101 gedichten uit het Koninkrijk van 1945 tot nu

BruinjaOnlangs verscheen bij Uitgeverij Querido de door Tsead Bruinja samengestelde bloemlezing ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’. Tsead Bruinja in het Nawoord: «Het leek mij bij de selectie goed te kijken naar het hele koninkrijk, zodat ook de poëtische stemmen uit de Antillen, Suriname en Indonesië mee mochten spreken. Het boek moet een gesprek opeen over wat we onder ‘Nederlandse poëzie’ verstaan. Het liefst zou ik zien dat er nooit meer een bloemlezing verschijnt met louter Nederlandse poëzie.» Dichters die ook bij Uitgeverij In de Knipscheer publiceerden komen daarin ruim aan bod: Frank Martinus Arion, Bernardo Ashetu, Aletta Beaujon, Edgar Cairo, Cándani (Saya Yasmine Amores), R. Dobru, Nydia Ecury, Aly Freije, Jelle Kspersma, John Leefmans, Tip Marugg, Djordje Matic, Raj Mohan, Jit Narain, Munye Oduber-Winklaar, Astrid H. Roemer, Johanna Schouten-Elsenhout, Ibrahim Selman, Shrinivási, Michaël Slory, Trefossa.
Meer over ‘De eerste bloemlezing van de Nederlandse poëzie’
Meer bloemlezingen bij Uitgeverij In de Knipscheer met poëzie van Caraïbische dichters: ‘Grenzenloos’, ‘Vaar naar de vuurtoren’, ‘De navelstreng van mijn taal’ en ‘Wie ik ben / Ta ken mi ta

“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht voor Rogi Wieg van Karin Lachmising

VoorplatWiegKringOver ‘In de kring van menselijke warmte. Hommage aan Rogi Wieg’ op Caraïbisch Uitzicht, 4 juni 2017:
In de hommagebundel voor Rogi Wieg ‘In de kring van menselijke warmte’ dragen 100 dichters uit het Nederlandse taalgebied een gedicht op aan Rogi Wieg, zelf van Hongaarse komaf. Onder hen ook ‘meerculturen’-schrijvers zoals o.a. Jana Beranová (Tsjechië), Djordje Matić (Kroatië ) en Barney Agerbeek (Indonesië). Suriname en Curaçao (Nederlandse Antillen) worden in de bundel vertegenwoordigd door Karin Lachmising en Walter Palm. De bijdrage aan de bundel van Karin Lachmising heeft als titel ‘Contact’.
Lees hier het gedicht
Meer over ‘In de kring van menselijke warmte. Hommage aan Rogi Wieg’
Meer over Karin Lachmising bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Matić’ poëzie zit vol referenties aan jazzmuziek.» – Erik van den Berg

Opmaak 1Over ‘Haarlem Nocture’ van Djordje Matić in Jazzbulletin, september 2016:
Doet jazz ertoe voor dichters van nu? Ongetwijfeld minder dan voor Hanlo en zijn generatiegenoten – maar zie Haarlem Nocturne, het Nederlandse poëziedebuut van de in Kroatië geboren zanger, vertaler en dichter Djordje Matić. Niet alleen verwijst de titel naar de bekende standard (met één a minder) uit 1938, Matić’ poëzie zit vol referenties aan jazzmuziek, die voor hem is verbonden met thema’s als ballingschap, nomadendom en uitsluiting. In 1991 ontvluchtte Matić zijn geboorteland en sinds 1993 woont en werkt hij in Nederland. ‘Een balling is een virtuoos / van dissonantie / een autist / een beschaamde gerechtigde / zonder vergunning’, schrijft hij in ‘Mensen zoals wij’, dat hij opdraagt aan Thelonious Monk. In andere gedichten waren de schimmen rond van Miles Davis, John Coltrane en George Coleman (‘Amsterdam after Dark’). Blue Bossa van Dexter Gordon, ‘barstend van kracht’, confronteert de dichter met het leven dat hij definitief achter zich liet: ‘Weemoed ineens / over een niet geleefd verleden / ineens.’
Lees hiert de recensie
Meer over ‘Haarlem nocturne’

«Matić heeft laten zien dat hij veel in zijn mars heeft.» – Hans Puper

Opmaak 1Over ‘Haarlem Nocture’ van Djordje Matić op MeanderMagazine, 3 september 2016:
De Kroaat Djordje Matić woont sinds 1993 in Nederland. Haarlem Nocturne is zijn Nederlandstalige debuut; in 2013 verscheen in Kroatië zijn bundel Lingua franca. Het is een bundel over ballingschap en Matić is dichter; het is daarom niet verwonderlijk dat hij die ontheemding vaak koppelt aan taal: ‘Ik heb niet meer dan één naam / ik heb meerdere versies ervan / honderd verschillende manieren waarop ze / – een naam als deze – onmogelijk / geschreven en gesproken hebben.’ Mooi is, dat hij het gevoel van ontheemding in de tweede strofe van dit gedicht niet direct beschrijft, maar via de worsteling van anderen met de uitspraak van zijn naam. (…) Dit is een gedicht uit de eerste afdeling, ‘Een ander geluid’. Je vindt daarin ook een treffend beeld van de vluchteling, voor wie de wereld nooit meer hetzelfde wordt – iets wat helaas van alle tijden is. In de noot bij ‘Swift departures’ staat dat ‘swift’ niet alleen het Engelse bijvoeglijk naamwoord ‘snel’ is, maar ook ‘gierzwaluw’. Een rake titel. Als gierzwaluwen hun nest verlaten, blijven ze anderhalf jaar in de lucht en als ze landen zijn hun poten zo vervormd dat ze nooit meer op vlakke grond kunnen staan: ‘Zo meten hun veranderde poten / precies hoeveel schever de wereld is geworden / sinds zij weggevlogen zijn’. De gedichten uit de tweede afdeling, ‘Blauw’, (…) zijn gegroepeerd rond jazzmusici als Miles Davis, Chet Baker en Thelonious Monk, die in zekere zin ook balling zijn. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Haarlem nocturne’

29 mei de Hillegomse presentatie van ‘Haarlem Nocturne’.

Microsoft Word - Flyer  DjordiDjordje Matic presenteert ‘Haarlem nocturne’ in Het Raam:
Dichten is voor veel mensen al moeilijk en als het dan ook nog niet in je moedertaal is, lijkt dat vrijwel onmogelijk te zijn. Maar de in Kroatië geboren dichter Djordje Matic is dat wel gelukt. Hij woont sinds 1993 in Hillegom en debuteert met zijn dichtbundel ‘Haarlem Nocturne’. Speciaal voor de inwoners leest Matic op zondagmiddag 29 mei vanaf 15:00 uur voor uit eigen werk. Hij doet dit in Het Raam (Prinses Irenelaan 16). Matic neemt de toehoorders dan mee op een dichterlijke reis van ballingschap, eenzaamheid, herkenning en erkenning. Ook gaan zijn gedichten over jazzmusici als Miles Davis en Billie Holiday die Matic bewondert. Bijzonder is, dat een aantal van de voorgelezen gedichten begeleid worden door muziek. Na afloop kunnen de mensen uit het publiek een aangeschafte dichtbundel laten ondertekenen door de auteur. De toegang is gratis en de zaal is een half uur voor aanvang open. Aan het programma werken o.a. mee Peter de Rijk (literatuurjournalist en radioprogrammamaker) en Franc Knipscheer (uitgever).
Meer over ‘Haarlem nocturne’

«Niets meer of minder dan een getuigenis.» – Karel Wasch

Opmaak 1Over ‘Haarlem Nocture’ van Djordje Matić op Leestafel, mei 2016:
De gevolgen van ballingschap, het noodgedwongen verkeren in een vreemd land, niet het vaderland, zijn van alle tijden. In de Tweede Wereldoorlog raakten miljoenen ontheemd, nu zijn er de vluchtelingen die het Europese contingent noodgedwongen overspoelen, verdreven van huis en haard. Dat geeft een vreemde dissonantie, een hapering, een stilstaande tijd, een bevroren beweging. (…) En dat dit bijna geruisloos gelinkt kan worden aan jazz als muziekvorm is bijna logisch. (…) Het tweede gedeelte van de bundel heet Blauw, waarschijnlijk naar de compositie Blue (en Another Kind of Blue) van Miles Davis. (…) In het eerste deel van de bundel dat is getiteld Een ander geluid, staan gedichten zonder jazz, maar van eenzelfde ontheemdheid. (…) Deze bundel is niets meer of minder dan een getuigenis. Een getuigenis van de ontheemding, van de wanhoop en gelukkig ook van de hoop, waarbij de jazz mooi als trooster optreedt. (…) Sinds 1993 woont Djordje Matic in Nederland. Deze bundel is zijn poëziedebuut. Dat belooft veel goeds!
Lees hier de recensie
Meer over ‘Haarlem nocturne’

«Elk woord houdt een dubbele boodschap in.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Haarlem Nocturne’ van Djordje Matic op Ansiel, 29 maart 2016:
Zijn gedicht ‘Eerste dagen’ uit het luik ‘Een ander verhaal’ schetst zijn kennismaking met de Nederlandse taal. (…) De tweede afdeling ‘Blauw’ handelt over jazz en jazzmuzikanten. (…) De dichter laat zich volkomen gaan in schitterende portretten van jazzlegenden zoals Miles Davis, Chet Baker, Thelonius Monk, Billie Holiday, John Coltrane, Ben Webster. (…) Ook hier komt het verstoten zijn omwille van kleur, taal, cultuur weer zeer duidelijk naar boven. Ook al hadden die legenden de taal van hun fascinerende muziek toch werden ook zij gediscrimineerd niettegenstaande de wereldwijde adoratie van hun fans.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Haarlem nocturne’

‘21.11.2012’ van Djordje Matić ‘gedicht van de dag’

Opmaak 1Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere dag een gedicht per mail. Het blog Laurens Jz. Coster koos op 23 maart 2016 als ‘Gedicht van de dag’ het gedicht ‘21.11.2012’ van Djordje Matić uit zijn bundel ‘Haarlem nocturne’ (2016).

21.11.2012

(een reactionair gedicht)
Voor Martijn Buijs

Gisteren in Groot-Brittannië
werd de laatste typemachine gemaakt.
De twee antieke, Chinese vazen
delicaat, van keramiek
zijn teruggetrokken van de veiling –
Peking heeft geprotesteerd
dat ze gestolen werden
uit het Zomerpaleis
tijdens de Brits-Franse plundering.

Een ding ga ik niet doen nu:
mij uit misère aansluiten
bij het steeds grotere leger
de massa geuniformeerde
pestende monden
aan die grimas, waar alles opinie is
en niets kennis.

In plaats daarvan, het moeilijkste –
de vraag, net als toen
met de Afrikaanse maskers
en het marmer van Elgin:
niet het makkelijke ‘van wie is het?’ maar

‘wat heb je er tot nu toe mee gedaan?’

Lees hier het gedicht op Laurens Jz. Coster
Meer over ‘Haarlem nocturne’

‘Haarlem Nocturne’ van Djordje Matic op YouTube

Opmaak 1Op 12 maart 2016 werd in de Haarlemse Vishal de bundel ‘Haarlem Nocturne’ van Djordje Matic gepresenteerd. Het geheel werd gefilmd en op YouTube geplaatst door Rob Brakel. Na het welkom van uitgever Franc Knipscheer, leest Peter de Rijk (tijdbalk 06:00) een gesproken recensie van de bundel. Op 16:45 volgt de aankondiging van Djordje Matic (voor deze keer ‘de nachtburgemeester van Haarlem’). Vanaf 19:30 leest Matic enkele gedichten (‘Ik heb niet meer één naam’) met vanaf 25:00 saxofoniste Roos Manshanden het gedicht ‘Amsterdam after Dark’ en vanaf 30:45 met saxofonist Ilia Lumbroso ‘Haarlem Nocturne’. De uitreiking van het eerste exemplaar aan Joost Swarte gevolgd door zijn dankwoordje begint op 36:20.
Meer over ‘Haarlem nocturne’