Janny de Heer – Dooddoener. Roman

VoorplatHeerDooddoener-75Janny de Heer
Dooddoener
Het zal je pa maar wezen

roman
gebrocheerd in omslag met flappen,
408 blz., € 24,50
ISBN 978 94 93214 66 8
presentatie 10 september 2022

Misstanden kunnen zo diep in de maatschappij verankeren dat ze onopgemerkt blijven voor diegenen die er zelf niet tegenaan lopen. Helaas komt het er al te vaak op neer dat onrecht zichtbaar wordt via de weg van de particuliere verhalen, de anekdotes, de privé -ervaringen. In Dooddoener. Het zal je pa maar wezen wordt zo’n waargebeurd verhaal uitgebreid geboekstaafd in een sociale roman. Het is veelal de taak van de media geworden om oog te hebben voor uitwassen als machtsmisbruik door bestuurders en anderen die we van rechtswege zouden moeten kunnen vertrouwen.

“Rechts van de tv hangt een nieuwe collage familiefoto’s. Foto’s uit het gezin waaruit pa zelf afkomstig is, zijn vader en moeder, broer en zussen, en van zijn eigen gezin. Van ma en de vier jongste kinderen. Van drie zussen en Gerben. ‘Wij staan er niet bij,’ constateert Chris.
Pa schudt verdrietig het hoofd. ‘Nee.’ Het klinkt alsof hij het zelf niet begrijpt. Misschien heeft hij om de foto’s gevraagd, die zijn er genoeg in huis. Van Lienke en Chris, van de kleinkinderen, van bruiloften en verjaardagen. Er zijn zelfs al twee achterkleinkinderen. Van de oudste bestaat een leuke foto waarop pa hem ver boven zijn hoofd tilt. Opa en achterkleinzoon, allebei schateren ze op de foto, en ma, overgroot oma, kijkt trots lachend toe.
Katrien Bever tikt venijnig op haar horloge. ‘De tien minuten zijn om.’
‘Oh, nu al?’ Lienke schrikt.
Chris vraagt of hij nog wat foto’s mag maken. Dat mag, met tegenzin dat wel. Hij negeert de onwillige houding van vooral Bever. Hij probeert zijn vader op te vrolijken. Pa trekt een frons. Hij bevat nog niet wat er precies aan de hand is, dat de verpleegkundige een einde aan het bezoek maakt terwijl hij geniet van zijn kinderen. Hij heeft ze zo lang niet gezien. Pa zit er goed bij, er is geen enkele medische reden dit bezoek te beëindigen.
Lienke maakt een hele mooie foto van een lachende pa met Chris. Chris drukt af om Lienke en pa net zo mooi op de kiek te zetten. Maar pa heeft in de gaten gekregen dat er iets aan de hand is. Op de foto met Lienke, kun je al zien dat zijn gezicht betrekt. Het dringt tot hem door dat ze zijn kinderen wegsturen.
Pa wordt onrustig. In zijn ogen blinkt een traan, zijn lip trilt. Gehoorzaam nemen zijn oudsten afscheid. Ze willen elke mogelijke escalatie voorkomen. Maar als Lienke en Chris pa een zoen geven, barst hij in huilen uit.
‘We moeten weg, pa, maar we komen gauw terug.’”

Janny de Heer woonde jaren op Curaçao en deed er historisch onderzoek, dat in 1999 resulteerde in haar debuut, Landskinderen van Curaçao, drie historische verhalen, in 2015 opnieuw uitgebracht onder de titel Yu di tera / Landskinderen. In Suriname verrichtte zij uitgebreid historisch onderzoek voor het schrijven van Gentleman in slavernij (2013), een roman over een Duitse immigrant in het 19de-eeuwse Suriname. In 2016 verschijnt de roman De barones, een fascinerend verhaal van een door de oorlog ‘besmet’ vrouwenleven. In Buitenbeentjes (2017) en in Het geheime wapen (2019) staat het Nederlands koloniaal verleden in voormalig Nederlands-Indië centraal. Dooddoener. Het zal je pa maar wezen is haar zesde boek bij Uitgeverij In de Knipscheer.
Meer over ‘Dooddoener. Het zal je pa maar wezen’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

Janny de Heer – Het geheime wapen. Roman

Opmaak 1Janny de Heer
Het geheime wapen

Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld
roman
Suriname, Nederlands-Indië
gebrocheerd in omslag met flappen,
390 blz., € 23,50
ISBN 978-90-6265-778-0
eerste druk 2019

Is Het geheime wapen een vervolg op Buitenbeentjes (2017), haar vorige boek met verhalen van ‘vluchtelingen’ uit Nederlands-Indië? Je zou het bijna denken, want in Buitenbeentjes wordt al gesproken over een geheim wapen: de humor. Het geheime wapen, de roman, benadert een diepere hartstocht: de liefde. Liefde die standhoudt in een gestoorde wereld. Nederlands koloniale verleden, voorspoed, oorlog en armoede vormen het lot van de generaties geboren tijdens de beginjaren van de vorige eeuw.

