Diederik Gerlach – Uitgeverij In de Knipscheer

Elders Literair 2025-5

Elders Literair 2025-5
Els Kort, Kees Ruys (kernredactie)
gebrocheerd, geïllustreerd, 72 blz., waarvan 7 in kleur
formaat 180 x 245 mm
vormgeving Els Kort
beelden binnenzijden omslag Nour-Eddine Jarram
illustraties binnenwerk Marike Schuurman
ISSN 2949 8449 i.s.m. Stichting Parachute
verkrijgbaar in de boekhandel € 15,00
ISBN 978-94-93368-30-9
mei 2025

‘Elders 5’ probeert geloof te houden in de kracht van de verbeelding als een bron van schoonheid, inzicht en ontroering. Filosoof Jan-Hendrik Bakker schrijft in Zachte krachten. Poëzie als wapen over het radicale humanisme van de negentiende-eeuwse Amerikaanse dichter Walt Whitman en diens visie op natuurbehoud, samenleving en democratie. In Een kannibalistische beschaving. De kruistocht tegen de oorlog van Frans Masereel, Stefan Zweig en Romain Rolland verdiept Bart Slijper zich in het gedachtegoed van – en de verwantschap tussen – twee Europese schrijvers en een beeldend kunstenaar die tijdens de Eerste Wereldoorlog in het neutrale Zwitserland met elkaar verwikkeld raakten. Hans Muiderman roept beelden op van zijn zwerftochten door Duitsland, literaire leeservaringen en oude oorlogsspelletjes. Een beschouwing over het vreemde en het eigene, over xenofobie en tolerantie en, dus, over grenzen. ‘Elders 5’ toont werk van twee beeldend kunstenaars: Diederik Gerlach introduceert Nour-Eddine Jarram. Voor haar reeks Alptraum werkte Marike Schuurman met inktjetprints van ‘reclaimed negatives’, waarbij ze gebruikmaakt van een polaroidcamera en peel-apart film. Verder nieuw werk van vijf jonge(re) Belgische en Nederlandse dichters: Matthias Van de Velde, Tyche Tjebbes, Vince Noens, Louise van der Veen en Nele Bruynooghe. Het verhalend proza is van Ines Nijs, Gert-Jan van den Bemd, Marc Terreur en Annette Van ’t Hull. Redactiemedewerkers aan dit nummer: Nele Bruynooghe, Kristien De Wolf, Diederik Gerlach, Hein van der Hoeven (redactiesecretaris), Herman Jansen (tekstcorrectie), Arjen van Meijgaard, Felix Monter, Hans Muiderman en Thijs Veraart.

Klik hier voor het digitale platform Elders literair
Meer over de presentatie van Elders nr. 5 op 11 mei 2025
Meer over Elders
Meer over Hans Muiderman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Ines Nijs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annette Van ’t Hull bij Uitgeverij In de Knipscheer

Minister van Buitenlandse Zaken – Caspar Veldkamp bezoekt Elders-presentatie

Facebookbericht van Diederik Gerlach over presentatie Elders 2024-4, 15 december 2024:

Duister Den Haag… De presentatie van het vierde papieren nummer van Elders Literair vond plaats in een smalle, regenachtige straat, halverwege een poort, daarachter rechts een voordeur, waarachter een klein theater. Een themanummer, gewijd aan schrijvers/diplomaten. Een van de redacteuren, Hein van der Hoeven reikte het eerste exemplaar uit aan zijn voormalige chef Caspar Veldkamp, thans Minister van Buitenlandse Zaken, die daarop met een korte speech het belang van ik weet niet meer wat onderstreepte. Het tweede exemplaar ging naar de lieftallige ambassadeur van België, Anick van Calster. Hoog bezoek dus, en dat bleek toen de schrijver, dichter en literatuurcriticus Graa Boomsma een (steengoede) korte lezing over A. Alberts afstak, die hij doorspekte met speldenprikken naar het huidige kabinet, daarbij schichtig kijkend naar de minister op de voorste rij. Die lezing volgde op een sensueel prozagedicht van Nele Bruynooghe, die liet horen hoe de Vlamingen de Nederlandse taal verzachten en kunnen doen zingen. Een andere Vlaamse bijdrage kwam van de dichter Jonas Bruyneel die uit zijn bundel ‘Mulhacén’, een imaginaire wandeling met Federico Garcia Lorca van meer dan 800 kwatrijnen, geheel uit het hoofd voordroeg. Een even langdurige als fenomenale prestatie, die de bezoekers na afloop deed uitzwermen naar de toiletten en de bar. Een ander hoogtepunt vormde een hilarisch vraaggesprek van schrijver en Elders-redacteur Arjen van Meijgaard met de schrijver Richard Osinga, bekend geworden door zijn recente roman ‘Munt’, die zich afspeelt in Congo. Een zeer geslaagde Elders-avond al met al, en voor wie geïnteresseerd is bezoek de website van Elders Literair. Het papieren nummer vind je bij de betere boekhandel. Hobbelen maar.

