De donkere kamer – Uitgeverij In de Knipscheer

«Het beeld vult de woorden aan en de woorden geven ‘kleur’ aan de beelden.» – Frans August Brocatus

Over ‘De donkere kamer van Aly Freije en Anne-Marie van Buuren in De Auteur, 19 maart 2024:

Annemarie van Buuren (1961) zoekt in haar werk de grenzen van fotografie op. Van klassieke fotografie met moderne camera’s tot experimenten met oude camera’s. Voor deze bundel werkte ze veel met een houten droge-plaat camera uit 1880. De papieren negatieven en de ongecorrigeerde lenzen van deze antieke camera geven beelden een extra dimensie: ze gaan niet langer alleen over ruimte, maar ook over tijd. (…) Aly Freije (1944) bracht haar jeugd door in de Oost-Groninger Veenkoloniën. Grensganger zijn en tussen de regels het leven met verlies en het niet-gezegde bovenhalen is steeds de inzet van haar schrijven. (…) De titel ‘De donkere kamer’ is al een expliciete verwijzing naar de fotografie. Het gebruik van het lidwoord ‘de’ maakt het nog nadrukkelijker. (…) De afdrukken van de foto’s zijn suggestief en bieden voldoende contrasten. Altijd een waagstuk maar in deze een waardevolle meerwaarde. (…) Hier vloeien fotograaf en dichter in elkaar. Eén van de krachten van de bundel is dat de gedichten geen beschrijvingen van de foto’s zijn maar dat zij een bijzondere symbiose aangaan. Het beeld vult de woorden aan en de woorden geven ‘kleur’ aan de beelden.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.

Lees hier de recensie in rubriek ‘De Boekhouding’
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

Aly Freije in de 2023 PoëzieTop 15 van Awater

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Anne-Marie van Buuren in Awater (2024-1), 25 januari 2024:

In het winternummer van Awater kiezen de vaste poëzierecensenten hun top drie van de dichtbundels van het afgelopen jaar. Hettie Marzak noemt in haart top drie ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren als eerste: “Deze bundel is ontstaan uit de samenwerking tussen dichter en fotograaf, die op elkaars werk reflecteren. Freije weet met symbolen en beelden een landschap op te roepen dat vol is van dreiging, verlies en rouw. Landschappen en de elementen van lucht en water zijn hier betekenisdragend, misschien omdat de dichter zelf afkomstig is uit het hoge noorden van Groningen, waarmee ze zich sterk verbonden weet.”

bijlageBron
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een feest van licht.» – Jan de Jong

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren op Tzum, 26 december 2023:

Sommige van de mooiste gedichten zijn geïnspireerd op beeldende kunst. Zij brengen het voor iedereen zichtbare onder woorden zonder de meerduidigheid van het kunstwerk in kwestie, vaak een schilderij, geweld aan te doen. We kennen voorbeelden van zo uiteenlopende dichters als Vasalis of Hugo Claus, maar ach, welke dichter heeft zich niet ooit door de muze van een ander laten inspireren? Daar is helemaal niets mis mee. Met de samenwerking tussen dichter Aly Freije en fotograaf Annemarie van Buuren is evenwel iets anders aan de hand. Hun samenwerking dateert van enkele jaren geleden, toen ze in een project op elkaars werken reageerden met nieuw werk. In ‘De donkere kamer’ lijkt de samenwerking weer iets losser, maar juist daardoor wel weer intenser. Zowel de dichter als de fotograaf ging op zoek naar onvolmaakte of beschadigde landschappen en liet die op zich inwerken, waarna de ‘dichter […] wellicht het onzichtbare [kan] bovenhalen en de fotograaf het onzegbare laten zien’, zo belooft de achterflap. Een belofte die de bundel zeker waar maakt. ‘De donkere kamer’ bestaat uit drie delen. Het laatste deel, ‘Grondwerk’, opent met een foto van Annemarie van Buuren. Daarop volgt dit gedicht van Aly Freije [dat eindigt met de strofe]: schoffelde door brandnetels en zevenblad / er moest een moestuin komen / ze kroop de woning in, omarmde zichzelf / tot het avondlicht door het bladerdak / oranje-rood over haar schouders stroomde / ze vouwde fantasieën open //. (…) Toch vermag de taal hier iets, wat het beeld ten enenmale ontbeert. (…) In die laatste regel van het gedicht schuurt die dynamiek ineens onvoorwaardelijk tegen de statische tekst aan. Zo’n beetje als bij het gedachtestreepje aan het eind van veel gedichten van Gerrit Kouwenaar. Juist die schuring verheft poëzie net dat beetje boven beeldende kunst en maakt van deze donkere kamer alsnog een feest van licht.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Dichter en fotograaf sluiten samen een zichtbaar woordverbond.» – André Oyen

