Saya Yasmine Amores schenkt schilderij aan Willem Kloosfonds

IMG_0842Dichter, schrijver en beeldend kunstenaar Saya Yasmine Amores, die aanvankelijk publiceerde onder het pseudoniem Cándani, heeft vandaag haar schilderij dat het omslag siert van haar jongste dichtbundel ‘Het verdriet van de fluit’ geschonken aan het Willem Kloosfonds. Namens de auteur werd het schilderij door Uitgeverij In de Knipscheer overhandigd. De stichting is een letterkundige organisatie, actief op het gebied van welzijn, en houdt domicilie in Het Literatuurmuseum, welk museum ook deel uitmaakt van het bestuur van het Willem Kloosfonds. Het Literatuurmuseum beheert de literaire schatkamer van Nederland.
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores/Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer

Jeugdgedicht van Saya Yasmine Amores

Saya1 foto Serge Ligtenberg met dank aan Writers Unlimited

Saya Yasmine Amores (Suriname 1965) begint al op heel jonge leeftijd met gedichten en verhalen schrijven. Onlangs gaf ze een gedicht vrij dat ze als vroege puber heeft geschreven. In dat gedicht ‘Onder de manjaboom’ schrijft ze de pijn uit haar kindertijd al van zich af. Maar ze doet ook de belofte (of profetie) haar verhaal later op te schrijven. Die pijn en dat verdriet, alsook het onvermogen met leugen te leven, klinken in al haar latere werk (onder eigen naam of onder haar eerdere pseudoniem Cándani) door.

Onder de manjaboom

Onder de manjaboom
achter het oude kippenhok
zit ik een klein meisje
zure lekkere manja te snijden
met een mooi klein mesje
mijn hartendiefje
en te eten met zout
met de weide voor me heen

hier ben ik altijd veilig
hier komt niemand
mij zoeken
hier vindt niemand mij
en de kleine kokospalm
draagt al grote halfrijpe
kokos die ik straks ga snijden
en lekker opdrinken
en het vlees opeten

ik heb ook een
houwer bij mij
ik snij en snij
en denk over alles
na
keer op keer
keer op keer.

Eens zal ik weggaan
uit dit huis
moeder zal kijken
uit het raam
of ik terugkom
liegen zal ze niet
verleerd hebben
waarom
waarom
waarom
kon zij maar dit
een keer aan mij
vertellen
wat
waarom
wat gaat zo
in haar om
over mij
wat
wat
wat

beweren zal zij
dat ze mij geliefkoosd heeft
nooit zal zij toegeven
hoe ze mij liet slaan
en betasten
uit haar ooghoeken
keek zij en ze glimlachte
voldaan en verzadigd

zij allen kennen het geheim
dat ik nu weet: dat ik
een hoge wijsheid heb
en een bijzonder
boek ga schrijven
ook dat ik een
andere vader heb
een vies geheim dat ik
tot diep in mijn botten voel

vader kom mij halen
ze slaan mij elke dag
om wat jij deed
om wat zij deed
en ik werd geboren
het kind
dat zoekend is
nu je niet meer komt
vertrek ik zelf
maar ik kom weer terug
om wijsheid
en inzicht
te delen.

Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

Gedicht van Saya Yasmine Amores

22Niet eerder gepubliceerd gedicht ‘Mijn gedachten zijn als kwetterende vogels’ uit 2001 dat Saya Yasmine Amores toen schreef onder haar pseudoniem Cándani, 27 juli 2021:

 

 

 

Mijn gedachten zijn als kwetterende vogels

Mijn gedachten zijn als kwetterende vogels
die uitzwerven over de hemeloceaan.
Hun klanken zijn als echo’s
die de verste sterren raken en keren
naar mij om te vertellen over dingen
die ik niet rijmen kan.

Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

«De gedichten bouwen samen een sfeer op van het even herleefde verleden.» – Wim Rutgers

20Het spel van huisje huisje / Ghar ghar ke khel’ is een tweetalige bundel Nederlands/Sarnámi die in 2002 uitkwam onder het schrijverspseudoniem Cándani en in 2015 en 2019 werd heruitgegeven onder de eigennaam Saya Yasmine Amores: 27 juli 2021:
«(…) De Surinaamse jeugd blijkt niet terug te roepen, hooguit op te roepen in de vorm van een gedicht. Daarom vertelt de dichteres via de herinnering in strikte zin over zichzelf, wie ze eenmaal was en wie ze nu geworden is. Over een jeugdvriend heet het: ‘ik stal mandarijnen en Bijāi werd gestraft/aji en aja en Bijāi zijn allemaal weggedragen/en de vruchtenbomen is uitgedroogd.’ Wat een wereld van ervaring gaat er achter zo een korte terzine schuilt! Een ander gedicht over een speelgenoot sluit af met de constatering ‘vandaag besef ik / Jin hield van mij.’ (…) Amores vertelt over de spelletjes van haar jeugd, over het huislijk leven in het gezin, over vrienden, het wonen, het eten, het vangen van zoetwatervis en over traditioneel gebruiken. Maar het is voorbij, voorgoed voorbij en valt alleen in de herinnering voor de duur van het gedicht te herleven. Samen bouwen de gedichten een sfeer op van het even herleefde verleden, niet om gevoelens te wekken van heimwee of nostalgie die naar dat verleden terug zouden willen gaan. Het verleden is afgesloten. (…) Het woordgebruik is verbluffend eenvoudig en de zinnen met hun prozakarakter waaieren helder en doeltreffend door middel van enjambementen over de verzen uit. (…)»
Lees hier de recensie in ‘Oso’ uit 2004
Meer over Saya Yasmine Amores op deze site

«De gedichten louteren en wijzen de weg.»

voorplatFluit1-75Over ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores op Sarnámi Jánkári (Sarnámi Instituut Nederland), jrg 2 nr 1, 2021:
(…) Een tweetalige bundel met maar liefst 35 gedichten die zeker de moeite waard is om te lezen. Al was het maar vanwege het feit dat dit de laatste bundel in het Sarnámi zal zijn van schrijver en dichter Saya Yasmine Amores (voorheen: Cándani). Maar er is ook een andere reden om de gedichtenbundel te lezen. De gedichten in deze bundel zijn een autobiografische terugblik naar het verleden. De meeste gedichten zijn geschreven toen Amores nog erg jong was. (…) De gedichten zijn lyrisch, soms zelfs kalm en onschuldig, met een toon die je meesleept naar een tijd van leegte, op zoek naar liefde en een mooie toekomst. (…) De gedichten in deze bundel zijn niet alleen een weemoedige terugblik naar het verleden, maar ze louteren en wijzen de weg. De weg ver van de leegte en op naar een mooie gehunkerde toekomst. (…)
Lees hier de recensie op blz. 8, 9, 10
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

Onthullende en onthutsende filmische autobiografie van Saya Yasmine Amores

WeddingSchrijfster en schilderes Saya Yasmine Amores (voorheen Cándani) vertelt aan Peter de Rijk openhartig over haar familiegeschiedenis die gebukt gaat onder een banvloek en zwarte rituelen. Haar verhaal wordt doorspekt met beelden van haar talrijke schilderijen. De vragen die zich bij lezers van haar eerste roman ‘Oude onbekenden’ (uit 2001) aandienden worden in deze film beantwoord. Daarnaast leest ze enkele gedichten uit haar bundel ‘Een zoetwaterlied’ uit 2000 en licht de inhoud ervan toe. ‘Oude onbekenden’ en ‘Een zoetwaterlied’ zijn nog rechtstreeks bij de uitgever te bestellen. Van Saya Yasmine Amores verscheen nog recent (in 202o) de dichtbundel ‘Het verdriet van de fluit’. Belangstellenden voor de getoonde schilderijen kunnen zich wenden tot indeknipscheer@planet.nlindeknipscheer@planet.nl.
Kijk hier naar de film (31 maart 2021)
Meer over ‘Oude onbekenden’
Meer over ‘Een zoetwaterlied’
Meer over Saya Yasmine Amores voorheen Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Laat de lezer deelgenoot worden van deze sterke en aangrijpende bundel.» – Rogier Nupie

