Over ‘Het eind van de kaart’ van Albert Helman in Parbode nr. 161, september 2019:
Lou Lichtveld (1903-1996), de later onder het pseudoniem Albert Helman beroemd geworden Surinaamse schrijver, werd in 1955, hij was net de 50 gepasseerd, door de vijftien jaar jongere en buitengewoon ambitieuze ingenieur Bob Zonneveld gevraagd mee te gaan om het binnenland te verkennen. Doel van deze expeditie was te onderzoeken of de vorming van een kunstmatig stuwmeer mogelijk zou zijn, in verband met het opwekken van elektriciteit. (…) De Afobakadam en het meer – aanvankelijk Van Blommesteinmeer en nu Brokopondostuwmeer genoemd – werden in de jaren zestig werkelijkheid. (…) Helman houdt een dagboek bij waaruit blijkt dat de reis, die enkele weken zou gaan duren, hem zwaar valt. (…) De ontberingen brengen hem tot zelfinzicht: ‘Ik ben een ander mens geworden, in wie het laatste restje bijgeloof in al de fraaiigheden van westerse beschaving, van geleerdheid of techniek, van sociale en economische functies zoals me die van jongs af aan zijn aangepraat, volledig vernietigd zijn.’ (…) ‘Dat is het,’ schrijft Helman aan het einde van zijn dagboek, ‘We moeten nog ontdekken wat er bestaat aan het eind van de kaart. Nu alles achter de rug is, zie ik pas de zin van deze reis, die zo vaag begon: een grens te overschrijden, mijzelf te confronteren met het ongewisse van een nog niet getraceerde, onbeschreven wereld.’ Conclusie: een buitengewoon boeiend boek voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van Suriname. En in Helman uiteraard.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het eind van de kaart’
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Brokopondostuwmeer
«Letterlijk aangrijpend.» – Peter de Rijk
Over ‘Geen weg terug’ van Iraida van Dijk-Ooft voor Amsterdam FM-Radio, 15 augustus 2016:
Iraida van Dijk-Ooft debuteerde recent als schrijver meteen met een roman, ‘Geen weg terug’, omdat het verhaal dat zij moest vertellen te groot was voor een verhaal: de gevolgen van de bouw van een stuwdam in Suriname een halve eeuw geleden. In een gesprek met Peter de Rijk en Guus Bauer vertelt zij openhartig over Suriname en haar roman die zowel in Suriname als in Nederland positieve aandacht kreeg.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Geen weg terug’
«Boeiend en herkenbaar.» – Diana Menke
Over ‘Geen weg terug’ van Iraida Van Dijk-Ooft in De Ware Tijd-Literair, 23-24 juli 2016:
Vergeet je afkomst niet. Weet wie je bent. Respecteer je cultuur. Dat geeft Iraida van Dijk-Ooft de lezers mee in haar debuutroman ‘Geen weg terug’. Het verhaal is fictief, maar gebaseerd op de historische gebeurtenissen in de periode 1962 tot 1964 in het district Brokopondo. Na de bouw van de Afobakadam begon het Brokopondostuwmeer zich met water te vullen en het woongebied van duizenden marrons werd overspoeld door het water. Het stuwmeer ontnam hen alles wat hun bekend was: hun woongebied, de grond van hun ouders en voorouders, hun tradities en leefgewoontes. ‘Geen weg terug’ geeft een beeld van het leven in de dorpen voordat het water kwam en over het haastige vertrek. (…) In de Surinaamse literatuur is (…) zeer weinig geschreven over deze verplichte transmigratie en de impact daarvan op de mensen. Met ‘Geen weg terug’ van Iraida van Dijk-Ooft lijkt daar verandering in te komen. (…) ‘Geen weg terug’ is zeker de moeite waard om te lezen, het verhaal is boeiend en herkenbaar. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Geen weg terug’
«Bewondering voor dit debuut.» – Els van Swol
Over ‘Geen weg terug’ van Iraida van Dijk-Ooft op Literair Nederland, 20 januari 2016:-
