«Jos Knipscheer neemt sinds februari 1997 overal alle tijd voor.» – Frans Lopulalan

FransLopulalan-JosKnipscheerFrans Lopulalan in column ‘Groot Smoezenboek’ op blog Zeist-Porto Saparoea, 1 april 2012:
«Ik zou je graag nog een keer ontmoeten, voordat ik mij op de klanken van ‘Watermelon in Easter Hay’ in het gezelschap van Jos ga begeven. Ik zie er naar uit je te ontmoeten, goede Franc. Groeten, ook aan Anja.», lees ik in de laatste door hemzelf getypte en verzonden e-mail aan mij op dinsdagavond 6 oktober 2020. Een paar dagen geleden stuurde Cindy mij een column van Frans van 1 april 2012 die ik niet eerder (als niet-blogger en niet-Facebooker) gelezen had: “Het manuscript is voorlopig nog een stapeling van brokken tekst verspreid over schriftjes en schrijfblokken van de Action. (…) Nu hij er al zo lang niet meer is, kan ik zijn naam – Jos Knipscheer – zonder al te veel gêne toevoegen aan mijn Persoonlijk Groot Smoezenboek voor De Schrijver op Zekere Leeftijd, die ’s avonds niet voortzwoegt aan zijn meesterwerk. (…) Waarom zou ik voort maken met dat godvergeten manuscript? (…) Jos Knipscheer neemt sinds februari 1997 overal alle tijd voor. (…)»
[ f k, 2 november 2020 ]
Lees de column ‘Groot Smoezenboek’ op Columns of klik
Meer over blog ‘Zeist-Porto Saparoea’
Meer over Frans Lopulalan op deze site

«De directe plezierige stijl laat je meegaan in zijn ‘avonturen’.» – Kees de Kievid

VoorplatCircus-75Over ‘Het leven is een circus’ van Lex Paleaux op Boekenbijlage, 15 oktober 2020:
Het tweede boek waarop de schrijversnaam Lex Paleaux prijkt, is ditmaal geen roman, maar een bundeling van zijn columns. Nu een Haarlemmer, maar zijn wortels liggen in Friesland. Daar speelde zijn debuutroman ‘Winterwater’ zich af. In ‘Het leven is een circus’ komt daar nu Haarlem bij, de stad, zegt hij, die ik “oprecht als mijn thuis beschouw”. (…) Uit al deze beschrijvingen blijkt dat hij een prima observator is. Maar hij doet meer dan observeren. Het lijkt wel of hij telkens wanneer hem iets intrigeert in de achteruitkijkspiegel ook iets interessants ziet. Dat is niet wat er achter hem gebeurt, maar weerspiegelt zijn verleden in Friesland als jonge Lex. Het zijn associaties van het heden en verleden, zoals hij ook in ‘Winterwater’ de vertrekken in zijn huis associeerde met gebeurtenissen in zijn jeugd. (…) Met bovenstaande opmerkingen typeren we slechts een deel van het boek. Er is nog veel meer aan de hand. In de roman komt uitsluitend de jeugdige Lex aan het woord. Nu neemt de inmiddels drieënveertig jarige Lex die rol geregeld over. We komen iets meer over de Lex van nu te weten en hoe hij over verscheidene zaken denkt. (…) Het zijn niet alleen de gebeurtenissen uit zijn jeugd die Lex beschrijft. Wel hoe het kind er zelf tegenaan kijkt en wat die ervaringen in Lex’ leven hebben betekend. (…) De directe plezierige stijl waarin Lex schrijft, laat je als het ware meegaan in zijn ‘avonturen’. (…) Dat bestaan van Lex in heden en verleden, met ‘Winterwater’ en dit boek, is nu aan de lezer voorgelegd. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het leven is een circus’
Meer over Lex Paleaux bij Uitgeverij In de Knipscheer

