Over ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’ van Diana Lebacs in Antilliaans Dagblad, 7 januari 2023:
(…) De roman kan gelezen worden als een pleidooi voor zuiverheid in de politiek en het menselijk bestaan in het algemeen. (…) Op het congres ontmoet Benaro een persoon die ‘als twee druppels water’ op de minister-president van zijn eiland Curaçao lijkt. Dat leidt dan tot het dubbelgangersmotief, dat uitgangspunt is voor het diepere thema van deze roman: is het via experimenten en kuren mogelijk om een dominant conflictmodel zoals in politiek en sociaal-maatschappelijk leven gebruikelijk is, om te buigen naar een harmoniemodel? Of is zo’n gedachte niet meer dan een sprookje waar in de dagelijkse realiteit geen mogelijkheden toe zijn? (…) Met ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’ heeft Diana Lebacs een sprookjesachtig verhaal geschreven met een dominante moraal. Ze heeft met de ‘dama di anochi’ en de ‘dubbelfiguur’ twee verhaallijnen uitgezet die elkaar in het hoofdpersonage Benaro kruisen. De roman eindigt met een sterk aangezette expliciet geformuleerde moraal, waar het eiland Cura-çao naar een veronderstelde betekenis van het woord, weer het oorspronkelijke eiland van ‘genezing’ wordt. De roman heeft zo een karakter gekregen van een sprookjesachtige queeste op zoek naar harmonie en heling in een tot op het bot getroebleerde maatschappij, veroorzaakte door een koloniaal verleden en een corruptief heden. (…)
Wim Rutgers was van 2007 t/m 2021 buitengewoon hoogleraar Caraïbische letterkunde aan de UNA op Curaçao.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’
Meer over Diana Lebacs op deze site
Tag: Dame van de avond en het berouw van Benaro
«Als een dichter, spelend met woorden op zoek naar het wezen van de woorden.» – Jeroen Heuvel
Over het idioom van Diana Lebacs op Caraïbisch Uitzicht, 30 november 2022:
(…) Voor wie schrijft Diana haar volwassenenboeken (‘De langste maand’, ‘Duizend leugens bruidstaart’ en ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’)? Voor mensen die Curaçao kennen en het Nederlands beter dan het Papiamentu beheersen, of voor de groep lezers in Nederland die Curaçao niet kennen? Het zal voor mensen uit de laatste groep zijn, omdat Diana de woordjes Papiamentu die in de tekst voorkomen steeds vertaalt of uitlegt en omdat ze aardig wat beschrijvingen geeft van ons eiland of onze gewoontes, die voor de meeste mensen van Curaçao overbodig zijn. (…) Krachtig is het begin van de roman ‘Duizend leugens bruidstaart’, wat de openingszinnen ervan aan te halen rechtvaardigt. ‘Het dorp leek iets te missen. Niet omdat de zon onbarmhartig scheen, niet omdat er geen ziel te bespeuren viel in de enkele straatjes, de kinderen niet voor de huizen speelden of de ouders aan het werk waren. Nee, tastbaar afwezig waren de mannen! In het dorp met nog geen vijfhonderd inwoners, weggezonken in de schoot van ruige heuvels en robuuste bergen, woonden slechts vrouwen en kinderen. (…)’ Prachtig idioom. (…) In dit probeersel van een -subjectief- onderzoek naar Diana’s idioom, heb ik gekeken naar mogelijke papiamentismen, Curaçaos Nederlands en ander aardig eigen taalgebruik. Diana beheerst het Nederlands goed. Ze gaat creatief om met de taal. Mijn conclusie is dat ze, als een dichter, spelend met op zoek gaat naar het wezen van de woorden. Ze durft Nederlands soms zo te schrijven dat het de wenkbrauwspier triggert. Daar is zij taalkunstenaar voor.
Lees hier het artikel op Caraïbisch Uitzicht
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een thrillerachtige dystopische roman in vlotte, lichtvoetige stijl geschreven.»
Over ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’ van Diana Lebacs voor NBD /Biblion, 20 oktober 2022:
Een thrillerachtige dystopische roman over maatschappij, wetenschap en politiek. Het verhaal speelt zich af in Curaçao en volgt het verhaal van Benaro, een ambtenaar die na bijna drie decennia trouwe dienst naar een afgelegen eiland wordt gestuurd om een congres bij te wonen over het zuiveren van drinkwater met diamant en het klonen van mensen. Hoewel het hem allemaal ongelofelijk voorkomt, ontdekt Benaro een mogelijk complot en politieke intrige rondom zijn baas en diens broer. In vlotte, lichtvoetige stijl geschreven. Voor een brede tot literaire lezersgroep. Diana Lebacs (Willemstad, 1947 – Curaçao, 2022) was schrijver, acteur, jeugdauteur en zangeres. Ook was ze geruime tijd lerares op Curaçao en doceerde jeugdliteratuur aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen. Lebacs speelt een belangrijke rol bij de groei van de Nederlands-Antilliaanse jeugdliteratuur en wordt voor ‘Nancho van Bonaire’ bekroond met de Zilveren Griffel. In 2011 behoorde zij tot de eerste lichting studenten die aan de UNA slaagt voor Master Education Papiamentu.
