Presentatie ‘Voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk nu op YouTube


Over ‘Voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk in de Pletterij, 17 maart 2024:

Op 17 maart 2024 vond de presentatie plaats van ‘Voet in voet oog in oog’, het prozadebuut van dichter en beeldend kunstenaar Elly Stolwijk. Het boek, Stolwijk noemt het ‘een historie’, gaat het over de dwangarbeid van Nederlandse jongemannen in Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. In Voet in voet oog en oog probeert Elly Stolwijk zich in te leven in de jonge dwangarbeider Fons, die later haar vader werd. Over die periode werd tijdens het verdere leven van Fons niet gesproken. Vanaf 15.30 op de tijdlijn van de registratie op YouTube gaat de presentatie over dit boek. Het interview van Peter de Rijk begint op 19.45 en duurt tot 47.00. “Ieder hoofdstuk over Fons  telt 492 woorden, het aantal netto dagen dat hij in dwangarbeid doorbracht. Ik noem het ergens wel een keurslijf maar de beperking geeft ook heel veel vrijheid: 492 woorden is tegelijk heel overzichtelijk. Ik heb het grotendeels verzonnen, ik heb weinig heel concrete gegevens en ik heb geprobeerd om het zo waarachtig mogelijk te schrijven, maar of het waar is weet ik niet. Op het moment dat hij bevrijd was en op weg ging naar huis eind april 1945 kon ik de lange zinnen loslaten , want toen was hij geen dwangarbeider meer. Ik ben steeds trotser geworden op mijn vader.” Vanaf 48.00 tot 1.12.50 op de tijdlijn leest Elly Stolwijk fragmenten uit het boek afgewisseld door muziek uitgevoerd door Hans de Ruiter. Vanaf 1.13.15 wordt het eerste exemplaar uitgereikt aan René Versluis, voorzitter van de stichting Razzia Monument Rotterdam. In zijn dankwoord gaat René Versluis, net als Elly Stolwijk een van de naar schatting 1 miljoen kinderen van  dwangarbeiders, in op hun eerdere samenwerking bij de opening van het monument.

Kijk en luister hier naar de presentatie
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

Elly Stolwijk * Voet in voet oog in oog. Een historie 

Elly Stolwijk
Voet in voet oog in oog
een historie
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen, 190 blz.,
groot formaat,
€ 22,00
eerste uitgave maart 2024
ISBN 978-94-93368 08 8

In Voet in voet oog in oog heeft Elly Stolwijk getracht zich in te leven in de jonge dwangarbeider Fons, die later haar vader werd. Na zijn dood ging ze op zoek naar zijn Duitse geschiedenis waarover hij, net als vele anderen, zelden had gesproken. Stolwijk geeft haar vader een stem opdat het beschrijven van zijn lotgevallen iets bijdragen aan het naar buiten brengen van zoveel ingeslikte, onverteerde woorden.

‘Fons is nog geen eenentwintig jaar jong als hij in de zomer na de bevrijding, de precieze datum is onbekend, terugkeert uit nazi-Duitsland waar hij gedurende de Tweede Wereldoorlog dwangarbeid had verricht in metaalfabrieken in Berlijn en Laucherthal, een ervaring waarover hij tijdens zijn leven nauwelijks kan spreken en op zeldzame momenten met dichtgeknepen keel zal zeggen dat hij ‘iets deed met schroefjes en moertjes’, want hij schaamde zich voor zijn gedwongen bijdrage aan de Duitse wapenindustrie … ‘

Van de ruim vijfhonderdduizend Nederlandse dwangarbeiders zijn er ongeveer dertigduizend omgekomen. Van diegenen die terugkeerden bleven de meesten zwijgen over de traumatiserende gebeurtenissen tijdens hun gedwongen verblijf in Duitsland.

Elly Stolwijk (1957) is beeldend kunstenaar en schrijver. In 2020 debuteerde zij met liefde de vluchtige holte. Het Poëziecentrum te Gent nomineerde deze bundel voor de Poëziedebuutprijs 2021. In 2021 verscheen de laatste framboos. Hierin schetst Stolwijk de beleving van een vrouw die, in de negende maand van de zwangerschap, te horen krijgt dat  haar ongeboren kind overleden is.

Over liefde de vluchtige holte: «De vormgeving geeft de bundel een misleidende lichtheid, maar in de gedichten zit een heel leven vervat. Stolwijks stijl is helder en beklijft door een aangrijpende directheid. Deze lijvige bundel verdient het met zorg gelezen te worden.» – Jury Poëziedebuutprijs 2021; «Een bundel waar vorm en inhoud perfect matchen, impulsen omgezet in poëzie, woorden en beelden. Bijzondere bundel met onvergetelijk mooie poëzie.» – NBD/Biblion; «De poëzie is even fijnzinnig en intrigerend als de tekeningen zijn. Daarbij zijn de teksten behalve intrigerend ook klankrijk, verrassend van taal en waaieren ze breed uit. Kortom, een ruime en ruimhartige bundel.» – H.C. ten Berge

Over de laatste framboos:
«Een fijnzinnige bundel waarin op ontroerende wijze vorm is gegeven aan een groot verdriet en waarin een weinig aangeroerd thema prachtig verwoord wordt.» – NBD/Biblion
«Feitelijke mededelingen, die naadloos overgaan in poëzie, maar steeds zonder opsmuk. Emotie die soms hard aankomt en nooit als vals wordt ervaren.» – Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
«Het gebruik van de taal is aards en sterk. Een indrukwekkend poëtisch verslag waar je stil van wordt.» – Meander
«Hoe vind je taal voor zoiets?» – Lex Bohlmeijer
Meer over ‘Voet in voet oog in oog’
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

Elly Stolwijk over haar vaders dwangarbeiderschap in WO II

EllyStolwijk-300Van 22 tot 25 juni 2023 vindt in Schoorl SchoK plaats. De bijdrage van Elly Stolwijk aan de Schoorlse Kunsten is het voorlezen van 2879 (het is geen geregisseerde voorstelling). 2879 is het verhaal dat ze schreef over het dwangarbeiderschap van haar vader gedurende de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal zal in 2024 in boekvorm verschijnen onder de titel ‘Voet in voet oog in oog’. Tijdens SchoK leest zij 43 zinnen van 492 woorden, afgewisseld met vrijere stukken tekst, de cursieven (tezamen 95 pagina’s). De lange zinnen zijn scènes uit het leven van een dwangarbeider. Het aantal van 492 woorden per zin is ingegeven door de 492 dagen die haar vader in de metaalgieterij of achter de metaaldraaibank moet hebben doorgebracht. De cursieven bieden enig inzicht in het onderzoek dat Elly Stolwijk de afgelopen 11 jaar heeft gedaan. De flexibiliteit van de cursieven gaf haar tijdens het schrijven over de dwangarbeid de mogelijkheid zowel dichterbij te komen als afstand te nemen. De locatie is de woonkamer van Heereweg 205 te Schoorl. In de voortuin staat een bordje dat verwijst naar de ingang aan de achterkant van het huis, d.w.z. via de achtertuin (duinkant) aan de Oorsprongweg. Elly Stolwijk begint met voorlezen op vrijdag 23 juni, om 12.00 uur. Ze stopt om 17.00 uur. Af en toe is er een korte pauze. Op zaterdag 24 juni, om 12.00 uur, gaat ze verder vanaf waar ze gebleven was, en als het verhaal ‘rond’ is begint ze opnieuw. Ook op zaterdag stopt ze stop om 17.00 uur. Dee inloop is vrij. Eenieder kan op elk moment binnenkomen of opstappen, dat maakt niet uit.
Bekijk hier het programma van SchoK
Meer over Elly Stolwijk bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Misschien wel zijn beste boek.» – Arend van Dam

ReenTonvan_GestolenJeugd_03_aOver ‘Gestolen jeugd’ van Ton van Reen in Vol van Boeken (boekenmagazine Libris), 2 maart 2020:
In het Libris boekenmagazine ‘Vol van Boeken’ dat ter gelegenheid van de Boekenweek 2020 verschijnt, geven diverse auteurs hun 5 boekentips. Kinder- en jeugdboekenauteur Arend van Dam ‘tipt’ van Ton van Reen diens (jeugd)roman ‘Gestolen jeugd’. ‘Misschien wel zijn beste boek. Het speelt zich af in WOII, in Limburg, op het boerenland. Geen heftige oorlogsspanning, geen tanks, en dat vond ik een verademing. Het is zoals veel mensen in Nederland de oorlog beleefd hebben.’
Meer over ‘Gestolen jeugd’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Ton van Reen – Gestolen jeugd. (Jeugd)roman

ReenTonvan_GestolenJeugd_03_aTon van Reen
Gestolen jeugd

(jeugd)roman
Nederland
gebrocheerd, 448 blz.,
overgenomen fondstitel De Geus
tijdelijk € 12,50
ISBN 978-90-445-0205-3
derde druk, 2002

De jonge Lei Steeghs en zijn zus Door groeien op op het platteland van Limburg. De oorlog krijgt gaandeweg vat op de kleine gemeenschap. In de herfst van 1944 moeten steeds meer Duitse mannen naar het front. De leeggevallen plaatsen in de fabrieken worden ingenomen door buitenlanders die tijdens razzia’s van de straat zijn geplukt en op transport gezet. Een van hen is de vijftienjarige Lei. De zware dwangarbeid op de slakkenberg van de hoogovens in Midden-Duitsland en de spanning van de bombardementen nemen hem het laatste restje kinderlijke onschuld af. Thuis krijgt Door te horen dat de Engelse soldaat met wie ze verkering heeft gekregen, in Duitsland is gesneuveld. Zij neemt een verregaande beslissing over haar eigen leven.

«Herkenbaar, confronterend (…) Zoals het lot van de joden duidelijk wordt in het dagboek van Anne Frank, weet je na het lezen van ‘Gestolen jeugd’ hoe het de Nederlandse dwangarbeiders in Duitsland verging.» – Algemeen Dagblad

«Van Reen (1941) baseert zich in deze roman op ware gebeurtenissen, namelijk de oorlogservaringen van de hoofdfiguur Lei Steeghs en zijn zuster Door. Als de oorlog begint zijn ze resp. 11 en 13 jaar. Als Lei 15 is, wordt hij opgepakt en als dwangarbeider in Duitsland te werk gesteld. Zijn zuster krijgt een relatie met een Engelse soldaat, die enkele weken voor de Duitse overgave sneuvelt. Zij geeft haar leven daarna bewust een andere wending. Van Reen is een goede verteller die de dramatische gebeurtenissen in het leven van zijn personages zo weet te doseren dat er een pakkende roman ontstaat. Zoals de meeste van zijn romans speelt ook deze geschiedenis zich af in de Peelstreek. Op overtuigende wijze weet hij in de stijl van de roman de geestelijke ontwikkeling weer te geven die het gevolg is van de gruwelijke ervaringen en het verdriet van de hoofdpersonages. De schrijver geeft een beeld van de reacties op de oorlog in een streng-katholieke gemeenschap in oostelijk Brabant.» – Gerard Oevering voor NBD / Biblion
Meer over ‘Gestolen jeugd’
Meer over Ton van Reen bij Uitgeverij In de Knipscheer