Reacties op het overlijden van Diana Lebacs:
Jeroen Heuvel besteedt in zijn In Memoriam in het ‘Antilliaans Dagblad ‘niet alleen aandacht aan haar schrijverschap en aan haar rol als voorvechtster voor de emancipatie van het Papiamentu, maar ook aan haar verdiensten voor het toneel als actrice en regisseuse. De Curaçaose auteur Ronny Lobo (met evenals Diana Lebacs Surinaamse wortels) wijst in zijn In Memoriam in ‘De Ware Tijd Literair’ o.a. op de innige banden die Lebacs met Suriname (en Surinaamse schrijvers) onderhield. “Het valt nog te bezien hoe wij de leegte die Diana achterlaat, gaan opvullen. Wij zullen in ieder geval haar literaire nalatenschap, waaronder haar kinderboeken, lesmateriaal in het Papiaments en haar laatste roman ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’, die persklaar is, zoveel mogelijk koesteren.”
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Lees hier het IM van Jeroen Heuvel
Lees hier/a> het IM van Ronny Lobo
Lees hier het IM op Caraïbisch Uitzicht
Lees hier het bericht van NOS-correspondent Dick Drayer
Tag: Diana Lebacs
Diana Lebacs op Curaçao overleden
Op de dag dat haar jongste roman klaarligt bij de drukker, komt het bericht dat Diana Lebacs (Curaçao, 1947) vrij onverwacht is overleden op 11 juli 2022. Op 12 september zou ze 75 zijn geworden. Op 14 april mailde ze nog de laatste aanvulling door op haar nieuwe roman Dame van de avond en het berouw van Benaro en meldde ze me dat haar man Pacheco Domcassé op 22 maart dit jaar was gestorven. Haar afkomst is typerend voor het Nederlands koloniaal verleden: Diana Lebacs had een Curaçaos-Indonesische vader en een Surinaamse moeder. De Surinaamse schrijfster Thea Doelwijt is een nicht van haar. Diana Lebacs debuteerde in 1971 met de jeugdroman Sherry, het begin van een begin. Haar tweede jeugdroman Nancho van Bonaire uit 1975 werd bekroond met een zilveren griffel. Haar eerste roman voor volwassenen De langste maand kwam in 1994 uit en was een van de laatste boeken die Jos Knipscheer († 1997) voor de uitgeverij redigeerde. Pas in 2017 verscheen haar tweede roman voor grote mensen Duizend leugens bruidstaart. In dat jaar kwam ze ook op bezoek in Nederland.
Sta me toe deze herinnering op te halen. Op 1 oktober 2017 vond in de OBA Amsterdam de Caraïbische Letterendag Junior plaats, het grootste festival van Caraïbische kinderboekenschrijvers ooit georganiseerd in Nederland. Ook Uitgeverij In de Knipscheer was die dag present met een boekenstandje. Die dag zou ze in een zaaltje aldaar een prijs ontvangen en ik spoedde me naar dat zaaltje om die zo terechte feestelijke bijeenkomst mee te maken. Toen zij het woord nam bleek niet zij het feestvarken, maar ondergetekende die op voorspraak van de Antilliaanse dichters en schrijvers bij de uitgeverij benoemd werd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Zo was Diana Lebacs.
Maar ere wie ere toekomt. Op 22 augustus 2020 werd op de honderdste geboortedag van Pierre Lauffer aan Diana Lebacs de Chapi di Plata, de Pierre Laufferprijs, toegekend.
franc knipscheer
Haarlem, 12 juli 2022
Klik hier voor het Chapi di Plata-feest
Meer over ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Diana Lebacs * Dame van de avond en het berouw van Benaro. Roman
Diana Lebacs
Dame van de avond en het berouw van Benaro
roman
Curaçao, Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 176 blz.
€ 18,50
ISBN 978-94-93214-24-8
eerste uitgave 2022
Dame van de avond en het berouw van Benaro ademt de geest van de ontwikkeling van een volk dat sociaal-emotioneel diep getekend is door haar koloniaal verleden én door haar eigen mensen die dit verleden bewust of onbewust handhaven als een ijverige leerling die zijn meester overtreft; een volk dat een enorm helingsproces door moet maken dat vanwege de enorme uitdagingen uiterst traag en moeizaam verloopt.
Benaro werkt al bijna dertig jaar bij de overheid van Curaçao, tegenwoordig bij het ministerie van Sociale Zaken. Zijn meerdere, Xerxio, is een eerzuchtig man en volgens velen zelfs gevaarlijk. Het verhaal doet de ronde dat telkens wanneer er een nieuwe minister-president aantreedt en hij Xerxio ontmoet, die al heel snel een merkwaardige en sterke invloed op hem uitoefent. Meermaals is Benaro al met Xerxio in aanvaring gekomen, en liefst blijft hij op afstand van hem. Ook Xerxio’s broer, Roger, heeft grote macht. Diens bedrijf heeft een monopoliepositie: het produceert een chemisch middel dat de verouderde waterleidingen in het hele land zuivert, en Benaro vermoedt dat Roger een door hem geschreven rapport in de la heeft doen verdwijnen. Daarin had hij aangedrongen op modernisering van het stelsel roestige pijpleidingen.
Dan wordt Benaro door zijn meerdere naar het eiland Turtuga gestuurd, in de regio maar ver van het regeringscentrum. Daar moet hij een congres bijwonen over het zuiveren van drinkwater met diamant én over het klonen van mensen. Beide klinken nog als sciencefiction, of in ieder geval toekomstmuziek. En zal het welluidende muziek zijn, of donkere, onheilspellende muziek? Op het congres spreekt Dr. Merlin. Hij heeft een ‘demo’ van een nieuwe mens ontworpen, een mens waarbij alle van nature negatieve en agressieve driften zijn uitgeschakeld. Wat heeft Xerxio met deze experimentele wetenschap te maken? En zal zij ten goede of ten kwade worden aangewend?
Aan de ene kant is Dame van de avond en het berouw van Benaro een dystopische of futuristische literaire thriller, gesitueerd op het eiland Curaçao. Het intrigerende en spannende verhaal ademt in alles de sfeer van het eiland. Aan de andere kant is dit verhaal verweven met een amoureuze geschiedenis, de ontluikende en zinnelijke liefde tussen Benaro en Osaira.
Diana Lebacs (Curaçao, 1947) heeft een Curaçaos-Indonesische vader en een Surinaams-Creoolse moeder. Zij is geruime tijd lerares op Curaçao en doceert jeugdliteratuur aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen. Lebacs speelt een belangrijke rol bij de groei van de Nederlands-Antilliaanse jeugdliteratuur en wordt voor Nancho van Bonaire, een van haar dozijn jeugdromans, bekroond met de Zilveren Griffel. In 2011 behoort zij tot de eerste lichting studenten die aan de UNA slaagt voor Master Education Papiamentu. Bij Uitgeverij In de Knipscheer verschenen eerder van haar hand De langste maand (haar eerste roman voor volwassenen), Belumbe/De waterlijn (haar poëziedebuut) en de roman Duizend leugens bruidstaart.
Delano Veira op 17 mei overleden
Foto: VOS
Over Delano Veira op Caraïbisch Uitzicht, 23 mei 2022:
Delano Veira is dinsdagochtend 17 mei 2022 overleden aan de gevolgen van kanker. Veira was sinds 1993 bestuurslid van Vereniging Ons Suriname en daarmee een van de langstzittende bestuursleden. Voor die tijd was hij ook al betrokken bij de vereniging als vrijwilliger. Veira was een icoon binnen de vereniging en een van de langst zittende bestuursleden. Twee maanden geleden op 27 maart, kreeg hij nog als eerste man de Gouden Vioolspeld onderscheiding tijdens de dokter Sophie Redmondlezing 2022. Delano Alfred Veira, geboren in Paramaribo op 18 januari 1955, laat drie kinderen achter. Hij is 67 jaar geworden. (…)
Lees hier verder
Naschrift van Franc Knipscheer: “De uitgeverij heeft zoveel in en met Vereniging Ons Suriname, meestal in de persoon van Delano, mogen doen, eigenlijk al vanaf eind jaren zeventig toen in november jaarlijkse boekenmarkten werden georganiseerd, en decennia later vervolgd door het jaarlijkse Boekenfeest. Tal van memorabele boekpresentaties van de uitgeverij vonden in samenwerking met hem plaats. Vereniging Ons Suriname was en is een tweede huis voor heel veel van onze Surinaamse auteurs en daarmee van de uitgeverij. Bijzonder was zijn initiatief om tot de verhalenbundel ‘Waarover we niet moeten praten’ (2007) te komen, waarin 20 vaak nog jonge en beginnende Surinaamse en ook Antilliaanse schrijfsters aan het woord kwamen ter gelegenheid van het eerste lustrum van het Boekenfeest op de podia van Vereniging Ons Suriname in het Hugo Olijfveldhuis in Amsterdam.”
Meer over Delano Veira en Vereniging Ons Suriname op deze site
“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.
Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:
Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.
Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.
franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021
Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer
Leeslijst Papiamentse titels (oorspronkelijk, vertaald of tweetalig) bij Uitgeverij In de Knipscheer
In het kader van de Literaire Vertaaldagen organiseerde Marije de Bie voor het Vertalershuis Amsterdam het (online) Vertaalatelier Papiaments op 15 januari 2021 met gespreksmoderator Nihayra Leona, auteur Carel de Haseth, redacteur Peter de Rijk namens uitgeverij In de Knipscheer en vertaalsters Olga Rojer en Chila Bolivar. Centraal staat de uitgave Katibu di Shon van Carel de Haseth dat behalve in het Papiaments ook in het Nederlands, Duits en Engels is vertaald.
Voor deelnemers aan de Literaire Vertaaldagen stelde Uitgeverij onderstaande lijst samen met Papiaments-gerelateerde uitgaven uit het fonds van Uitgeverij In de Knipscheer.
Carel de Haseth * Slaaf en Meester / Katibu di Shon
Carel de Haseth * Sklave und Herr/Katibu di Shon
Carel de Haseth * Zolang er kusten zijn
Carel de Haseth * Bida na kola/Kleuren van leven
Pierre Lauffer * Na final di kaminda /Op het einde van de rit
Elis Juliana * Hé Patu/Waggeleend
Aart G. Broek * The Colour of my Island
Aart G. Broek * Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao
Hilda de Windt Ayoubi * Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó
Eric de Brabander * E bida infinito di Doña Lisa
Nilda Pinto * Hoe Nanzi de koning beetnam / Kon Nanzi a nèk Shon Arei
Elis Juliana * Blijf nog wat. Liefdespoëzie
Walter Palm * Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker
Quito Nicolaas * Als de aloë sluimert / Cucuisa cabisha
Olga Orman * Cas di biento / Doorwaaiwoning
Diana Lebacs * Belumbe / De waterlijn
Nydia Ecury * Een droom die ik heb /Un soño ku mi tin
Klaas de Groot * Vaar naar de vuurtoren
Munye Oduber – Winklaar * Zo reken ik nu met je af / Ta asina y awor mi ta regla cuenta cu bo
Clyde R. Lo A Njoe * Dansen/Baliamentu
Antoine J. Maduro * Bida, remordementu, konfeshon i krítika. Un relato outobiográfiko
«In deze ‘novel of childhood’ is de hoofdpersoon de personificatie van de ontwikkeling van een samenleving.» – Wim Rutgers
Over ‘De eed’ van Henry Toré in Antilliaans Dagblad, 6 december 2020:
Met de kleine roman ‘De eed’ (2020) voegt Henry Toré (Curaçao 1940) het eiland Bonaire toe aan de Curaçaose schrijvers die de actuele drugsproblematiek in hun romans tot hun thema gemaakt hebben, zoals Diana Lebacs, De langste maand (1994), Erich Zielinski, De engelenbron (2003), Joseph Hart, Verkiezingsdans (2013) en Kruispunt (2015) en Rudolf Crispulo, Piká ‘i mi pueblo (2014). (…) De uitvoerige proloog bevat het einde van het verhaal, de erop volgende hoofdstukken zijn als flash back verteld. Deze beschrijven het treurige einde van de hechte vriendschap tussen de twee Bonairiaanse jongens Oi en Lucien. (…) Hoofdpersoon Oi komt uit een aanzienlijk gezin en werpt zich op als leider, maar is tevens een dromer die graag mediteert en grote bewondering heeft voor de revolutionaire Latijns–Amerikaanse priesters en hun bevrijdingstheologie. Lucien is door zijn geheel andere achtergrond realistischer en zelfs sceptischer. (…) Oi blijkt in Nederland een vriendin gevonden te hebben (…) met wie hij trouwt. Dan krijgt het verhaal plotseling een onverwachte wending. (…) Na een jaar verpleging op Curaçao keert Oi op zijn eiland terug, en zijn we als lezer chronologisch bij de proloog van het verhaal beland, waarin Oi onomkeerbaar slachtoffer is geworden van drank en drugs. (…) Maar het echte slot staat in de ‘proloog’ en dat blijft voorbehouden aan de lezer.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘De eed’
Presentatie ‘Geef me je taal. Dat ik je beter versta’.