Bron
Meer over Elders 2024-4
Meer over Elders Literair
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Graa Boomsma bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Arjen van Meijgaard, bij Uitgeverij In de Knipscheer

Elders Literair 2024-4

Elders Literair 2024-4
Hein van der Hoeven en Kees Ruys (gastredactie)
gebrocheerd, geïllustreerd, 96 blz. waarvan 8 in kleur
formaat 180 x 245 mm
vormgeving Els Kort
tekening omslag Diederik Gerlach
tekeningen binnenwerk Karin Timbergen
ISSN 2949 8449 i.s.m. Stichting Parachute
Dit nummer 4 is mede mogelijk gemaakt door het Hendrik Muller Fonds.
verkrijgbaar in de boekhandel € 15,00
ISBN 978-94-93368-20-0
december 2024

Bijzonder themanummer, dat volledig in het teken staat van de diplomaat-schrijver – of misschien beter: de schrijvende of literaire diplomaat, want bij de meesten onder hen lijkt de diplomatie ondergeschikt aan het literaire oeuvre. In zijn ‘Vooraf’ bij het nummer vraagt literatuurwetenschapper Jaap Goedegebuure zich af of de schrijvende gezant wel een eigen plek heeft in ons literaire landschap: ‘Bestaat hij, de diplomaat-schrijver? Beantwoordt hij aan een literair type, zoals er wel meer zijn – de gedoemde dichter bijvoorbeeld, de reisjournalist, de zondagsrijmelaar?’ Er is in elk geval wel íets wat deze literaire expats met elkaar verbindt: hun ‘elders zijn’ (geweest), in tijdelijke en vrijwillige verbanning, in combinatie met hun schrijftalent, dat al dan niet door hen wordt ingezet om hun belevenissen in den vreemde vorm te geven. In Elders 4, dat onder gastredacteurschap van Hein van der Hoeven en Kees Ruys verschijnt, richten we de schijnwerpers op twaalf Nederlandstalige schrijvers die hun land als ambtenaar in rijksdienst over de grens hebben vertegenwoordigd, zowel in essays als in verhalend proza en poëzie. Hun werk voert ons langs de meest uiteenlopende decors, van Taipei op Taiwan tot de warmwaterbronnen van het Japanse Odawara, en van naoorlogs Warschau tot de kust bij Havana in achttiende-eeuws Cuba. Maar ook Nederlands-Indië, Brugge, Amsterdam en Praag komen aan bod. De essays komen alle van biografen: Graa Boomsma schrijft over A. Alberts, Michiel van Kempen over Albert Helman, Liesbeth Dolk over F. Springer en Jan Paul Hinrichs over F.C. Terborgh. Naast gedichten van Caroline Wiedenhof en debutant Hanjo de Kuiper brengt Elders 4 verhalen van de (ex-)diplomaten Pauline Genee, Hein van der Hoeven, Richard Osinga, Herman Portocarero en Timon Bo Salomonson, en een inleiding van Marco Huysmans tot een filosofisch Japans reisverhaal van de sinoloog en diplomaat Robert van Gulik, die zich vanaf de jaren vijftig internationale roem verwierf met zijn detectiveverhalen over de Chinese magistraat Rechter Tie. Ten slotte introduceert Diederik Gerlach kunstenaar Karin Timbergen, die speciaal voor dit nummer vijf diplomaat-schrijvers portretteerde.

Klik hier voor het digitale platform Elders literair
Meer over de presentatie van Elders nr. 4 op 14 december 2024
Meer over Elders
Meer over Jaap Goedegebuure bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hein van der Hoeven bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Graa Boomsma bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Michiel van Kempen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Albert Helman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Kees Ruys bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer

Elders literair 2024-3

Elders literair, 2024-3
Els Kort en Kees Ruys (kernredactie)
gebrocheerd, geïllustreerd, 68 blz. waarvan 8 in kleur
formaat 180 x 245 mm
vormgeving en foto omslag Els Kort
foto’s, illustraties binnenwerk Puck Willaarts, Herman Berserik
binnenzijde / achterzijde omslag Erik Pape
ISSN 2949 8449 i.s.m. Stichting Parachute
verkrijgbaar in de boekhandel € 15,00
ISBN 978 94 93368 10 1
mei 2024

