Aya Zikken – De Tanimbar-legende. Roman

VoorplatTanimbar75Aya Zikken
De Tanimbar-legende

Roman
Met een Nawoord van Kees Ruys
Nederland – Nederlands-Indië
Vormgeving Els Kort
gebrocheerd in omslag met flappen,
228 blz., € 18,50
Presentatie 12 mei 2017
ISBN 978 90 6265 960 9

In De Tanimbar-legende, unaniem geprezen als een van Aya Zikken beste romans, arriveren kort na de Tweede Wereldoorlog drie mannen op een afgelegen eiland in de Zuidoost-Molukken. De nuchtere werktuigbouwkundige Jasper Jens komt vers uit Nederland, controleur Haantjes en de idealistische onderwijzer Johannes Morse zijn in Japanse kampen geïnterneerd geweest. In een paradijselijke omgeving, ver van het roerige Java waar het Nederlandse leger tevergeefs probeert om de kolonie te herstellen, ontrolt zich een drama van drie mannen die te zeer door hun verleden zijn getekend om elkaar daadwerkelijk te kunnen bereiken. Dat geldt uiteindelijk ook voor hun omgang met de Indonesiërs, beseft Jens: ‘Je hoort ze praten, ziet ze bewegen. Je ruikt ze, je raakt ze aan, kijkt in hun ogen, denkt dat je contact maakt. […] Maar de mensen hier zijn decor in het door ons veroverde hof van Eden.’ In deze belangrijke roman klinkt het geweten van een natie door die in zal moeten zien dat haar koloniale dromen grotendeels op een illusie hebben berust.

Het initiatief tot deze heruitgave is genomen door Literaire Reisboekhandel Evenaar, om te vieren dat de boekhandel 25 jaar geleden in Amsterdam werd opgericht door Marre van Dantzig en Maria Bastiaens. Deze editie is uitgebreid met een tweeledig Nawoord door Kees Ruys, de biograaf van Aya Zikken: ‘Het zoekende leven van Aya Zikken’ en ‘Over het ontstaan van De Tanimbar-legende’.

‘In die passages van geluk, schoonheid en ontroostbaarheid om wat men aan het verliezen is, ligt de grote kracht van deze roman.’ – Doeschka Meijsing
‘Na haar veelgeprezen roman De atlasvlinder schreef Aya Zikken met De Tanimbar-legende een even knappe als ontroerende roman over het einde van het Hollands kolonialisme in de Indische archipel.’ – Hans Visser

Aya Zikken (Epe 1919 – Norg 2013) woonde van haar zesde tot haar negentiende jaar in Nederlands- Indië, een periode die van grote invloed op haar werk en leven is geweest. Ze debuteerde in 1953 met de novelle Het godsgeschenk onbegrepen en bouwde sindsdien aan een groot en eigenzinnig oeuvre van romans, reisverhalen en memoires, waarbinnen de roman De atlasvlinder (1958) een centrale plaats inneemt.
Terugkerende thema’s in Zikkens werk zijn de invloed van ervaringen uit het verleden, het conflict tussen vrijheid en intimiteit en de onmacht om een ander te bereiken. In 1997 werd haar oeuvre bekroond met de Anna Bijns Prijs.
Meer over Aya Zikken op deze site
Meer over Kees Ruys op deze site

«De biografie is door de lange citaten uit de vele interviews en de prachtige dagboekfragmenten het lezen meer dan waard.» – Hein van der Hoeven

Over ‘Alles is voor even, het bewogen schrijversleven van Aya Zikken’ van Kees Ruys op Extaze.nl, 9 mei 2014: Het bronnenmateriaal brengt je niet alleen dicht bij Zikken, maar ook bij de tijd waarin zij leefde. Vooral het Indië van de jaren dertig, gezien door de ogen van een jong Nederlands meisje en beschreven door een oorspronkelijk schrijfster, komt in de biografie tot leven. (…) Ook van het literaire leven in Nederland uit de jaren vijftig en zestig krijgt de lezer een goede indruk. De passages uit de dagboeken, brieven, interviews, recensies rijgt Ruys aaneen met sober, goed geschreven proza. De schitterend uitgegeven biografie wordt gecompleteerd door een ruime selectie foto’s uit alle fases van Aya Zikkens lange leven.
Lees hier de recensie of hier op de site van Extaze
Meer over ‘Alles is voor even’

«Kees Ruys is een geboren biograaf.» – Jill Stolk

Over ‘Alles is voor even- het bewogen schrijversleven van Aya Zikken’ van Kees Ruys in Den Haag Centraal, 28 juni 2013:
Wie zeven verhuisdozen met notitieboeken, agenda’s, dagboeken, foto’s, geluidscassettes, eerste drukken, recensies, posters en brieven naar zijn werkplek meeneemt en het dan nog op een werk van zevenhonderdvijftig bladzijden weet te houden, verstaat zijn vak. In ‘Alles is voor even’ bezondigt Ruys zich niet aan onmatigheid.