Lex Paleaux – Het leven is een circus

VoorplatCircus-75Lex Paleaux
Het leven is een circus

columns
Nederland
genaaid gebrocheerd in omslag met flappen,
256 blz.
€ 19,90
ISBN 978-94-93214-07-1
Eerste druk oktober 2020
Presentatie 14 oktober 2020

Lex Paleaux schreef zijn columns vanuit het hoofdpersonage van zijn alom geprezen debuut ‘Winterwater’. Binnen afzienbare tijd ontstond er een trouwe lezersschare die de verhalen omarmde. Destijds was hij nog bekend als ‘de schrijver zonder boek’. Hij begon bij het grote publiek en de pers op te vallen. Met het succes van ‘Winterwater’ werd de roep om een bundeling van zijn columns, waarmee hij na het uitkomen van ‘Winterwater’ doorging, steeds luider. In de columns noteerde hij invallen en herinneringen aan zijn jeugd in Friesland, dat ook de bron is van ‘Winterwater’.

Het leven is een circus lijkt daarmee zowel een ‘sequel’ als een ‘the making of’ van ‘Winterwater’ maar is méér dan dat: het boek geeft een inkijk in Paleaux’ schrijverschap en leest door de keuze en ordening van de verhalen evenzeer als een roman. Het leven is een circus, is de perfecte aanvulling voor de lezer die nog geen afscheid wilde nemen van ‘kleine Lexje’ en andere sleutelfiguren uit ‘Winterwater’ beter wil leren kennen.

Lex Paleaux (1977) is een Haarlemse auteur van Friese komaf. Met het schrijven van scripts voor diverse tv-series, videoclips, korte films en theater ontwikkelde hij een originele visuele schrijfwijze. Lex neemt de lezer bij de hand en geeft hem in zijn ongekende stijl toegang tot de wereld in zijn hoofd.

Meer over ‘Winterwater’
Meer over Lex Paleaux bij Uitgeverij In de Knipscheer
Klik hier voor het hele omslag

‘De waarheid krijgt geen stoel om op te zitten’ – Elis Juliana

Elis Juliana
Column over Elis Juliana n.a.v. overlijden vijf jaar geleden door Aart G. Broek op Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 23 juni 2018:
(…) Centraal in zijn poëzie staat de vermeende onhebbelijkheid van de Curaçaoënaar om de werkelijkheid niet onder ogen te zien. Nauw hiermee verbonden is de sterke gewoonte om zich een schijnwereld aan te meten waarvan vermoed wordt dat die draaglijker en leefbaarder is dan de werkelijkheid van elke dag. Juliana heeft in een viertal dichtbundels deze schaamtegevoelens en de bijkomende hang naar camouflage, huichelarij, roddel, dikdoenerij, agressie en andere schaamtemanifestaties bespreekbaar willen maken en willen doorprikken. ‘Voorzichtig doorprikken, want,’ zoals hij zelf zegt in een gesprek dat ik ooit met hem had, ‘je hebt geen vijanden nodig.’ (…) Af en toe mocht een zekere moedeloosheid de kop op steken, daarmee toonde Juliana zich zelf echter nog geenszins gewonnen. Hij bleef schrijven en zijn boodschap onvermoeibaar uitdragen. (…)
Recentelijk publiceerde Aart G. Broek ook twee columns over klokkenluiden en dwarsliggers en schaamte. Klik hier voor de drie columns
Meer over Elis Juliana op deze site

Boeli van Leeuwen – Ver weg dichtbij. Columns

VoorplatVerWegDichtbij75Boeli van Leeuwen
Ver weg dichtbij
Columns voor de Wereldomroep

Bezorgd door Dr. B. Jos de Roo
Curaçao – Nederland
Genaaid gebonden met manchet,
144 blz., € 17,90
Eerste editie 2017
ISBN 978-90-6265-970-8