Marit Pilage schreef een persoonlijke, in briefvorm aan haar grootmoeder gerichte beschouwing over het leven en werk van de Turkse schrijfster, politica en vrouwenrechtenactiviste Nezihe Muhiddin (1889–1958), die vanwege haar ideeen in het Turkije van de eerste helft van de twintigste eeuw felle tegenstand ondervond. Van Egbert van Faassen het essay ‘Berseriks boeken’, over de schitterende boekomslagen die de Haagse kunstenaar Herman Berserik (1921–2002) ontwierp en tekende voor de Ooievaarreeks van uitgeverij Bert Bakker, en later voor de Salamanderreeks van Querido. Van beeldend kunstenaar Puck Willaarts tonen we vijf pinholes – foto’s die, in Willaarts’ eigen woorden, ‘niet gecomponeerd’ zijn: ‘Bij het maken ervan is geen lens gebruikt, er is niet scherpgesteld en het nemen ervan is geen kwestie geweest van een fractie van een seconde. Diederik Gerlach doet verslag van zijn bezoek aan het atelier van beeldend kunstenaar Erik Pape (1942). In dit nummer verder proza van Ranjith Postma, Hans Muiderman, Petra Thijs, Marjanne Sevenant, Han Leeferink, Marit Pilage, Rob Verschuren en poëzie van Ingrid Strobbe, Anne-Roos van der Meijden, José van Zutphen, Vince Noens. Dit nummer werd gemaakt met dank aan de redactieleden en medewerkers Nele Bruynooghe, Kristien De Wolf, Diederik Gerlach, Hein van der Hoeven, Herman Jansen, Arjen van Meijgaard, Felix Monter, Hans Muiderman en Thijs Veraart.

Klik hier voor het digitale platform Elders literair
Meer over de presentatie van Elders nr. 3 op 24 mei 2024
Meer over Elders
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hans Muiderman bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Rob Verschuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een kalme, haast vertragende toonzetting domineert.» – Jan Paul Hinrichs

Over ‘Het leven is snel genoeg’ van Diederik Gerlach en Hein van der Hoeven in De Parelduiker 2024/1, 26 februari 2024:

(…) Normaal volgt zijn illustratie de tekst. Nu gebeurt het omgekeerde: in ‘Het leven is snel genoeg’ publiceert (…) Hein van der Hoeven (…) twee novellen die zijn geïnspireerd door twaalf schilderijen van Diederik Gerlach die al jaren bestonden. Deze schilderijen vormen twee series, ‘Mach mal Pause’ en ‘Eile mit Weile’, waarop de koepeltitel ‘Het leven is snel genoeg’ inspeelt. Gerlach schildert in zijn karakteristieke, aan oude reclamefolders herinnerende retropastelstijl vol collageachtige surrealistische elementen vooral de Duitse wereld vol chroom en formica die hij kent uit zijn jeugd: de jaren vijftig en vroege jaren zestig. (…) In de novellen ‘De Hofmeister-knik’ en het titelverhaal ‘Het leven is snel genoeg’ gaat het om verhoudingen van ouders met kinderen, vol affaires die verzwegen werden, bedrijfsstages, zakenreizen, maar ook om een lange, trage vriendschap, uitdraaiend op elkaars onbereikbaarheid, tussen een Nederlandse man en vrouw met Duitse wortels. Een Koude Oorlog-spionageaffaire die de hoofdrolspelers raakt, bewijst dat niet alles pluis is in deze wereld. Het resultaat is een tweeluik dat voelt als een bad in de materialistische sfeer van de vroege jaren zestig, de tijd van het Wirtschaftswunder. Locaties zijn Duitsland, Oostenrijk, Rotterdam en Den Haag. Een kalme, haast vertragende toonzetting domineert. Het is een verdienste van Hein van der Hoeven dat zijn lage verteltempo, waarvoor de door hem opgevoerde Daf symbool staat, juist nieuwsgierig maakt en spanning vasthoudt. (…) Het bijzondere, onmiskenbaar nostalgische gevoel (…) dragen Gerlach en Van der Hoeven onderkoeld en vakkundig uit in hun Gesamtergebnis van tekst en beeld. (…)

Lees hier de recensie
Kijk hier naar de film van Eric de Vries
Meer over ‘Het leven is snel genoeg’
Meer over Hein van der Hoeven bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De internationale geest van James Bond zweeft door deze verhalen.» – André Keikes

Over ‘Het leven is snel genoeg’ van Hein van der Hoeven en Diederik Gerlach op Tzum , 16 februari 2024:

Het is al vaak geprobeerd om tekst en beeld op een gelijkwaardiger manier samen te brengen, maar het blijft doorgaans behelpen. Een van beide disciplines krijgt al snel de ‘volgende’ rol en dat steekt. De schrijvende oud-diplomaat Hein van der Hoeven en beeldend kunstenaar Diederik Gerlach doen in ‘Het leven is snel genoeg’ een nieuwe poging. Het beeld reageert niet op de geschreven teksten, maar andersom. (…) Zo’n serie schilderijen is een aantrekkelijk uitgangspunt om een literaire tekst bij te schrijven. (…) Zowel schrijver (1951) als schilder (1956) zijn mensen uit de generatie van kort na de Tweede Wereldoorlog. Dus begrijpen ze, terugdenkend, wat die schrale, maar ook optimistische tijd inhield. Het was de tijd van wederopbouw, vrijwel ongeremd geloof in de goede kanten van technologische ontwikkeling, keurige braafheid (…) en hiërarchische verhoudingen. Anders dan in het Amerikaanse beeldend werk van Edward Hopper, vind je in Gerlachs werk pas na langer kijken iets van twijfel over zo veel rooskleurige toekomstverwachtingen. (…) In deze novelles / schilderijen proef je Europa, (…) met name Nederland en Duitsland. Er wordt gereisd per eigen automobiel, er worden verkeringen aangegaan, of juist niet, er wordt gezocht naar goede banen met uitzicht op nog beter. Vermoedelijk door Van der Hoevens verleden als diplomaat zweeft de internationale geest van James Bond door deze verhalen en de toen bestaande bezorgdheid over de nieuwe mondiale machtsverhoudingen. Voor je het weet zit je koffie te drinken met een spion of communist, dan wel beiden in één persoon. (…)

Hein van der Hoeven en Kees Ruys op selectielijst Hans Vervoort-prijs 2024

De Stichting Hans Vervoort-prijs maakte op 25 januari 2024 bekend dat op 22 april 2024 voor de derde keer de Hans Vervoort-prijs zal worden uitgereikt. De eerdere winnaars waren Tobi Lakmaker en Theodor Holman. De prijs bedraagt 10.000 euro. Op de leeslijst voor de jury zijn o.a. twee auteurs van Uitgeverij In de Knipscheer gekozen: ‘Het leven is snel genoeg’ van Hein van der Hoeven en ‘De Madurese vriend’ van Kees Ruys. De drie juryleden Mensje van Keulen, Bart Leemhuis en Arjan Peters kiezen na lezing elk één of twee titels voor de shortlist. Deze zal in de loop van maart a.s. bekend gemaakt worden. Op de leeslijst staan onder meer de jongste titels van Marja Pruis, Leo Pleysier, Hendrik Groen, Gerbrand Bakker, Wim Noordhoek, Merijn de Boer, Koen Peeters.
Meer over ‘Het leven is snel genoeg’
Meer over ‘De Madurese vriend’

«Van een zo wonderlijke schoonheid.» – Dietske Geerlings

Over ‘Elders literair 2023-2’ op Tzum, 15 januari 2024:

(…) ‘Elders’ is fraai vormgegeven en laat inderdaad een breed scala aan tekst en beeld zien. Het begint met het mysterieuze verhaal ‘Eiland’ van Elisa Veini (…) Het is prettig dat er zo veel nog in te vullen valt in het verhaal en dat het daarmee een beroep doet op de verbeelding. In ‘De metafysica van het verlangen’ brengt dichter Jonas Bruyneel de lezer naar een jongen met wangen van marmer, die zittend op het zuiltje tegen de zon in tuurt naar het halfrond van de havenkom (…) De bijzondere collages van Ilona Verhoeven brengen de kijker in werelden van foto’s waarin natuur en mens op raadselachtige wijze in elkaar schuiven. (…) Bijzonder is het project van Hanz Mirck met foto’s van Jeroen Taalman, ‘Tussen Binnen en buiten’, waarbij ze doordringen tot in het diepste wezen van de gevangenis. (…) Ook de foto’s zijn kleine werelden tussen ‘binnen’ en ‘buiten’ waarin vensters, deuren, en de doorkijk tussen twee benen ons een vervreemdende blik op de ruimte geven. (…) Het mooist van alle verhalen vind ik ‘Het dek’ van Arjen van Meijgaard, dat met een tekst van nog geen bladzijde lang een ruimte aan mogelijkheden in onze verbeelding bouwt door de focus op een ‘bankje zonder mensen’ op het achterdek van een schip. (…) Ook de ‘koppen van Frank’ zijn van een zo wonderlijke schoonheid. (…) Diederik Gerlach schreef er een prachtig essay bij. (…) Al met al biedt dit nummer van ‘Elders literair’ genoeg om je enkele uren aan te laven. (…) .

Lees hier de recensie
Meer over Elders literair 2023-2
Meer over Elders literair op deze site
Meer over Ilona Verhoeven bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Arjen van Meijgaard bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Van der Hoeven schildert verfijnd in woorden en gebruikt tegenstellingen en humor om alles nog pregnanter te maken.»

Over ‘Het leven is snel genoeg’ van Hein van der Hoeven op Bazarow 16 december 2023:
Eerst waren er de schilderijen van kunstenaar Diederik Gerlach (1956). Pas jaren later schreef Hein van der Hoeven (1951), die zich liet inspireren door het werk van Gerlach, twee novellen. Het gevaar bestaat dat je wat je op de schilderijen ziet letterlijk gaat verwerken in de tekst die je schrijft. Dat gebeurt in de novellen van ‘Het leven is snel genoeg’ van Van der Hoeven gelukkig niet. Hij houdt afstand en toch is er verbinding. Hij ontdekt dat de kunstwerken van Gerlach gelaagd zijn, verschillende verhalen bevatten. Door lang naar die schilderijen te kijken, zijn verbeeldingskracht aan het werk te zetten, er over na te denken, heeft hij die verhalen ‘ont-dekt’. Vanuit die perceptie heeft hij twee nieuwe verhalen ‘gebouwd’, die refereren aan de wereld die Gerlach weergeeft: de wereld van de zestiger jaren, het Wirtschaftswunder dat zich in Duitsland voltrok, de dynamiek van een nieuwe tijd in Europa, en de periode van de Koude Oorlog. Van der Hoeven voegt er in tekst de opbouw van de maatschappij na de Tweede Wereldoorlog aan toe, het ‘blijven hangen in het verleden’ tegenover de ambities en het optimisme van de jonge generatie die volop meedoet aan wat de nieuwe tijd brengt. Het vormt het thema van de beide novellen en de auteur toont hoe mensen zich tot die werelden en elkaar verhouden: jonge mensen die hun weg zoeken in de zestiger jaren met zijn verleidingen van de nieuwe muziek (rock ’n roll), nieuwe technologieën, het begin van de massaconsumptie, drinken van Coca-Cola, snelle en mooi vormgegeven auto’s en de aantrekkingskracht van de meisjes, jonge vrouwen in hun frivole jurkjes. Alles moet sneller, maar er is ook weemoed en een schaduwkant. ‘Mach mal Pause’ en ‘Eile mit Weile’, zoals de serie van tweemaal zes schilderijen van Gerlach getiteld zijn, geeft de hang naar rust aan en het langzaam aan doen. (…) Van der Hoeven formuleert precies, met respect voor de taal van zestig jaar geleden. Hij schildert verfijnd in woorden en gebruikt tegenstellingen en humor om alles nog pregnanter te maken. (…)
Lees hier de recensie
Kijk hier naar de hele presentatie
Kijk hier naar de film van Eric de Vries op deze presentatie
Meer over ‘Het leven is snel genoeg’

Première korte film over ‘Het leven is snel genoeg’ op boekpresentatie

Op vrijdagavond 8 december 2023 presenteerde Uitgeverij In de Knipscheer in de Haarlemse Pletterij een van haar recent uitgebrachte boeken, te weten de dubbelnovelle ‘Het leven is snel genoeg’ van Hein van der Hoeven, de in Haarlem geboren oud-diplomaat. Én van Diederik Gerlach wiens schilderijen een prominente plaats hebben in het boek. Sterker nog: zonder die schilderijen zou het boek niet geschreven zijn: geen illustraties bij de verhalen, maar verhalen bij de ‘plaatjes’. De vorige roman van Hein van der Hoeven, ‘Jongen met rood vest’ over een in de oorlog geroofd schilderij van Frans Hals, speelt dan ook in deze contreien en heeft mede daarom een omslag van de Haarlemse kunstenaar Eric J. Coolen. Uitgeverijredacteur Peter de Rijk praatte met beide auteurs door over hun boek en samenwerking, mogelijk een unicum in de Nederlandse literatuur. Ezra de Haan schreef voor deze gelegenheid een recensie en fotograaf en videomaker Eric de Vries maakte er een korte film over die deze avond in première ging en met applaus ontvangen werd.

Kijk hier naar de presentatie
Lees hier de recensie van Ezra de Haan
Kijk hier naar de film van Eric de Vries
Meer over ‘Het leven is snel genoeg’
Meer over Hein van der Hoeven bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Diederik Gerlach bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Eric de Vries op deze site
Meer over Ezra de Haan op deze site