Meer over ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Een ode aan Pachecco Domacassé en Diana Lebacs.
Programma rond het echtpaar Domacassé-Lebacs in Bijlmerpark Theater, woensdag 19 oktober 2022:
Afgelopen jaar ontvielen ons kort na elkaar twee grootheden uit de Curaçaose kunst- en cultuurwereld: theater- en filmmaker Pachecco Domacassé en schrijfster en actrice Diana Lebacs. Beiden waren verantwoordelijk voor verschillende hoogtepunten uit het culturele leven van het eiland en maakten zich hard voor de anti-kolonialistische bewustwording van de eigen identiteit én het gebruik van het Papiaments. Domacassé vernieuwde in jaren zeventig het Antilliaanse theater door zijn stukken in de volkswijken van Curaçao op te voeren, Lebacs schreef tal van kinderboeken waaronder het met zilveren griffel bekroonde Nancho van Bonaire. Domacassé en Lebacs waren lange tijd met elkaar getrouwd en werkten ook geregeld samen. In samenwerking met het Bijlmer Parktheater en Vereniging Antilliaans Netwerk brengt de Black Achievement Month een ode aan deze twee pioniers tijdens een avond waarin hun leven en werk op gepaste wijze geëerd wordt. Op het programma staat de film Boka Sarantonio uit 1985 van Pachecco Domacassé, een magisch verhaal over de onhebbelijkheden van een kleine Curaçaose vissersgemeenschap waarin Diana Lebacs naast Rina Penso en Eligio Melfor een van de hoofdrollen speelt. Daarnaast zullen er verschillende gasten spreken over het werk en de impact van deze twee kunstenaars. Uitgeverij In de Knipscheer is aanwezig met het werk van Diana Lebacs voor volwassenen, waaronder haar nieuwste roman Dame van de avond en het berouw van Benaro. Locatie: Bijlmerpark Theater, Anton de Komplein 240 , 1102 DR Amsterdam. Inloop vanaf 19.00 uur. Programma van 20.00 uur tot 22.00 uur. Tickets
Meer informatie
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een meermin die zich in beide werelden thuis voelt.» – Jeroen Heuvel
Reacties op het overlijden van Diana Lebacs:
Jeroen Heuvel besteedt in zijn In Memoriam in het ‘Antilliaans Dagblad ‘niet alleen aandacht aan haar schrijverschap en aan haar rol als voorvechtster voor de emancipatie van het Papiamentu, maar ook aan haar verdiensten voor het toneel als actrice en regisseuse. De Curaçaose auteur Ronny Lobo (met evenals Diana Lebacs Surinaamse wortels) wijst in zijn In Memoriam in ‘De Ware Tijd Literair’ o.a. op de innige banden die Lebacs met Suriname (en Surinaamse schrijvers) onderhield. “Het valt nog te bezien hoe wij de leegte die Diana achterlaat, gaan opvullen. Wij zullen in ieder geval haar literaire nalatenschap, waaronder haar kinderboeken, lesmateriaal in het Papiaments en haar laatste roman ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’, die persklaar is, zoveel mogelijk koesteren.”
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Lees hier het IM van Jeroen Heuvel
Lees hier/a> het IM van Ronny Lobo
Lees hier het IM op Caraïbisch Uitzicht
Lees hier het bericht van NOS-correspondent Dick Drayer
Diana Lebacs op Curaçao overleden
Op de dag dat haar jongste roman klaarligt bij de drukker, komt het bericht dat Diana Lebacs (Curaçao, 1947) vrij onverwacht is overleden op 11 juli 2022. Op 12 september zou ze 75 zijn geworden. Op 14 april mailde ze nog de laatste aanvulling door op haar nieuwe roman Dame van de avond en het berouw van Benaro en meldde ze me dat haar man Pacheco Domcassé op 22 maart dit jaar was gestorven. Haar afkomst is typerend voor het Nederlands koloniaal verleden: Diana Lebacs had een Curaçaos-Indonesische vader en een Surinaamse moeder. De Surinaamse schrijfster Thea Doelwijt is een nicht van haar. Diana Lebacs debuteerde in 1971 met de jeugdroman Sherry, het begin van een begin. Haar tweede jeugdroman Nancho van Bonaire uit 1975 werd bekroond met een zilveren griffel. Haar eerste roman voor volwassenen De langste maand kwam in 1994 uit en was een van de laatste boeken die Jos Knipscheer († 1997) voor de uitgeverij redigeerde. Pas in 2017 verscheen haar tweede roman voor grote mensen Duizend leugens bruidstaart. In dat jaar kwam ze ook op bezoek in Nederland.