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren op Ansiel, 15 december 2023:
Voor deze vierde bundel van Aly Freije, ‘De donkere kamer’, heeft de dichter gekozen voor een nieuwe samenwerking met de fotograaf Annemarie van Buuren. Dichter en fotograaf moeten beiden ‘de donkere kamer’ in om hun werk te laten ontwikkelen. Een dichter kan het onzichtbare bovenhalen en de fotograaf het onzegbare laten zien. Samen sluiten ze een zichtbaar woordverbond. De bundel is verdeeld in drie afdelingen van respectievelijk acht, vijf en acht gedichten: ‘Vliegoefeningen’, ‘Luchtacrobaten’ en ‘Grondwerk’. De gedichten en ook de foto’s zijn afwisselend aards en tegelijkertijd hemels. De lezer wordt bedolven door engelen maar ook door brandende bossen, zwerfafval, oorlogsnieuws, overlopende zeeën en vluchtende vogels… (…) Zowel de dichter als de fotograaf weten prachtige sfeerscheppingen te maken!
Lees hier de recensie
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een taal die je doet luisteren als naar een oud verhaal.» – Hettie Marzak

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren op MeanderMagazine, 23 november 2023:

(…) Freije weet met symbolen en beelden een landschap op te roepen dat vol is van dreiging, verlies en rouw. Landschappen en de elementen van lucht en water zijn betekenis dragend in deze gedichten, misschien omdat de dichter zelf afkomstig is uit het hoge noorden van Groningen, waarmee ze zich sterk verbonden weet. Haar geboortegrond is een bron van inspiratie voor de verhalen die zij in haar gedichten weeft. Die zouden goed passen in de eeuwenoude verteltraditie in Groningen, waar de oudste Nederlandse sprookjes vandaan komen. Ook geven haar de gedichten soms dezelfde sfeer weer die je aantreft in de gedichten van Hendrik de Vries in zijn bundel ‘Toovertuin’ uit 1946. De beelden die Freije gebruikt, zijn visueel en voorstelbaar, maar altijd blijft er een vleugje geheimzinnigheid hangen en niet alles wordt verteld. Er is een verbondenheid met mensen en gebeurtenissen uit het verleden die hun schaduw werpen in het heden, er is een gevoel van verlatenheid en verdriet, gevat in een taal die je doet luisteren als naar een oud verhaal. (…) Annemarie van Buuren gebruikte voor de foto’s uit deze bundel een houten droge-plaat camera uit 1880, waarvan de afdrukken nevelig en suggestief zijn. Daardoor roepen ze een geheel eigen sfeer op van vroeger, van verlangen en verleden en daarom passen ze wonderwel bij de gedichten van Freije. Het is een spel geworden van associëren en reageren op elkaars werk, een interactie van beeld en taal. (…)
Lees hier de recensie op Meander
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Hier lezen we poëzie die ‘schoon’ is; ik word er stil van.» – Ezra de Haan

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren op Elders literair, 4 november 2023:

