geschriften en denkbeelden aangemerkt als communist en een “gevaar voor de rust en veiligheid in het gebiedsdeel”. Hij werd verbannen naar Bonaire en verbleef van 1940 tot 1945 in het interneringskamp Playa Pariba, dat in eerste instantie bedoeld was voor Duitse onderdanen. (…) Medardo de Marchena schreef het schotschrift in het Papiaments, de creoolse moedertaal van hem en zijn mede-eilanders uit alle lagen van de bevolking. Onder de titel ‘Onwetendheid of De vorming van een volk’ verschijnt het felle betoog voor het eerst in Nederlandse vertaling. Aan dit pamflet gaat een uitgebreide inleiding vooraf, waarin Aart G. Broek een gedenkwaardig handelen uit de koloniale geschiedenis beschrijft. (…) Aart G. Broek laat de Nederlandse en Vlaamse lezers kennis maken met een bijzondere man uit de koloniale geschiedenis. Een boek om te koesteren.
Meer over ‘Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een vroeg voorbeeld van verzet tegen het Nederlandse koloniale bestuur op Curaçao.» – Dr. J. Kroes
Over ‘Medardo de Marchena: staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’ door Aart G. Broek voor NBD / Biblion, 22 september 2021:
Een vroeg voorbeeld van verzet tegen het Nederlandse koloniale bestuur op Curaçao was P.M.M. Medardo de Marchena (1899-1968), die in 1929 een publicatie het licht liet zien met scherpe kritiek op Nederland, de Rooms-Katholieke Kerk en de missie en tenslotte het internationale grootkapitaal. Hij schreef dit in het Papiaments, de Creoolse moedertaal van Curaçao. In dit boek is een Nederlandse vertaling opgenomen met vooraf een uitgebreide inleiding over de situatie in de Nederlandse Antillen voor en na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog werd hij geïnterneerd op Bonaire, waar hij na zijn vrijlating bleef wonen. De
uitgave is uitvoerig verantwoord en voorzien van een literatuuroverzicht. Behoudens een portrettekening is de publicatie niet geïllustreerd.
Meer over ‘Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer
Gedicht van Walter Palm in vergaderzaal van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Over ‘Bonaire’ van Walter Palm, 17 september 2021:
In een van de nieuwe vergaderzalen van het prestigieuze ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in Den Haag prijkt sinds kort het gedicht ‘Bonaire’ van Walter Palm. Het gedicht prijst de rust op het Bonaire. Het gedicht is gepubliceerd in zijn gedichtenbundel ‘Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker’ (In de Knipscheer; 2002 herdruk 2018). ‘Bonaire’ werd ook opgenomen in de door Klaas de Groot samengestelde bloemlezing ‘Vaar naar de vuurtoren. Eiland Isla Island Eilân. Gedichten over 12 eilanden van het Koninkrijk der Nederlanden’.
Bonaire
Flamingo’s beelden
rozezachte stilte uit.
Groen gekrijs van papegaaien
omlijst de rust.
Naast de schildpad
zwemt de tijd.
Op de zeepaarden
hobbelt een glimlach.
Plots opduikende
dolfijnen, een flits
van inspiratie.
Klik hier voor locatiefoto van Mike Bink
Meer over toegepaste kunst in dit ministerie
Meer over Walter Palm bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker’
Meer over ‘Vaar naar de vuurtoren’
Bernadette Heiligers – Van zo ver gekomen. Roman
Bernadette Heiligers
Van zo ver gekomen
Nederlandstalige roman
Curaçao, Bonaire
Omslag Nancy Heldewier Vignon
gebrocheerd in omslag met flappen,
138 blz., € 17,50
ISBN 978-94-93214-49-1
eerste uitgave najaar 2021
De tienjarige, Dominicaanse Dini blijft na een tragisch ongeluk alleen achter bij een gezin op Curaçao. Haar moeder had illegaal voor ze gewerkt, in de hoop om vanaf die positie ‘uit de afvalbak te klimmen van mensen zoals wij’. Dini neemt het werk stilzwijgend over en probeert de gewoonten te leren van mensen die in haar ogen alles hebben. Niets is echter wat het lijkt. ‘Het duurde een poosje voordat ik begreep dat de scheidingslijn tussen goede en slechte mensen niet meer is dan een stippellijn.’