Over presentatie ‘Geef me je taal. Dat ik je beter versta’ van Hilda de Windt Ayoubi in Amigoe, 25 januari 2020:
(…) Bij de presentatie (in Nationale bibliotheek Curaçao) waren er lezingen van verschillende experts op het gebied van taal. Daarnaast werd de avond opgeluisterd door verschillende optredens en een interview [door Diana Lebacs en Laura Quast] met de schrijfster. Tijdens dit interview legde De Windt Ayoubi uit dat zij met dit boek de waarde van elke moedertaal voor de linguïstische erfenis van de hele wereld wilde belichten. Ook wilde ze aantonen dat een moedertaal in de eerste jaren van het onderwijs geen gevaar oplevert voor de ontwikkeling van het kind, maar juist een goede basis vormt voor de taalontwikkeling. (…)
Lees hier verder
Meer over ‘Geef me je taal’
Literair Café in Landhuis Bloemhof
Eric de Brabander, Diana Lebacs en Ronny Lobo in Bloemhof Literair Café, 30 april 2019:
Landhuis Bloemhof (museum, galerie) organiseert al geruime tijd onder de bezielende leiding van Elodie Heloise met regelmaat een literair café waarin o.a. met interviews door Bernadette Heiligers en Jeroen Heuvel auteurs van en buiten Curaçao gepresenteerd worden. Aflevering 7 met schrijvers Eric de Brabander, Diana Lebacs en Ronny Lobo werd als volgt aangekondigd: « Authors have created a lot of characters in their rich literary career. What are the pitfalls and joys of creating characters for stories? Who is the boss…? And is it possible to fall in love with them as their creator? Bloemhof’s seventh Literary Cafe will focus on this particular part of writing. These three authors will share their tricks, trials and triumphs on how they ‘build’ the people we read about in their books. A special section of this cafe will also be dedicated to dilemma’s concerning cultural appropriation. Can you write about women while being a man? Should you write about Africa without ever having set foot there? Are you allowed to write about countries, cultures or people that are alien to you? And of course the Three Wise (wo)Men (Philip A. Rademaker, Jeroen Heuvel and special quest) will wrap up this evening as usual. Join us for a very interesting evening.» Jeroen Heuvel laat een dag later op eigen wijze een poëtische reflectie volgen.
Lees hier ‘Recept voor café literair’, zijn Reflectie van 1 mei 2019
Caraïbische Letterendag OBA Junior
Op zondag 1 oktober 2017 vindt in de OBA voor het eerst de Caraïbische Letterendag OBA Junior plaats. Maar liefst tien jeugdboekenschrijvers, onder wie Dianan Lebacs, komen daarvoor over uit het Caraïbisch gebied! In totaal doen 23 kinder- en jeugdboekenschrijvers mee aan deze zinderende dag. Met als grote verrassing de Surinaamse successchrijfster Cynthia McLeod die het festival zal afsluiten. De organisatie is in handen van de Werkgroep Caraïbische Letteren en de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) die samen een spannend en interactief programma hebben gemaakt voor de jeugd van 6 tot 13 jaar. Om 11.30 uur is de feestelijke opening en start het programma. Kinderen kunnen kiezen tussen de Literaire Trippelzone met korte interactieve mini-voorstellingen van Caraïbische jeugdboekenschrijvers, de Workshop Afro-house dance door bruisende danseres Precious Alvares, de Familieworkshop swingende muziek door het duo Bengalou, de Caraïbische tekenworkshop met illustrator Mylo Freeman en de Workshop geluks-amulet maken van klei. Er is ook een lezing voor ouders en er worden Anansi verhalen verteld. Met o.a. de auteurs Diana Lebacs, Roland Ròi Colastica en Joke van Leeuwen. In de centrale hal van de OBA is ook een Boekenstraat ingericht met kraampjes van diverse uitgevers en boekverkoper. Ook Uitgeverij In de Knipscheer is present in de Boekenstraat.
Vooraf online aanmelden en tickets betalen (2,50 euro per activiteit).
Meer informatie ‘OBA Junior’
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Bij de foto: Diana Lebacs tijdens Literaire Trippelzone op Curaçao in 2008. Foto Onno de Jong.