Tag: Caraïbische letteren

Hilda de Windt Ayoubi op Laurens Jz. Coster

Opmaak 1Uit ‘Geef me je taal dat ik je beter versta’ van Hilda de Windt Ayoubi op Laurens Jz. Coster, 3 december 2019:
Laurens Jz. Coster plaatst sinds jaar en dag onder redactie van Raymond Noë iedere werkdag een gedicht op het gelijknamige blog. Het gedicht wordt ook geplaatst op Neerlandistiek.nl. Op 3 december 2019 is het gekozen gedicht ‘Moedertaal’ van Hilda de Windt Ayoubi uit haar dit najaar verschenen bundel ‘Geef me je taal dat ik je beter versta’. Behalve Nederlandse originelen bevat de bundel ook enkele Papiamentse gedichten die ook vertaald zijn in het Nederlands. ‘Moedertaal’, de Nederlandse vertaling van ‘Lenga di mama’, is van Pieter Muysken.

Moedertaal

Meer dan 6000 talen
zijn er in de wereld |
– de meeste van een minderheid,
maar jou, Papiamentu,
draag ik het dichtst
bij mijn hart

In jou juist
kan ik terecht voor
de aller-fijnste details
die klinken als muziek,
toon en melodie die misschien
in de andere talen niet bestaan

Meer dan 6000 talen
zijn er in de wereld
maar mijn moedertaal
die liefdevol mijn vader en moeder
me met de paplepel hebben ingegeven
die houd ik meest in mijn hart vast

Meer dan 6000 talen
zijn er in de wereld
maar in het Papiamentu
schrijven we literatuur,
in het Papiamentu vertalen we
de wereldliteratuur,
om onze moedertaal
ginder hoger op te tillen

Zoals een boer op het land
niet alleen maïs plant
maar ook zoete aardappels
papaja, zuurzak en kalebas
om morgen verscheidenheid te oogsten,
zo moeten wij elke taal
koesteren en beschermen
die in de wereld bestaat,
al is het van de piepkleinste
minderheid, de taal!

Meer over ‘Geef me je taal’
Lees hier het Papiamentstalige origineel

«Hilda de Windt Ayoubi pakt flink uit.» – Ko van Geemert

Opmaak 1Over ‘Geef me je taal – Dat ik je beter versta’ van Hilda de Windt Ayoubi voor NBD / Biblion, 3 december 2019:
Hilda de Windt Ayoubi, in 1951 uit Libanese ouders op Curaçao geboren, oud-lerares Spaans, heeft in deze bundel flink uitgepakt. Naast bijna 100 gedichten, verdeeld over drie afdelingen en voor een deel tweetalig (Papiaments en Nederlands), vinden we er [o.m.] een opdracht in (voor Frank Martinus Arion en Pieter Muysken), Notities bij de vertalingen, Bibliografie, een selectie van artikelen/interviews en een viertal schilderijen van de schrijfster. (…) Voorbeeldig door In de Knipscheer uitgegeven bundel.
Meer over ‘Geef me je taal’

«De geschiedenis van indianen uit het Caraïbische gebied komt ruim aan bod.» – C.H. Gajadin

Opmaak 1Over ‘Versteende liefde’ van Jacques Thönissen voor NBD / Biblion, 2 december 2019:
Wyona, een atlete uit Cuba, ontmoet de Arubaan Marlon op een sportveld in Limburg. Het blijkt liefde op het eerste gezicht die eveneens getuigt van een eeuwenlange band tussen die twee. Wyona vertelt hem over een genetische vloek waardoor zij binnen een jaar zal sterven. Dan begint hun zoektocht naar verloren magische stenen die zich afspeelt op verschillende plaatsen. Een goedaardige heks stuurt hen aan vanuit Cuba. De geschiedenis van indianen uit het Caraïbische gebied komt ruim aan bod. Het verleden en het heden zijn spannend met elkaar vervlochten. Liefde overwint het kwaad is een toepasselijke term voor dit boek. Thönissen (1939) woont op Aruba en heeft diverse romans geschreven.
Lees hier het signalement
Meer over ‘Versteende liefde’
Meer over Jacques Thönissen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Boeiend voor ieder die meer wil weten over de geschiedenis van Nederlands-Indië en de gezinnen die de oorlog meemaakten.» – Els Willems

Opmaak 1Over ‘Het geheime wapen. Hoe de liefde standhoudt in een gestoorde wereld’ van Janny de Heer voor NBD / Biblion, 28 november 2019:
Het relaas van een Surinaams-Nederlands gezin in de oorlogsjaren in Nederlands-Indië. De naïeve Cas, uit een welgestelde Surinaamse familie, vertrekt in de dertiger jaren van de twintigste eeuw naar Nederland om militair te worden. Tot zijn teleurstelling wil de KNMA hem niet aannemen. In plaats daarvan wordt hij als KNIL soldaat uitgezonden naar Indië, wat hem beter past vanwege het klimaat. Hij trouwt met de Limburgse Elvira die hem acht kinderen schenkt. Zij heeft het moeilijk in de tropen. Als ze eenmaal gewend is, breekt de oorlog uit. Beide echtelieden belandden in een Jappenkamp. Cas werkt als dwangarbeider aan de Pakan Baroe spoorweg, Elvira zit met haar kinderen in een vrouwenkamp. De ellende van vernederingen en geweld wordt invoelend beschreven. (…) Boeiend voor ieder die meer wil weten over de geschiedenis van Nederlands-Indië en de gezinnen die de oorlog meemaakten. (…) Bevat literatuurlijst, woordenlijst, bronnen, lijst van musea en woord van dank.
Lees hier de recensie
Meer over Janny de Heer bij Uitgeverij In de Knipscheer

Quito Nicolaas op Laurens Jz. Coster

VoorplatArgus-75Uit ‘Argus’ van Quito Nicolaas op Laurens Jz. Coster, 22 november 2019:
Laurens Jz. Coster plaatst sinds jaar en dag onder redactie van Raymond Noë iedere werkdag een gedicht op het gelijknamige blog. Het gedicht wordt ook geplaatst op Neerlandistiek.nl. Op 22 november 2019 is het gekozen gedicht ‘Onderweg’ van Quito Nicolaas (1955) uit zijn deze zomer verschenen bundel ‘Argus’. Behalve de Nederlandse originelen bevat de bundel ook de Engelse vertalingen, van de hand van Mildred Antonius.

Onderweg

Als m’n ziel kon nadenken
tussen de muren
van het verleden
hadden m’n gedachten gesproken.

Met een keel vol
gemengde gevoelens
ontvouwen de woorden zich
op de betreurde tong.

Koppige wind,
strijkt neer van de Hooiberg
om de orkaan te onttakelen.

Open het geschiedenisboek
zodat anderen kunnen horen
hoe de vrijheid
elke morgen herademt.

Als zelfs m’n geweten
ophoudt met praten,
zullen herinneringen dit blijven navertellen.

Meer over ‘Argus’
Meer over Quito Nicolaas bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Zeer de moeite waard.» – Ko van Geemert

Opmaak 1Over ‘Blijf nog wat. Liefdespoëzie’ van Elis Juliana bezorgd door Margarita Molina voor NBD / Biblion, 21 november 2019:
Elis Juliana (1927-2013) was een bekend en gelauwerd Curaçaos tekenaar, antropoloog, dichter, veelal schrijvend in het Papiaments. (…) In ‘Blijf nog wat’ staan 25 liefdesgedichten voor de Nederlandse journaliste en lerares Margarita Molina, met wie hij in 1963 een verhouding begon die tot zijn dood duurde. Molina publiceerde er in 2016 de roman ‘Schaduwvrouw’ over. De bundel opent met een droevig gedicht van haar: ‘koud is mijn lichaam / om nooit meer / warm te worden’. De toegankelijke gedichten van Juliana zijn in tweeën gesplitst, allereerst uit de periode 1963-1992: ‘Ga niet / nog niet weg / blijf nog wat’, vervolgens uit 2004-2013: ‘dushi, ik leef naar de dag / dat wij ons laatste hoofdstuk / samen zullen ondertekenen / om dan als één druppel / in de kosmos te verdampen’. De (…) bundel bevat nog een voorwoord van vertaler Fred de Haas, een verantwoording van Margarita Molina en een aantal karakteristieke tekeningen van Elis Juliana. Zeer de moeite waard.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Blijf nog wat’
Meer over ‘Schaduwvrouw’
Meer over Elis Juliana op deze site
Meer over Margarita Molina op deze site

