Gedicht van Shrinivási [3]

voorplatSilence75In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (26 januari) de geboortedag van Jos van Daanen (1959), Ronald Ohlsen en Joris Lenstra. Het is ook de sterfdag van M. Nijhoff, Okke Jager, Johnny van Doorn en Shrinivási (1926-2019). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Joris Lenstra; uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor het gedicht ‘Toen realiseerde hij zich’ van Shrinivási uit zijn bundel ‘Sangam’. Dit gedicht werd ook geselecteerd in de bloemlezing ‘De stilte van het ongesproken woord’ (Uitgeverij In de Knipscheer, 2014).

Toen realiseerde hij zich

Toen realiseerde hij zich
dat de rivier
toch maar één oever had
waarop hij stond
en naar de verte keek
waarin een beeld
uit vroegere dagen
langzaam maar zeker
was opgelost
zodat er toekomst
noch verleden was
verlangen niet
en eindelijk geen verdriet

Meer over Shrinivási bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

‘Verrassing!’ Een letterkundig colloquium over de voormalige Nederlandse koloniën

uva-logo-278x300Doelenzaal Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, vrijdag 26 april 2019:
Het colloquium wordt gehouden t.g.v. het 12 ½ jaar bestaan van de bijzondere leerstoel Nederlands-Caraïbische Letteren van Prof. Dr. M.H.G. van Kempen. Het programma omvat een 7-tal lezingen van 09.00 uur tot 18.00 uur. Dit vrij toegankelijke colloquium staat in het teken van de verrassing: in cultuurresearch komen onderzoekers altijd wel eens verschijnselen tegen die ze niet verwacht hadden, die contingent zijn of waarmee ze zich niet zo goed raad weten, theoretisch of praktisch: verrassende links, moeilijk te plaatsen figuren, tussenfiguren, teksten die zich totaal niet verhouden tot het gehele oeuvre van een auteur, correspondentie tussen mensen van wie je dat in de verste verte niet verwacht enz. Een grote groep actieve literatuurwetenschappers geeft een letterkundige of cultuurhistorische presentatie met een duidelijk raakvlak met de voormalige koloniën van Nederland. Aan het woord komen Judit Gera, Jacqueline Bel, Karin Amatmoekrim, Frans Blom, Aart G. Broek, Aminata Cairo, Cynthia Abrahams, Gabor Pusztai, Paul Bijl, Remco Raben, Wim Rutgers, Margriet van der Waal, Kees Snoek, Ellen de Vries, Lonneke Geerlings, B. Jos de Roo, Adrienne Zuiderweg, Yra van Dijk, Henriëtte Louwerse, J.Z. Herrenberg. Auteurs die aan bod komen in de diverse lezingen: Abdelkader Benali, Albert Helman, Anil Ramdas, Trefossa, Andreas Jelky, Wange van Balie, Pierre Lauffer, Willem Anker, E. Elias, Astrid H. Roemer, Tommy Wieringa. Uitgeverij In de Knipscheer is present met een boekentafel waarop onder meer de heruitgave van ‘Het eind van de kaart’ van Albert Helman met een nawoord van Michiel van Kempen.
Klik hier voor het programma

«Een ervaring die je gewoon moet ondergaan.» – Marieke Visser

EFM 9 Literair

voorplatSilence75Over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’ van Dave MacDonald (initiatief) in EFM Magazine nr. 9, augustus 2014:
Een dvd in een boek, of is het nou een boek met een dvd? Het is in elk geval méér dan een boek: De Stilte van het Ongesproken Woord; Tiri fu den wortu… di no taki is een ervaring die je gewoon moet ondergaan. Een feest voor oog en oor, en bovenal: voor het hart. Drie van Surinames grootste dichters staan centraal in deze uitgave. Trefossa, Shrinivási en Dobru. Hun levens worden beschreven, een zorgvuldige selectie van hun gedichten is opgenomen en er zijn tal van interviews en beschouwingen. (…). De vormgeving en overige boekverzorging zijn uitmuntend. Dan is er ook nog de dvd, waarbij topmuzikanten de poëtische woorden en de veelzeggende stilte met muziek combineren en interpreteren. Dit alles samen, deze literaire sensatie, geeft een completer beeld van de drie dichters dan er voorheen was. Een mooi en waardig monument voor deze Srananmans. (…) .
Lees hier de recensie
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

