Gedicht van Chawwa Wijnberg [4]

VoorplatOntbreken75In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag (21 december 2021) is het de geboortedag van onder anderen Garmt Stuiveling , Annie Botermans, die ooit één gedicht schreef, Jules Welling, Ted van Lieshout, Co Woudsma, Bibi Dumon Tak en Florence Tonk. Het is de sterfdag van Leo Ross) en Chawwa Wijnberg (1942-2019). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Co Woudsma; uitgeverij In de Knipscheer kiest voor het gedicht ‘Slijtage’ van Chawwa Wijnberg. Het is het openingsgedicht uit haar laatste bij deze uitgeverij verschenen bundel ‘Het ontbreken hoor je niet’ uit 2019.

Slijtage

Er is
een scherfje
van me af
ja en kreukels
en hier
en daar een barst
overgroeid
met mos en gras
vermomd
littekenweefsel
is het nog ver
wou ik al
dat ik er was

Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Grenzenloos’

Chawwa Wijnberg met ‘Gedicht van de Dag’ op Laurens Jz Coster

VoorplatAanmij1-75Uit ‘Aan mij is niets te zien’ van Chawwa Wijnberg op Laurens Jz. Coster, 10 augustus 2021:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 10de augustus 2021 Chawwa Wijnberg (1942-2019) met het gedicht ‘Ik wankel in de bek’. Het gekozen gedicht is ook geplaatst op Neerlandistiek.nl. Noë citeert kennelijk een vroege versie van het gedicht. Hieronder volgt de versie zoals die afgedrukt is in zowel de eerste als de tweede druk van Chawwa Wijnberg’s (debuut) bundel ‘Aan mij is niets te zien’ uit resp. 1989 en 2019.

Ik wankel in de bek

ik wankel in de bek
van zeker weten
de honger snauwt
en wil weer eten
buiten dreigt
het leven
ik durf niet — wat
dat ben ik al vergeten

de aarde trekt
mijn slaperige lijf
naar binnen
de zware nacht
moet nog beginnen
met beter weten
wat ik met het leven moet

verzinnen
kan ik alles
zoals zes prinsessen spelen
draken
tekenen of zingen
krijsen kwelen

uit scheuren van mijn ziel
lekt energie
ik vang die op
en voed
het klein genie
dat in mij blijft
maar toch
mijn leven sterkt

zij vangt monsters
ik
ga weer aan het werk

Meer over ‘Aan mij is niets te zien’
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer gedichten van In de Knipscheer-auteurs op Laurens Jz Coster

Met een citaat van dichteres Chawwa Wijnberg kondigt Herman van Veen theatertournee aan

Chawwa WijnbergHerman van Veen 76: ‘Dat kun je wel zien dat is hij’:
“Het zou een feestjaar worden, een vrolijk weerzien. We zouden, ik ben net zo oud als de gewapende vrede, met u mijn vijfenzeventigste verjaardag vieren en vrij naar Chawwa Wijnberg zingen: Violen, anjelieren en een tas vol prei wat hebben we te vieren violen, anjelieren en een tas vol prei.” Het gedicht van Chawwa Wijnberg is getiteld ‘Vrede’ en is afkomstig uit haar bundel Matses & monsters’ uit 2001.

Vrede

Violen anjelieren
en een tas vol prei
wat hebben we te vieren
violen anjelieren
en een tas vol prei

Klik hier en hier voor de aankondiging van Herman van Veen
Meer over ‘Matses & monsters’
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Chawwa Wijnberg [3]

In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag, 6 juli, is het de geboortedag van Joris Denoo, Daan Cartens, Lucas Hirsch en Chawwa Wijnberg en de sterfdag van David Kouwenaar, Co ’t Hart en Frans van Dooren. Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Daan Cartens; uitgeverij In de Knipscheer kiest voor het gedicht ‘Ongeschreven brieven [V]’ van Chawwa Wijnberg (1942-2019) uit haar bij deze uitgeverij verschenen bundel ‘Nachtvlinders door het kattenluik’ uit 2012. Dit gedicht werd ook geselecteerd door Klaas de Groot in zijn bloemlezing ‘Grenzenloos; 40 jaar Knipscheer Poëzie’ (2018).