Sta me toe deze herinnering op te halen. Op 1 oktober 2017 vond in de OBA Amsterdam de Caraïbische Letterendag Junior plaats, het grootste festival van Caraïbische kinderboekenschrijvers ooit georganiseerd in Nederland. Ook Uitgeverij In de Knipscheer was die dag present met een boekenstandje. Die dag zou ze in een zaaltje aldaar een prijs ontvangen en ik spoedde me naar dat zaaltje om die zo terechte feestelijke bijeenkomst mee te maken. Toen zij het woord nam bleek niet zij het feestvarken, maar ondergetekende die op voorspraak van de Antilliaanse dichters en schrijvers bij de uitgeverij benoemd werd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Zo was Diana Lebacs.
Maar ere wie ere toekomt. Op 22 augustus 2020 werd op de honderdste geboortedag van Pierre Lauffer aan Diana Lebacs de Chapi di Plata, de Pierre Laufferprijs, toegekend.
franc knipscheer
Haarlem, 12 juli 2022
Klik hier voor het Chapi di Plata-feest
Meer over ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Diana Lebacs * Dame van de avond en het berouw van Benaro. Roman
Diana Lebacs
Dame van de avond en het berouw van Benaro
roman
Curaçao, Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 176 blz.
€ 18,50
ISBN 978-94-93214-24-8
eerste uitgave 2022
Dame van de avond en het berouw van Benaro ademt de geest van de ontwikkeling van een volk dat sociaal-emotioneel diep getekend is door haar koloniaal verleden én door haar eigen mensen die dit verleden bewust of onbewust handhaven als een ijverige leerling die zijn meester overtreft; een volk dat een enorm helingsproces door moet maken dat vanwege de enorme uitdagingen uiterst traag en moeizaam verloopt.
Benaro werkt al bijna dertig jaar bij de overheid van Curaçao, tegenwoordig bij het ministerie van Sociale Zaken. Zijn meerdere, Xerxio, is een eerzuchtig man en volgens velen zelfs gevaarlijk. Het verhaal doet de ronde dat telkens wanneer er een nieuwe minister-president aantreedt en hij Xerxio ontmoet, die al heel snel een merkwaardige en sterke invloed op hem uitoefent. Meermaals is Benaro al met Xerxio in aanvaring gekomen, en liefst blijft hij op afstand van hem. Ook Xerxio’s broer, Roger, heeft grote macht. Diens bedrijf heeft een monopoliepositie: het produceert een chemisch middel dat de verouderde waterleidingen in het hele land zuivert, en Benaro vermoedt dat Roger een door hem geschreven rapport in de la heeft doen verdwijnen. Daarin had hij aangedrongen op modernisering van het stelsel roestige pijpleidingen.
Dan wordt Benaro door zijn meerdere naar het eiland Turtuga gestuurd, in de regio maar ver van het regeringscentrum. Daar moet hij een congres bijwonen over het zuiveren van drinkwater met diamant én over het klonen van mensen. Beide klinken nog als sciencefiction, of in ieder geval toekomstmuziek. En zal het welluidende muziek zijn, of donkere, onheilspellende muziek? Op het congres spreekt Dr. Merlin. Hij heeft een ‘demo’ van een nieuwe mens ontworpen, een mens waarbij alle van nature negatieve en agressieve driften zijn uitgeschakeld. Wat heeft Xerxio met deze experimentele wetenschap te maken? En zal zij ten goede of ten kwade worden aangewend?
Aan de ene kant is Dame van de avond en het berouw van Benaro een dystopische of futuristische literaire thriller, gesitueerd op het eiland Curaçao. Het intrigerende en spannende verhaal ademt in alles de sfeer van het eiland. Aan de andere kant is dit verhaal verweven met een amoureuze geschiedenis, de ontluikende en zinnelijke liefde tussen Benaro en Osaira.
Diana Lebacs (Curaçao, 1947) heeft een Curaçaos-Indonesische vader en een Surinaams-Creoolse moeder. Zij is geruime tijd lerares op Curaçao en doceert jeugdliteratuur aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen. Lebacs speelt een belangrijke rol bij de groei van de Nederlands-Antilliaanse jeugdliteratuur en wordt voor Nancho van Bonaire, een van haar dozijn jeugdromans, bekroond met de Zilveren Griffel. In 2011 behoort zij tot de eerste lichting studenten die aan de UNA slaagt voor Master Education Papiamentu. Bij Uitgeverij In de Knipscheer verschenen eerder van haar hand De langste maand (haar eerste roman voor volwassenen), Belumbe/De waterlijn (haar poëziedebuut) en de roman Duizend leugens bruidstaart.