“Zin om te schrijven.” Koos van den Kerkhof onverwacht overleden.

koos_van_den_kerkhof_bew_kl_2Deze zondag vernam ik dat in de nacht van zaterdag op zondag 14 november 2021 dichter en redacteur Koos van den Kerkhof (11 april 1946) onverwacht is overleden aan een gescheurde aorta. Als dichter debuteerde hij in 1978 bij de toenmalige Limburgse uitgeverij Corrie Zelen. Vanaf die tijd zit zijn naam in mijn geheugen, vanwege de samenwerking die Uitgeverij Corrie Zelen, de Rotterdamse uitgeverij Flamboyant/P en Uitgeverij In de Knipscheer in die jaren hadden op het gebied van vertegenwoordiging van hun fondsen naar de boekhandel toe. Pas in 2000 kwam het tussen hem in zijn hoedanigheid van redacteur en de uitgeverij tot een sindsdien ononderbroken samenwerking. De debuutroman De bruine zeemeermin van de toen in Paramaribo woonachtige auteur Annel de Noré was het eerste boek dat hij, al actief als schrijfdocent, voor In de Knipscheer redigeerde. Hij had antropologie gestudeerd en die gevormde belangstelling voor andere culturen gecombineerd met zijn dichterstalent voor taal maakte dat hij fascinatie had voor het schrijven van Surinaamse en Antilliaanse auteurs. Hij was begin deze eeuw een aantal jaar stadsdichter van Venlo; een aantal van die stadsgedichten is opgenomen in de bundel Oud zink, die in 2008 bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen. Enkele jaren later was hij gastdocent aan de Schrijversvakschool Paramaribo van Ruth San A Jong. Zijn laatste boek waaraan hij voor de uitgeverij werkte betrof de samenstelling en bezorging van een bloemlezing uit het poëtisch werk van Astrid H. Roemer Ik ga strijden moeder, die op het punt van verschijnen staat. Koos heeft de presentexemplaren nog net kunnen bewonderen. Onze laatste e-mailwisseling dateerde van een paar uur voor zijn overlijden:

Beste Franc, (…) Ik vond de kussenenvelop met twee exemplaren van Ik zal strijden moeder op de deurmat. Dank daarvoor. Mooi omslag met de handen, bijzonder mooie kleur ook. Ik heb met plezier en overgave aan de selectie gewerkt en het essay en de verantwoording geschreven. Het was een stimulerende opdracht. Ik kreeg erdoor zin om te schrijven. (…) Niets bepaalt wat ik schrijf dan mijn eigen verhaal en dat verhaal verandert steeds zoals alle deeltjes in mijn lichaam. Onlangs schreef ik onverwacht twee eerste versies van gedichten. Afbeeldingen van het werk van de Amerikaanse schilder Joan Mitchell brachten me ertoe terug te keren naar technieken die ik al vaker heb toegepast. (…). En ik mailde om 19:38 terug: Dag Koos, Ik hoop dat ze zullen leiden tot een bundel. Het is de tragiek van de redacteur: werk van anderen gaat voor.

Die anderen zullen hem dankbaar zijn: Barney Agerbeek, Peter Andriesse, Orchida Bachnoe, Alfred Birney, Eric de Brabander, Cándani [Yasmine Amores], Aly Freije, Els de Groen, Edwin de Groot, E. de Haan, Jopi Hart, Hans van Hartevelt, Elodie Heloise, Hanneke van der Hoeven, Hein van der Hoeven, Ernst Jansz, Mala Kishoendajal, Roni Klinkhamer, Helen Knopper, Frank Kraaijeveld, Karin Lachmising, Els Launspach, Diana Lebacs, Joan Leslie, Clyde R. Lo A Njoe, Ronny Lobo, Djordje Matic, Arjen van Meijgaard, Henriette de Mezquita, Quito Nicolaas, Annel de Noré, Frank Ong-Alok, Fred Papenhove, Glenn Pennock, Hans Plomp, Ton van Reen, Astrid H. Roemer, Arjen Sevenster, Brigitte Spiegeler, JP den Tex, Jacques Thönissen, Diana Tjin, Edith Tulp, Hans Vaders, Etchica Voorn, Bert Vuijsje, Karel Wasch, Rogi Wieg, Kristien De Wolf en de velen die ik zonder twijfel nu vergeet.

franc knipscheer
Haarlem, 14 november 2021

Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

Gedicht van E. de Haan

ezra de haanIn zijn bijna dagelijkse Facebookbericht noteert Wim van Til, oprichter van en coördinator bij Poëziecentrum Nederland, de geboorte- en sterfdagen van Nederlandstalige dichters. Vandaag (26 juni 2021) is het in ieder geval de geboortedag van E. de Haan (1965). Bij wijze van felicitatie/gedenken kiest Wim van Til dan voor een gedicht naar eigen voorkeur van een van de gememoreerde dichters. Uitgeverij In de Knipscheer kiest in dit bericht voor het gedicht ‘Muze’ van E. de Haan uit zijn bij Uitgeverij In de Knipscheer verschenen bundel ‘Ik belde mijn muze’ uit 2003. Dit gedicht is ook opgenomen in de door Klaas de Groot samengestelde bloemlezing ‘Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie’.

Muze

Ik belde mijn muze
En verdomd ze nam op
Luisterde gelaten
Eerder mat dan tam
Een engel met angel
Ik denk aan een bed
Kreten slaken en lakens
De ander komt nader
Ik hoor water dat klatert
Hoor: Gootsteen
Denk: Badkuip
En eenmaal daar
Dek ik haar kalm
Met het klamme laken toe

Meer over ‘Ik belde mijn muze’
Meer over E. de Haan bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over ‘Grenzenloos – 40 jaar Knipscheer poëzie’

«Het is zover! De befaamde dichter komt op zijn dooie gemak aanlopen.» – Saya Yasmine Amores

VoorplatZoekennaarSlory75Over ‘Zoeken naar Slory’ van E. de Haan op Caraïbisch Uitzicht, 30 december 2019:
(…) Het verhaal is spannend geschreven, het houdt de aandacht van de lezer vast. Het zoeken naar de legendarische dichter is de bezieling van dit boek. De lezer wil weten wanneer De Haan de dichter Michaël Slory ontmoet – en hoe de ontmoeting zal gaan. En waarom zoekt hij eigenlijk naar hem? Suriname heeft toch veel meer dichters! Deze reis die De Haan naar Suriname maakt is te vergelijken met een reis naar een voorouderland of een vaderland. Iemand die vele generaties later op zoek gaat naar dingen waar hij heel zijn leven mee bezig was. Dan heb je zoveel vragen, fantasieën en beelden over hoe dat land zal zijn. En je afvragen wie en wat je wel tegen zal komen. Het is zoeken naar iets: een thuisgevoel. Een soort van herkenning en erkenning dat je er bent in je land van oorsprong. Ik voel een spanning bij De Haan. En die spanning heeft niet alleen te maken met Michaël Slory. Maar ook met het gegeven dat De Haans literaire carrière als schrijver en dichter al tientallen jaren verbonden is met de Surinaamse schrijvers en dichters. Los hiervan heeft Suriname een koloniaal verleden. Zal Suriname wel hetzelfde Suriname zijn als De Haan in zijn gedachtewereld geschapen heeft aan de hand van de verhalen die hij over Suriname gehoord heeft door de jaren heen? (…) Het boek begint met een flashback waarin de schrijfster Cynthia McLeod en De Haan elkaar ontmoeten. Zij vertelt dat zij Michaël Slory sinds haar schooltijd kent. Ze zaten samen in één klas. En dat Michaël Slory ook een heel goede pianist is. Piano spelen leerde hij van de paters op de katholieke school. Michaël Slory ging naar Nederland om Spaans te studeren. Hij maakte zijn studie niet af – heimwee bracht hem terug naar zijn vaderland. Hij nam een map vol met gedichten mee. Terug in zijn vertrouwde omgeving begon hij nog meer gedichten te schrijven en te publiceren in eigen beheer. Hij werd een bekende dichter. Hij zou niet meer terugkeren naar Nederland. Ook niet toen hij vele jaren later een van de grootste dichters van Suriname werd en verschillende uitnodigingen kreeg voor optredens in Nederland. Hij wees iedere uitnodiging af. (…)
Dichter en beeldend kunstenaar Saya Yasmine Amores publiceerde eerder gedichten en romans onder het pseudoniem Cándani.
Lees verder op Caraïbisch Uitzicht
Meer over ‘Zoeken naar Slory’
Meer over Michaël Slory op deze site
Meer over E. de Haan op deze site
Meer over Saya Yasmine Amores op deze site
Meer over Cándani bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Sprankelende wisselwerking tussen verleden en heden.» – Albert Hagenaars

VoorplatZwijguren2_Opmaak 1.qxdOver ‘Zwijguren’ van Ezra de Haan voor NBD / Biblion, 21 mei 2019:
De liefhebbers van reisverhalen mogen hun armen in die van de fans van biografisch materiaal haken. De actieve Ezra de Haan, dichter, romancier en recensent, neemt de lezer namelijk mee op een speurtocht naar locaties die voor zowel beroemde als vergeten auteurs van belang zijn geweest. Aan de hand van onder andere hun geschriften, correspondentie en gegevens uit biografieën bezoekt hij de meest uiteenlopende verblijfplaatsen, zoals woonhuizen, hospitalen en graven, en legt hij daar zijn eigen observaties en gedachten overheen. Dit procedé zorgt voor een sprankelende wisselwerking tussen het verleden, dat hij met name door vele details en veronderstellingen invoelbaar maakt, en het heden. Hij schrijft over het leven en de betekenis van onder anderen Max Blecher, Samuel Beckett, Mohamed Choukri en Franz Kafka en doet dat in zo’n soepele stijl en met zoveel enthousiasme dat je vanzelf nieuwsgierig wordt naar die soms voorgoed voorbije sferen en culturen, en er dus meer over wil gaan lezen! ‘Wanneer ik de donkere hal betreed, kraken glasscherven onder mijn zolen.’ In z’n soort, vermenging van reisliteratuur en biografisch materiaal van schrijvers en dichters, is dit een geslaagd en heerlijk boek!
Meer over ‘De Zwijguren’
Meer over E. de Haan bij In de Knipscheer

«Margreet den Buurman interviewt de omgevallen boekenkast, die De Haan blijkt te zijn.»

VoorplatZwijguren2_Opmaak 1.qxdOver ‘De Zwijguren’ van Ezra de Haan op Paperback Radio, 19 mei 2019:
Margreet den Buurman sprak op 27 maart 2019 met Ezra de Haan over zijn literaire reisverhalenbundel ‘De Zwijguren’. Aan de hand van dagboeken, brieven en romanfragmenten volgt De Haan zijn literaire helden. In Europa levert dat ‘ontmoetingen’ op met Beckett, Byron, Keats, Brodsky, Pound en Rolfe, in Marokko met Choukri. Ook vergeten schrijvers als Mohr, Waggerl en Klopstock komen aan bod. Kafka krijgt een brief van de schrijver, Trakl bezoek en Max Blecher de bejubeling die hij verdient. Margreet den Buurman interviewt de omgevallen boekenkast, die De Haan blijkt te zijn.
Luister hier naar de uitzending, live vanuit Boekhandel Scheltema Amsterdam
Meer over ‘De Zwijguren’
Meer over E. de Haan bij In de Knipscheer

Schrijver E. de Haan met ‘Zwijguren’ op Salto TV

VoorplatZwijguren2_Opmaak 1.qxdGonny van Oudenallen interviewt Ezra de Haan over ‘Zwijguren’, 15 april 2019:
Op de derde maandag van de maand is op Salto TV vanaf 19.00 uur het programma Briljantjes te zien, een programma over kunst en cultuur, boeken, gedichten en/of bespreking van of aanrader van een toneelstuk/show. De presentatie is in handen van Gonny van Oudenallen. Op 15 april waren de gasten Maria van Daalen en E. de Haan. Van Ezra de Haan verscheen dit voorjaar de bundel literaire reisverhalen ‘Zwijguren’, hét boek voor boekenliefhebbers van dit voorjaar. Kijk en hoor zijn wederwaardigheden omtrent onder meer Lord Byron, Max Blecher, Friedrich Kloptock.
Kijk hier naar het interview, op de tijdlijn vanaf 09:00
Meer over ‘De Zwijguren’
Meer over E. de Haan bij In de Knipscheer

«Merkwaardig is dat je je ook als lezer aanwezig waant.» – Cor Gout

VoorplatZwijguren2_Opmaak 1.qxdOver ‘De Zwijguren’ van E. de Haan op Extaze.nl, 30 april 2019:
Op 23 februari 2019 presenteerde Peter de Rijk, alias E(zra) de Haan, op wel zeer bijzondere wijze zijn verhalenboek ‘De Zwijguren’. Tegen de achtergrond van een reeks reisfoto’s zwierde hij verbaal door de vijftien hoofdstukken van zijn boek. Aantekeningen had hij daarbij niet nodig. De onderwerpen waarover zijn inleiding ging, een zeventiental door hem bewonderde schrijvers en de voetstappen die zij in de ruimte en tijd van de geschiedenis hadden achtergelaten, heeft hij, reizend en trekkend door Europa en Noord-Afrika, geïncorporeerd. Met zijn kennis van hun leven en werk in zijn ransel, heeft hij zijn voetzolen op hun voetafdrukken gedrukt, de plaatsen waar zij woonden of tijdelijk verbleven in zich opgenomen, hen voor zich gezien en hen aangesproken. In het hoofdstuk over Kafka is die gespreksvorm op papier gekomen: ‘Dit jaar vroeg iemand mij een brief aan mijn vader te schrijven. Net als jij. Ik weet nu hoe jij je hebt gevoeld.’ In dit hoofdstuk zijn subject en object nog duidelijker zichtbaar, hoorbaar en voelbaar dan ze elders in het boek al zijn. Merkwaardig is dat je je ook als lezer aanwezig waant. De Rijk is geen promeneur solitaire, hij neemt je mee op reis. (…) Wie denkt dat ‘De Zwijguren’ slechts ernstige kost te bieden heeft vergist zich. (…) Aaneengesloten zou je de reizen van Peter de Rijk kunnen kenschetsen als een Odyssee, als omzwervingen door ervaringen van lust en lijden, waarbij kijk ontstaat op het waarom van dit alles, waarom hij dit alles onderneemt, waarom hij dit alles op zich neemt. Dat is om te worden wie hij is, om thuis te komen waar zijn thuis is. In zijn ouderlijk huis, zijn vormende jaren, zijn vallen en opstaan, zijn educatie, zijn kennis, zijn liefde voor schoonheid, voor kunst, voor het woord. Zijn beloning is ‘het onbeslist’ in de strijd met dat begrip waar zo velen van ons hulpeloos mee worstelen: het zijn.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Zwijguren’

In de Knipscheer gezien bij Boekhandel Limerick Gent

LimerickKleinBoekhandel Limerick zet het fonds van Uitgeverij In de Knipscheer in het zonnetje, Gent 11 april 2019:
Op de foto (klik hier vergroting) zijn te zien:

Niek van Bremen * Bang voor de liefde
Kristien De Wolf * Ava Miller en ik
Peter Lenssen * Pleisterplaats Belleville [Reinaerttrofee 2018]
E. de Haan * De Zwijguren
Theo Stokkink * Zwijgplicht
Theo Monkhorst * De zegen van weemoed
Lucas Hirsch * De weinigen
Ilona Verhoeven * In het licht
Kristien De Wolf * Rotgeluk
Rob Verschuren * Stromen die de zee niet vinden
Annette van ‘t Hull * Grote meisjes
Ulises Segura * De mooie mond van Bobby Cespedes
Dieuwke van Turenhout * Olifanten warm houden

Verder kwamen we nog tegen:
Arjen van Meijgaard * We hebben alles bij ons
Cor Gout * Tien muziekmomenten

Meer over Boekhandel Limerick

«Fris en verrassend werk.» – André Oyen

VoorplatZwijguren2_Opmaak 1.qxdOver ‘De Zwijguren’ van E. de Haan op Lezers tippen lezers, 18 maart 2019:
(…) De fascinatie van Ezra de Haan voor literaire figuren en plaatsen die aan hen gelieerd zijn komt ook nu weer aan bod in zijn nieuwste werk. (…) ‘De zwijguren’ brengt op een heel efficiënte manier reisverhalen en schrijverslevens in beeld, waar de lezer-reiziger kan bij wegdromen. Een heel fris en verrassend werk!
Lees hier het signalement
Meer over ‘De Zwijguren’
Meer over E. de Haan bij In de Knipscheer

«Aanstekelijke bundeling van boeiende literaire reisverhalen.» – Theo Jordaan

VoorplatZwijguren2_Opmaak 1.qxdOver ‘De Zwijguren’ van E. de Haan op Alles over boeken en schrijvers, 13 maart 2019:
(…) E. de Haan is een aantal bekende, minder bekende en onbekende auteurs nagereisd naar plekken waar ze zich enige tijd hebben bevonden en die een belangrijke rol hebben gespeeld bij de totstandkoming van hun werk. Lord Byron is duidelijk een favoriet van E. de Haan. (…) Bijzonder goed geslaagd is het wat langere relaas over de vrij onbekende Roemeense schrijver Max Blecher. Ook de twee verhalen die zich afspelen in Hamburg met als hoofdpersonen de Ierse schrijver Samuel Beckett en Friedrich Kloptock zijn zeer lezenswaardig. (…) E. de Haan weet zijn enthousiasme voor zijn zoektochten goed te etaleren en zorgt ervoor dat je als lezer betrokken raakt, zelfs bij schrijvers waarvan je wellicht nog nooit gehoord hebt. (…) Kortom een aanstekelijke bundeling van uitstekende literaire reisverhalen die het lezen meer dan waard zijn.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De Zwijguren’