Niet ‘De rots der struikeling’ was in 1959 het debuut van origineel prozawerk van de bekende en geliefde Curaçaose schrijver Boeli van Leeuwen. Dat vond al plaats in 1951 met columns voor de Wereldomroep die werden uitgezonden onder de titel ‘Praatjes voor de West’. Tussen 10 december 1951 en 23 juli 1954 heeft de Wereldomroep in de West-Indische uitzending 37 columns van Boeli van Leeuwen uitgezonden. De typoscripten van 29 ervan vond Jos de Roo terug in het draaiboekenarchief. De columns zijn dus het eerste oorspronkelijke verhalend proza van Boeli van Leeuwen. Vrijwel alle elementen eruit spelen een rol in zijn verdere oeuvre, zoals zijn speurtocht naar het verloren paradijs en de bijzondere aard van de Curaçaoënaar. Jos de Roo’s conclusie is dat ze een beslissende rol hadden gespeeld in de ontwikkeling van Van Leeuwen als schrijver. De Roo gaat op deze verbanden zeer uitgebreid in in zijn indrukwekkende analyse van het oeuvre van Boeli van Leeuwen in zijn standaardwerk ‘Praatjes voor de West; De Wereldomroep en de Antilliaanse en Surinaamse literatuur 1947 – 1958’ dat in 2015 verscheen. De gekozen titel van deze bundel ‘Ver weg dichtbij’ geeft aan dat Van Leeuwen weliswaar ver weg was van zijn publiek, maar dat hij zich er geestelijk mee identificeert. Tegelijk drukt deze titel uit wat Van Leeuwen herhaaldelijk in zijn bijdragen betoogt: dromen zijn de allerreëelste uitdrukking van de waarheid.

«Ook in die beginjaren van zijn schrijverschap was Van Leeuwen scherp, origineel, diepgravend en verrassend.» – Brede Kristensen in Amigoe

«Ze zijn typisch Boeli van Leeuwen en doen soms denken aan zijn verhalenbundel Geniale anarchie.» – Ezra de Haan op Literatuurplein

Ter gelegenheid van de Caraïbische boekpresentatie ‘The Twain Shall Meet’ op 3 september 2017 verscheen Verweg dichtbij als een kleine vóóredite in paperback met ISBN 978-90-6265-977-7. De nadien uitgebrachte gebonden editie wordt evenwel als de definitieve uitgave beschouwd.

Meer over Boeli van Leeuwen op deze site
Meer over ‘Praatjes voor de West’
Meer over de presentatie

«‘Geniale anarchie’ in De boekenkast van koning Willem-Alexander.» – Tommy Wieringa

Over ‘Geniale anarchie’ van Boeli van Leeuwen in ‘Brands met boeken’, 15 maart 2013.
Het begon als een brief aan Willem-Alexander die Tommy Wieringa in NRC Handelsblad publiceerde en waarin hij de kroonprins aanbiedt hem 5 jaar lang twee boeken per maand toe te sturen, uiteraard voorzien van een begeleidend schrijven: een handreiking uit het land der letteren. Elke maand, voor het eerst op 15 maart 2013, vertelt Tommy Wieringa onder het motto ‘Meelezen met de koning’ in het VPRO-radioprogramma ‘Brands met boeken’ (radio 1, vrijdag 19.00 uur) welke boeken hij die maand opstuurt. Als eerste boek koos Tommy Wieringa ‘Geniale anarchie’ van de Curaçaose schrijver Boeli van Leeuwen:
«Schrijvers van zijn kaliber zijn hoog zeldzaam. Het slotakkoord van Boeli van Leeuwens oeuvre is ‘Geniale anarchie’. Iedereen die de eilanden bezoekt zou het moeten lezen. Het leert je hoe de mensen zich tot elkaar en hun eiland verhouden: geniale anarchisten op een eiland dat permanent naar de bliksem gaat.»

