«Shrinivási: Misschien wel de belangrijkste Nederlandstalige dichter van Suriname.»

awater-zomer-2023Over ‘De roep in de nacht’ van Shrinivási in Awater, juni 2023:
In het zomernummer van het poëzietijdschrift Awater verstript tekenaar Bernadet Willemen een gedicht van Shrinivási (1926-2019). Hij schreef het allereerste gedicht ooit in het Sarnami, de taal van de Surinaamse Hindostanen: het prachtig-intrigerende ‘Buláhat/De roep in de nacht’, dat hijzelf in het Nederlands vertaalde, maar Shrinivási’s belangrijkste schrijftaal bleef toch het Nederlands. Bernadet Willemen (1959) verstripte het gedicht voor Awater, dat het gedicht afdrukte zowel in het Sarnami als in het Nederlands en een fragment van de tekening van Bernadet Willemen op het omslag van het tijdschrift plaatste.
Klik hier voor de rubriek ‘Verstript gedicht’
Meer over Shrinivási bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Shrinivási [3]

voorplatSilence75In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (26 januari) de geboortedag van Jos van Daanen (1959), Ronald Ohlsen en Joris Lenstra. Het is ook de sterfdag van M. Nijhoff, Okke Jager, Johnny van Doorn en Shrinivási (1926-2019). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Joris Lenstra; uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor het gedicht ‘Toen realiseerde hij zich’ van Shrinivási uit zijn bundel ‘Sangam’. Dit gedicht werd ook geselecteerd in de bloemlezing ‘De stilte van het ongesproken woord’ (Uitgeverij In de Knipscheer, 2014).

Toen realiseerde hij zich

Toen realiseerde hij zich
dat de rivier
toch maar één oever had
waarop hij stond
en naar de verte keek
waarin een beeld
uit vroegere dagen
langzaam maar zeker
was opgelost
zodat er toekomst
noch verleden was
verlangen niet
en eindelijk geen verdriet

Meer over Shrinivási bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

Gedicht van Trefossa [2]

voorplatSilence75In zijn vrijwel dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (15 januari 2022) de geboortedag van Tsjêbbe Hettinga, Maud Vanhauwaert en Trefossa (1916-1975). Martin Bernard Frenkel stierf op deze dag, zo ook Evarist Verdurme en Sonja Prins. Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til voor een gedicht van Tsjêbbe Hettinga. Uitgeverij In de Knipscheer kiest voor het gedicht ‘rust’ van Trefossa uit de bloemlezing ‘De stilte van het ongesproken woord’ (In de Knipscheer, 2014).

rust

verstoor niet mijn gedachten nu,
en roep mij niet om ergens heen te zien,
vandaag stuwt mijn hart mij om te gaan
tot aan een stille kreek, ver weg.

zeg niet dat ik alleen maar weg wil lopen
omdat ik bang zou zijn voor strijd en pijn,
maar ’s werelds rumoer heeft mij zo ingesloten,
wat moet ik doen? mijn bloed wil rust.

daar aan de kreek zal ik dromenland zien,
waar alle dingen zoeter zijn dan hier
en schrikverhalen mij niet zullen hinderen.

als ik ben teruggekeerd zal ik wellicht geworden zijn
een beetje beter mens,
die kan lachen, slaag kan dragen.

Meer over Trefossa bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

Gedicht van R. Dobru

voorplatSilence75In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (29 maart 2021) de sterfdag van Peter van Steen en de geboortedag van onder anderen Obe Postma, Jules de Corte, Geert van Istendael, Nina Werkman, Wim Brands, Jürgen Smit en R. Dobru (1935-1983). Bij wijze van gedenken plaatst Wim van Til een gedicht van Jules de Corte; Uitgeverij In de Knipscheer kiest voor het gedicht ‘Blues and roots’ van R. Dobru, gepubliceerd in haar bloemlezing ‘De stilte van het ongesproken woord’ (In de Knipscheer, 2014).