De roman begint en eindigt in Suriname. De cirkel is rond wanneer Cas na loodzware jaren het levensgeluk met zijn gezin denkt terug te vinden op zijn geboortegrond. Daartussenin bevindt zich zijn levenswandel, behalve in Suriname, in Nederlands-Indië en in Nederland. Het is er tijdens zijn opvoeding ingepeperd en later als militair in het KNIL. Cas is gehoorzaam en plichtsbetrachting staat bij hem hoog in het vaandel, hij is trouw aan het moederland. Dit breekt hem allemaal op na de oorlog tijdens de Bersiap in Indië wanneer hij tegenover de collega’s van weleer komt te staan. Hij weet niet meer wie vriend of vijand is en in wanhoop schreeuwt hij het uit tegen zijn meerderen en richt zijn pistool: ‘Als jullie me nu niet naar Holland sturen, schiet ik je allemaal dood.’

Zijn levensloop beheerst een wereld van rijke historie maar ook een heftige geschiedenis waarin drama, passie en oorlogsgeweld zijn verweven in het huwelijk van een echtpaar dat in 1935 zo hoopvol aan de toekomst begon.

Janny de Heer woonde jaren op Curaçao en deed er historisch onderzoek, dat in 1999 resulteerde in haar debuut, Landskinderen van Curaçao, drie historische verhalen, in 2015 opnieuw uitgebracht onder de titel Yu di tera / Landskinderen. In Suriname verrichtte zij uitgebreid historisch onderzoek voor het schrijven van Gentleman in slavernij (2013), een roman over een Duitse immigrant in het 19de-eeuwse Suriname.
In 2016 verschijnt de roman De barones, een fascinerend verhaal van een door de oorlog ‘besmet’ vrouwenleven. Het geheime wapen is haar vijfde boek bij Uitgeverij In de Knipscheer.
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Leest u vooral zelf die verhalen.» – Fred de Haas

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer op Caraïbisch Uitzicht, 13 september 2018:
(…) In de jaren vijftig van de vorige eeuw waren die ‘vluchtelingen’ uit het toenmalige Indië in zekere zin ontheemde vreemdelingen. Maar wel vreemdelingen die vanwege een goeddeels gedeelde cultuur en taal harmonisch konden samenleven met de Nederlandse bevolking die, vanzelfsprekend, niets van hun achtergrond afwist. Voor mij hadden die verhalen ook iets speciaals, iets heel persoonlijks. Toen ik een jaar of twaalf was gingen we vaak op vakantie in Den Haag, waar veel Indische mensen waren neergestreken. Ik speelde met vriendjes en vriendinnetjes die uit de meest exotisch klinkende plaatsen kwamen: Tegal, Semarang, Soerabaja… Ik wist toen niet onder wat voor omstandigheden ze daar hadden geleefd en vond ze alleen maar curieus, aardig en gastvrij. Daarbij zeiden ze af en toe een paar woorden in het Maleis, een taal waarmee ik me een paar jaar heb beziggehouden. Door de onopgesmukte getuigenissen van de mensen uit ‘Buitenbeentjes’ zijn die oude vrienden en vriendinnetjes weer opnieuw gaan leven. Aan mij heeft het boek dus een dankbare ‘doelgroep’ gehad, maar ik ben ervan overtuigd dat er ‘in den lande’ velen zullen zijn die zich door die verhalen zullen voelen aangesproken. Waarschijnlijk zullen de beschreven getuigenissen er ook toe bijdragen dat de lezer wat meer bewust wordt van de ellende die de ‘moderne’ vluchtelingen moeten doormaken en ook wat meer begrip krijgt voor de omstandigheden van andere ‘exoten’ als Surinamers en Antillianen die het soms ook niet gemakkelijk hadden en hebben. Maar leest u vooral zelf die verhalen uit die oude ‘Gordel van Smaragd’, een gordel die op het laatst zo’n gevaarlijke, beklemmende riem zou worden.
Lees hier het artikel
Meer over ‘Buitenbeentjes’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Fred de Haas op deze site

Lezing over ‘De Barones’ door auteur Janny de Heer.