«Een poëtisch en muzikaal monument voor drie grote Surinaamse dichters.» – Ezra de Haan

voorplatSilence75Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ op Literatuurplein.nl, 29 augustus 2014:
De stilte voor het ongesproken woord is een poëtisch en muzikaal monument voor drie grote Surinaamse dichters. Door ook aandacht te geven aan informatie over de dichters, met name de getuigenissen die soms zeer persoonlijk zijn, krijgt de lezer meer begrip voor de impact die Dobru, Trefossa en Shrinivāsi hadden en hebben op de Surinaamse samenleving. De muzikale bewerking van de gedichten is divers als Suriname. De impact van het gezongen woord geeft een extra dimensie aan de gedichten. Niet snel vergeet je de stemmen van Raj Mohan en Julya Lo’ko. Wellicht is dit project het begin geweest van iets moois. Surinaamse dichters die voor een tweede Stilte van het ongesproken woord in aanmerking komen zijn: Jit Narain, Michaël Slory en Edgar Cairo.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

«Indrukwekkende uitgave met interessante interviews, schitterende foto’s en een fantastische dvd.» – Brede Kristensen

voorplatSilence75Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ in Ñapa (Amigoe), 16 augustus 2014:
De Surinaamse componist Dave MacDonald heeft het initiatief genomen om een drietal belangrijke Surinaamse dichters met ondersteuning van muziek en interviews voor het voetlicht te brengen. Het gaat om de poëzie van Trefossa (1916-1975), Shrinivasi (1926) en Dobru (1935-1983). De meeste in de bundel opgenomen gedichten zijn in het Sranan geschreven. De vertalingen in het Nederlands zijn vaak subliem. Hein Eersel vertelt over het leven van Henri de Ziel, die dichtte onder de naam Trefossa. (…) Vervolgens Dobru. De naam betekent in het Sranan ‘dubbel’ en is afgeleid van de initialen van zijn werkelijke naam Robin Raveles. Cynthia Abrahams schetst een beeld van een actieve en geëngageerde man, die al vroeg opkwam voor het Sranan. Alhoewel hij zich inzette voor de jonge natie Suriname, is er bij hem geen zweem van enghartig provincialisme te bespeuren. (…) De derde dichter die in de bundel aan bod komt is de ook op Curaçao bekende Shrinivási (pseudoniem van Martinus H. Lutchman). Zijn poëzie is van een uitzonderlijke kwaliteit. Geert Koefoed schreef een mooie inleiding over het werk van Shrinivasi tegen de achtergrond van zijn levensloop. (…) Eigenlijk is er geen muziek nodig om deze melodie te laten klinken. Maar MacDonald en mede-componist Robin van Geerke beseften heel goed dat muziek als toegangspoort tot poëzie kan functioneren. Mits die muziek niet alle aandacht naar zichzelf wil trekken. Dat gebeurt ook niet. De muziek, in verschillende kleurrijke genres, oefent hier een ondersteunende werking. ‘Ze zochten naar de stilte tussen de woorden’ constateert inleidster Ismene Krishnadath. Luisterend naar de muziek en de vaak intrigerende voordracht van de gedichten, denk ik dat veel mensen door de poort zullen gaan om te ontdekken wat deze Surinaamse dichters ons allemaal te vertellen hebben. Ook als we niet uit Suriname komen, want de universele betekenisdimensie is overal aanwezig.
Lees hier en hier de recensie in de krant en hier als worddocument
Meer over De stilte van het ongesproken woord

«Spanning tussen de betovering en de realiteit.» – Rabin Gangadin

voorplatSilence75Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ op De Boekensalon, 16 juli 2014:
Levensschetsen van drie dichters uit de Surinaamse geschiedenis. Trefossa geeft een bedrieglijk beeld van de werkelijkheid en tart alle wetten van de logica. Toch voert hij een cerebraal spel op en laat zich meeslepen door de zinnelijkheid van de klank. (…) De dichter Dobru schermde in leven met zijn woorden op dezelfde wijze zoals een marktkoopman klanten naar zijn kraam lokt. Met zijn woorden luchtte Dobru zijn opgekropte gemoed. (…) Men kan de poëzie van Shrinivasi ook opvatten als het laatste toevluchtsoord voor de taal in een ‘woordvijandige’ wereld. De ijlheid van zijn woordenstroom werkt als een wastrommel waarin de woorden voortdurend worden gereinigd.
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

«Liefde en strijd voor de eigen taal.» – Nel Casimiri

voorplatSilence75Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ in het Antilliaans Dagblad, 17 juni 2014:
En terwijl ik dit schrijf, klinkt om mij heen de muziek en de woorden uit het boek, de gedichten zijn op muziek gezet en worden gezongen en voorgedragen op muziek. (…) Klank, ritme en woorden samen geven de betekenis. En de stilte tussen die woorden zijn deel van de compositie. Gedichten moeten gehoord worden. (…)Er zijn heel veel lijnen te trekken van Suriname naar Curaçao: de gezamenlijke koloniale tijd, maar in de eerste plaats de liefde en de strijd voor de eigen taal. De ontkenning eerst van de waarde van die taal, de jonge dichters die lieten zien dat die taal wel degelijk prachtige poëzie kon voortbrengen, de muziek die zo’n grote rol speelt in die taal.
Lees hier de hele recensie of hier in het Antilliaans Dagblad
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

