«Vernedering verlangt respect ter compensatie – goedschiks of kwaadschiks.» – Aart G. Broek

aart g. broekIn ‘Deradicalisering jihadgangers is wensdenken voor gemoedsrust’ op Sociale Vraagstukken, 19 april 2019:
(…) In een interview vatte terrorismedeskundige Jessica Stern de voedingsbodem van het probleem als volgt samen: ‘Mij lijken gevoelens van vernedering en vervreemding de kern van het probleem. Ik zou daarom een oorlog tegen de vernedering willen afkondigen, maar hoe doe je dat?’ Stern is niet de enige die nadrukkelijk heeft gewezen op de rol van een opeenstapeling van schaamtevolle ervaringen als uitzonderlijk krachtige brandstof voor geweld. De bedoelde ervaringen snijden ons diep in de ziel en voeden een uiterst venijnig samenballen van angst, verdriet en woede. Ook internationaal vermaarde wetenschappers als Louise Richardson, Hans Magnus Enzensberger, Roy Baumeister, Abram de Swaan en Olivier Roy trekken strakke lijnen tussen (de angst voor) vernedering en geweldsuitbarstingen. Je kunt eveneens bij mijn ‘De terreur van schaamte’ (2015) en ‘Schaamrood’ (2017) terecht om nader geïnformeerd te worden. (…) Schaamte-ervaringen staan in onze ziel gegrift als letters in marmer: voor de rest van ons leven. Ze zijn onuitwisbaar, uiterst pijnlijk en vormen de ader van een vrijwel onverzadigbare verlangen naar het zo dikwijls gehoorde ‘respect’, d.w.z. geborgenheid, waardering en bewondering. Bij gebrek daaraan lonkt de weg van geweld: if you can’t join them, beat them! (…)
Lees hier of hier het artikel
Meer over ‘De terreur van schaamte’
Meer over ‘Schaamrood’

Aart G. Broek: ‘Met agressie zetten we gevoelens van schaamte op afstand.’

aart g. broekColumn ‘De brandstof voor publieke agressie’ door Aart G. Broek op Joop, 3 januari 2019:
De afgelopen jaarwisseling kende vele geweldsincidenten en andere uitingen van agressie. Een overrompelend aantal vernielingen zorgen voor een kostenpost van minstens vijftien miljoen euro. Bestuurlijke angst voor rellen zou handhaving van brandveiligheid in Den Haag hebben beïnvloed. Hulpverleners en ordehandhavers moesten het ontgelden. Juist dat brengt een golf van verontwaardiging met zich mee én de vraag waarom mensen in de uitoefening van hun werk worden belemmerd. (…) Wat voedt deze agressie? ‘Dat vind ik een heel moeilijke vraag’, verzucht een hoogleraar Sociale en Organisatiepsychologie op oudejaarsdag in het NRC. ‘Ik ken geen systematisch onderzoek hiernaar.’ (…) We lijken geen antwoord te hebben op de vraag waarom ambulante hulp- en zorgverleners, ordehandhavers, alsook verplegers, artsen en leerkrachten met agressie worden geconfronteerd, terwijl zij er juist zijn om ieder van ons de helpende hand te bieden. (…) Degenen die hulpverleners op enigerlei wijze lastigvallen, vertonen een vorm van agressie die ongetwijfeld wordt gevoed door ‘schaamte’. Ongewild, maar daarom niet minder doeltreffend confronteren de hulpverleners de betreffende onruststokers met hun eigen onvermogen en tekortkomingen, hun gebrek aan succes en aan prestaties, met het gegeven dat zij ‘losers’ zijn. Hoe vernederend wil je het hebben! Ze werken als de spreekwoordelijke rode vlag op een stier. (…)
Aart G. Broek publiceerde diverse boeken over (de samenhang tussen) de fenomenen agressie en schaamte, o.a. ‘De terreur van schaamte’.
Lees hier de column en de reacties
Meer over ‘De terreur van schaamte’
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer

‘De waarheid krijgt geen stoel om op te zitten’ – Elis Juliana

Elis Juliana
Column over Elis Juliana n.a.v. overlijden vijf jaar geleden door Aart G. Broek op Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 23 juni 2018:
(…) Centraal in zijn poëzie staat de vermeende onhebbelijkheid van de Curaçaoënaar om de werkelijkheid niet onder ogen te zien. Nauw hiermee verbonden is de sterke gewoonte om zich een schijnwereld aan te meten waarvan vermoed wordt dat die draaglijker en leefbaarder is dan de werkelijkheid van elke dag. Juliana heeft in een viertal dichtbundels deze schaamtegevoelens en de bijkomende hang naar camouflage, huichelarij, roddel, dikdoenerij, agressie en andere schaamtemanifestaties bespreekbaar willen maken en willen doorprikken. ‘Voorzichtig doorprikken, want,’ zoals hij zelf zegt in een gesprek dat ik ooit met hem had, ‘je hebt geen vijanden nodig.’ (…) Af en toe mocht een zekere moedeloosheid de kop op steken, daarmee toonde Juliana zich zelf echter nog geenszins gewonnen. Hij bleef schrijven en zijn boodschap onvermoeibaar uitdragen. (…)
Recentelijk publiceerde Aart G. Broek ook twee columns over klokkenluiden en dwarsliggers en schaamte. Klik hier voor de drie columns
Meer over Elis Juliana op deze site

Aart G. Broek – Schaamrood. Essay

VoorplatSchaamrood75Aart G. Broek
Schaamrood
Aantekeningen over angst, agressie en ambitie

Essay
Gebrocheerd met flappen, 164 blz.
€ 18,50
Eerste druk 2017
ISBN 978-90-6265-972-2
Presentatie september 2017

‘Schaamrood’ is een noodzakelijke en welkome aanvulling op ‘De terreur van schaamte’ en ‘Dwarsliggers’, waardoor een intrigerende trilogie is ontstaan. Met deze aantekeningen doorzoekt de sociaal wetenschapper Aart G. Broek opnieuw de reikwijdte van schaamte: het pijnlijke gevoel dat we krijgen wanneer we worden vernederd en dreigen opnieuw te worden vernederd. Dat kweekt angst en agressie én soms juist ambities. Het vorsen en wroeten vinden plaats aan beide zijden van het Koninkrijk der Nederlanden. Wrokkende jihadspijtoptanten, bestuurlijk gajes bij geprivatiseerde overheidsbedrijven en de gure kritiek op Zwarte Piet voegen zich bij de revolte van mei ’69 op Curaçao, het politieke denken van Frank Martinus Arion, de vileine afstraffing van Medardo de Marchena op Bonaire en de carnavaleske sinterklaasviering op een zonovergoten eiland in de Caribische Zee.

De zoektocht van Broek levert beschouwingen op, waarin soms uitgesproken controversiële zienswijzen worden verdedigd en gevoeligheden schaamteloos worden benoemd. Zwarte Piet symboliseert verdraagzaamheid waar dreadlocks de dictatuur verheerlijken. Jihadspijtoptanten zijn als het lontje van een kruitvat, waar we een lucifer bij houden. Voorkom klokkenluiden, word een dwarsligger. Rolmodellen voeden agressie. Dekoloniseren is geen roulette; het Koninkrijk der Nederlanden kent vier landen: dat moet er dan ook één worden. Hoogtijd voor moslims om de hand in eigen boezem te steken. Tot zondebok bestempelen snoert de mond, internering is wel zo effectief. De herdenking van slavernij voedt racisme en vereist verschuiving naar groter verband. Schaamteloos besturen verdient zonder meer de voorkeur. Door succes zal wraak zoet blijken.

Aart G. Broek specialiseerde zich in communicatiewetenschap, (historische) sociologie en, meer recentelijk, criminologie. Hij promoveerde op een onderzoek naar de propagandapraktijk van de rooms-katholieke missie op de Benedenwindse Antillen. Hij woonde twintig jaar op Curaçao, werkte er als docent, projectuitvoerder en interim-manager. Sinds zijn terugkomst in Nederland ontwikkelde hij zich tot organisatie- en beleidsadviseur inzake conflict-, agressie- en veiligheids¬vraagstukken. Broek publiceerde onder meer ‘Het zilt van de passaten; Essays over Caribische cultuur’ (2000), ‘De kleur van mijn eiland; Ideologie en schrijven in het Papiaments sinds 1863’ (2006), ‘De terreur van schaamte; Brandstof voor agressie’ (2007), ‘Geboeid door macht en onmacht; De geschiedenis van de politie op de Nederlands-Caribische eilanden’(2011) en ‘Dwarsliggers; Tegenspraak onder schaamteloos leiderschap’ (2013).

