Album van de Caraïbische poëzie

AlbumCaribischePoezieOp 23 april 2022 verschijnt bij Uitgeverij Rubinstein ‘Album van de Caraïbische poëzie’, samengesteld door Michiel van Kempen en Bert Paasman, met medewerking van Noraly Beyer. Op die dag vindt in de OBA een programma plaats rond het uitkomen van dit boek. De trans-Atlantische relatie tussen Suriname, de Antillen en Nederland is meer dan vier eeuwen oud en beide zijden zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden geraakt door het slavernijverleden, migratie en culturele uitwisseling. Een complexe relatie die nergens zo goed wordt weerspiegeld als in de literatuur, en dan in het bijzonder de poëzie. In twaalf hoofdstukken wordt de lezer langs de rijkdom en de veelkleurigheid van de Caraïbische poëzie geleid. De samenstellers kozen een toegankelijke selectie van gedichten, versjes en liedjes, van de vroegste matrozenliedjes tot de jongste teksten van rappers. Vanzelfsprekend komt u in deze bloemlezing tal van dichters tegen die publiceerden bij Uitgeverij In de Knipscheer, onder wie: Frank Martinus Arion, Trefossa, Michaël Slory, Aletta Beaujon, Albert Helman, Edgar Cairo, Pierre Lauffer, Tip Marugg, Bea Vianen, Jit Narain, Elis Juliana, Shrinivási, Henry Habibe, Boeli van Leeuwen, Giselle Ecury, Scott Rollins, Marius Atmoredjo, Bernardo Ashetu, Aart G. Broek, Luis Daal, R.Dobru, Nydia Ecury, Carel de Haseth, Karin Lachmising, Diana Lebacs, Jojn Leefmans, Clyde R. Lo-A-Njoe, Raj Mohan, Quito Nicolaas, Olga Orman, Walter Palm, Hugo Pos, Astrid H. Roemer, Hans Vaders, Hilda de Windt Ayoubi.
Meer over het programma
Dit programma is ook online te volgen via deze LINK en later terug te zien op YouTube.
Nog meer Caraïbische dichters die bij In de Knipscheer verschenen vindt u terug in de bloemlezingen ‘Grenzenloos’, ‘Vaar naar de vuurtoren’, ‘De navelstreng van mijn taal’ en ‘Wie ik ben / Ta ken mi ta’
In 2014 verscheen bij Uitgeverij Rubinstein ‘Album van de Indische poëzie’, samengesteld door Peter Zonneveld en Bert Paasman, met o.a. werk van Marion Bloem en Ernst Jansz.

Muzikale ode aan de Curaçaose cultuur

Zikinza-posterbeeld-zonder-tekstOp 10 maart 2022 vindt in de Schuur in Haarlem de voorstelling ‘Voices from Letters: Zikinzá ‘van Vernon Chatlein en Laurindo Andrea plaats. Het is een ode aan de voorouders, hun nalatenschap en hun magie met eigen composities, storytelling en beelden. De voorstelling is geïnspireerd door Zikinzá, een verzameling opnamen gemaakt en verzameld door de Nederlandse pater Brenneker en de Curaçaose dichter en beeldend kunstenaar Elis Juliana. In de jaren ’50 en ’60, documenteerden zij met 1.400 opnames de kennis, folklore en erfgoed uit Curaçao. Zikinzá bevat verhalen, anekdotes en liederen en is de grondslag van de verhaallijn en alle muzikale composities van de voorstelling ‘Voices from Letters: Zikinzá.’ Locatie: Schuur, Lange Begijnestraat 9, 2011 HH Haarlem.
Kijk hier naar de trailer van de voorstelling
Meer over de voorstelling
Meer over Elis Juliana bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over pater Brenneker op deze site

Elis Juliana – Hé Patu/Waggeleend

Elis Juliana
Hé Patu/Waggeleend

poëzie, tweetalig Papiaments/Nederlands
Curaçao / Nederlandse Antillen
gebrocheerd in omslag met flappen,
80 blz., € 17,50
eerste uitgave oktober 2011
tweede druk 2021
ISBN 978-90-6265-660-8