Luister hier naar de uizending (tijdbalk 15.44)

Meer over Boeli van Leeuwen

«Meedogenloos en humoristisch beschrijft hij Nederland in al zijn groot- en kleinheid.» – Meike Grol

Over Een land met gesloten deuren van Tjalie Robinson op Indsich3.0, 1 november 2012:
Opnieuw kunnen we met de scherpe blik van Tjalie naar Nederland kijken. Maar hoe geestig en scherp ook, de heimwee snijdt je door je ziel. (…) Als je wilt weten hoe veel Indische Nederlanders zich destijds gevoeld moeten hebben, lees dan zeker dit boek. De rake observaties zijn nog steeds actueel en het is heerlijk hoe de tekst doorspekt is met Indische termen op plekken waar je ze niet direct verwacht, zoals wanneer Tjalie ‘Joris en de tokeh’ gebeeldhouwd ziet in een Leidse kerk of spreekt over ‘pasar malams aan zee’ en ‘kleine warongs waar je alleen chocola en ijs kunt kopen.’ En zeker ook als je Nederland eens vanuit een ander, nog altijd verrassend perspectief wilt zien.

Lees hier de recensie of op de site van Indisch3.0

Alfred Birney – Rivier de IJssel

Alfred Birney
Rivier de IJssel

Novelle. Nederland
Gebonden, 112 blz.,
ISBN 978-90-6265-650-9 € 16,50
Eerste druk 2010

Een muzikant hoopt op een wilde nacht met een zangeres die hij moet begeleiden. Maar er is een derde in het spel: een dubbelganger die hem een vervreemdend gevoel geeft over zijn afkomst en een grote kennis van het Nederlands koloniaal verleden aan de dag legt. De muzikant krijgt het idee te moeten kiezen tussen de liefde en zijn zucht naar historische kennis. Wellicht zal hij zijn vaders motieven leren doorgronden: een politiek vluchteling onder de vlag van Nederland anno 1950. Met dit boek toont de schrijver dat migratie geen eenrichtingsverkeer is en dat racisme overal op de loer ligt. Rivier de IJssel is geschreven door iemand die weet hoe het voelt te leven in een land waar de mensen jou vertrouwd zijn maar jij hun niet.

‘Weet je wat het is met rivieren? Ze migreren niet. Ze raken vervuild, vergiftigd, drogen uit, lopen weer vol, stromen over, wat dan ook, maar ze blijven op hun plaats. Hun mysterie is dat ze stromen. Dát is dus waar het om gaat: op je plaats blijven en tegelijk blijven stromen.’

Rivier de IJssel is de follow-up van Rivier de Lossie, maar kan ook gemakkelijk zelfstandig, of in omgekeerde volgorde gelezen worden.

Schitterend geschreven novelle… Arnhem aan Zee.

Chapeau voor de auteur die zijn familiegeschiedenis weet te overstijgen en een universeel verhaal neerzet. Den Haag Centraal.

Birney heeft een heldere stijl van schrijven die erg plezierig aandoet. – NBD/Biblion.

Alfred Birney – Rivier de Lossie

Alfred Birney
Rivier de Lossie
Novelle – Nederland
Gebonden met stofomslag, 104 blz.,
ISBN 978-90-6265-590-8 € 16,50
Eerste druk 2009

Hoe komen drie benen op een wapenschild terecht en meer dan duizend jaar later op het etiket van een ketjapfles? Waardoor worden mensen soms dagenlang achtervolgd door hetzelfde lied? Waarom zijn het zo vaak onbekenden die ons heel anders naar de dingen laten kijken? Vragen uit de sfeervolle novelle Rivier de Lossie, die zich afspeelt in Schotland in de beginjaren negentig van de vorige eeuw. Een Nederlandse folkgitarist is er op zoek naar zijn Schots-Aziatische voorgeschiedenis. Tegen het decor van leisteen en voortspoedend water ontmoet hij een betoverende vrouw die hij uit een ballade uit zijn vroegere repertoire meent te herkennen. Maar wie is zij in werkelijkheid? Rond hun kortstondige samenzijn spelen thema’s die altijd actueel zijn: oorlog, migratie, afkomst, de fascinatie voor het onbekende en het noodlot.