Meer over Aart G. Broek op de site

«Door zijn listige opbouw een literair werk, bomvol informatie.» – Ezra de Haan

Opmaak 1Over ‘Kruispunt’ van Joseph Hart in Antilliaans Dagblad, 26 november 2015:
Kruispunt is een roman die de gevolgen van de invloed die Nederland op het eiland en zijn bewoners heeft, genadeloos beschrijft. Je zou het boek zelfs politiek geladen kunnen noemen. Vooral omdat Hart speelt met de mogelijke effecten van een gijzeling en een opstand op Curaçao. Soms moest ik aan het werk van Boeli van Leeuwen denken. Neem de beschrijving van Frensel als ‘instrument van de dood’, zeg maar als een engel des wrake en de tegenstellingen tussen goed en slecht.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Kruispunt’
Meer over Joseph Hart bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Suspense die je eerder in een thriller verwacht.» – Ezra de Haan

Opmaak 1Over ‘Kruispunt’ van Joseph Hart op Literatuurplein, 8 november 2015:
Roman die de gevolgen van de invloed die Nederland op het eiland en zijn bewoners heeft genadeloos beschrijft. Je zou het boek zelfs politiek geladen kunnen noemen. Vooral omdat Hart speelt met de mogelijke effecten van een gijzeling en een opstand op Curaçao. Soms moest ik aan het werk van Boeli van Leeuwen denken. Neem de beschrijving van Frensel als ‘instrument van de dood’, zeg maar als een engel des wrake en de tegenstellingen tussen goed en slecht. (…) ‘Kruispunt’ is, door zijn listige opbouw een literair werk, bomvol informatie geworden, dat meer inzicht geeft in het leven van de Antilliaan dan menig doorwrochte studie.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Kruispunt’
Meer over Joseph Hart bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Jeugdcriminaliteit keihard beschreven.»

Opmaak 1Over ‘Kruispunt’ van Joseph Hart in Antilliaans Dagblad, donderdag 29 oktober 2015:
Joseph Hart laat de problematiek daadwerkelijk ‘voelen’ en maakt de verschillende thema’s duidelijk: seksueel misbruik, lichamelijke mishandeling, discriminatie in Nederland, gevoel van onmacht, woede en inferioriteit dat zich uit in het gebruik van disproportioneel geweld. (…) Voor iedereen die niet begrijpt hoe het zo ver kan komen met de jeugdcriminaliteit is het boek van Joseph Hart een aanrader.
Lees hier het artikel in Antilliaans Dagblad
Meer over ‘Kruispunt’
Meer over Joseph Hart bij Uitgeverij In de Knipscheer

Lezing Aart G. Broek op 15 april over excessief geweld en brute radicalisering in Debatcafé Pletterij

debatcafe15-4
In het maandelijkse debatcafé van de Haarlemse Pletterij houdt socioloog dr. Aart G. Broek op 15 april 2015 een lezing over Schaamte, dé voedingsbodem van excessief geweld en brute radicalisering: ‘Moslims moeten de hand in eigen boezem steken.’ Die dag verschijnt de tweede druk van zijn opzienbarende boek De terreur van de schaamte; Brandstof voor agressie uit 2007.

aart g. broekAart G. Broek specialiseerde zich in communicatiewetenschap, (historische) sociologie en, meer recentelijk, criminologie. Hij promoveerde op een onderzoek naar de propagandapraktijk van de rooms-katholieke missie op de Benedenwindse Antillen. Hij woonde twintig jaar op Curaçao, werkte er als docent, projectuitvoerder en interim-manager. Sinds zijn terugkomst in Nederland ontwikkelde hij zich tot organisatie- en bestuurskundig adviseur inzake conflict-, agressie- en geweldsbeheersing. Broek publiceerde onder meer Het zilt van de passaten; Essays over Caribische cultuur (2000), De kleur van mijn eiland; Ideologie en schrijven in het Papiamentu sinds 1863 (2006), De terreur van de schaamte; Brandstof voor agressie (2007), Geboeid door macht en onmacht; De geschiedenis van de politie op de Nederlands Caribische eilanden (2011) en Dwarsliggers; Tegenspraak onder schaamteloos leiderschap (2013).