De Curaçaose kunstenaar Elis Juliana (1927) behoort met Luis Daal en Pierre Lauffer tot de ‘Grote Drie’ van de Antilliaanse dichtkunst in het Papiaments. ‘Antilliaanse dichtkunst’, want het zou niet juist zijn te beweren dat de bekendheid van Juliana als beeldend kunstenaar, dichter, schrijver en voordrachtskunstenaar zou ophouden bij de grenzen van Curaçao.
Het voornaamste doel van Elis Juliana is altijd geweest de mogelijkheden van zijn moedertaal, het Papiaments, tot op de bodem uit te zoeken en toe te passen in zijn werk. En daarin heeft hij zich, tot nu toe, een ware meester getoond, niet alleen in stilistisch opzicht, maar ook in de milde wijze waarop hij de Curaçaose mens in zijn beschrijvingen heeft geportretteerd. Hij schroomt niet deze mens te confronteren met zijn tekortkomingen en minder goede eigenschappen en stelt met de blik van een scherp observator de gemakzucht en de hypocrisie van zijn medemens aan de kaak. Maar hij doet dit zonder te kwetsen, zonder gebruik te maken van grove woorden, op een geestige manier en, bovenal, met een weldadig aandoende compassie.
Zijn vertolking van ‘Hé Patu’, staat, vooral bij de oudere Antilliaan, voor altijd in het gehoor gegrift. Dat is dan ook de reden waarom juist dít gedicht de bundel aanvoert onder de titel ‘Waggeleend’. En ‘Waggeleend’ zal ongetwijfeld het historisch patina krijgen dat nog steeds het gedicht ‘Atardi’ siert van Joseph Sickman Corsen, de dichter die aan de wieg heeft gestaan van de in het Papiaments geschreven poëzie.
Fred de Haas studeerde Frans, Spaans en Portugees. Hij was o.a. werkzaam in het onderwijs op de voormalige Nederlandse Antillen. Hij vertaalde werk van auteurs als Jorge Luis Borges en Pablo Neruda. Als muzikant (gitarist en zanger) bestudeerde hij de Zuid-Amerikaanse muziek en treedt hij sinds 1982 op met zijn muziekgroep Alma Latina.
Meer over ‘Hé Patu / Waggeleend’
Meer over Elis Juliana bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Groot Caraïbisch dichter eindelijk gebloemleesd.»

VoorplatNarainMensenkindOver ‘Een mensenkind in niemandsland’ van Jit Narain op Caraïbisch Uitzicht, 26 maart 2021:
Het moest er van komen: nadat bij uitgeverij In de Knipscheer al ruime bloemlezingen waren verschenen van het werk van Caraïbische dichters als Shrinivási, Michael Slory, Bernardo Ashetu, Pierre Lauffer, Elis Juliana en Nydia Ecury is nu ook het werk van de Surinaamse dichter Jit Narain met een bloemlezing bereikbaar geworden. ‘Een mensenkind in niemandsland’ is een door Michiel van Kempen en Effendi Ketwaru samengestelde bloemlezing uit de tien bundels die van Jit Narain vanaf 1977 tot en met 2019 zijn verschenen. (…)
Lees hier het signalement
Meer over ‘Een mensenkind in niemandsland’
Meer over Jit Narain bij Uitgeverij In de Knipscheer

Leeslijst Papiamentse titels (oorspronkelijk, vertaald of tweetalig) bij Uitgeverij In de Knipscheer

In het kader van de Literaire Vertaaldagen organiseerde Marije de Bie voor het Vertalershuis Amsterdam het (online) Vertaalatelier Papiaments op 15 januari 2021 met gespreksmoderator Nihayra Leona, auteur Carel de Haseth, redacteur Peter de Rijk namens uitgeverij In de Knipscheer en vertaalsters Olga Rojer en Chila Bolivar. Centraal staat de uitgave Katibu di Shon van Carel de Haseth dat behalve in het Papiaments ook in het Nederlands, Duits en Engels is vertaald.
Voor deelnemers aan de Literaire Vertaaldagen stelde Uitgeverij onderstaande lijst samen met Papiaments-gerelateerde uitgaven uit het fonds van Uitgeverij In de Knipscheer.

Carel de Haseth * Slaaf en Meester / Katibu di Shon
Carel de Haseth * Sklave und Herr/Katibu di Shon
Carel de Haseth * Zolang er kusten zijn
Carel de Haseth * Bida na kola/Kleuren van leven
Pierre Lauffer * Na final di kaminda /Op het einde van de rit
Elis Juliana * Hé Patu/Waggeleend
Aart G. Broek * The Colour of my Island
Aart G. Broek * Medardo de Marchena. Staatsgevaarlijk in koloniaal Curaçao
Hilda de Windt Ayoubi * Geef me je taal. Dat ik je beter versta / Duna mi bo idioma. Pa mi por komprondé bo mihó
Eric de Brabander * E bida infinito di Doña Lisa
Nilda Pinto * Hoe Nanzi de koning beetnam / Kon Nanzi a nèk Shon Arei
Elis Juliana * Blijf nog wat. Liefdespoëzie
Walter Palm * Met lege handen ging ik slapen, met een gedicht werd ik wakker
Quito Nicolaas * Als de aloë sluimert / Cucuisa cabisha
Olga Orman * Cas di biento / Doorwaaiwoning
Diana Lebacs * Belumbe / De waterlijn
Nydia Ecury * Een droom die ik heb /Un soño ku mi tin
Klaas de Groot * Vaar naar de vuurtoren
Munye Oduber – Winklaar * Zo reken ik nu met je af / Ta asina y awor mi ta regla cuenta cu bo
Clyde R. Lo A Njoe * Dansen/Baliamentu
Antoine J. Maduro * Bida, remordementu, konfeshon i krítika. Un relato outobiográfiko

In Memoriam MM

MMuitsnedeFred de Haas herdenkt Margarita Molina op Caraïbisch Uitzicht en in Antilliaans Dagblad, 1 en 2 december 2020:
(…) Op 23 november 2020 stond ook de tijd stil voor MM, voor ‘Margarita Molina’, het pseudoniem dat zij gebruikte voor haar zo Nederlandse naam: Henna Mulders. Margarita Molina was de naam waaronder zij haar schitterende boek ‘Schaduwvrouw’ (…) waarin zij, eerlijk en onverbloemd, haar intens beleefde bestaan heeft beschreven. In haar boek vertelt zij over haar liefde voor Curaçao en over de innige vriendschap met een van de grootste kunstenaars van het eiland, Elis Juliana, een vriendschap die in het teken stond van schrijnend verlangen en pijn van steeds terugkerend afscheid. (…) Wie haar boek leest kan ook genieten van haar beschrijvingen van de jaren ’60 en ’70 in Nederland, een tijd waarin alles kon en niets te gek was. Maar Curaçao en haar bevolking hadden haar hart gestolen. Zij bewonderde de manier waarop Elis Juliana in het leven stond en naar zijn volk keek. (…) In het Voorwoord van de door haar bezorgde bundel Nederlandse gedichten van Elis Juliana ‘Blijf nog wat’ schrijft ze nog steeds bewonderend: ‘Alles wat hij deed was doordacht, lach en kritiek wisselden elkaar af en gingen vaak samen. Hij spaarde zijn landgenoten niet, maar was nooit grof of hard in zijn uitspraken’. Een week voor zijn dood in 2013 schreef Elis Juliana nog een laatste bericht naar Henna in Nederland: ‘Dushi, ik leef naar de dag dat wij ons laatste hoofdstuk samen zullen ondertekenen om dan als één druppel in de kosmos te verdampen’. Henna heeft hun laatste hoofdstuk ondertekend op 23 november 2020. (…)
Lees hier het IM van Fred de Haas
Meer over Margarita Molina bij Uitgeverij In de Knipscheer

Michiel van Kempen op Radio 1 in De Nieuws BV

MichielKlein300Bijzonder hoogleraar Caraïbische letteren prof. dr. Michiel van Kempen was op dinsdagmiddag 27 oktober 2020 te gast bij presentator Natasja Gibbs in De Nieuws BV. Aanleiding was de commotie over het al dan niet voortbestaan van zijn leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam, maar vrijwel onmiddellijk ging het gesprek over ‘de ontzettend mooie literatuur uit die hoek’ en wordt het interview tot een mini-college Caraïbische literatuur. In de ruim 11 minuten van het item worden geluidsfragmenten ten gehore gebracht van de Antilliaanse dichters Elis Juliana (Hé Patu) en Nydia Ecury en een door Denise Jannah gezongen gedichtfragment van de Surinaamse dichter Michaël Slory. Zoals Nederland zijn Grote Drie kent, zo heeft ook Curaçao die: Tip Marugg, Frank Martinus Arion en Boeli van Leeuwen en ook Suriname met o.a. Astrid H. Roemer en Edgar Cairo, over wiens talenten als schrijver (‘Kollektieve schuld’), als ‘eerste zwarte columnist’ (bij de Volkskrant) en als performer hij opmerkt: ‘die man zou nu een star zijn, hij was zijn tijd ver vooruit’.
Kijk en luister hier naar de uitzending ‘Ritmische poëzie en de pijn van slavernij: een lesje Caribische literatuur’
Lees ook het interview met Van Kempen door John Jansen van Galen en Rudie Kagie in Argus van 27 oktober 2020
Meer over de leerstoel Caraïbische letteren op deze site
Meer over Elis Juliana op deze site
Meer over Nydia Ecury op deze site
Meer over Michaël Slory op deze site
Meer over Astrid H. Roemer op deze site
Meer over Michiel van Kempen op deze site

Aart G. Broek over de eerste Papiamentstalige dagkalender van Elis Juliana

E-Juliana-03copyOver ‘Awe t’awe: het is me ’t dagje wel!’ van Elis Juliana in op Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 20 januari 2020:
Op 29 september 1998 ging Elis Juliana een overeenkomst aan voor de uitgave van Awe t’awe: het is me ‘t dagje wel! Hij tekende voor de eerste Papiamentstalige dagkalender. Het werd een overrompelend succes. Vijftienhonderd exemplaren werden er in enkele weken tijds verkocht op Curaçao (met een bevolking van hooguit honderdvijftig duizend mensen). Vlak na Elis’ verjaardag, op 8 augustus, kreeg ik deze uitdaging als uitgever/redacteur – toentertijd woonachtig op het eiland – in de schoot geworpen. Een herinnering aan de op zijn geboorte-eiland Curaçao populaire auteur van gedichten en verhalen én beeldend kunstenaar, die in 2013 overleed. ‘Mijn volk leest niet,’ verzuchtte Elis Juliana en hij schreef verder. ‘Mijn volk leest niet, weet je. Maar het is wel dol op praten. Het houdt van filosoferen. Leg ze een gedachte voor en ze kunnen er uitgebreid over nadenken en met elkaar de voors en tegens afwegen. Daar zijn mijn haiku’s voor. Kleine gedichtjes. Drie regeltjes. Een vast aantal lettergrepen per regel. Antilliaanse haiku’s. Haiku’s met een heel lichte moraal. Even over nadenken. Even bij stilstaan. Een duwtje in de rug. Een handreiking. Een luchtige vingerwijzing.’ (…)
Lees verder in ‘Geluk kwispelt maar heel even zijn stompe staart’ op Columns+
Of klik hier
Meer over Aart G. Broek bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Zeer de moeite waard.» – Ko van Geemert

Opmaak 1Over ‘Blijf nog wat. Liefdespoëzie’ van Elis Juliana bezorgd door Margarita Molina voor NBD / Biblion, 21 november 2019:
Elis Juliana (1927-2013) was een bekend en gelauwerd Curaçaos tekenaar, antropoloog, dichter, veelal schrijvend in het Papiaments. (…) In ‘Blijf nog wat’ staan 25 liefdesgedichten voor de Nederlandse journaliste en lerares Margarita Molina, met wie hij in 1963 een verhouding begon die tot zijn dood duurde. Molina publiceerde er in 2016 de roman ‘Schaduwvrouw’ over. De bundel opent met een droevig gedicht van haar: ‘koud is mijn lichaam / om nooit meer / warm te worden’. De toegankelijke gedichten van Juliana zijn in tweeën gesplitst, allereerst uit de periode 1963-1992: ‘Ga niet / nog niet weg / blijf nog wat’, vervolgens uit 2004-2013: ‘dushi, ik leef naar de dag / dat wij ons laatste hoofdstuk / samen zullen ondertekenen / om dan als één druppel / in de kosmos te verdampen’. De (…) bundel bevat nog een voorwoord van vertaler Fred de Haas, een verantwoording van Margarita Molina en een aantal karakteristieke tekeningen van Elis Juliana. Zeer de moeite waard.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Blijf nog wat’
Meer over ‘Schaduwvrouw’
Meer over Elis Juliana op deze site
Meer over Margarita Molina op deze site

«De ‘vloek’ van het ontdekken van een tweelingziel pijnlijk sterk neergezet.» – Elodie Heloise

Opmaak 1Over ‘Blijf nog wat’ van Elis Juliana in Antilliaans Dagblad, 14 november 2019:
(…) De gedichtenbundel ‘Blijf nog wat’ bevat geen 25 gedichten zoals de inhoud aangeeft maar 26. Het eerste gedicht in het boek is van M.M. ofwel Margarita Molina, de vrouw die de overige 25 gedichten van Elis Juliana ontving en aanleverde voor ‘Blijf nog wat’. Het gedicht (…) is geplaatst als een opdracht voor in het boek. (…) In het voorwoord van deze bundel noemt Fred de Haas Elis Juliana en Margarita Molina elkaars muze. Na het lezen van deze bundel inclusief het gedicht van M.M. vermoed ik echter dat ze tweelingzielen waren of zijn. Dat wil zeggen twee delen van een en dezelfde ziel (…) verbindingen niet alleen van de ziel maar ook van hun talent. (…) Tweelingzielen ontdekken een ‘hogere’ liefde die ze niet kunnen benaderen met een andere partner dan de tweelingziel. (…) In het gedicht waarmee M.M. de liefdespoëziebundel opent, vermoed ik dan ook in haar een dichter. (…) Er zit een ‘gat’ in het contact tussen Elis en Margarita van 1992 en 2004. En natuurlijk wordt dat contact weer ‘opgepakt’. Ze kunnen niet anders. (…) Het gedicht ‘gevangenis’ dat opgenomen is in de bundel zet de ‘vloek’ van het ontdekken van de tweelingziel en het leven met een ander pijnlijk sterk neer. (…)
Lees verder
Meer over ‘Blijf nog wat’
Meer over ‘Schaduwvrouw’
Meer over Elis Juliana op deze site
Meer over Margarita Molina op deze site