«Taalvirtuositeit in vervolg op gelauwerde bundel.» – Marc De Pril

VoorplatEngelOver ‘Een engel aan de deur’ van Aly Freije voor NBD/Biblion, 8 oktober 2021:
Leven met verlies, ontheemd zijn en afscheid nemen zijn thema’s die als een rode draad door de poëzie lopen van de Groningse Aly Freije (1944), ook in haar nieuwste bundel ‘Een engel aan de deur’. Achtendertig gedichten, verdeeld over vijf thema’s, dringen binnen in de geest van de dichteres, ten prooi vallend aan het onomkeerbare van verlies, als deze over haar vader: uitgestrooid, pas je de stukjes in / tot steeds weer mooiere versies / En kijk, daar heb je vader'(p.26) om te eindigen met: Maar beschrijf maar eens de hartslag / van een vogeltje / dat plotseling stopt. Verwondering, wanhoop gaan hand in hand, steeds zoekend naar enig evenwicht. Herinneringen zijn niet ver weg, verzachten de pijn: Licht weer op, mijn lief, dan neem ik je mee / op de fiets, je armen om mijn buik gekneld / net als toen, maar voller nu geplooid / met zachter afgestemde handen (p.52). Zij beeldt zich in aanwezig te zijn op haar eigen uitvaart: ‘Jij stond naast mijn kist, tilde mij op / droeg mij samen met andere handen / het huis uit, schoof mij, voetje voor voetje / een overjarige Ford Transit in, ‘bloemen altijd vers’. Vervolg op de eerder gelauwerde bundel ‘Door het vanggat’ met de gekende thema’s van verlies, rouw en ontheemding. Taalvirtuositeit.
Meer over ‘Een engel aan de deur’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Zo goed uitgedacht, zo fraai van vorm en taal.» – Ezra de Haan

VoorplatEngelOver ‘Een engel aan de deur’ van Aly Freije in Pletterij, 19 september 2021:
(…) Ze rijgt woorden aan elkaar tot ze een huiveringwekkende zin worden, en dat terwijl het een weergave is van datgene wat zich in een hoofd afspeelt. We hebben het hier over het schrijven tussen de regels, een kunst die slechts heel weinig auteurs echt goed beheersen. (…) Uit iedere regel blijkt de volledige controle van de dichter over haar taal. Ze zet die naar haar hand als een gedresseerde hond, gebruikt alliteratie waar het haar uitkomt en breekt exact op het juiste moment de regels af om het juiste effect op de zin te bewerkstelligen. Zelf zegt ze het nog veel beter in haar gedicht Vervoegen: ‘Plaats een verliefde dichter aan een keukentafel/ ze weegt ingrediënten af, omarmt het rijm/ vervoegt het lijf, klopt schuimende woorden/ alsof het niet op kan.’ Zoals al uit mijn recensie blijkt zou je Aly Freije het best integraal kunnen citeren. Ieder gedicht is immers zo goed uitgedacht, zo fraai van vorm en taal… toch wil ik besluiten met te wijzen op Tussenruimte, een gedicht dat zich met het beste van K. Schippers kan meten en toch volledig poëzie van Aly Freije is. Naast de onmacht die iedereen overkomt als een geliefde ziek is, en de goedbedoelde clichés die dat op kan leveren, heeft een briljante ingeving van de dichter dit liefdesgedicht naar een hoger plan getild. Het is een gedicht om in te lijsten. Aly Freije bewijst met ‘Een engel aan deur’ niet alleen moeiteloos het niveau van haar debuutbundel te evenaren, ze weet er zelfs iets aan toe te voegen. Dichtbundels zoals zij ze schrijft kun je eindeloos blijven herlezen.
Ezra de Haan schreef en schrijft recensies voor o.a. Literatuurplein, Antilliaans Dagblad en Caraïbisch Uitzicht.
Lees hier de recensie
Klik hier voor de presentatie in Pletterij
Meer over ‘Een engel aan de deur’

Boekpresentatie ‘Een engel aan de deur’ van Aly Freije in Pletterij (gratis livestream)

19 SEP Boekpresentatie FREIJE Artscreen 1080x1920Op zondag 19 september 2021 presenteert Uitgeverij In de Knipscheer vanaf 17.00 uur zowel via livestream als live met publiek ‘Een engel aan de deur’, de tweede dichtbundel van Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer. De presentatie vindt plaats in de Pletterij, Lange Herenvest 122, 2011 BX Haarlem. ‘Een engel aan de deur’ bundelt 38 gedichten verdeeld over vijf thema’s. Aly Freije zal enkele gedichten voordragen. Ezra de Haan leest zijn gesproken recensie.. Aly Freije gaat ook in dialoog met fotograaf en beeldend kunstenaar Annemarie van Buuren over de interactie tussen hun eigen genres beeld en taal. Tussen de programmaonderdelen door worden door Louis Stiller op locatie gefilmde fragmenten getoond. Na afloop signeert de auteur voor de aanwezigen haar nieuwe bundel.

Aanvang 17.00 uur stipt. Zaal open 16.30 uur. Einde 18.00 uur. Toegang is gratis, maar wel vooraf boeken via website Pletterij of via telefonische reservering op 023 542 35 40. Het programma wordt ook live gestreamd. U kunt de livestream volgen op de homepage van debat- en cultuurpodium Pletterij, op hun Facebook-pagina of op hun Youtube-kanaal. Op het moment van de uitzending openen zich op deze drie platforms vensters met de livebeelden. Een inlogcode is niet nodig. Op de laatste twee media kunt u de uitzending later ook terugzien.

Klik hier voor de aankondiging op Pletterij
Meer over ‘Een engel aan de deur’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van Aly Freije

Opmaak 1In zijn bijna dagelijkse Facebookbericht noteert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag (30 juli 2021) is het in ieder geval de geboortedag van Aly Freije (1944). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til dan voor een gedicht naar eigen voorkeur van een van de gememoreerde dichters. Uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor het gedicht ‘Muze’ van Aly Freije uit haar bij Uitgeverij In de Knipscheer verschenen debuutbundel ‘Door het vanggat’ uit 2016. Dit gedicht is ook opgenomen in de door Klaas de Groot samengestelde bloemlezing ‘Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie’.

Doorkijk

Op een betonnen vlakte krijt de suikerfabriek
ontmanteld, door loze pijpgaten stroomt hemel binnen

van de laadplaats trekt een schip vol bieten
terug door het kanaal, langs het jaagpad
naar de akkerlanden

-een schuurdeur opent schaduwen, in spinrag
hoofdstellen van paarden, boerentuig, handgrepen
glanzen donker op in essenhout

ze moffelen bietenplantjes, rij na rij de middag door
met steeds dezelfde anekdotes, krachtpatserij, gevaarlijke
roodharigheid bij vrouwen, legden akkerdistels om
lieten met vliegers dromen-

op altijd weer bouwvallen te lijf, door hoge ruimtes in geuren
van melasse en siroop zich spiegelen in plassen, inzoomen
op doorgang, niet wat je ziet maar wat daarachter
je bent ontvlucht

én een niet te stillen lust naar handgereedschap
brood met spiegelei, bruin bier.

Meer over ‘Door het vanggat’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie’

Aly Freije – Een engel aan de deur. Gedichten

VoorplatEngelAly Freije
Een engel aan de deur

gedichten
Nederland
fotografie omslag Annemarie van Buuren
gebrocheerd in omslag met flappen,
58 blz., € 17,50
ISBN 978-94-93214-18-7
eerste uitgave september 2021

In haar dichtbundel ‘Door het vanggat’ en de novelle ‘De vloeivelden in’ ging Aly Freije op zoek naar de impact van ontheemd raken en cirkelde ze rond de betekenissen van leven met verlies. In deze nieuwe gedichten in Een engel aan de deur dringt ze daar dieper in door. In de spanning tussen spreken en zwijgen stuit ze op de draagwijdte van gemis en rouw. In flarden van stiltes duiken stemmen op. Tussen de polen van verwondering en wanhoop dwaalt ze door aangetaste landschappen, stuit op sporen, is ze op zoek naar een zeker evenwicht.

Wat doet het meisje aan een keukentafel
dat over ijsschotsen de overkant wil halen.
Ze trotseert gezichten, spreekt de honden toe, zingt
zigzagt langs scherpe randen, waagt de sprong…

Veel is in beweging, de fantasie stuwt voort, paarden draven, voertuigen versnellen, een luchtbed verandert in een watervliegtuig. En altijd zijn er de vogels, de gevleugelden die boodschappen overseinen.

Aly Freije publiceerde in 2009 de Groningstalige poëziebundel Wondpoeier, uitgeverij kleine Uil. Daarna volgde Nederlandstalig werk bij uitgeverij In de Knipscheer, in 2016 de poëziebundel Door het vanggat en in 2018 de novelle De vloeivelden in. Poëzie van haar hand verscheen in literaire tijdschriften als Het Liegend Konijn, Krakatau, Brakke Hond, Extaze, Gierik & Nieuw Vlaams Tijdschrift (G), Meander en Tzum. Ze trad vooral veel op noordelijke podia op, o.a. bij Dichters in de Prinsentuin, Explore the North, Het Grote Gebeuren en Grasnapolsky.

De pers over haar eerder werk:
«Overrompeld worden door een gedicht. Wie de bundel ‘Door het vanggat’ leest zal deze ervaring meermalen meemaken (…). Wat Freije doet, is een mentale ruimte openen, een ruimte in je geest, waarin je dingen kunt ervaren die de feitelijke werkelijkheid te boven gaan.» – Nels Fahner in het Friesch Dagblad

«Het afgelopen jaar waren er heerlijke eerstgeborenen zoals het romantisch-zwarte ‘Door het vanggat’ van Aly Freije.» –Ellen Deckwitz in De Morgen

«‘De vloeivelden in’ is een prachtig, indringend en aangrijpend prozadebuut(…). Op zeer poëtische en beeldende wijze weet Aly Freije het opgroeien van een uitzonderlijk meisje in de periferie van Nederland te beschrijven. Haar taalgebruik is prachtig, de natuurbeschrijvingen vaak adembenemend en de subtiele wijze waarop ze de ontwikkeling van de hoofdpersoon en haar innerlijke strijd beschrijft is uiterst bewonderenswaardig.» – Theo Jordaan in Alles over boeken en schrijvers

«Ik heb nog nooit gedichten over stiltes gelezen met zoveel geluiden en lawaai.» – Tonnus Oosterhoff

Meer over ‘Een engel aan de deur’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Prachtige tedere roman.» – André Oyen

VoorplatVloeivelden1_Opmaak 1.qxdOver ‘De vloeivelden in’ van Aly Freije op Lezers tippen lezers, 1 september 2018:
Na twee schitterende dichtbundels, ‘Wondpoeier’ (2009) en ‘Door het vanggat’ (2016), besloot Aly Freije zich aan proza te wagen. Het resulteerde in een boek dat ook heel poëtisch is. Het hoofdpersonage is Anna, dat in 1944 geboren wordt en opgroeit op de boerderij van haar ouders in Veendiep, een Gronings veenkoloniaal dorp ergens aan de grens met Duitsland, maar daar vertrekt als ze begin twintig is. Jaren later gaat ze terug in de hoop iets van zichzelf te hervinden. Op zoek naar dat meisje, dat daar als buitenstaander een weg probeerde te vinden in haar verwarrende gevoelens over liefde en identiteit, wordt ze opnieuw geconfronteerd met de dood. De auteur laat heel mooi en duidelijk zien hoe Anna evolueert van kind naar volwassene. (…) ‘De vloeivelden in’ is een prachtige tedere roman met het bestaan waarin het dagdagelijkse bestaan aan onzekerheid wordt gekoppeld. Het is een raamvertelling met verhalen en situaties gebaseerd op de jeugd van een jonge vrouw.
Lees hier de recensie
Aly Freije leest fragment uit ‘De vloeivelden in’
Meer over ‘De vloeivelden in’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

Aly Freije – De vloeivelden in. Novelle

VoorplatVloeivelden1_Opmaak 1.qxdAly Freije
De vloeivelden in

novelle
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen
120 blz., € 17,50
2018
ISBN 978-90-6265-982-1

Oude vetes over erfscheidingen borrelden op in donker veenwater, gistend als het afvalwater op de vloeivelden bij de fabriek. Tijdens de campagne draaide de fabriek op volle toeren en lag er een ingedikte grauwe deken over de kanalen.’

Anna, een boerendochter, groeit op in een Gronings veenkoloniaal dorp ergens aan de grens met Duitsland, maar vertrekt daar abrupt als ze begin twintig is. Jaren later gaat ze terug in de hoop iets van zichzelf te hervinden. Op zoek naar dat meisje, dat daar als buitenstaander een weg probeerde te vinden in haar verwarrende gevoelens over liefde en identiteit, wordt ze opnieuw geconfronteerd met de dood.

Ze denkt met afgrijzen terug aan de winkel van de dames Baas in Winschoten, waar ze met moeder haar eerste beha ging kopen. Ze wilde zo eentje als Lammie had, maar nee, het werd cup C, een net-beha met een beugel onderlangs. De dames stonden met zijn tweeën met moeder in het pashokje over haar heen gebogen, vreemde handen propten haar borsten in de beha. DISCREET EN ZORGVULDIG PASSEN OP MAAT stond er op de etalageruit.’

Aly Freije debuteerde in 2008 met de Groningstalige dichtbundel ‘Wondpoeier’. Haar Nederlandstalige debuutbundel ‘Door het vanggat’ verscheen in 2016.
Over ‘Door het vanggat’:

«Het afgelopen jaar waren er heerlijke eerstgeborenen [zoals] het romantisch-zwarte ‘Door het vanggat’ van Aly Freije.» – Ellen Deckwitz, De Morgen

«Misschien is het geheim van deze intens lijfelijke, muzikale gedichten, die gaan over grond, over huid, over oeverwallen, over vogels, vlinders en over gasboringen in Noord-Groningen, dat het landschap telkens aan een ander aspect van het bestaan wordt gekoppeld.» – Nels Fahner, Friesch Dagblad

«Een top 7 had zo gekund in dit uitgelezen poëziejaar. Toch haalde geen bundel het bij Freijes fonkelende egodocument, het Nederlandse debuut van de Groningse.»- Eppie Dam, Dagblad van het Noorden

Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

IJsselsalon presenteert Aly Freije en Hester Knibbe

Aly FreijeIn ‘Dames aan zet’ gaat Jos van Hest in gesprek met dichters Aly Freije en Hester Knibbe in IJsselsalon Zutphen, zondag 29 oktober 2017 om 15.00 uur:
Aly Freije (1944) schrijft gedichten in het Nederlands en in het Gronings, de taal van haar jeugd. In 2008 kreeg ze de Freudenthal-prijs voor Nedersaksische literatuur. In 2009 verscheen haar Groningse debuutbundel Wondpoeier, in 2016 haar Nederlandse debuutbundel Door het vanggat. Ze ziet taal als een vluchtstrook waar ze moet stoppen, uitstappen en woorden verzamelen om daarna weer de rijbaan op te gaan. Hester Knibbe (1946) debuteerde in 1982 met Tussen gebaren en woorden. Daarna verscheen er een tiental bundels, de laatste in 2017 As, vuur. In 2000 kreeg ze de Herman Gorterprijs; in 2015 ontving ze de VSB Poëzieprijs voor Archaïsch de dieren. In 2009 verscheen Oogsteen, haar verzamelde gedichten tot dan toe. Haar robuuste en vlijmscherpe poëzie is zowel tastend als trefzeker. Hester Knibbe behoort tot de beste Nederlandse dichters van deze tijd.
Locatie: IJsselsalon, IJsselkade 21, 7201 HD Zutphen, 06 3808 8562, info@ijsselsalon.nl, www.ijsselsalon.nl
Meer over ‘Door het vanggat’

«Het afgelopen jaar waren er heerlijke eerstgeborenen [zoals] het romantisch-zwarte ‘Door het vanggat’ van Aly Freije.» – Ellen Deckwitz

Opmaak 1Over de ‘C. Buddingh’-prijs 2017’ op Poetry International in De Morgen, 31 mei 2017:
(…) Er is anno 2017 minder aandacht dan ooit voor papieren verskunst. Amper een handjevol eerstelingen wordt gerecenseerd, waardoor veel beginnende dichters het gevoel hebben dat hun eerste bundel op zijn minst Nobelprijswaardig moet zijn om te worden opgemerkt. Met als gevolg: uitstelgedrag. Het tegenovergestelde zie je bij de jongste generatie romanciers. (…). Vergeleken met prozaïsten debuteren dichters in het tempo van een slak op valium. Gelukkig maar, want dat levert fantastische, ingedikte poëzie op. Het afgelopen jaar waren er heerlijke eerstgeborenen: het romantisch-zwarte Door het vanggat van Aly Freije (‘littekens maken sterk, breken/ kun je het leven niet verwijten’), het lyrische Waanzin went niet van Max Greyson (‘Nooit zal ik je ontbossen, nooit zal ik iets rooien’) en het korte maar krachtige De dagen de dingen van Pauline Sparreboom (‘Uit angst om af te geven aan de dingen/ of erger: andersom, blijf je liggen/ zo breng je de dagen door met/ het doorbrengen van de dagen, het stille’). En natuurlijk de [genomineerde] bundels van Vicky Francken (Röntgenfotomodel) en Joost Baars (Binnenplaats), die ieder op zich al een geschenk aan de Nederlandse dichtkunst zijn. En die de lat alleen nog maar hoger leggen voor degenen die na hen hun entree zullen maken. Ik kan niet wachten.
Lees hier het artikel
Meer over ‘Door het vanggat’

«’Door het vanggat’ van Aly Freije nr. 1 in Top-drie Nederlandse poëzie.» – Eppie Dam

Opmaak 1Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije in Dagblad van het Noorden, 30 december 2016:
Een top 7 had zo gekund in dit uitgelezen poëziejaar. Toch haalde geen bundel het bij Freijes fonkelende egodocument, het Nederlandse debuut van de Groningse. Een nieuwe kans voor de jury van de C. Buddingh’-prijs: kijk over de Randstad heen naar de randen van het land.
Zie hier voor het bericht
Meer over ‘Door het vanggat’