Blues and roots

plotseling
heb ik mijn mingus nodig
om bij mij in de diepten te gaan
de wortels los te maken
zodat ik kan voelen
wat beneden in mij roert
en daarna naar het oppervlak
te brengen
alles wat ik nodig heb
voor de strijd
een heldere bron kreten van de agida
zwart water uit mijn kra
naar de stroomversnelling in mijn bloed
over rotsen van vallen en opstaan
en dan de brede
verbeten en vastberaden rivier
opnieuw op weg naar de zee

Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

Gedicht van Trefossa [1]

voorplatSilence75In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht memoreert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Het is vandaag (3 februari 2021) de sterfdag van Nico Verhoeven en Trefossa (1916-1975). Bij wijze van gedenken kiest Wim van Til voor het gedicht ‘Gronmama’ van Trefossa, Uitgeverij In de Knipscheer publiceerde dit gedicht in haar bloemlezing ‘De stilte van het ongesproken woord’ (In de Knipscheer, 2014).

Gronmama

mi a no mi
solanga mi broedoe
foe joe a n’ e troeboe
na ini den doesoen tité foe mi skin.

mi a no mi
solanga mi loetoe
n’e saka, n’e soetoe,
mi gronmama, te na joe ati.

mi a no mi
solanga m’ no krari
foe kibri, foe tjari
joe gersi na ini mi djodjo.

mi a no mi
solanga j’ n’ e bari
j’ prisir ofoe pen
na ini mi sten.

(ik ben niet ik/zolang mijn bloed/voor jou niet vertroebelt/in de duizenden draden van mijn lijf.//ik ben niet ik/zolang mijn wortels/niet zakken, niet schieten,/ mijn grondmoeder, tot in jouw hart.//ik ben niet ik/zolang ik niet klaar sta/om te verbergen, om te dragen/ jouw beeltenis in mijn ziel.// ik ben niet ik/zolang jij niet schreeuwt/van genot of pijn/in mijn stem.)

Meer over ‘Gronmama’
Meer over Trefossa bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

‘En vindt in vrede rust tallentijd’: Shrinivási overleden

Shrinivasi75

Het leven van een mens
is als een luchtbel op de rivier
zonet nog zondoortinteld
is het plots uiteengespat

Op 26 januari 2019 overleed in Willemstad op Curaçao op 92-jarige leeftijd de in 1926 geboren Surinaamse dichter Shrinivási (Martinus Lutchman), nestor van de Surinaamse literatuur. Shrinivási was bij mijn weten het laatst in Nederland rond de jaarwisseling 2008/2009. In januari 2009 ontmoetten we hem op een bijeenkomst van vrienden, een plezierig weerzien nadat hij een paar jaar daarvoor een bezoek aan de uitgeverij had gebracht om de puntjes op de Hindoestaanse i te zetten van het manuscript Bapauti/Erfenis waarmee muzikant Raj Mohan in 2008 zou debuteren als dichter. Op die januaridag in 2009 overhandigde Shrinivási mij een gedicht, weliswaar aan mij gericht, maar in feite een eerbetoon aan de pleitbezorgers van literatuur uit verre contreien in onze westerse wereld. Het is Shrinivási ten voeten uit, bescheiden, nederig haast. Hij bedankt ons terwijl wij hém dank verschuldigd zijn voor al het dichterlijk moois dat hij ons gaf. En wat hij me nog in 2017 schreef, wens ik hem vandaag toe: ‘En vindt in vrede rust tallentijd’.

Van Shrinivási mocht de uitgeverij in 1984 een grote verzamelbundel uitgeven van 184 bladzijden, Een weinig van het andere, een prachtige door Geert Koefoed samengestelde bloemlezing uit zijn tot dan veelal in eigen beheer in Suriname uitgegeven dichtbundels. Het zou hem eindelijk ook in Nederland de erkenning opleveren die hem als dichter toekwam. Geert Koefoed bezorgde ook Shrinivási’s tweede door In de Knipscheer uitgegeven – en warm onthaalde – bundel Hecht en Sterk uit 2013. In 2014 zijn gedichten van Shrinivási en van Dobru en Trefossa op muziek gezet door Dave MacDonald en op DVD meegeleverd met de door Robert Sordam geëntameerde publicatie De stilte van het ongesproken woord.