(…) Licht en donker lijken ideale woorden om Freijes poëzie te omschrijven. Soms is ze lichtvoetig, dan weer zwaar als naderend onweer. Maar altijd is er het feest van de taal, nauwkeurig gekozen en exact geplaatst. (…) Freije schrijft poëzie waarvan je de regels koestert. Neem: ‘Een vis leunt tegen het riet’, een regel zo leuk, zo lief en wellicht zelfs juist… Of is speels een betere omschrijving? Heerlijk en grappig is ‘Met bezwaarde vleugels/ sopt de engel de duinen in’. Een magisch wezen durven te omschrijven als een verzopen kat, daarvoor moet je bij Freije zijn. (…) Tussen de gedichten zijn er rustmomenten: de foto’s van Annemarie van Buuren, momentopnamen die licht te pakken hebben genomen. Ze staan volledig op zichzelf, zijn allesbehalve een illustratie van de poëzie, maar vormen er een mooie eenheid mee. Dromerig komen ze over, vragen soms om interpretatie. Mogelijk is puur genieten nog het verstandigste als je ze bekijkt. (…) De afdeling ‘Grondoefeningen’ beviel mij nog het meest van ‘De donkere kamer’, mogelijk omdat dit wederom beschrijvingen zijn van het ontluikende meisje, een thema waarvan Aly Freije de meester is. (…) Hier lezen we poëzie die ‘schoon’ is, volgens het Vlaamse begrip, hier toont zich een dichter die diepgaat en de taal eindelijk eens zijn werk laat doen. Ik word er stil van als ik dit soort gedichten lees. (…) Met ‘De donkere kamer’ heeft Aly Freije heerlijke poëzie aan de Nederlandse literatuur toegevoegd.

Lees hier de recensie op Elders literair
Lees hier de onverkorte recensie ‘Het geheugen vormt een requiem’
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Onheil is voelbaar in combinatie van poëzie en beeld en de interactie daartussen.»

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren voor NBD/Biblion, 25 oktober 2023:

Bundel van een dichteres (1944) en een fotografe (1961) die al eerder samenwerkten bij Monnikenwerk, een kunstproject in middeleeuwse kerken in de provincie Groningen. De titel slaat op de noodzaak ‘om betekenissen aan het licht te brengen’. De dichter haalt het onzichtbare boven en de fotograaf laat het onzegbare zien, aldus de uitgever. De 21 gedichten gaan onder meer over de natuur en de gevaren die overal op aarde dreigen. Ze zijn niet per se aanlokkelijk. Ze zijn echter wel in staat je te laten meezweven als in een droom, naast engelen en herinneringen aan een ver verleden. Voor het contrast zijn daar stoffelijke dingen als zwerfafval, vogelkadavers, soldaten en artillerie. Onheil is voelbaar in het hele boekje. Daarop sluiten enkele van de 15 foto’s aan, die in hun zwart-witheid een somber landschap tonen. Andere foto’s ondersteunen het dromerige en soms sensuele in de gedichten. De fotografe gebruikte een houten droge-plaatcamera uit 1880. De bundel zal vooral mensen bevallen die houden van de combinatie van poëzie en beeld en de interactie daartussen.

Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

« ★★★★★ Voor wie wil zoeken en nieuwsgierig is naar de eindigheid. Gedichten die overrompelen met metaforen en diffuse zwart-witfoto’s.» – Albertina Soepboer

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren in Dagblad van het Noorden, 26 oktober 2023:

Een selfie maken valt niet meer weg te denken uit onze digitale cultuur. Je pakt je mobiel, je gezicht kijkt naar het scherm en hupsakee, daar sta je dan midden in je eigen foto. Het is een snelle manier van een foto maken en het gaat om niks anders dan jezelf laten zien. Wie de nieuwe dichtbundel ‘De donkere kamer’ van Aly Freije (Veelerveen, 1944) ter hand neemt, ontdekt dat er andere manieren zijn om te laten zien wie je bent. Samen met fotografe Annemarie van Buuren maakte ze een intrigerende zoektocht naar wie we zijn op deze chaotische planeet en ook hoe eindig dat is. Het motto van de bundel staat in een gedicht: ‘een dichter moet als een fotograaf / de donkere kamer in om aan het licht / te brengen, verlies een grond te geven’. In gedichten die overrompelen met metaforen en diffuse zwart-witfoto’s wordt dat verlies in kaart gebracht. Dat een engel, als lichtdrager en gevederd wezen daar een belangrijke rol in speelt is geen toeval. Zijn komst is dubbelzinnig: ‘ze betrekt een zeecontainer / krijgt een engel aan de deur die hoest / ze weten beiden van de dissonanten / een knarsend slot, wrakhout’. Ze gaan het avontuur aan, het is schimmig net als de foto’s en tot slot brengt de engel tekens als de ‘ik’ bijna verdrinkt. (…)
‘De donkere kamer’ is een bijzonder geheel van foto’s en gedichten die laten associëren en verbinden. De foto’s tonen randen van landschappen, dingen, maar ook het lichaam van een vrouw, een plant. Deze beelden laten langzaam dingen tevoorschijn komen, een groot contrast met de snelle selfie. Dit is een bundel voor wie wil zoeken, reflecteren en dan weer rustig ademhalen.