VoorplatBarones72Woensdag 15 november 2017 in Bibliotheek Spijk, van 9.30 – 11.30 uur:
De lezing gaat over het waargebeurde verhaal van Mien Bezemer, een kind van ‘foute ouders’. Auteur Janny de Heer, opgegroeid in Delfzijl, schreef de roman ‘De Barones’, gebaseerd op het leven van Mientje Bezemer. Een fascinerend verhaal van een vrouwenleven dat zich afspeelt tegen het decor van de wederopbouw in het naoorlogse Nederland. Een tijd die zoveel mogelijkheden tot ontwikkeling bood, maar niet aan hen met het stempel ‘dat is er zo eentje van die fout was in de oorlog’. Janny de Heer (1955) debuteerde met drie verhalen onder de titel ‘Landskinderen van Curaçao’, later verschenen als ‘Yu di Tera / Landskinderen’. Andere werken van haar zijn ‘Hey Buddy’, ‘Buitenbeentjes’ en ‘Gentleman in slavernij’. Overeenkomst in haar boeken is de interesse in het koloniale verleden. Niet bewust zo bedacht maar sinds haar debuut, dat weliswaar historisch maar fictie was, vertonen haar latere werken steeds meer affiniteit met de waargebeurde geschiedenissen. De schrijfster is gegrepen door de absurditeit van maatschappelijke omstandigheden waarin mensen meegesleurd worden in situaties waar ze niet zelf om hebben gevraagd.
Locatie: Bibliotheek Spijk, Ubbenasingel 3, 9909 AC Spijk. Aanvang 9.30 uur (inloop vanaf 09.00 uur met koffie). Toegang gratis.
Meer over ‘De Barones’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Getuigenissen van verwoeste levens, schrijnend in hun eenvoud.» – Fred de Haas

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer n.a.v. presentatie tijdens The Twain Shall Meet, 20 september 2017:
(…) In haar boek laat de auteur een tiental verhalen de revue passeren van individuen en families die op een of andere wijze aan het eind van de Tweede Wereldoorlog vastzaten in ‘Indië’. Die mensen waren blanke Nederlanders of Nederlanders van gemengd bloed, de zogenaamde ‘Indo’s, een oneerbiedig woord, maar niet als zodanig gevoeld in die tijd. Ze hadden tijdens de oorlog vaak onder erbarmelijke omstandigheden vastgezeten in de ‘Jappenkampen’ en, als ze geluk hadden, hun gevangenschap in geestelijk en lichamelijk gehavende toestand overleefd. Na hun verblijf in Japanse gevangenschap riskeerden zij de dodelijke wraak van Indonesische nationalisten die het met geslepen bamboesperen voorzien hadden op de koloniale overheersers uit Nederland en hun ‘meelopers’ die nu beschermd moesten worden door de Japanners, de voormalige vijand die zich aan de geallieerden had moeten overgeven. Wie geluk had kon met veel moeite het voor hen eens zo idyllische Indië verlaten door op een boot naar Nederland te stappen om daar vervolgens ontredderd aan te komen, al of niet overgeleverd aan de genade van familie en vrienden. Hun verhalen, getuigenissen van verwoeste levens, zijn schrijnend in hun eenvoud. Die eenvoud en directheid worden ook weerspiegeld door de schrijftrant van de auteur die niet heeft geprobeerd om het ‘mooier’ te maken door er een pseudo-literair tintje aan te geven. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Buitenbeentjes’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Fred de Haas op deze site
Meer over The Twain Shall Meet op 3 september 2017 in Podium Mozaïek

«Pijnlijk verleden met begrip en warmte blootgelegd.» – André Oyen

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer op Ansiel, 17 juli 2017:
Dat de honger naar kennis over het koloniaal verleden ook in Nederland steeds toeneemt bewijst het overrompelende succes van ‘De tolk van Java’ van Alfred Birney. Het is normaal dat een jonge generatie zich wil informeren over het verleden, over een tijd waarover de ouderen soms liever niet spreken. Eén van de schrijvers die heel professioneel en door grondige research regelmatig een blik op het verleden gunt is Janny de Heer. (…) ‘Buitenbeentjes’ is een mooi uitgegeven boek waarin de schrijver met heel veel respect verhalen van vóór, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië optekent en ze tot een boeiend en aangrijpend geheel verweeft. De verhalen uit ‘Buitenbeentjes’ tonen heel veel gelijkenis met die van de asielzoekers, de vluchtelingen die nu in ons land komen en ook van nul af aan moeten herbeginnen en ook niet altijd op veel sympathie kunnen rekenen. Janny de Heer is een geroutineerde schrijfster die met heel veel vakkennis maar ook met begrip en warmte een stuk pijnlijk verleden blootlegt uit de Bersiap-periode (1945-1949).
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Buitenbeentjes’
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De verhalen verdienen het te worden gehoord.» – Dr. Harry Poeze