Het debatcafé in de Pletterij wordt, de zomermaanden uitgezonderd, sinds januari 2006 maandelijks georganiseerd in de Pletterij. In vorige afleveringen van het debatcafé waren onder meer Dries van Agt, Lodewijk de Waal, Arnold Heertje, Thomas von der Dunk, Marcel van Dam, Arie van der Zwan, Jan Marijnissen, Johan Remkes, Kees Vendrik deelnemers aan het hoofdonderwerp.

debatcafe15-4-2Een vast onderdeel van het debatcafé is ‘10 minuten poëzie’. Op 15 april 2015 is de ‘dichter van dienst’ Peter WJ Brouwer (Eindhoven 1965). Hij publiceerde tot dusver twee bundels bij het gerenommeerde poëziehuis Uitgeverij P in Leuven (België), te weten Landdieren en Mascara. Over zijn poëzie schrijft Cor Gout in Extaze: ‘De thematiek van de bundel trekt mijn mondhoeken nooit omlaag. Integendeel. Meer dan eens krullen ze omhoog. Er zit iets lichts in beelden die bijna als vanzelf voortkomen uit een situatie. Het zijn kinderlijke, soms wat baldadige fantasieën, zoals je die zelf ook wel vormt in soortgelijke situaties.’
Als ‘dichters van dienst’ traden in het Pletterij Debatcafé eerder o.a. op Sylvia Hubers, Raj Mohan, Jan Kal, F. Starik, Diana Ozon, Benno Barnard, Walter Palm, Edwin Fagel, Tsead Bruinja, ACG Vianen, Alexis de Roode, Rogi Wieg, Quinsy Gario, Kira Wuck, Mark Boog.

Meer over het debatcafé
Meer over De terreur van de schaamte

Aart G. Broek – De terreur van schaamte

Aart G. Broek
De terreur van schaamte. Brandstof voor agressie Essay
Ingenaaid, 198 blz. incl. uitgebreid notenapparaat.
ISBN 978-906265-587-8 € 18,50
Tweede druk april 2015

Wat heeft het militaire optreden van de VS in Irak van doen met het buitensporig geweld van Antilliaanse en Marokkaanse jongeren? En de bruut­heid waarmee autochtone mannen hun vrouw en kinderen afranselen? De groeps­ver­krach­tingen door puberende jongens en het fenomeen van loverboys? Of de terreurdaden van reli­gieus bevlogen mannen en vrouwen, de zelfmoord­acties van militante mos­lims, en de slach­tingen onder studenten en docenten op scholen en univer­si­teiten? De zelf­do­ding van falende topmanagers en politici?

Het zijn in wezen uitingsvormen van hetzelfde verschijnsel: schaamte.
Schaamte is het uiterst pijn­lijke ge­voel dat we krij­gen wan­neer we sociaal en emo­tio­neel volledig opzij worden gezet. Maar juist ook de angst dat we zullen worden ge­klei­neerd en ten diepste gekrenkt, zorgt voor schaamtebelevingen. We willen niet dat venijnige ge­voel ervaren van waardeloos en machteloos te zijn. We gruwen van dat pijnlijke sa­menballen van angst, ver­driet en woede. Dat gevoel terroriseert ons handelen. Er moet hoe dan ook zo hard mogelijk worden teruggeslagen: ‘Dan ontplof ik!’ De aanval wordt de beste verdediging: ‘Dan steek ik ‘m dus echt overhoop!’ Met vormen van geweld zetten we schaam­te op afstand. Geweld wil schaamte lozen.

Niet eerder werd dit alledaagse fenomeen op een zo ongebruikelijk gedetailleerde wijze ont­rafeld.

«Schaamte als oorzaak van falend beleid in bedrijven en overheden.» – Eric de Brabander

Over ‘Dwarsliggers’ van Aart G. Broek in Antilliaans Dagblad, 18 mei 2013:
Aart Broek maakt in zijn essay duidelijk dat schaamte niet iets exclusiefs is voor de Japanse, Curaçaose of Marokkaanse samenlevingen die zouden worden gekenmerkt door een ‘schaamtecultuur’. Schaamteopwekkende praktijken van alle windstreken zijn bijvoorbeeld uitsluiting, langdurige pesterijen op school of op de werkvloer, emotionele verwaarlozing, huiselijk geweld, seksuele intimidatie en verkrachting. Alle vormen van vernedering en uitsluiting leiden tot gedrag dat schaamte en schande dient te voorkomen, ten koste van alles.

Lees hier of hier de recensie

Meer over Dwarsliggers

Meer over Aart G. Broek