Met het fragmentarische, en niet-chronologisch opgeschreven verhaal staat de schrijfster (…) in de recente traditie van de Surinaamse literatuur. Het is Astrid H. Roemer, winnares van de P.C. Hooftprijs 2016, die deze fragmentarische aanpak ook bezigde en daarmee brak met de traditionelere stijl van in Nederland bekende Surinaamse auteurs als Cynthia McLeod, Bea Vianen en Ellen Ombre. Waar ze niet mee breekt, is de aandacht voor de tradities van Suriname, zoals geestverering en dergelijke. Blijft de vraag naar de op het eerste gezicht grammaticale onhandigheden en een zekere stroefheid in de eerste twee hoofdstukken. (…) Dit taalgebruik, dit taaleigen – want dat is het – blijkt gaandeweg niet alleen het voertuig van het verhaal, maar ook de uitdrukking ervan; die eerste twee hoofdstukken waren alleen maar een ouverture om ons in die taal, in het drama dat volgt te trekken. Een taal, die niet alleen is geworteld in Suriname, maar ook in alle hevigheid, soms door punten tussen elk woord te zetten, uitdrukking geeft aan de heftigheid van het verhaal en de moeite die het kost om het te vertellen. Als je dit beseft, rest alleen meer bewondering voor dit debuut. En schaamte dat je als Nederlander toch nog zo ver van de Surinaamse vertelcultuur blijkt af te staan.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Geen weg terug’
«Een deel van de Surinaamse geschiedenis een stem gegeven.» – Ezra de Haan
Over ‘Geen weg terug’ van Iraida van Dijk-Ooft op Literatuurplein.nl, 8 december 2015:
Met haar debuutroman Geen weg terug toont Iraida van Dijk-Ooft aan dat de Surinaamse literatuur zich inmiddels kan meten met de wereldliteratuur. Zelden las ik een op historische feiten gebaseerde roman die zo authentiek overkwam. Waar Cynthia McLeod het bij de ontsluiting van de Surinaamse geschiedenis voor een groot publiek hield, gaat Van Dijk-Ooft verder. Bij haar gaat het eerst om de taal, om het schrijven, pas daarna komt het ongelooflijke verhaal van de Afobakadam en het Brokopondostuwmeer, en wat dat allemaal teweeg bracht, aan bod. (…) Iraida van Dijk-Ooft heeft de roman dusdanig vernuftig in elkaar gezet dat ieder puzzelstukje pas tevoorschijn komt als het verhaal het echt nodig heeft. Juist door heen en weer in de tijd te springen, zie je hoe Suriname in de periode van 1962 tot 2012 veranderde. Daarmee heeft ze een deel van de Surinaamse geschiedenis een stem gegeven. Geen weg terug is een meesterlijke roman. Een roman die qua verhaal en schrijven alles biedt wat je mag hopen van een boek. Het is soms best ontluisterend en regelmatig keihard wat je leest, maar het is wél een boek over echte mensen.
Lees hier de recensie of op Caraïbisch Uitzicht
Meer over ‘Geen weg terug’
Iraida van Dijk-Ooft – Geen weg terug. Roman
Iraida van Dijk-Ooft
Geen weg terug. Roman
Nederland / Suriname
Paperback met flappen, 224 blz., € 17,50
ISBN 978-90-6265-878-7
Presentatie 25 oktober 2015
Precies 50 jaar nadat de Afobakadam gesloten werd en het Brokopondostuwmeer zich met water begon te vullen, zoekt Alex naar goud op de plek waar zijn moeder Bé ooit is geboren. Daar waar de oude kankantri stond. Sinds hij daarmee bezig is heeft hij al zijn naasten verloren. Eiste de mma fu doti een terugbetaling? Het begon allemaal op de vooravond van de dood van zijn moeder Béate. ‘Alex, ga. Ga zoeken. Weet waar we vandaan komen.’
Het duurt negentien jaar voordat hij aan haar woorden gevolg geeft. Hij leert zijn verleden kennen en dat van vele anderen in zijn omgeving. Dembeston, eerst een woord, later een vergeten plaats, blijkt het sleutelwoord dat via een droom tot hem komt. Niets van zijn jeugd blijkt te zijn zoals Alex dacht. Het samenwonen, met zijn moeder, bij opa John en oma Suze, het is allemaal gebaseerd op leugens en verzwijgen.
Geen weg terug schetst de periode van 1962 tot 2014, een belangrijke periode voor Suriname, met name voor al die bewoners van het gebied dat later een stuwmeer werd. Nooit is hun leven meer normaal geworden. Vooral omdat ze niet alleen hun huis en verleden verloren maar ook hun dierbare gestorvenen op de begraafplaatsen achterlieten. Alles viel immers ten prooi aan het water. Geen weg terug beschrijft het zwijgen van generaties en de grote gevolgen ervan.
Iraida Martha van Dijk-Ooft (1974) woont en werkt in Paramaribo. Zij studeerde in 2014 af aan de Schrijversvakschool in Paramaribo. Met haar debuutroman Geen weg terug wil zij het respect tonen dat zij heeft voor het leven zoals het is… en zoals het soms kan worden.
Meer over ‘Geen weg terug’