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer voor NBD | Biblion, 19 juni 2017:
(…) Tien levensverhalen van Indische Nederlanders, geboren tussen 1920 en 1950, vertellen over hun idyllische jaren in de Gordel van Smaragd, tot de invasie van het Japanse leger in 1942. Internering onder steeds slechtere omstandigheden volgde. Na de Japanse capitulatie in 1945 volgde geen bevrijding, maar het geweld van de Indonesische Revolutie. De meeste Nederlanders vertrokken voor 1950, en zij die bleven, werden in 1957 uitgezet. De ontvangst in Nederland van de meestal volkomen berooide en psychisch getekende Indische Nederlanders was kil en zuinig. De selectie van personen is breed, met een overwicht aan marine-achtergrond. (…) De verhalen zijn (…) altijd toch weer anders en verdienen het te worden gehoord.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Buitenbeentjes’

In de Knipscheer-auteurs op Tong Tong Festival 2017

TongtongVan 25 mei t/m 5 juni vindt de 59ste editie plaats van dit jaarlijkse evenement (voorheen Pasar Malam Den Haag) op het Malieveld in Den Haag. Op vrijdag 26 mei houdt Janny de Heer om 15.30 uur in het Tong-Tong-Theater een lezing over haar jongste boek ‘Buitenbeentjes’ met getuigenissen van het noodgedwongen vertrek uit de Gordel van Smaragd. Op zaterdag 27 mei heeft Edy Seriese om 13.30 uur een vraaggesprek met Michiel van Kempen n.a.v. zijn biografie ‘Rusteloos en overal’ over Albert Helman in het Tong-Tong-Theater. Op vrijdag 2 juni heeft Jacqueline Bel om 15.30 uur een gesprek met Alfred Birney over zijn 30-jarig schrijverschap. Hun boeken zijn gedurende de Tong Tong Fair te koop in de boekenstand van Boekhandel Van Stockum en na afloop van de respectievelijke programma’s in de stand van Stichting Tong-Tong bij de ingang van het Tong-Tong-Theater.
Meer over de Fair en het festivalprogramma
Meer over ‘Buitenbeentjes’
Meer over ‘Rusteloos en overal’
Meer over Alfred Birney bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Opgetekend met respect; dit lees je tussen de regels door.» – Moon Kager

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer op Mustreads or not !, 13 mei 2017:
Wat mij gelijk al bij het eerste hoofdstuk opvalt, is de zware weg die de mensen uit Nederlands-Indië hebben moeten afleggen, voor zij zich welkom voelden in ons land. Betrek ik dit op onze tijd, dan kan ik mij inleven in de asielzoekers, de vluchtelingen die nu in ons land komen. De manier waarop Janny de Heer, met respect voor de vertellers de verhalen opmaakt ontroert mij. Je bemerkt haar inlevingsvermogen, haar empathie voor de medemens. Je proeft de warmte die ze heeft voor mensen met hun verhalen. De mensen vertellen hun verhaal met veel diepgang, je krijgt een heel duidelijk beeld van hun leven, van wat zij hebben meegemaakt, hoe zij hun weg hebben ervaren. Maar ook van de leefomstandigheden in die tijd, hoe het er werkelijk aan toeging. Ik ben onder de indruk van deze verhalen. Met de bekende beeldende schrijfstijl van de schrijfster onderga je als lezer de zware weg. Janny de Heer heeft een memorabel beeld beschreven van een tijd die van menigeen een onderdeel is.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Buitenbeentjes’

«Herkenbaar.»

Omslag_Buitenbeentjes_HR.inddOver ‘Buitenbeentjes’ van Janny de Heer in Moesson, mei 2017:
In ‘Buitenbeentjes’ verzamelde Janny de Heer tien levensverhalen van Indische ouderen uit Den Helder. Allemaal moesten ze in hun leven twee, drie keer opnieuw beginnen. Hun verhalen zijn stuk voor stuk anders, maar blijven toch herkenbaar. Alleen jammer dat De Heers toontje van de onrechtvaardigheid af en toe vermoeit.
Meer over ‘Buitenbeentjes’