Over ‘Dwarsliggers’ door Aart G. Broek in artikel op Management Site, 4 maart 2024:
Grensoverschrijdend gedrag? Hoog tijd om tegenspraak te leren geven en te faciliteren. (…) Het is een fikse opgave voor ieder van ons om naar tegendraadse en deugdelijk onderbouwde kritiek te luisteren. Waarom is het zo’n opgave om tegenspraak te incasseren en daadwerkelijk te verwerken? Een antwoord formuleren begint met weten wat er sociaal-emotioneel speelt. In essentie is de pijnlijke schok die bij gefundeerde tegenspraak ontstaat een kwestie van ‘schaamte’. Door de onderbouwde kritiek horen we praktisch even niet ín de groep, maar staan juist te kijk vóór de groep waartoe we (willen) behoren. In onze jeugd doen we allemaal pijnlijke ervaringen op met het slachtofferschap van afwijzen, uitsluiten, kleineren. Ervaringen met dergelijke vernederingen én de angst die opnieuw te kunnen ervaren noemen we schaamte. (…) Het gaat bij schaamte om de ervaring dat het persoonlijke ‘ik’ wordt geraakt. Dat snijdt ons diep door de ziel. (…) We haten schaamte: het venijnige samenballen van angst, verdriet en woede. (…) De schok van schaamte vertaalt zich in agressie. (…) Tegenspraak kan je letterlijk of figuurlijk de kop kosten. (…) De geschiedenis leert ons dat tegenspraak dikwijls getergd van tafel wordt geslagen en de boodschapper hardhandig worden uitgeschakeld. (…) De persoon die de tegenspraak aandraagt heeft vrijwel altijd het beste met de eigen organisatie – of de samenleving in het algemeen – voor. (…) In principe kan iedere (overheids)organisatie of elk bedrijf voordeel behalen met het faciliteren van tegenspraak. (…) Bovendien mag van deugdelijk gefaciliteerde tegenspraak worden verwacht dat het een preventieve werking heeft op het steeds dreigende klokkenluiden. Kortom, voorkom klokkenluiden, word een dwarsligger. (…)