Vanuit die ervaring luistert Dini op latere leeftijd naar haar Bonairiaanse jeugdvriend Eldon, die zich hartstochtelijk tegen de snelle veranderingen op zijn eiland verzet. ‘Hoe anders was het hier voordat er gebouwen uit de grond schoten die als een lange, harde streep de natuurlijke verbinding brak tussen de mensen van het eiland en hun glinsterende baai.’
Terwijl Eldon in zijn eigen omgeving ontworteld raakt, vindt Dini een eigen koers om haar moeders droom te realiseren.
Mama wist zeker dat het allemaal zou meevallen. ’s Avonds lagen we in ons kamertje en vertelde ik haar wat ik die dag op school geleerd had. Een echt slaapkamertje was het niet; eerder een smalle inloop-pantry met een verroeste waterpomp die op de regenbak was aangesloten. We gebruikten dat water voor het bad- en toiletschuurtje dat we met de werkster van de familie mochten delen. Ena heette zij en ze had drie gezichten. Voor mij was ze lief, tegen mama deed ze boos, en als er iemand van de familie bij was, zag ze ons geen van beiden staan.
Ik wilde dolgraag bij Ena in de gratie blijven en hielp haar waar ik kon. Iedere avond bewoog ik de onwillige slinger van de pomp totdat ik drie grote emmers had gevuld. Bij het gehuil van het ijzer stelde ik me voor dat ik mijn heimwee aan stukken sneed en ze een voor een in de regenbak gooide.
Over eerdere werken van Bernadette Heiligers bij In de Knipscheer:
Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter, Biografie, 2012:
‘De biografie die bewondert en toch niets verzwijgt. Onmisbaar voor iedere liefhebber van Caribische literatuur.’
Ezra de Haan op Literatuurplein
‘De biografie heeft diepgang, is uiterst evenwichtig en menselijk, met een degelijke en knappe onderbouwing.’
Margo Groenewoud voor Antilliaans Dagblad
Schutkleur. Roman, 2015:
‘Een zorgvuldig verteld, eerlijk en betrokken romandebuut met een prachtige literaire structuurvondst.’
Wim Rutgers voor Antilliaans Dagblad
‘Mooi maar ook messcherp proza.’
André Oyen voor Ansiel
Meer over ‘Pierre Lauffer. Het bewogen leven van een bevlogen dichter’
Meer over ‘Schutkleur’
Online bijeenkomst met Aart Broek over Medardo de Marchena
Dutch Caribbean Book Club organiseert op zaterdag 31 juli 2021 een online bijeenkomst met dr. Aart G. Broek over zijn onlangs verschenen boek over Medardo de Marchena.
Op 1 juli 1863 maakte een proclamatie van koning Willem III formeel een einde aan slavernij op de Nederlands-Caribische eilanden. De slaven verloren de status van bezit en zouden gaandeweg volwaardige burgers worden. Ruim 65 nadien schreef Medardo de Marchena het schotschrift Ignorancia ó Educando un pueblo, waarin hij onomwonden stelde dat van de beoogde emancipatie niets terecht was gekomen. Het kwam De Marchena duur te staan. Gebrandmerkt als ‘staatsgevaarlijk’ bracht hij de oorlogsjaren door in een interneringskamp op Bonaire. Bent u geïnteresseerd en wilt u deelnemen aan deze online bijeenkomst? Dan kunt u zich vóór 30 juli aanmelden via: dutchcaribbeanbookclub@gmail.com. Daarna ontvangt u een link voor het bijwonen van de bijeenkomst. Aanvang 15.00 uur (NL) / 9.00 uur (ABC-eilanden). Organisatie Magda Lacroes van Dutch Caribbean Book Club.
Lees hier verder
Meer over ‘Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer