Over het idioom van Diana Lebacs op Caraïbisch Uitzicht, 30 november 2022:
(…) Voor wie schrijft Diana haar volwassenenboeken (‘De langste maand’, ‘Duizend leugens bruidstaart’ en ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’)? Voor mensen die Curaçao kennen en het Nederlands beter dan het Papiamentu beheersen, of voor de groep lezers in Nederland die Curaçao niet kennen? Het zal voor mensen uit de laatste groep zijn, omdat Diana de woordjes Papiamentu die in de tekst voorkomen steeds vertaalt of uitlegt en omdat ze aardig wat beschrijvingen geeft van ons eiland of onze gewoontes, die voor de meeste mensen van Curaçao overbodig zijn. (…) Krachtig is het begin van de roman ‘Duizend leugens bruidstaart’, wat de openingszinnen ervan aan te halen rechtvaardigt. ‘Het dorp leek iets te missen. Niet omdat de zon onbarmhartig scheen, niet omdat er geen ziel te bespeuren viel in de enkele straatjes, de kinderen niet voor de huizen speelden of de ouders aan het werk waren. Nee, tastbaar afwezig waren de mannen! In het dorp met nog geen vijfhonderd inwoners, weggezonken in de schoot van ruige heuvels en robuuste bergen, woonden slechts vrouwen en kinderen. (…)’ Prachtig idioom. (…) In dit probeersel van een -subjectief- onderzoek naar Diana’s idioom, heb ik gekeken naar mogelijke papiamentismen, Curaçaos Nederlands en ander aardig eigen taalgebruik. Diana beheerst het Nederlands goed. Ze gaat creatief om met de taal. Mijn conclusie is dat ze, als een dichter, spelend met op zoek gaat naar het wezen van de woorden. Ze durft Nederlands soms zo te schrijven dat het de wenkbrauwspier triggert. Daar is zij taalkunstenaar voor.
Lees hier het artikel op Caraïbisch Uitzicht
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Tag: Duizend leugens bruidstaart
Diana Lebacs op Curaçao overleden
Op de dag dat haar jongste roman klaarligt bij de drukker, komt het bericht dat Diana Lebacs (Curaçao, 1947) vrij onverwacht is overleden op 11 juli 2022. Op 12 september zou ze 75 zijn geworden. Op 14 april mailde ze nog de laatste aanvulling door op haar nieuwe roman Dame van de avond en het berouw van Benaro en meldde ze me dat haar man Pacheco Domcassé op 22 maart dit jaar was gestorven. Haar afkomst is typerend voor het Nederlands koloniaal verleden: Diana Lebacs had een Curaçaos-Indonesische vader en een Surinaamse moeder. De Surinaamse schrijfster Thea Doelwijt is een nicht van haar. Diana Lebacs debuteerde in 1971 met de jeugdroman Sherry, het begin van een begin. Haar tweede jeugdroman Nancho van Bonaire uit 1975 werd bekroond met een zilveren griffel. Haar eerste roman voor volwassenen De langste maand kwam in 1994 uit en was een van de laatste boeken die Jos Knipscheer († 1997) voor de uitgeverij redigeerde. Pas in 2017 verscheen haar tweede roman voor grote mensen Duizend leugens bruidstaart. In dat jaar kwam ze ook op bezoek in Nederland.
Sta me toe deze herinnering op te halen. Op 1 oktober 2017 vond in de OBA Amsterdam de Caraïbische Letterendag Junior plaats, het grootste festival van Caraïbische kinderboekenschrijvers ooit georganiseerd in Nederland. Ook Uitgeverij In de Knipscheer was die dag present met een boekenstandje. Die dag zou ze in een zaaltje aldaar een prijs ontvangen en ik spoedde me naar dat zaaltje om die zo terechte feestelijke bijeenkomst mee te maken. Toen zij het woord nam bleek niet zij het feestvarken, maar ondergetekende die op voorspraak van de Antilliaanse dichters en schrijvers bij de uitgeverij benoemd werd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Zo was Diana Lebacs.
Maar ere wie ere toekomt. Op 22 augustus 2020 werd op de honderdste geboortedag van Pierre Lauffer aan Diana Lebacs de Chapi di Plata, de Pierre Laufferprijs, toegekend.
franc knipscheer
Haarlem, 12 juli 2022
Klik hier voor het Chapi di Plata-feest
Meer over ‘Dame van de avond en het berouw van Benaro’
Meer over Diana Lebacs bij Uitgeverij In de Knipscheer
Diana Lebacs * Dame van de avond en het berouw van Benaro. Roman
Diana Lebacs
Dame van de avond en het berouw van Benaro
roman
Curaçao, Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 176 blz.
€ 18,50
ISBN 978-94-93214-24-8
eerste uitgave 2022
Dame van de avond en het berouw van Benaro ademt de geest van de ontwikkeling van een volk dat sociaal-emotioneel diep getekend is door haar koloniaal verleden én door haar eigen mensen die dit verleden bewust of onbewust handhaven als een ijverige leerling die zijn meester overtreft; een volk dat een enorm helingsproces door moet maken dat vanwege de enorme uitdagingen uiterst traag en moeizaam verloopt.
Benaro werkt al bijna dertig jaar bij de overheid van Curaçao, tegenwoordig bij het ministerie van Sociale Zaken. Zijn meerdere, Xerxio, is een eerzuchtig man en volgens velen zelfs gevaarlijk. Het verhaal doet de ronde dat telkens wanneer er een nieuwe minister-president aantreedt en hij Xerxio ontmoet, die al heel snel een merkwaardige en sterke invloed op hem uitoefent. Meermaals is Benaro al met Xerxio in aanvaring gekomen, en liefst blijft hij op afstand van hem. Ook Xerxio’s broer, Roger, heeft grote macht. Diens bedrijf heeft een monopoliepositie: het produceert een chemisch middel dat de verouderde waterleidingen in het hele land zuivert, en Benaro vermoedt dat Roger een door hem geschreven rapport in de la heeft doen verdwijnen. Daarin had hij aangedrongen op modernisering van het stelsel roestige pijpleidingen.
Dan wordt Benaro door zijn meerdere naar het eiland Turtuga gestuurd, in de regio maar ver van het regeringscentrum. Daar moet hij een congres bijwonen over het zuiveren van drinkwater met diamant én over het klonen van mensen. Beide klinken nog als sciencefiction, of in ieder geval toekomstmuziek. En zal het welluidende muziek zijn, of donkere, onheilspellende muziek? Op het congres spreekt Dr. Merlin. Hij heeft een ‘demo’ van een nieuwe mens ontworpen, een mens waarbij alle van nature negatieve en agressieve driften zijn uitgeschakeld. Wat heeft Xerxio met deze experimentele wetenschap te maken? En zal zij ten goede of ten kwade worden aangewend?
Aan de ene kant is Dame van de avond en het berouw van Benaro een dystopische of futuristische literaire thriller, gesitueerd op het eiland Curaçao. Het intrigerende en spannende verhaal ademt in alles de sfeer van het eiland. Aan de andere kant is dit verhaal verweven met een amoureuze geschiedenis, de ontluikende en zinnelijke liefde tussen Benaro en Osaira.
Diana Lebacs (Curaçao, 1947) heeft een Curaçaos-Indonesische vader en een Surinaams-Creoolse moeder. Zij is geruime tijd lerares op Curaçao en doceert jeugdliteratuur aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen. Lebacs speelt een belangrijke rol bij de groei van de Nederlands-Antilliaanse jeugdliteratuur en wordt voor Nancho van Bonaire, een van haar dozijn jeugdromans, bekroond met de Zilveren Griffel. In 2011 behoort zij tot de eerste lichting studenten die aan de UNA slaagt voor Master Education Papiamentu. Bij Uitgeverij In de Knipscheer verschenen eerder van haar hand De langste maand (haar eerste roman voor volwassenen), Belumbe/De waterlijn (haar poëziedebuut) en de roman Duizend leugens bruidstaart.
«Veelzijdige roman van Diana Lebacs.» – Wim Rutgers
Over ‘Duizend leugens bruidstaart’ van Diana Lebacs in Antilliaans Dagblad, 11 maart 2017:
(…) Caribische romans zijn vaak te karakteriseren als spiegel en perspectief: ze houden de lezers niet alleen een kritische spiegel voor, maar bieden daarnaast ook een ethisch perspectief op een positieve toekomst. (…) ‘Duizend leugens bruidstaart’ kan ook gelezen worden als een verhaal in de traditie van de Caribische ‘novels of childhood’, die de ontwikkelingsgang van een jonge man beschrijven op zijn weg naar volwassenheid en zelfstandigheid. (…) Naar zijn vorm in zowel inhoud als taal en stijl heeft het verhaal met zijn terugblikken en tal van vooruitblikken ook kenmerken van een spannend jongensboek, ook al door de leeftijd van de hoofdpersoon en de afwisselende complicaties waarin deze steeds weer verzeild raakt. Daarmee vult ‘Duizend leugens bruidstaart’ een leemte van de jongvolwassenen-literatuur voor twaalf tot achttienjarigen die tot nu toe schaars is op onze eilanden. (…) Met deze veelzijdige roman heeft Diana Lebacs inhoudelijk een heel ander verhaal geschreven dan in haar publicaties tot nu toe, maar is ze zichzelf tegelijkertijd trouw gebleven door vast te houden aan haar centrale intermenselijke thema, dat je zou kunnen omschrijven als: niet zwijgen maar spreken is goud.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Duizend leugens bruidstaart’
Meer over Diana Lebacs op deze site
«Vlotte soms sprookjesachtige roman.» – André Oyen
Over ‘Duizend leugens bruidstaart’ van Diana Lebacs op Ansiel, 9 maart 2017:
‘Sinds zijn reis over de grens had hij – tot zijn verbazing – gezien dat mensen met een blanke of lichte huid net zo arm, werkloos en hulpbehoevend konden zijn als zijn eigen mensen. Ook zij maakten wc’s schoon, zwoegden voor een mager loontje in restaurants, op treinstations en bij de vuilophaaldienst. Ook zij leefden soms tegen wil en dank van een uitkering.’ (…) Diana Lebacs confronteert in ‘Duizend leugens bruidstaart’ de lezer met een denkbeeldige wereld, die naarmate de pagina’s vorderen echter ook een heel herkenbare wereld wordt. (…) Het is een coming of ageverhaal over een jonge illegale immigrant en ook tegelijkertijd het verhaal van zijn moeder. (…) Dat resulteert in een vlotte soms sprookjesachtige roman. (…)
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Duizend leugens bruidstaart’
Meer over Diana Lebacs op deze site
«Een belangrijk thema in het boek is magie.» – Ko van Geemert
Over ‘Duizend leugens bruidstaart’ van Diana Lebacs in Ñapa Literatuur (Amigoe), zaterdag 11 februari 2017:
Ik koos voor de bruidstaart als beeld voor verwachting, liefde en teleurstelling. (…) Je hebt witte magie die uitgaat van het spirituele, en zwarte magie, beter bekend als brua, die gericht is op wraak, afrekening, genoegdoening. Mijn opa was kruidendokter, kurandero, hij gaf ook consult. (…) In deze wereld ben ik opgegroeid. Niet dat ik dit onmiddellijk in mijn boeken verwerkte. Maar op een zeker moment, in 2008, ontmoette ik de schrijver Erich Zielinski. Hij zei tegen me: je zou die magisch-realistische kant op moeten gaan, lees ‘De doem van de maïs’ van Miguel Angel Asturias uit Guatamala, in 1967 kreeg hij de Nobelprijs voor literatuur. Ik deed dat en was verkocht. Die magie is onlosmakelijk verbonden met Zuid-Amerika, met Curaçao. Of ik daar nu echt zelf in geloof weet ik niet. Wel in intuïtie, ik verdiep me in boeddhisme, katholicisme. Er is meer dan deze harde wereld, ik geloof in spiritualiteit.
Lees hier het interview
Meer over Diana Lebacs op deze site
«Aaneenschakeling van avontuurlijke gebeurtenissen.» – C.H. Gajadin
Over ‘Duizend leugens bruidstaart’ van Diana Lebacs voor NBD | Biblion, 15 februari 2017:
Deze tweede roman voor volwassenen van de Curaçaose schrijfster (1947) is een aaneenschakeling van avontuurlijke gebeurtenissen die met een grote zoektocht te maken hebben. Skylar’s vader vertrok ooit met de belofte dat hij zijn vrouw en zoon zal laten overkomen. Wanneer zijn moeder een verhouding krijgt met de lokale onderwijzer, wil puber Skylar naar Hope Land om zijn vader op te sporen. Hoewel hij daar niet in slaagt, lukt het Skylar wel een rechtenstudie te voltooien. Zijn briljante toekomst dreigt echter verloren te gaan door het gemis van een vaderfiguur. Allerlei figuren schieten hem net op het nippertje te hulp. Hij maakt zelfs merkwaardige avonturen mee in de criminele wereld. Pas na de dood van zijn vader komt Skylar te weten dat hij opnieuw getrouwd is en meer kinderen heeft. Is deze zoektocht een metafoor voor de altijd afwezige vaderfiguur in de Caraïbische cultuur? (…)
Meer over ‘Duizend leugens bruidstaart’
Meer over Diana Lebacs op deze site
«Belangrijke promotor van literatuur van onze eilanden.» – Eric de Brabander
Over ‘Schaduwvrouw’, ‘Duizend leugens bruidstaart’ en ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’ in Antilliaans Dagblad, 10 januari 2017:.
Uitgeverij In de Knipscheer heeft in Nederland de naam de uitgever te zijn van Nederlandse postkoloniale literatuur. Dat is gedeeltelijk waar. De uitgever heeft een uitgebreid aanbod Nederlandstalige en vertaalde literatuur waaronder postkoloniaal werk, maar ook veel prachtige boeken over muziek. (…) Er zijn meerdere uitgevers met Indische, Antilliaanse en Surinaamse auteurs in het Knipscheerbestand. Maar dat neemt niet weg dat (…) de uitgeverij (…) tot op heden de belangrijkste promotor is van literatuur van onze eilanden. (…) Dit jaar verscheen er wederom een aantal boeken uit onze windstreken waaruit ik er drie gekozen heb om te bespreken: ‘Schaduwrouw’, ‘Duizend leugens bruidstaart’ en ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’. (…)
Klik hier voor het artikel
Meer over ‘Schaduwrouw’
Meer over ‘Duizend leugens bruidstaart’
Meer over ‘De terugkeer van Ricardo Bonifacio’
«Interessante bijdrage aan de moderne Curaçaose literatuur.» – Eric C. de Brabander
Over ‘Duizend leugens bruidstaart’ van Diana Lebacs op Caraïbisch Uitzicht, 14 december 2016:
Diana Lebacs heeft, naar het zich laat aanzien, in ‘Duizend leugens bruidstaart’ haar uiterste best gedaan de locatie waar het verhaal zich afspeelt onbenoemd te laten. Ze bereikt daarmee dat de thematiek en de probleemstellingen die ze beschrijft in het boek iets universeels krijgen. Tegelijkertijd is de sfeer van het boek sprookjesachtig. Ik dwaalde over de bladzijden rond, me een voorstelling makende van het geschrevene. Dan was ik op een spirituele reis door het platteland van Colombia of Paraguay, dan in Iran of Turkije. Dat is de wereld waarin Skylar zijn transitie maakt van een puber naar een succesvolle jonge volwassene en waarin hij zijn seksualiteit ontdekt. Diana Lebacs schept een niet bestaande wereld, tegelijkertijd een herkenbare wereld, een wereld vol verwijzingen naar de onze, vol parallellen met onze interrelationele problemen, politieke verwikkelingen en de impact die deze hebben op de individuele mens. Een roman over liefde en ontrouw, over vergeving en verlies. Met ‘Duizend leugens bruidstaart’ heeft Diana Lebacs een interessante bijdrage geleverd aan de moderne Curaçaose literatuur.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Duizend leugens bruidstaart’
Meer over Diana Lebacs op deze site
«Een boek dat lekker weg leest.» – Theo Jordaan
Over ‘Duizend leugens bruidstaart’ van Diana Lebacs op Alles over boeken en schrijvers, 1 december 2016:
‘Duizend leugens bruidstaart’ is een actuele roman over illegale immigratie, mensen die hun heil elders zoeken of daar een beter bestaan te kunnen opbouwen. Hoofdpersoon van de roman is Skylar enige zoon van een alleenstaande moeder. Ze leven in armoede omdat hun vader over de grens verdwenen is op zoek naar een beter bestaan. (…) Meer en meer raakt Skylar benieuwd naar zijn verdwenen vader. Sterker nog uiteindelijk gaat hij samen met zijn moeder op zoek. Met behulp van een grenswacht weten ze illegaal de grens over te komen. In het welvarender land doet Skylar zeer veel indrukken op die hem verder ontwikkelen. Ook weet hij sporen van zijn vader te vinden. (…) Skylar ontwikkelt zich verder tot een begenadigd advocaat. Hij wordt geconfronteerd met goed en kwaad in de maatschappij, heeft relaties met een aantal vrouwen en wordt geconfronteerd met bizarre gebeurtenissen. Diana Lebacs heeft met ‘Duizend leugens bruidstaart’ een moralistische roman geschreven. (…) De avonturen die Skylar beleeft hebben soms iets spiritueels, maar staan ook in de keiharde realiteit van geweld, seks en meedogenloosheid van de maatschappij.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Duizend leugens bruidstaart’
Meer over Diana Lebacs op deze site