Toen realiseerde bij zich
dat de rivier
toch maar één oever had
waarop hij stond
en naar de verte keek
waarin een beeld
uit vroegere dagen
langzaam maar zeker
was opgelost
zodat er toekomst
noch verleden was
verlangen niet
en eindelijk geen verdriet

franc knipscheer

Lees ook het IM van Michiel van Kempen op Caraïbisch Uitzicht
Meer over Shrinivási bij Uitgeverij In de Knipscheer

Robert Harman Sordam (63) † 17 juni 2018

Robert Harman SordamVanavond, 22 juni, waren mijn vrouw en ik aanwezig op een avond van de Schrijversgroep ‘77 en de Donner-stichting in Tori Oso Paramaribo. Ismene Krishnadath bemenste daar een boekenkraam waarop ook een aantal boeken van Uitgeverij In de Knipscheer lag. Ze pakte het boek ‘Harmanized’ op en zei: ‘Je weet toch dat hij is overleden?’ Nee, dat wisten we niet. Zondag 17 juni was onze reisdag naar het eilandje Danpaati, een kleine drie uur varen in een korjaal stroomopwaarts in de Surinamerivier, waar we een viertal dagen zouden verblijven, weg van de bewoonde wereld, zonder tv, krant en internet – en dat was ook de bedoeling. Zo veel kan er niet gebeuren in een week, de wereld draait toch wel door zonder ons en zonder dat je het merkt. In die dagen bezochten we een aantal dorpen en ontmoetten heel veel heel aardige mensen die ons vaak aan Robert Harman Sordam deden denken. Want een beminnelijke man was hij.
Het was denk ik 2012 dat hij mij benaderde voor het dichters- en muziekproject ‘De stilte van het ongesproken woord’ over de Surinaamse dichters Trefossa, Shrinivási, Dobru. Hij had een groep mooie mensen om hem heen, onder anderen: Ivette Forster, Guilly Koster, Vincent Soekra, Dave MacDonald. ‘De stilte van het ongesproken woord’ was echt zo’n boek dat er moést komen, dus maakten we gezamenlijk de sprong in het diepe. Het boek kwam er, in 2014. Een dik jaar later, op de valreep van 2015, verscheen het volgende gezamenlijke project ‘40 Jaar Surinaamse muziek in Nederland’ met de dubbel-cd ‘De muzikale fakkeldragers’. Weer een jaar later, eind 2016, kwam zijn soloproject uit onder zijn artiestennaam Robby Harman: ‘Harmanized. Boek met cd’.
In Paramaribo nemen we weer deel aan de wereld, hebben wifi en draaien ‘Harmanized’.
Franc Knipscheer. Paramaribo, 22 juni 2018

Meer over Robert Harman Sordam op deze site
Meer over ‘Harmanized’
Meer over ‘40 Jaar Surinaamse muziek in Nederland’
Meer over ‘De stilte van het ongesproken woord’

«Onuitwisbaar stempel op de Nederlandse én Surinaamse muziekcultuur.» – Jerry Dewnarain

voorplatharmanOver ‘Harmanized’ van Robby Harman in De Ware Tijd Literair, 3 juni 2017:
(…) Met het solo-project ‘Harmanized’ drukt Robby een voor velen herkenbaar en onuitwisbaar stempel op de Nederlandse én Surinaamse muziekcultuur. Met dit album maakt de muzikant eindelijk zijn eigen composities, zijn eigen verhaal (de tekst is door hem geschreven) en zijn eigen stemgeluid wereldkundig. In het boek dat bij de cd hoort, schetst hij ervaringen die hij tijdens zijn zoektocht naar de ultieme crossover van pop, vocale swing en jazzy geïmproviseerde Afro-Caribische muziek opdeed. De 13 titels in zijn boek corresponderen met de 13 titels op de cd. (…)
Lees hier [zie onderste helft krantenpagina] de recensie of hier op Caraïbisch Uitzicht dd. 23 juni 2017
Meer over ‘Harmanized’
Meer over Robert Harman Sordam op deze site