«**** Mooier kan haast niet.» – Ko van Geemert

voorplatSilence75Over ‘De stilte van het ongesproken woord’ in Parbode, juni 2014:
In de eerste plaats natuurlijk de gedichten van achtereenvolgens Trefossa (Henri Frans de Ziel, 1916-1975), Shrinivási (Martinus H. Lutchman, geboren in 1926) en Dobru (Robin Ewald Raveles, 1935-1983). Deze dichters worden respectievelijk ingeleid door Hein Eersel, Geert Koefoed en Cynthia Abrahams. Een deel van het boek is gevuld door persoonlijke gedachten over de dichters, van onder anderen schrijfster Cynthia Mc Leod en muziekpedagoge Mavis Noordwijk (over Trefossa), lerares, publiciste Lila Gobardhan-Rambocus en dichter, zanger Raj Mohan (Shrinivási), schrijver Gerrit Barron en redacteur Chandra van Binnendijk (Dobru). En, last but not least, wordt een deel van het boek ingenomen door het muziekproject Silence of the unspoken word, de dvd met achtergrondinformatie en 15 gedichten die op muziek zijn gezet door Dave MacDonald en Robin van Geerke. (…) Een geslaagd experiment, dat niet zelden swingende en melodieuze muziek opleverde.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

«Een mooie dubbeluitgave – boek en dvd – rond het werk van Trefossa, Shrinivási en Dobru.» – Joop Leibbrand

voorplatSilence75Over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’ op MeanderMagazine, 22 mei 2014:
Onder de subtitel ‘Drie Surinaamse dichters op muziek gezet’ verscheen onlangs een mooie dubbeluitgave – boek en dvd – rond het werk van Trefossa, Shrinivási en Dobru, dichters die, mede omdat ze in een sterke orale traditie staan, geworteld zijn in het collectieve geheugen van de Surinamers. Samenstellers Cynthia Abrahams (eindredactie), Hein Eersel en Geert Koefoed behandelen na enkele algemene inleidingen de drie dichters in afzonderlijke hoofdstukken, waarbij naast uiteraard een gedichtenkeuze, persoon en werk door middel van biografische overzichten, korte essays en interviews met personen die er in cultureel Suriname toedoen, ruimschoots worden belicht. Trefossa is onlosmakelijk verbonden met de verheffing van het minderwaardig geachte negerengels tot het literaire Sranan. Van zijn gedichten spreekt vooral ‘gronmama’ aan, met de beginstrofe ‘Ik ben niet ik’. Op de dvd is het een van de beste nummers geworden, verrassend gezongen door Martin Buitenhuis, leadzanger van Van Dik Hout. (…) Een van de aardigste bijdragen over Shrinivási is het korte gesprek dat Geert Koefoed over hem voerde met dichter-zanger Raj Mohan. Waarom heeft Nederland deze dichter niet omarmd? (…) Dobru was van de drie degene met de duidelijkste revolutionaire inslag. (…) Lang niet altijd heeft een bijgevoegde cd of dvd ook echt een toegevoegde waarde. Bij Silence of the Unspoken Word is dat volstrekt anders, want je zou deze dvd best als hoofdaankoop kunnen beschouwen en dan het boek als bonus. Het betreft een speciale registratie in het Amsterdamse BIM-Huis, met veel plezier en grote inzet professioneel gedaan. Beslist een aanrader, dit hele project!
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’/‘Tiri fu den wortu… di no taki’/‘Silence of the Unspoken Word’

«Een sieraad voor elke liefhebber van de Surinaamse literatuur.» – Jerry Dewnarain

voorplatSilence75Over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’ in De Ware Tijd Literair, 17 mei 2014:
‘De Stilte van het Ongesproken Woord’ is een mooie, informatieve en zeer creatieve uitgave waarin poëzie van drie stonfutu Surinaamse dichters Trefossa (Henny de Ziel), Dobru (R. Raveles) en Shrinivási (Martinus Lutchman) is verwerkt tot prachtige muziek op dvd. (…) Ieder van de drie dichters heeft zijn eigen prachtig vormgegeven deel van het boek gekregen, met veel foto’s, informatie over hun leven en werk door kenners en uiteraard een keuze uit hun gedichten. De invloed van de drie behandelde dichters op de Surinaamse literatuur is bijzonder groot. ‘Tiri fu den wortu … di no taki. De Stilte van het Ongesproken Woord’ is een sieraad voor elke liefhebber van de Surinaamse literatuur. Ook jongeren kunnen op een moderne manier kennis maken met dit muzikaal bewerkte culturele erfgoed en zelfs aangespoord worden werken van Surinaamse dichters te gaan lezen en deze creatief te gebruiken.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Stilte van het Ongesproken Woord’/‘Tiri fu den wortu… di no taki’/‘Silence of the Unspoken Word’