«Heb ik die avond met een professor zitten dineren?» – Saya Yasmine Amores

RudyBedachtFoto Michel Szulc-Krzyzanowski

S. Yasmine Amores over Rudy Bedacht (Paramaribo, 14 september 1932 – Amsterdam, 2 oktober 2019);
Op 2 oktober 2019 overleed op 87-jarige leeftijd de Surinaamse dichter en muziekpedagoog Rudy Bedacht (ps. van Corly Verlooghen). Uitgeverij In de Knipscheer was en is niet de uitgever van zijn werk, maar zijn dichterschap kwam wel in woord (inleiding, poëzie) en beeld (fotografie) aan bod in ‘Woorden op de Westenwind’ van Michiel van Kempen en Michel Szulc-Krzyzanowski , waarin hij een van de tien geportretteerde ‘Surinaamse schrijvers buiten hun land van herkomst’ is. Dichter en beeldend kunstenaar S. Yasmine Amores (die eerder publiceerde onder het pseudoniem Cándani) haalt in haar artikel ‘Hij vertelt geen sprookjes!’ herinneringen aan hem op.

«Hij kwam binnen met muziek. Eerste keer dat ik Rudy Bedacht gitaar hoorde spelen was op een literaire avond in de Bijlmerflat van Michiel van Kempen. Dat was begin 1991. (…) Na die avond zou ik Rudy Bedacht verschillende keren ontmoeten. De gesprekken gingen over poëzie. In zijn gesprekken was hij zeer vakgericht en hij had een overtuigingskracht in zijn zeggen en doen. In zijn stem had hij een gehalte – een rijpheid die te vergelijken was met een pianotoets die een volle klank nalaat in een woonkamer. Zou hij blues kunnen zingen? Heeft hij dat ooit gedaan? Ik ken zijn repertoire niet. Ik heb hem fragmentarisch mogen leren kennen op literair gebied. Een keer, toen ik net weg wilde gaan van een bezoek aan MvK, kwam Rudy Bedacht binnenlopen. Hij vertelde dat hij het manuscript van zijn laatste dichtbundel afhad. Toen vroeg ik aan hem: ‘O, is dat zo?’ Dat zei ik om hem te complimenteren, zoiets van: ‘Ik sta versteld van jouw productiviteit.’ Verbaasd vroeg Rudy Bedacht: ‘Natuurlijk is het zo, ik vertel je toch geen sprookjes?’ Dat antwoord van hem komt altijd terug in mijn gedachten wanneer ik aan hem denk. Gedichten en Sprookjes. Twee schone woorden naast elkaar. Wanneer ik tot hem sprak, werd ik soms ongeduldig. Ik wilde snel-snel en gauw-gauw zoveel mogelijk horen en weten over de gedichten. (…) ‘Je moet rustig aan doen in het leven,’ zei hij tegen mij. (…)»
Lees hier verder
Meer over ‘Woorden op de Westenwind’
Meer over Cándani

«De ‘vloek’ van het ontdekken van een tweelingziel pijnlijk sterk neergezet.» – Elodie Heloise

Opmaak 1Over ‘Blijf nog wat’ van Elis Juliana in Antilliaans Dagblad, 14 november 2019:
(…) De gedichtenbundel ‘Blijf nog wat’ bevat geen 25 gedichten zoals de inhoud aangeeft maar 26. Het eerste gedicht in het boek is van M.M. ofwel Margarita Molina, de vrouw die de overige 25 gedichten van Elis Juliana ontving en aanleverde voor ‘Blijf nog wat’. Het gedicht (…) is geplaatst als een opdracht voor in het boek. (…) In het voorwoord van deze bundel noemt Fred de Haas Elis Juliana en Margarita Molina elkaars muze. Na het lezen van deze bundel inclusief het gedicht van M.M. vermoed ik echter dat ze tweelingzielen waren of zijn. Dat wil zeggen twee delen van een en dezelfde ziel (…) verbindingen niet alleen van de ziel maar ook van hun talent. (…) Tweelingzielen ontdekken een ‘hogere’ liefde die ze niet kunnen benaderen met een andere partner dan de tweelingziel. (…) In het gedicht waarmee M.M. de liefdespoëziebundel opent, vermoed ik dan ook in haar een dichter. (…) Er zit een ‘gat’ in het contact tussen Elis en Margarita van 1992 en 2004. En natuurlijk wordt dat contact weer ‘opgepakt’. Ze kunnen niet anders. (…) Het gedicht ‘gevangenis’ dat opgenomen is in de bundel zet de ‘vloek’ van het ontdekken van de tweelingziel en het leven met een ander pijnlijk sterk neer. (…)
Lees verder
Meer over ‘Blijf nog wat’
Meer over ‘Schaduwvrouw’
Meer over Elis Juliana op deze site
Meer over Margarita Molina op deze site

«De verteller heeft verhalen nodig om zichzelf en anderen te troosten. ‘Lambarosa’ is een sterke en beklijvende roman!» – André Oyen

VoorplatLambrosa-75Over ‘Lambarosa’ van Annel de Noré op Lezers tippen lezers, 13 november 2019:
(…) Met ‘Lambarosa’ heeft Annel de Noré een roman afgeleverd die uit drie afzonderlijke verhalen bestaat en één roman worden in het slotverhaal. (…) In Deel 3 treffen we een man met geheugenverlies. Het enige wat hij uit zijn verleden heeft, is een sleutel en een laptop. Daarop vindt hij het begin van een roman ‘Het lam en de roos’, een roman die hij voltooit. Doorheen heel de roman vinden we citaten terug uit Hemingways wereldberoemd geworden verhaal ‘The Old Man and the Sea’. Het zijn verwijzingen naar pijn, verliezen en ouder worden. Luuk, de verteller bevat zoveel pijn, dat zijn geheugen hem geen informatie over het verleden wil geven. Bewust als hij zich is van zijn geheugenverlies schrijft hij de verhalen op die hij nog weet of die anderen hem vertellen. Hij heeft die verhalen nodig om met dat wat hij geheel of gedeeltelijk verzint te leren relativeren, filosoferen en zichzelf en anderen te troosten. ‘Lambarosa’ is een sterke en beklijvende roman!
Lees hier de recensie
Meer over ‘Lambarosa’
Meer over Annel de Noré bij Uitgeverij In de Knipscheer

‘Cindy’s drieling’: Een eerbetoon aan Cindy Kerseborn (1956-2019)

CindyKerseborn4Op zaterdag 16 november 2019 staat CBK Amsterdam i.s.m. Stichting Cimaké en the Black Archives stil bij de erfenis die Cindy Kerseborn achter laat. Cindy Kerseborn was een onafhankelijke onderzoeker en documentaire maker. Zo heeft ze o.a. enkele vergeten Caraïbische schrijvers met een drietal documentaires (terug) in de spotlights geplaatst. De lancering van elk deel organiseerde Cindy telkens in CBK Amsterdam. Zij wist deze filmvertoningen met een interessante artistieke- en actuele randprogrammering goed in te bedden. Omdat de genoemde organisaties Cindy’s bijdrage aan het collectieve geheugen zullen blijven koesteren, wordt haar drieluik op 16 november in drie delen getoond: om 13.00 Edgar Cairo: ‘Ik ga dood om je hoofd’, 2010 (met koptelefoon), om 14:30 Frank Martinus Arion: Yu di Kòrsou, 2013 (met koptelefoon), om 16:00 Astrid Roemer: De wereld heeft gezicht verloren, 2015 (voorafgegaan door een inleiding van Cindy’s levenspartner, Abram de Swaan). Locatie: Centrum Beeldende Kunst Amsterdam, Waldenlaan 12 (voormalige Cool Cat winkel in Oostpoort), 1093 NH Amsterdam.
Meer over het programma
Meer over de films van Cindy Kerseborn op deze site