Lees hier de recensie

Meer over Kees Ruys’ biografie over Aya Zikken

«Biograaf Kees Ruys geeft een boeiend en indringend portret van een auteur die op bijna verslavende wijze reizen maakte.» – Kester Freriks

Over ‘Alles is voor even’ over Aya Zikken van Kees Ruys in EAST DownUnder, zomer 2013:
Een levensverhaal schrijven over Aya Zikken, zoals Kees Ruys dat in zijn biografie Alles is voor even doet, is een spannende onderneming. Het is onmogelijk de chronologie aan te houden. Een kindertijd doorgebracht in Nederlands-Indië is bepalend voor haar verdere leven, maar die betekenis krijgt pas reliëf door een later besef, een later bezoek. (…) Dat heen en weer gaan tussen vroeger en nu volgt Ruys nauwgezet. (…) Ruys’ boek is opgebouwd uit drie lagen. De eerste is van de feitelijke gegevens. De tweede is die waarin het literaire oeuvre van Zikken in uitvoerige citaten aan de orde komt. Tot slot laat de biograaf het onderwerp van zijn boek zelf uitvoerig aan het woord. Dit geeft verrassende stijl aan zijn boek. We krijgen het leven belicht van veel kanten. Aya Zikken geeft op briljante wijze toelichting op haar eigen leven en de vele reizen die ze maakte.

Lees hier het artikel

Meer over de biografie over Aya Zikken

«Als een betrokken gids leidt Kees Ruys de lezer door het lange leven van Aya Zikken.» – Janneke van der Veer

Over ‘Alles is voor even: Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken’ van Kees Ruys in Boekenpost (Jrg. 21, nummer 125), mei/juni 2013:
In deze – bijna achthonderd bladzijden tellende – publicatie lezen we over haar sterke band met Indonesië en de grote waarde die het schrijverschap voor haar had. Ruys zegt hierover: ‘Zelden heb ik iemand leren kennen wiens bestaan zo onverbrekelijk met zijn beroep verbonden is als Aya Zikken.’ (…) Als een betrokken gids leidt Kees Ruys de lezer door het lange leven van Aya Zikken. Daarbij laat hij vooral Zikken zelf aan het woord. Niet alleen in de uitwerking van de gesprekken die hij met haar heeft gevoerd maar vooral ook met citaten uit zowel haar werk als haar dagboeken en brieven. Over deze laatste kon hij tijdens zijn biografische arbeid vrijelijk beschikken.

Meer over Kees Ruys’ biografie over Aya Zikken

«Een bloemlezing uit talloze dagboeken en brieven.» – Ed Schilders

Over ‘Alles is voor even – het bewogen schrijversleven van Aya Zikken’ door Kees Ruys in De Volkskrant, 11 mei 2013:
Toen Kees Ruys aan Aya Zikken (1919-2013) vroeg wat zij ervan zou vinden als hij haar biografie zou schrijven, reageerde de schrijfster van de roman ‘De Atlasvlinder’ (en meer dan dertig andere titels, proza en reisverhalen) uiterst terughoudend. Biograaf Kees Ruys noemt zijn boek een ‘verhaal’ dat in de eerste plaats de waarheid volgens Zikken vertelt, en pas daarna ‘een klassieke, naar de naakte feiten vorsende biografie’ is. Wat er is gesneuveld in dit spanningsveld, kunnen we nauwelijks vaststellen. Een biografie in de gangbare betekenis van het woord is ‘Alles is voor even’ dan ook niet geworden. ‘Alles is voor even’ werd een dossier, een bloemlezing uit talloze dagboeken en brieven. Als Ruys in de laatste twee hoofdstukken de verteller van zijn eigen verhaal wordt, zijn die de mooiste van het boek.