Ongeschreven brieven V

Geachte geliefste
fijnbesnaarde
hoe vond je het concert
was de staande ovatie
niet geweldig en die bloemen
wist je dat ik die geweldige violiste
pianiste celliste dirigent
jammer dat ik geen noot kan spelen
hoe ontroostbaar dat we elkaar na afloop
in de kleedkamer hebben gemist
en wie was jij, de paukenslag
de eerste viool, het hele orkest
het licht, de vloer, het schouwtoneel
de aandachtige ogen en oren in de zaal
de recensent of natuurlijk
jijzelf de muziek

Meer over ‘Nachtvlinders door het kattenluik’
Meer over Chawwa Wijnberg
Meer over ‘Grenzenloos’

«Alleen het woord kon zij dienen.» – Chawwa Wijnberg

ldmChawwa3Je ziet het steeds vaker: e-mailadressen en websites van overleden auteurs blijven na hun dood nog lang ‘in de lucht’. Zelfs Facebook nodigt je vaak uit hen te feliciteren met hun verjaardag… Maar deze al dan niet opzettelijke nalatigheid geeft de nabestaanden ook de kans stukjes nalatenschap van hun geliefden te delen. Zo kwam vandaag dit mailtje binnen van Chawwa Wijnberg (1942-2019) met als kopje ‘Voor Chawwa leefde alles. Zomer 1984’.

De kroontjespen

De kroontjespen wist dat zij van wezenlijk belang was. Alleen het woord kon zij dienen.
‘Noblesse oblige’, zoals zij de inktlap toevertrouwde.
‘Maar jij begrijpt dat niet, stakker’, zei ze dan, ‘maar het is belangrijk, werkelijk.’
De inktlap, zoals meestal, zweeg. Zeker tegen de kroontjespen.
‘Puntig mormel’, zei ze zachtjes tegen het blauwe inktgum.
‘Spetterslet’, zei het inktgum’, hard, zodat de kroontjespen uithaalde en een hoogst interessante kras maakte.
Het papier zei niets. Het papier wist niet wie zij meer vreesde, de pen met haar scherpe halen en gelek of het harde blauwe gum dat gaten in haar dunne huid maakte.
De inktlap was de conversatie niet waard, onverstaanbaar als ze was.
Nee, het papier kon eigenlijk met niemand spreken.

Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer

Kijk lief. Gedicht van Chawwa Wijnberg [2]


In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag (21 december 2020) zijn geboren Garmt Stuiveling, Ted van Lieshout, Co Woudsma, Bibi Dumon Tak en Florence Tonk. Het is de sterfdag van Leo Ross en Chawwa Wijnberg (1942-2019). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Bibi Dumon Tak; uitgeverij In de Knipscheer kiest voor het gedicht ‘Kijk lief’ van Chawwa Wijnberg uit haar bij deze uitgeverij verschenen bundel ‘Nerf en flanken’ uit 2008. Dit gedicht werd ook geselecteerd door Klaas de Groot in zijn bloemlezing ‘Grenzenloos; 40 jaar Knipscheer Poëzie’ (2018).

Kijk lief

Zie je de vrolijke sinaasappelen
en die zure zie je die
dat ben
ik alvast uitgewrongen
en de druiven hebben pit
die heb ik niet
een ananas
later misschien
jij bent de mandarijnen
allemaal rond, allemaal zoet
de rode grapefruit met citrus
bloed, de dadels ben je
en de mijne

Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Grenzenloos’

«Een onbewuste, onuitgesproken diepe trouw en liefde als hier weergegeven, is haast niet te vatten.» – Els Ruijsendaal


Over ‘Nerf en flanken’ van Chawwa Wijnberg in Noord & Zuid, jrg. 3 nr. 5, september 2020:
(…) Het gedicht ‘Nerf en flanken’ uit de gelijknamige bundel van Chawwa Wijnberg is het eerste gedicht dat ik van haar las. Het raakte mijn ziel. De ontroering die ik voelde, is me altijd bijgebleven. Een onbewuste, onuitgesproken diepe trouw en liefde als hier weergegeven, is haast niet te vatten. (…) In diezelfde bundel staat ook een heel ander gedicht, ‘Wat dan?’, dat zo aangrijpend de angst en wanhoop van een mens beschrijft als de dood nadert en er geen liefde om je heen is, dat ik achteraf begreep welke gang Chawwa Wijnberg door het leven gemaakt moet hebben om tot een zo liefderijk gedicht als ‘Nerf en flanken’ te komen. En dat is geen wonder, als je in 1942 bent geboren, in oorlogstijd, wat je als kind al snel kon voelen, maar nog niet echt beseffen: de angst, de dood, het verlies waarmee je, als je er nog bent, moet leren doorgaan. (…) Uiteindelijk moest haar oerangst vanuit het verleden een veiliger plaats krijgen. Dat kan het beste door die angst als volwassene aan te kijken, toe te staan en daarna, met woorden, een veiliger plaats te geven in je gevoel. Wijnberg deed dat onder meer in het zo schrijnende gedicht ‘Wat dan?’, waarin zij een oude vrouw beschrijft, die in wanhoop en eenzaamheid haar dood tegemoet gaat. Het is een beeld dat helaas ook in onze coronatijd past. Zo, al dichtend, poogde Chawwa Wijnberg de wanhoop in de ogen te kijken en een plaats te geven. (…)
Lees hier en hier het artikel
Meer over ‘Nerf en flanken’
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer

Het is de geboortedag van Chawwa Wijnberg [1]

Wim van Til is oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland. Hij plaatste onderstaand gedicht van Chawwa Wijnberg om aan haar geboortedag in 1942 te herinneren. Hij koos voor het gedicht ‘Kus’ uit ‘Nachtvlinders door het kattenluik’ uit 2012. 6 juli is ook de geboortedag van Joris Denoo, Daan Cartens, Lucas Hirsch en de sterfdag van David Kouwenaar, Co ’t Hart en Frans van Dooren.

Kus

Een kubieke centimeter liefde
gaat een lichtjaar mee
of twee
en een kus
een welgemeende kus reikt
en rijkt tot de verste ster
en terug
als onze armen
ons wegen, meten, tillen
dan krullen
onze lippen en tenen
en glimlachen
onze billen
hoor je me als ik roep
vibreert je haar mee
met mijn zinnen
lach je in de wind
speel je buiten
mijn schat
en wanneer kom je binnen

Zie
Meer over ‘Nachtvlinders door het kattenluik’
Meer over Chawwa Wijnberg

«Karakteristieke, humane stem in de Nederlandse Letteren.» – Ezra de Haan

ldmChawwa3In memoriam ‘Het ontbreken hoor je niet’ aan Chawwa Wijnberg in Poëziekrant, jrg. 33, nr. 2, blz. 52-53, april 2020:
Hoe beschrijf je gemis, het ontbreken van, of de levenslange pijn die je met je meedraagt? Chawwa Wijnberg, die op 21 december 2019 overleed, was daar een meester in. De acht bundels poëzie die ze nalaat zijn wonderen van schijnbare eenvoud. De helderheid van haar gedichten roept dat gevoel op, terwijl iedere regel met zoveel moeite geschreven is. (…) Juist die combinatie van verdriet, woede en humor maakt haar oeuvre zo bijzonder. (…) Misschien moeten we haar vooral als de spitsvondige dichter memoreren die met de dood de draak stak in de briefgedichten aan juffrouw D. waarin de ‘laatste zuchtoogster’ de waarheid zei. Met het wegvallen van Chawwa Wijnberg is een heel karakteristieke, humane stem in de Nederlandse Letteren verloren gegaan.
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Taalspel wordt ingezet om de boodschap te versterken.» – Albert Hagenaars

VoorplatOntbreken75Over ‘Het ontbreken hoor je niet’ van Chawwa Wijnberg voor NBD/Biblion, 5 februari 2020:
Afrondende bundel van de eind 2019 overleden dichteres, waarin de belangrijkste thema’s in een nieuwe ordening terugkomen: de joodse achtergrond, het kwetsbare individu versus de maatschappij, verdriet maar ook troost en hoop. Vóór alles is de poëzie van Chawwa Wijnberg (1942-2019) een drang tot getuigen. Taalspel wordt ingezet om de boodschap te versterken. (…) Haar gedichten kennen een groot aantal onderwerpen, zoals het ouder worden, het al te vluchtige geluk, de soelaas biedende natuur. Zoals ze steeds aangeeft, vormen haar joodse achtergrond en de vaderfiguur, een geëxecuteerde verzetsman, een belangrijke voedingsbodem. Ook in deze bundel blijven de regels kort en de beeldspraak ingehouden. De zegging is direct begrijpelijk. (…) Wijnberg is op haar best waar ze actualiteit weet te verbinden met blijvende thema’s: ‘nu mogen we / de moslims helpen / we weten van hun jodenhaat / is er nu een groter kwaad / samen zijn we alleen / klein en bang’. En waar ze stof tot nadenken geeft want wat is ‘dat grotere kwaad’?
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het ontbreken hoor je niet’
Meer over Chawwa Wijnberg bij Uitgeverij In de Knipscheer