« ***** Intrigerende verhalen en prachtige songs.» – Robin Austen

voorplatharmanOver ‘Harmanized’ van Robby Harman in Parbode [nr. 134], juni 2017:
(…) Robby Harman helpt de luisteraar met dit cd in boekproject een handje door aan elke compositie een persoonlijk verhaal te verbinden. Het eerste nummer op de cd is ‘Mi Kondre’. Het stuk gaat over de emotionele relatie die migranten met hun moederland hebben. Tegelijkertijd is het een scherpzinnige verwijzing naar de mooie compositie van John Helstone. “Er is een emotionele band met het moederland waaruit mensen migreerden. Sommigen leven zelfs met de droom dat ze eens teruggaan naar de grond waar hun navelstreng begraven ligt,” aldus de artiest. Hij beschrijft in het hoofdstuk ‘Mi Kondre’ o.a. de periode waarin hij voor stage en onderzoek bijna een jaar in Suriname verbleef, hoe hij zichzelf onderdompelde in de verschillende Surinaamse subculturen, maar ook hoe hij zijn dierbaren aan de andere kant van de oceaan miste. Dit is een van de vele voorbeelden die de luisteraar en lezer een mooie, soms ontroerende kijk geven in het persoonlijke leven van Robby Harman. De cd bestaat uit 13 tracks, die op 2 na allemaal door hem zelf gecomponeerd zijn en door de in Londen woonachtige Iwan VanHetten geproduceerd. (…) Harman heeft bij zijn keuze van musici en vocalisten die meedoen op de cd flink uitgepakt. Behalve uit de vijver van de jazz en improvisatie muziek, viste hij ook uit die van de pop, de kaseko en kawina. (…) Dit alles maakt van ‘Harmanized’ een mooie Cd – boek, met intrigerende verhalen en prachtige songs. Voor iedere liefhebber van (Surinaamse) kunst en cultuur is het daarom een must om ze op z’n minst gehoord en gelezen te hebben.
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Harmanized’
Meer over Robert Harman Sordam op deze site

‘De stilte van het ongesproken woord’ in het theater.

voorplatSilence75De stilte van het ongesproken woord’ in De Doelen Rotterdam en in Bijlmer Parktheater Amsterdam op 29 en 31 januari:
De muziekvoorstelling ‘De stilte van het ongesproken woord’ is een feest voor oog en oor, en bovenal: voor het hart. Drie belangrijke Surinaamse dichters staan centraal in deze voorstelling. Trefossa, Shrinivási en Dobru. Een zorgvuldige selectie van hun gedichten is verwerkt tot schitterende songs, uitgevoerd door topmuzikanten die de poëtische woorden en de veelzeggende stilte met muziek combineren en interpreteren. De Nederlandse vertaling van de gedichten worden geprojecteerd met, door de teksten geïnspireerde, schilderijen. De muziek wordt gebracht in verschillende stijlen, wereldmuziek, kaseko, R&B, jazz en soul. Een mooi en waardig monument voor deze Surinaamse dichters. Muziekcomposities en arrangementen: Dave MacDonald & Robin van Geerke. Met Sanguita Akkrum, Lucas Shepherd (vocals), Raj Mohan (spoken word, vocals), Dave MacDonald (gitaar), Robin van Geerke (piano, keyboard), Roy Bagwandin (drums), Pat Winterdal (bas), Sanne Landvreugd (sax), Antoinette van Maarschalkerwaart (beeld). In de theaters is tevens het unieke DVD-in-Boek van het project ‘De stilte van het ongesproken woord’ te koop.
Vrijdag 29 januari 2016, 20:30 uur in de Eduard Flipse Zaal van De Doelen Rotterdam, kaarten €15,-
Zondag 31 januari 2016, 15:00 uur in Bijlmer Parktheater Amsterdam Zuidoost, kaarten €16,-