voorplatFluit1-75Over ‘Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores in De Auteur, 12 maart 2021:
(…) Saya Yasmine Amores (…) debuteerde onder het pseudoniem Candani in 1990 met de dichtbundel ‘Ghunghru tut gail / De rinkelband is gebroken’. Daarna volgden nog vier dichtbundels en twee romans. Ze is tevens plastisch kunstenaar. De gedichten in ‘Bansuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ schreef ze toen ze 17 en 18 was in het Sarnámi, de taal van de Surinaamse Hindostanen. Ze tekende zelf voor de Nederlandse vertaling. Haar poëzie is heel direct, vaak onderkoeld, en weet je als lezer meteen vanaf het eerste gedicht te raken. (…) Heel wat herinneringen, vaak niet al te fraai (…) misschien wachten haar betere tijden in Nederland – twee gedichten kregen de titel ‘Holland mee’. (…) Aan het eind van de poëtische tunnel bieden zich betere tijden aan. (…) Met veel verbeelding en fantasie/ met veel diepgaande emoties/ heb ik mijn dromen gesierd – dixit de dichteres. Dat heeft ze ook met haar poëzie gedaan. Laat de lezer deelgenoot worden van deze sterke en aangrijpende bundel.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie op het blog van de Vereniging: ‘De Boekhouding’
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedichten van Joop Verhaaren, Saya Yasmine Amores en Robby Harman

WeddingIn zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (8 maart 2021) de geboortedag van onder anderen A. Marja, Hafid Bouazza en Saya Yasmine Amores (voorheen Cándani, 1965). Niét vermeld is Robert Harman Sordam (1955-2018) van wie poëzie is opgenomen in ‘Spiegel van de Surinaamse Poëzie’. Albert Verwey, J.J. Geuns, Kees van Duinen, Chris J. van Geel, Jaak Brouwers en Joop Verhaaren (1949-2016) stierven op 8 maart. Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Joop Verhaaren; uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor drie (andere) gedichten van respectievelijk Joop Verhaaren, Saya Yasmine Amores en Robby Harman. Van Joop Verhaaren het gedicht ‘Zonsondergang / Verschreven’ uit zijn bundel ‘Een kras in de nachtwacht’ in 1980 verschenen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Dit gedicht werd ook opgenomen door Klaas de Groot in de bloemlezing ‘Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie’. Van Saya Yasmine Amores kiezen we voor het gedicht ‘Herinneringen’ uit haar meest recente bundel ‘Het verdriet van de fluit’ (In de Knipscheer, 2020) en van Robby Harman ‘Mijn droom’ uit de bundel (met cd) ‘Harmanized’ (in de Knipscheer, 2016).

Zonsonderzang / Verschreven
(5)

door duister van naaldhout
poreus aan de rand schiet
een steekvlam schampt van
een paddestoel de onderkant

in hinderlaag
ontelbaar verweer
van sporen en oorsprong

stond nog van deze
de steel in de grond

 

 

Herinneringen

nu je herinneringen vertrokken zijn
ben jij teruggekomen
nu jouw liefde weggevaagd is
mijn geheugen verloren is

nu alles voorbij is
ben jij teruggekomen
nu het boek verouderd is
en de tijding vergeten is

nu er niets meer overgebleven is
ben jij teruggekomen
nu de tranen opgedroogd zijn
en mijn glimlach uitgewist is

nu alles geroofd is
ben jij teruggekomen
nu er geen bloed meer
in het lichaam is
en mijn hart
vol is van leegte

ben jij teruggekomen

 

 

Mijn droom

Hoor mijn stem
als een zeemeeuw krijsen
achter de rotsen
Mijn hart slaat in doodsangst
Ik zoek een schuilplaats
waar liefde woont.
Ik vlieg als een zonnevogel
in zware storm
over de hoogste bergen.
Stroomversnellingen horen mij roepen.
Mijn lijf zwenkt her en der.
Alleen de lucht ziet
mijn benauwdheid.
O mijn vaderland, mijn rozenstruik,
mijn nest.
Als straks de dood mij aantast
in mijn droom.

Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Robert Harman Sordam bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Joop Verhaaren bij Uitgeverij In de Knipscheer

Videobeelden presentatie ‘Het verdriet van de fluit’

voorplatFluit1-75Presentatie ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores, 21 november 2020:
Op 27 september 2020, midden in Coronatijd, vond in de grote zaal van Vereniging Ons Suriname in Amsterdam voor een noodgedwongen klein gezelschap de presentatie plaats van de dichtbundel ‘Bánsuri ke gam / Het verdriet van de fluit’ van Saya Yasmine Amores. Van de presentatie zijn beeldopnamen gemaakt. Vanwege die goeddeels lege ruimte echoot helaas het geluid. Deel 1 opent met Delano Veira, directeur van Vereniging Ons Suriname. De inleiding van uitgever Franc Knipscheer wordt besloten met een voordracht van beeldend kunstenaar en acteur Peter Tholen (vanaf 17:10 op de tijdbalk). In deel 2 komt uitgeverijredacteur Peter de Rijk aan het woord, gevolgd door een tweede optreden van Peter Tholen vanaf 13:00 op de tijdbalk. Op 17:55 en 19:00 worden de eerste exemplaren door de auteur overhandigd aan resp. Simon van der Lugt, schrijver van het Voorwoord in de bundel, en Delano Veira. Daarna leest Saya Yasmine Amores voor uit de nieuwe bundel en wordt zij geïnterviewd door Delano Veira. Op circa 30:22 sluit Simon van der Lugt de presentatiemiddag af.
Kijk hier naar Deel 1
Kijk hier naar Deel 2
Lees hier de tekst van de inleiding en aankondigingen door Franc Knipscheer
Meer over ‘Het verdriet van de fluit’
Meer over Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer

De pers over ‘Huis van as’ (2002) van Saya Yasmine Amores (Cándani)

In ‘Huis van as’ bezoekt Amelia haar geboorteland na het overlijden van haar vader. Ze ontmoet er ook haar jeugdvriendin, inmiddels een jonge moeder. Amelia is jaloers op haar hartstocht die zin aan het leven geeft. Hun sterk verschillende levens blijken veel inniger verbonden te zijn dan Amelia vermoedt.

«Zij heeft én het talent én de ambitie én de verhaalstof om een van de groten van de Surinaamse literatuur te worden.» – Hella Haasse

«Met ‘Huis van as’ van de Hindoestaans-Surinaamse schrijfster Cándani (Saya Yasmine Amores) komen we terecht in het mijnenveld van amoureuze en familiale relaties dat zo kenmerkend is voor het leven in en de literatuur uit het Caribisch gebied. In ‘Huis van as’ wordt een heel register van gevoelens subtiel bespeeld. De totale verwarring van Amelia wordt overtuigend in beeld gebracht.» – Gerrit Jan Zwier, Leeuwarder Courant

«In haar dichtbundel ‘Een zoetwaterlied’ beschreef Cándani (Saya Yasmine Amores) twee jaar geleden de onderdrukte sensualiteit van de hindostaanse vrouw. Vorig jaar viel haar prozadebuut ‘Oude onbekenden’ op door de geheel eigen poëtische stijl waarmee ze het thema van de hindostaanse immigratie behandelde. Beide thema’s verbindt Cándani nu in haar nieuwe roman ‘Huis van as’. Hierin ontdekt de hoofdfiguur Amelia bij een bezoek aan Suriname dat haar inmiddels overleden vader haar jeugdvriendin Rita al op dertienjarige leeftijd zwanger had gemaakt. Maar het blijft niet bij deze ene ontdekking. Haar vriendin Rita is waarschijnlijk ook nog eens het buitenechtelijke kind van haar vader, zodat de relatie tussen hen pure incest is. De ontreddering die dat meebrengt roept Cándani op met een opeenstapeling van zeer korte zinnen. Dit staccato-effect wordt nog eens versterkt door de tegenwoordige tijd die ze gebruikt. Zo ontstaat ook bij de lezer het onrustige gevoel dat alle samenhang ontbreekt. Opnieuw toont Cándani haar gedrevenheid om te onderzoeken wat je met taal kunt doen.» – Jos de Roo, Trouw

Meer over ‘Huis van as’
Meer over Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Saya Yasmine Amores bij Uitgeverij In de Knipscheer