Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen in de Amigoe, 22 mei 2021:
In 1979 verscheen een dichtbundel van Carla van Leeuwen: ‘Because’. (…) Carla van Leeuwen, geboren in Caracas in 1955, maar vanaf haar vierde wonend op Curaçao, maakte een jaar na ‘Because’ een einde aan haar leven door van de Julianabrug te stappen. In 2019 werd een (niet gepubliceerde) privébundeling van 22 gedichten gevonden – ‘Interval’ – plus een reeks van zeven nagelaten gedichten. Een flink deel is in het Engels geschreven. Deze 44 gedichten zijn nu samengevoegd tot deze bundel ‘Because en andere gedichten’, bezorgd en van een Nawoord voorzien door Klaas de Groot. (…) In deze bundel volgen we de gevoelens van Carla van Leeuwen van haar eerste gedichten tot haar laatste, voor haar droevige einde op 25-jarige leeftijd in 1980. (…) Of Carla van Leeuwen gebukt ging onder haar beroemde schrijvende familieleden, de zwaargewichten Boeli van Leeuwen en Cola Debrot, is ons niet bekend. Wat overblijft is ‘Because en andere gedichten’: een mooie, intrigerende en ontroerende bundel van een jonge vrouw die het geluk zocht, maar niet vond.
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Tag: Cola Debrot
«Voor Carla van Leeuwen is de binnenwereld belangrijker.» – Klaas de Groot
Over ‘Because en andere gedichten’ van Carla van Leeuwen op Caraïbisch Uitzicht, 21 april 2021:
(…) Maar niet alleen het historisch gegeven speelt een rol. De poëzie van Carla van Leeuwen is duidelijk anders van karakter dan die van twee andere dichteressen uit dezelfde sfeer: Aletta Beaujon en Oda Blinder. Haar gedichten zijn eenvoudiger en veel meer geworteld in een jonger gevoel. Wat ze gemeen heeft met Beaujon (…) is het dichten in het Engels en een bepaalde vormgeving. Maar de laatste was meer gericht op de buitenwereld, voor van Leeuwen is de binnenwereld belangrijker. Wie de gedichten uit de herdruk ‘Because en andere gedichten’ naast de gedichten van Blinder legt, ziet direct het verschil in vormgeving. Ook inhoudelijk gezien zijn de gedichten van Oda Blinder anders. Haar toon is veel minder vertellend. De gedichten zijn zeer compact en (…) veel stiller. Maar wat het gebruik van de binnenwereld aangaat, lijken beide dichteressen op elkaar. (…)
Lees hier de aankondiging
Meer over ‘Because en andere gedichten’
Carla van Leeuwen – Because en andere gedichten
Carla van Leeuwen
Because en andere gedichten
Curaçao
Bezorgd en van een Nawoord voorzien door Klaas de Groot
Omslagfoto Carlos E. Tramm
gebrocheerd in omslag met flappen,
82 blz., € 17,50
ISBN 978 94 93214 08 8 NUR 306
eerste uitgave mei 2021
Carla van Leeuwen (Caracas, Venezuela 15 augustus 1955 – Willemstad, Curaçao 28 augustus 1980) was de dochter van Dorothy Debrot en van auteur Boeli van Leeuwen.
Dorothy Debrot was een dochter van Adolphe Debrot, een jongere broer van Colá Debrot. In 1959, toen dochter Carla vier jaar oud was, gingen haar ouders voorgoed terug naar Curaçao. Na de middelbare school vertrok ze naar Nederland om Spaans te studeren. Daarna bezocht ze, weer op Curaçao, de Pedagogische Academie en overwoog ze om Rechten te gaan studeren. Ze debuteerde in 1979 op 24-jarige leeftijd met de bundel Because. Hierin bundelde ze echter niet alle gedichten die ze toen in portefeuille moet hebben gehad. Privé stelde ze de bundel Interval samen die waarschijnlijk ook als echte bundel bedoeld is geweest. Beide bundels bevatten gedichten in het Nederlands en het Engelse. De gedichten uit Interval doken weer op in 2019, samen met enkele losse gedichten, en zijn in deze bundeling toegevoegd aan en uitgebreid tot Because en andere gedichten. Carla van Leeuwen is 25 als zij zelf het einde zoekt en vindt.
Enrique Muller over Because in Amigoe op 5 mei 1979:
«Zonder ook maar ooit woorden als ‘politiek’, ‘armoede’, ‘haat’, ‘strijd’ en ‘uitbuiting’ e.d. te laten vallen wordt onverbiddelijk afgerekend met de maatschappij waarin liefde – het enige wat belangrijk is – onmogelijk is of onmogelijk gemaakt wordt. De enige mogelijkheid de ideale werkelijkheid te realiseren is de droom, is de fantasie. Deze bundel is er vol van en omdat hoe dan ook het besef er is dat leven toch niet uitsluitend kan betekenen het vertoeven in de droom- en fantasiewereld, is er ook angst, de angst nergens meer bij te behoren.»
Meer over Carla van Leeuwen op deze site
«De gedichten over de vader en de moeder lieten mij als lezer sprakeloos. Zo origineel van opzet en vooral ontroerend.» – Brede Kristensen
Over ‘Het eiland en andere gedichten’ van Michiel van Kempen in Ñapa / Amigoe, 30 januari 2021:
(…) In zijn nieuwste dichtbundel is zijn verbeelding soms knap extreem en regelmatig steekt hij de draak met onze verwachtingen. Te beginnen met een lang beschrijvend gedicht over Aruba. Ik heb ervan genoten. Jammer dat het slechts 7 pagina’s lang is. Wat mij betreft had hij nog wel wat pagina’s door kunnen schrijven. (…) Na het overrompelende prozagedicht over Aruba, volgt een reeks kleinere gedichten, getiteld ‘Eilanden’. Ze bevatten verbeelde herinneringen aan de eilanden en vooral Suriname. (…) Na de reeks ‘Eilanden’, volgen nieuwe reeksen en dan krijgt de bundel weer vaart en diepgang. Dat begint al met de reeks ‘Stupor Mundi’: verbazing der wereld. Tussen haakjes, naar mijn gevoel had de hele bundel zo getiteld mogen zijn. (…) Dan volgt, bijna logischerwijze, de reeks ‘Efemeer’. Het kortstondige. Hier gaat het over liefde en relaties, o zo kwetsbaar, o zo vluchtig. (…) Wat hierna volgt zijn herinneringen, van familie in ‘Genen’ en van vrienden in ‘Verzoeke geen rouwbeklag’. Hier lijken schijn en verbeelding te zijn weggeblazen door de verhevigde werkelijkheid van verlies. De gedichten over de vader en de moeder lieten mij als lezer sprakeloos. Zo origineel van opzet en vooral ontroerend. (…). In de laatste reeks probeert hij in de geest van de overleden dichters zijn herinneringen aan hen te verwoorden. Daarin slaagt hij wonderwel. Het is alsof ze zelf nog even spreken door Van Kempens pen. (…) Misschien geldt dit het sterkst voor Shrinivási, die bescheiden dichter die met een minimum aan woorden zoveel wist te zeggen. Het korte kwatrijn van Van Kempen drukt het feilloos uit, de herinnering aan hem. (…) Wat een onvergetelijk inzicht in vriendschap. Alles overziende denk ik dat deze bundel van Van Kempen inderdaad een gedenkwaardig voorbeeld van ‘ultraïsme’ is in zijn diverse gedaanten. Eerst het scheutje surrealisme dat onze beleving van de vreemde werkelijkheid verhevigt en dan, geleidelijk aan, het besef van een ‘ stupor mundi’, om te besluiten met verlies en de ervaring van het niets dat ons bewustzijn van het ongrijpbare verhevigt, van dat ‘iets’ dat niet meer is.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het eiland en andere gedichten’
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Schudt schijnbaar achteloos jamben rond in een kwatrijn met omarmend rijm.» – Jeroen Heuvel
Over ‘Het eiland en andere gedichten’ van Michiel van Kempen in Antilliaans Dagblad, 9 januari 2021:
(…) ‘Het eiland en andere gedichten’, 75 bladzijden, 6 afdelingen. (…) Versregels die opvallen bij deze letterkunstenaar zijn ‘die natie kent noch taal’ en ‘verraderlijk glad / voor wie de tekens niet verstaat’, wat verdomd lijkt op de titel van Van Kempens eerste dichtbundel ‘Wat geen teken is maar leeft’ van acht jaar geleden. Daarin ook al prachtige regels, ‘Hoe toch kan een taal die wij beiden / vanaf de eerste aai blindelings spraken / met open ogen zo ontregeld raken.’ over de tragedie van de onbegrepen communicatie tussen een letterkundige en zijn geaaide. Wat heb je er aan om literatuur zo grondig te begrijpen, of dat te vermoeden in ieder geval, maar de huistaal mis te verstaan? (…) Van Kempen heeft een eigen stijl, is zeer belezen en kent alle kneepjes van het ambt, schudt schijnbaar achteloos jamben rond in een kwatrijn met omarmend rijm voor Shrinivási, maar is ook vrij om te experimenteren – met vorm en inhoud – wanneer hij in de donkere kamer filmpjes en foto’s ontwikkelt en fixeert. Van Kempen hoort als artiest thuis in de categorie Hieronymus Bosch, en als poëet tussen de twee dichters (…) Lucebert en Jan Campert. In de zesde en laatste afdeling, ‘Verzoeke geen rouwbeklag’ 8 afscheidsgedichten voor vrienden, al dan niet artiesten, van Michiel die in 2018 of 2019 zijn overleden, bijvoorbeeld het eerder genoemde kwatrijn voor de van oorsprong Surinaamse maar lang in Curaçao geleefd hebbende Shrinivási. Bijzondere gedichten, die beklijven. (…).
Lees hier of hier de recensie ‘Een ACB van Michiel van Kempen’
Meer over ‘Het eiland en andere gedichten’
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Onherroepelijk dringt de verwantschap zich op met de bluesmuziek die opkwam in het zuiden van de Verenigde Staten.» – Eric de Brabander
Over o.a. ‘Sierlijke golven krullen van plezier’ van Walter Palm in Noord & Zuid, jrg. 3 nr. 5, september 2020:
(…) Curaçao, sinds de zeventiende eeuw onderdeel van de Zeven Provinciën en nu autonoom onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden, hoort langer bij Nederland dan de Waddeneilanden. (…) Het gedicht ‘Spoken van slaven’ uit de bundel ‘Sierlijke golven krullen van plezier’ (2009) van de Curaçaoënaar Walter Palm toont hoe de multiculturele en meertalige samenleving van Curaçao tot nu toe worstelt met het koloniale verleden, een verleden dat heden ten dage op elke straathoek nog waarneembaar is. Onherroepelijk dringt de verwantschap zich op met de bluesmuziek die opkwam in het zuiden van de Verenigde Staten in de negentiende en twintigste eeuw. De woordkunstenares Lucille Berry-Haseth (…) is begaan met de Curaçaoënaar die heeft leren leven met misstanden die onlosmakelijk met het eiland verweven zijn. “Permanent naar de bliksem”, zo beschrijft Boeli van Leeuwen zijn eiland in de verhalenbundel ‘Geniale Anarchie’. “Niemand leeft ongestraft onder de palmen”, zo stelt hij. Wie daarover klaagt is een zeurkous. De verbondenheid van mens en natuur is universeel, op Curaçao echter lijkt deze in de poëzie meer beleefd te worden dan in het moederland. De Amsterdamse dichter Ko van Geemert, een regelmatige passant op onze eilanden, begrijpt die weemoedige band met de natuur. Hij schrijft: (…) Mocht u er ooit eens komen, draag dan een strooien / hoed, een wit gewaad / van linnen of papier, als pantser / voor de lichtheid van een niet te dragen last. (…)
Lees hier en hier het artikel
Meer over ‘Sierlijke golven krullen van plezier’
Meer over Geniale anarchie
Meer over Eric de Brabander bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Briljant boek dat in het hart van de Nederlandse canon staat .» – Yra van Dijk
Over ‘Schilden van leem’ van Boeli van Leeuwen in De koloniale leeslijst, (Dichters & Denkers) De Groene Amsterdammer, nr. 33, 12 augustus 2020:
(…) Al meteen aan het begin stuiten we op een sfeer van verlies, verval en vergane glorie die niet onderdoet voor ‘Honderd jaar eenzaamheid’. (…) ‘Schilden van leem’ is een grillige en spannende roman, doordesemd van postkoloniale kritiek. De vagebondachtige, drankzuchtige held en zijn illegitieme geboorte, de mystieke geladenheid van de gemeenschap, de nadruk op prostitutie, de bizarre werkelijkheid van corruptie die van de maatschappij een groot theaterspektakel maakt en de zieke relatie met Nederland. En de taal zelf – doorspekt met Engels, Spaans en Papiaments – is een carnaval van stemmen uit alle gelederen. Van Leeuwen beschrijft de postkoloniale conditie van het eiland via een heden dat wordt gekenmerkt door verval en corruptie – en toont steeds aan hoe taal en tekst een rol spelen in die machtsverhoudingen. (…) Lees dit barokke, onnavolgbare en briljante boek, dat wat mij betreft in het hart van de Nederlandse canon staat – ergens dicht in de buurt van Anton de Kom, Cola Debrot, Astrid Roemer en Maria Dermoût.
Lees hier de bijdrage van Yra van Dijk aan de serie ‘De koloniale leeslijst’
Meer over ‘Schilden van leem’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Yra van Dijk op deze site
«Prachtig boek voor geïnteresseerden in de Caribische cultuur.» – Walter Palm
Over ‘Caribisch Enigma’ van Brede Kristensen voor NBD/Biblion, 20 januari 2020:
Rode draad in het ‘Caribisch enigma’ van de socioloog en politicoloog Brede Kristensen is dat een dominante cultuur ontbreekt in de hyper-etnische Caribische samenleving die onder meer indiaanse, Europese, Afrikaanse, joodse en Indiase wortels heeft. In 21 korte hoofdstukken en enkele intermezzo’s komen drie gebieden aan de orde: aankomst, identiteit en realiteit. Idealistische dromen van nieuwkomers spatten uiteen op de klippen van de ondoorgrondelijke Caribische realiteit. De moeizame worsteling met de identiteit wordt geïllustreerd met ‘Het eind van de kaart’ van de kosmopolitische Albert Helman die diep in het oerwoud erkenning krijgt van zijn indiaanse wortels. Het magisch-realistisch karakter van de Caribische werkelijkheid illustreert hij met de roman ‘Bewolkt bestaan’ van Cola Debrot. ‘Caribisch enigma’ is een prachtig boek dat geïnteresseerden in de Caribische cultuur met zeer veel genoegen zullen lezen. Met een handig register op persoonsnamen. Zeer aan te bevelen.
Meer over Caribisch Enigma’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Brede Kristensen op bij Uitgeverij In de Knipscheer
14 Colleges over Caraïbische en Nederlands-Indische literatuur publiek toegankelijk.
Op vrijdag 7 februari 2020 begint aan de Universiteit een nieuwe collegereeks – open voor publiek: ‘Caraïbische dromen’, verzorgd door prof. Michiel van Kempen. De colleges gaan overigens niet enkel over de literatuur van Suriname en de Caraïbische eilanden, maar ook over de Nederlands-Indische literatuur. Ook dit jaar zijn er weer verschillende schrijvers en gastdocenten aanwezig. De veertien colleges beginnen met de oudste koloniale literaturen en eindigen met de allernieuwste teksten. Ook enkele In de Knipscheer-auteurs komen aan bod: Ken Mangroelal, Albert Helman, Boeli van Leeuwen, Hugo Pos, Bea Vianen, Eric de Brabander. Van de laatste wordt de roman ‘De supermarkt van Vieira’ behandeld. De auteur komt hiervoor over van Curaçao. Bijzonder is dat de hele reeks colleges dit jaar ook wordt opengesteld voor belangstellenden van buiten de universiteit. Dat is geheel kosteloos en men hoeft ook niet deel te nemen aan het afsluitende tentamen. Voorwaarde is dat men de opgegeven tekst vooraf leest, het hele college bijwoont en dat men zich aanmeldt bij Van Kempen via het mailadres M.H.G.vanKempen@uva.nl. De colleges vinden plaats op vrijdagen van 12.00 tot 15.00 uur en eindigen op vrijdag 29 mei. Locatie: PC Hoofthuis, Spuistraat 134, Amsterdam lokaal lokaal PCH 4.22
Meer over deze openbare colleges
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
«‘Caribisch Enigma’ biedt extra dimensie.» – André Oyen
Over ‘Caribisch Enigma’ van Brede Kristensen op Lezers tippen lezers, 21 januari 2020:
(…) Het Caribisch gebied herbergt enerzijds heel wat naties, waaronder een groot aantal staatkundige eenheden zoals bijvoorbeeld Cuba, maar anderzijds ook zelfstandige delen van het Britse Gemenebest (Barbados), overzeese departementen van Frankrijk (Guadeloupe, Martinique, enzovoort) en kolonies en ex-kolonies van Nederland. Naast de Caribische Creoolse talen zijn ook Engels, Frans, Spaans en Nederlands, afhankelijk van welke plaats, gebruikte talen. (…) ‘Caribisch Enigma’ is een zoektocht, een zwerftocht, door een even fascinerende als verwarrende archipel. Aan de hand van romans en poëzie van Caribische auteurs (en hun ‘geestelijk vaders’) wordt een beeld van de cultuur en het karakter van dit eilandenrijk geschetst, een kleurrijke collage. (…). Deze essaybundel biedt de mogelijkheid om vergelijkend onderzoek te verrichten of de werken van een auteur uit een bepaald decennium nader uit te pluizen. Na de bestaande werken op het gebied van de literatuurgeschiedenis, als ‘Beneden en boven de wind’ (1996) van Wim Rutgers, het driedelige ‘Pa Saka Kara’ (1996) van Aart Broek, ‘Aruba in literair perspectief’ (2014) en ‘Balans: Arubaans Letterkundig Leven’ (2016) van Wim Rutgers, is ‘Caribisch Enigma’ een goede aanvulling die een extra dimensie biedt.
Lees hier het signalement
Meer over Caribisch Enigma’ bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Brede Kristensen op bij Uitgeverij In de Knipscheer