Een clandestiene folkclub lag ergens boven in een hoekhuis in het Renbaankwartier, waar je de zee kon ruiken. Er was geen alcohol of marihuana, wel hete soep. Schaakborden, gedempte conversaties. Op een barkruk zat een jongen met een bebrild vollemaansgezicht, varkenslijf en worstvingers geweldig gitaar te spelen. De jongen zong in het Gaelic. Ik verstond hem niet maar begon een land te missen waar ik nog nooit geweest was.

‘Ook de Nederlandse literatuur heeft haar geheimen. Een van de best bewaarde heet Alfred Birney. Dit is uiterst verfijnd proza – tastbaar en tegelijk ongrijpbaar als water, een stille kracht in de Nederlandse literatuur.’

Dat schreef de Standaard der Letteren eens over Alfred Birney, zoon van een Nederlandse moeder en een Indo-Chinese vader met Schotse wortels. Veelvuldig terugkerende motieven in zijn literaire werk zijn vervreemding van familie, voortdurend raadselen in verband hiermee oplossen en het onvermogen tot identificatie met moederland of vaderland. Rivier de Lossie is Alfred Birney’s literaire comeback na een periode van columns schrijven.

————————————————————–

De pers over Rivier de Lossie (2009):

‘Nog even en Alfred en ik hebben vijftig jaar kennis aan elkaar. Ik kende hem als jongen. Er verstreken enkele decennia voordat ik hem leerde kennen als schrijver. Om hem in die hoedanigheid te waarderen, was aanzienlijk minder tijd nodig. Ik zou nu zeggen: je hebt de Nederlandse literatuur en je hebt Alfred Birney. Een zelfstandig genre binnen de letteren, wat mij betreft: de meest onderschatte schrijver van Nederland.’ – Rudie Kagie, Vrij Nederland

‘Werkelijk prachtig verteld.’ – Michiel van Kempen in Caraïbisch Uitzicht

‘Niet meer een van de best bewaarde geheimen, maar een aangename ontdekking.’ – De Recensent

‘Rivier de Lossie is een novelle zoals alleen Alfred Birney die kan schrijven. Economisch geschreven als het is, staat er geen woord te veel. Maar wat er staat klinkt nog lang na herlezing door.’ – Literatuurplein.nl

‘Subtiele vertelling.’ – Jan-Hendrik Bakker in het Algemeen Dagblad

‘Meer dan geslaagde rentree… meesterlijk… een prachtige novelle.’ – Biblion

Edgar Cairo – De smaak van Sranan Libre

Edgar Cairo
De smaak van Sranan Libre
Roman over het bloedbad van Paramaribo op 8 december 1982
Foto omslag Jessica Dikmoet
Ingenaaid, 136 blz.
ISBN 978-906265-594-6 € 16,50
Eerste druk, december 2007

Edgar Cairo (1948-2000), geroemd om zijn taalvirtuositeit en zijn bruisende optredens, publiceert in de ongeveer vijftien jaar van zijn actieve schrijverschap tot 1990 meer dan dertig romans, verhalen- en gedichtenbundels in het Sranantongo, het Surinaams-Nederlands en het Nederlands.
Met zijn Volkskrant-columns, in 1980 en 1981 gebundeld in Ik ga dood om jullie hoofd en Als je hoofd is geboord, krijgt hij een breed lezerspubliek.

«Er zijn weinig schrijvers bij wie het plezier van het schrijven zo van elke pagina spat als Cairo.» – Michiel van Kempen

De creatieve productie van Edgar Cairo is in die jaren zo groot dat verschillende van zijn manuscripten ongepubliceerd blijven. De smaak van Sranan Libre, zowel troostroman als verzetsroman, schrijft hij in december 1982, in de ‘rouwweek’ na het bloedbad van Paramaribo, en verschijnt 25 jaar na datum alsnog.

In De smaak van Sranan Libre, ‘een werk vol revolutionaire driften’, getuigt Edgar Cairo van woede, angst, ontzetting, verontwaardiging en bovenal: verzet! Hij besluit zijn Voorwoord bij de roman met: ‘Moge dit werk de Srananman bereiken, iedereen zelfs. Uit liefde voor het leven, de auteur.’