Meer over Alles is voor even

«Zijn regels te lezen is puur genot.» – Ezra de Haan

Over ‘Alles is voor even’ over Aya Zikken van Kees Ruys op Literatuurplein.nl, 10 april 2013:
Eigenlijk komen in Alles is voor even twee schrijftalenten met een gemeenschappelijk liefde, die voor Indonesië, samen. Aya Zikken heeft het oude Nederlands-Indië nog meegemaakt, Ruys probeert het weer tot leven te wekken. Beiden willen het beschrijven zonder in larmoyante nostalgie te verzinken. Dat Kees Ruys schrijven kan, weet de liefhebber. Met deze biografie laat hij zien ook dit genre te beheersen. Zijn regels te lezen is puur genot. De 23 pagina’s lange brief aan Aya Zikken waarmee het boek besluit zie ik dan ook als het verbindingsstreepje tussen de twee oeuvres. (…) Het eindresultaat is een boek dat er wezen mag. Zikkens hele oeuvre komt ter sprake. Haar leven was bewogen genoeg en zorgt ervoor dat de lezer blijvend geboeid tot de laatste pagina doorleest. Alles is voor even is de biografie geworden die Aya Zikken verdiende: een gedenksteen met het patina dat alleen door het voortschrijden van tijd ontstaat. Ruys veegde het mos eraf en toont ons de schoonheid ervan.

Lees hier de hele recensie

Meer over de biografie over Aya Zikken

Lezing Kees Ruys over zijn biografie van Aya Zikken

Woensdag 24 april, 20.15 uur, Kennemer Boekhandel:
Onlangs verscheen Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken, geschreven door Kees Ruys. Aya Zikken (1919-2013) bracht haar jeugd in Nederlands-Indië door. Haar Indische jeugdjaren werden later de drijfveer van haar bestaan en de inspiratiebron voor haar schitterende literaire werk. Zij schreef meer dan dertig romans met als poëtisch middelpunt De atlasvlinder. In de literaire wereld onderhield zij contacten met schrijvers zoals Hella S. Haasse, J.C. Bloem en Gerard Reve. Kees Ruys schreef een intiem portret van haar persoonlijk leven en kunstenaarsbestaan.

Kennemer Boekhandel, Kleverparkweg 3, 2023 CA Haarlem, tel 023-5251944. Toegang € 5,-, reserveren gewenst. info@kennemerboekhandel.nl

Meer over deze biografie

«Ruys volgt een werkwijze die betrekkelijk uniek is voor een schrijversbiografie.» – Kester Freriks

Over ‘Alles is voor even’ over Aya Zikken van Kees Ruys in NRC Handelsblad, 29 maart 2013:
In de biografie ‘Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken’ geeft Kees Ruys een gedetailleerde weergave van Aya Zikkens
literaire werk en de veelal autobiografische bronnen waaruit het is ontstaan. (…) ‘Alles is voor even’ is een boeiende biografie, soms zelfs meeslepend in de passages waarin Aya Zikken vecht voor erkenning en vecht voor haar schrijverschap.

Lees hierhier de recensie

Meer over de biografie over Aya Zikken

22 maart 2013: Kees Ruys presenteert zijn biografie over Aya Zikken

Wij hebben het genoegen u uit te nodigen voor de presentatie van de biografie ‘Alles is voor even. Het bewogen schrijversleven van Aya Zikken’.

Alles is voor even’ is het levensverhaal van een bevlogen schrijfster die al op een jonge leeftijd een verbond met de verbeelding sloot. Met haar ervaringen in Indië als levenslange inspiratiebron leidde Aya Zikken een bestaan als een onophoudelijke zoektocht door twee werelden, resulterend in ontelbare verhuizingen en reizen, turbulente vriendschappen en liefdes en een eenendertig titels tellend oeuvre als het literaire spiegelbeeld van al het voorgaande, met de roman De atlasvlinder (1958) als poëtisch middelpunt. Op basis van fragmenten uit Aya Zikkens (reis)dagboeken, brieven
en gepubliceerde teksten en de talloze gesprekken die hij met haar voerde, schetst Kees Ruys een intiem portret van een gedreven kunstenaar die de wereld net zo compromisloos bleef bereizen als ze hem op afstand hield, en naast haar kluizenaarsbestaan een roerig leven leidde tussen vele groten van haar tijd.

Vrijdag 22 maart vanaf 16.30 uur in boekhandel Van Stockum
Herengracht 60, 2511 EJ Den Haag
070 3028110, herengracht@vanstockum.nl
Uitgeverij In de Knipscheer, Lange Herenvest 136–138, 2011 BX Haarlem,
indeknipscheer@planet.nl

klik hier voor de uitnodiging

Klik hier voor het filmverslag van de presentatie door Indisch 4Ever

Klik hier voor het fotoverslag door Indisch 4Ever

Meer over Kees Ruys’ biografie over Aya Zikken