Lees hier de recensie
Meer over ‘De donkere kamer’
Meerover Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

Aly Freije ‘Dichter van de dag’ op Laurens Jz Coster

Uit ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren op Laurens Jz. Coster, 9 oktober 2023:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 9de oktober 2023 Aly Freije (1944) die onlangs samen met fotograaf Annemarie van Buuren de bundel ‘De donkere kamer’ (2023) deed verschijnen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Dichter en fotograaf reageren in de bundel telkens op elkaars werk. Noë kiest voor het gedicht ‘Luchtacrobaten (1)’ dat vandaag ook geplaatst is op Neerlandistiek.nl en hoj plaatste daarbij de in dit bericht opgenomen foto van Annemarie van Buuren.

Luchtacrobaten (1)

in een sensuele droom deed J op een open P
haar voor hoe het geluk jou vindt
zet je denken uit, de voeten stevig neer, laat ruimte
de ogen binnen stromen, drink alcoholvrij bier
sla monter je vleugels uit

eenmaal op hoogte raakten ze los in het lichaam
omstrengelden de geesten zich, gingen vrijuit
de parkeerplaats te lijf met drieste euforie
en een zekere manmoedigheid

op een picknickbank probeerden
vastgelopen vrienden minimaal
evenwicht te vinden, aanmodderen met illusies
verdwijnend zeegras, een instortende gruttostand
oorlogsnieuws rukte op, een wereld op zijn kop
met doodse ogen staarden dictators
uit weggeslagen gevels

Klik voor het gedicht op Neerlandistiek.nl.
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer gedichten van In de Knipscheer-auteurs op Laurens Jz Coster

Presentatie ‘De donkere kamer’ in Groningen op 17 september 2023

Op zondag 17 september 2023 presenteert Uitgeverij In de Knipscheer in samenwerking met boekhandel Godert Walter Groningen ‘De donkere kamer’, de nieuwe poëziebundel van Aly Freije met foto’s van Annemarie van Buuren. De presentatie vindt plaats in Kunstlievend Genootschap Pictura, Sint Walburgstraat 1, 9712 HX Groningen en begint om 16.30 uur.

Dichter Aly Freije en fotograaf Annemarie van Buuren reageren in deze bundel op elkaars werk. Ze dwalen door aangetaste landschappen, stuiten op sporen, zijn op zoek naar een zeker evenwicht. Ze moeten beiden ‘de donkere kamer’ in om betekenissen aan het licht te brengen, ieder in hun eigen genre. Een dichter kan wellicht het onzichtbare bovenhalen en een fotograaf het onzegbare laten zien. Op deze presentatie nemen zij de aanwezigen mee op een korte reis in een serie gedichten en foto’s. Aly Freije zal een aantal gedichten voordragen en Annemarie van Buuren laat een keuze van haar fotografie zien op een scherm. De auteurs gaan in gesprek met Mariëtte Willemsen, filosoof en neerlandicus. Zij zal dichter en fotograaf bevragen over de rol van de verbeelding en over de interactie tussen hun genres. Franc Knipscheer zal de eerste exemplaren uitreiken. Na afloop is er gelegenheid om de bundel aan te schaffen bij de boekentafel van Boekhandel Godert Walter en deze te laten signeren door de auteurs. Belangstelling? Meld uw komst vooraf aan op info@godertwalter.nl . U wordt dan op de gastenlijst geplaatst. De toegang is gratis.
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer