Elis Juliana dichtte ook in het Nederlands

VoorplatSchaduwvrouw_Opmaak 1.qxdSchrijfster Margarita Molina over ‘Schaduwvrouw’ in ‘The Twain Shall Meet’ in Podium Mozaïek, 3 september 2017:
«Ik ben de schrijver van het boek ‘Schaduwvrouw’ dat afgelopen november uitkwam bij In de Knipscheer en vanmiddag hier op tafel ligt. Geschreven onder de naam Margarita Molina, mijn alter ego. In november was ik helaas uitlandig.» Zo begon Margarita Molina haar toespraak bij haar persoonlijke presentatie van ‘Schaduwvrouw’. Het boek heeft inmiddels het nodige opzien gebaard, omdat eerst voorzichtig, omzichtig, en later stelliger en uiteindelijk, met naam en toenaam, werd aangenomen dat Roy gebaseerd moest zijn op een van de bekendste Papiamentu-dichters van Curaçao. Maar de twijfel bleef: immers, die Curaçaose dichter dichtte toch niet in het Nederlands? «Het gaat mij om de literaire historie van de Antillen. Om het completeren en veiligstellen van de nalatenschap van een geliefde Curaçaose kunstenaar. Elis Juliana is het waard om op een hoger plan te staan.»
Lees hier haar toespraak
Klik hier voor foto-impressie presentatie op Caraïbisch Uitzicht door Michiel van Kempen
Meer over ‘Schaduwvrouw’
Meer over Elis Juliana op deze site

«Roman als eerbetoon aan een groot dichter.» – Fred de Haas (2)

VoorplatSchaduwvrouw_Opmaak 1.qxdOver ‘Schaduwvrouw’ van Margarita Molina in Antilliaans Dagblad, 2 maart 2017:
De auteur heeft het verstandig geacht haar ware naam voorlopig schuil te laten gaan achter een welluidend pseudoniem: Margarita Molina (MM). Haar minnaar is ‘Roy’, waarvan de activiteiten zo duidelijk beschreven worden dat het voor elke volwassen Curaçaoënaar een fluitje van een cent is om te raden wie met ‘Roy’ wordt bedoeld. Roy’ is niemand minder dan de bekende Curaçaose kunstenaar EJ. (…). Zelf zouden MM en haar latere – Nederlandse – partner Sven volledig worden geaccepteerd door de bevolking van het eiland, waar zij zich metterwoon hadden gevestigd. Zij en Sven zouden al snel samen met de ‘landskinderen’ dansen op de inheemse, Caraïbische ritmes. Sven danste en trommelde niet alleen in een lokale band, maar bouwde zelfs inheemse muziekinstrumenten volgens de maten die hij had gevonden in een geschrift van EJ. De zoon van MM bespeelt virtuoos de metalen wiri en is een graag geziene begeleider op feesten die werden opgeluisterd door het Ca’i-orgel. De Schaduwvrouw en haar gezin hoorden bij het eiland en hadden, volgens de mensen daar, een ‘zwarte ziel’. Een onzichtbare scheidslijn zou, jammer genoeg, toch voelbaar blijven. Ze waren nu eenmaal blank. (…) Het eiland brengt hen vreugde. Dans, muziek. Acceptatie en waardering van de kant van de Curaçaose bevolking. De tijd verstrijkt. Sven zal eerder heengaan. Sluit in Nederland zijn ogen. Op Curaçao brengt de kunstenaar in zijn moedertaal een dichterlijk eerbetoon aan de verdwenen man die zo voortreffelijk muziek kon maken met de plaatselijke muzikanten. (…)
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Schaduwvrouw’

«Zouden de gedichten in het boek van een bekende Curaçaose dichter zijn?» – Linda van Eekeres

VoorplatSchaduwvrouw_Opmaak 1.qxdOver ‘Schaduwvrouw’ van Margarita Molina in Ñapa Literatuur, 25 februari 2017:
(…) Zouden de gedichten die in het boek staan werkelijk van de hand van een bekende Curaçaose dichter zijn? Tot nu toe onbekend gebleven liefdesgedichten? Liefdesgedichten aan een baisait, een schaduwvrouw! (…) Het is na de Tweede Wereldoorlog, we hebben het dus over eind jaren veertig, begin jaren vijftig wanneer Ma als journalist bij een krant in Amsterdam werkt. Toch een tijd van huisje-boompje-beestje, toen in Nederland bij bedrijven een vrouw werd ontslagen zodra zij ging trouwen en een vrouw niet zelfstandig een bankrekening mocht openen. Maar Ma is een vrijgevochten vrouw die kostwinner is en er bij de krant een minnaar op nahoudt. (…) Via deze minnaar brengt ze een bezoek aan het eiland Curaçao waar ze de bekende dichter Roy ontmoet waarmee ze een langdurige affaire krijgt. (…) Met Roy blijft ze tot zijn dood verbonden. (…)
Lees hier het ‘verslag van een zoektocht’
Meer over ‘Schaduwvrouw’

«Intieme geschiedenis van Curaçao.» – Fred de Haas

Bida, remordementu-75Over ‘Bida, remordementu, konfeshon i krítika’ van Antoine J. Maduro in Ñapa Literatuur (Amigoe), 30 januari 2016:
Het leven van de Curaçaose schrijver, voetballer en muzikant dr. Antoine ‘Twan’ J. Maduro omspant bijna de hele twintigste eeuw. Antoine Maduro werd in 1909 geboren op Aruba, waar, zoals hij zelf schrijft, zijn navelstreng ligt begraven. Hij verliet ons in 1997, na een sociaal en intellectueel rijk leven op Curaçao. Kennismaken met het leven van Antoine ‘Twan’ Maduro betekent ook op een persoonlijke, onorthodoxe manier kennismaken met de eeuw die achter ons ligt. Zijn leven raakt aan de kleine en grote, maar vooral ook aan de intieme geschiedenis van Curaçao, een geschiedenis die je niet zomaar in de officiële boeken kunt vinden. Het is te danken aan het initiatief en het doorzettingsvermogen van Daphne van Schendel-Labega – velen van ons hebben haar nog gekend in de jaren zestig als het hoofd van de Bibliotheek op Curaçao – dat wij in staat zijn dit leven van de wieg tot het graf te volgen.
Lees hier het artikel
Meer over Antoine J. Maduro

Antoine J. Maduro – Bida, remordementu, konfeshon i krítika

Bida, remordementu-75Antoine J. Maduro
Bida, remordementu, konfeshon i krítika

Un relato outobiográfiko
Curaçao
Omslagillustratie Elis Juliana
Met bijdragen van Daphne van Schendel-Labega, Sidney Joubert
Gebonden, luxe uitgave, royaal formaat
met vele tientallen foto’s in duotone
299 blz., € 49,50
ISBN 978-99904-60-41-4
Presentatie 24 januari 2016
Imprint Fundashon Instituto Raúl Römer

“… Ik wist wie ik was en waarvoor ik op deze school zat”.
“… Simplemente,… ami tabata sa ken mi ta i ta kiko mi a bin hasi n’e skol akí”.

Deze woorden, vastgelegd in dit autobiografische werk, kenmerken Antoine J. Maduro (1909 – 1997). Een uitzonderlijke man die met zijn karakteristieke zelfverzekerdheid glansrijk een elite muloschool van toen, het St. Thomas-college, wist te doorlopen. Eenzelfde vasthoudendheid toonde Antoine J. Maduro niet alleen tijdens zijn loopbaan bij de Shell, waar hij opkwam voor de Curaçaose employés, maar ook in zijn dynamische activiteiten die hij op het gebied van sport en muziek ontplooide. Met onstuitbare inzet en daadkracht wijdde hij zich aan de door hem zo geliefde voetbalsport en heeft hij ontegenzeggelijk een stempel gedrukt op de ontwikkeling en groei van de Curaçaose voetbalsport. In dit levenswerk toont Antoine Maduro zijn veelzijdigheid en geeft hij blijk van zijn liefde voor de Curaçaose literaire werken, muziek en zang die een grote rol in zijn leven hebben gespeeld.

Het meest heeft Antoine Maduro zich echter als onvermoeibare strijder doen kennen op het gebied van zijn moedertaal, het Papiamentu. Met de voor hem zo kenmerkende oprechtheid, wars van alle conventionele meningen, werd hij een – gevreesde – autoriteit op Bon Uzo di Papiamentu (het Correcte Gebruik van het Papiamentu). Zijn werken zijn gestaafd door eigen diepgaand taalonderzoek en raadpleging van lokale en buitenlandse studies. Hij had bijzondere belangstelling voor de oorsprong van Papiamentse woorden, gezegden en spreekwoorden en streefde vurig naar een gestandaardiseerde orthografie van het Papiamentu. Dankzij zijn wetenschappelijke taalonderzoek, verwoord in talloze publicaties, verleende de Universiteit van de Nederlandse Antillen hem in 1984 het eerste eredoctoraat van genoemde universiteit in de letterkunde.

Dit autobiografische werk werpt een unieke blik in het dagelijks leven van een opgroeiende katholieke jongeman in de wijken rondom Pietermaai in de eerste helft van het 20ste eeuwse Curaçao. Met een zeldzame openhartigheid legt hij hierin tot het bereiken van een hoge leeftijd zijn persoonlijke levenshouding en religieuze gevoelens bloot. Antoine Maduro is de personificatie van hetgeen een man door zijn strijd bereikt heeft, alles op eigen kracht en geheel onbaatzuchtig.

«Ronny Lobo is de jongste loot aan de Curaçaose literaire stam.» – Jean Mentens

VoorplatDrijfzand1KleinOver Ronny Lobo n.a.v. zijn debuutroman ‘Bouwen op drijfzand’, de Volkskrant, 16 november 2013:
Lobo is architect en heeft uit zijn ambacht geput voor zijn boek. ‘Voor de presentatie van mijn boek zocht ik naar een symbolische plek en die heb ik gevonden bij de baai van Santa Martha 3.’ Dat is een van de mooiste plekken van Curaçao. De natuur is er ongeschonden en er heerst een 17de-eeuwse rust. Op een idyllische plek verrijzen plots spookachtige heipalen van een verlaten project voor een hotel. De bouw is gestaakt na de opstand van 30 mei 1969, die Willemstad in brand zette. (…) ‘Laat ik je meenemen naar onze meest literaire begraafplaats’, zegt Lobo, ‘de dood is immers ook een thema in mijn boek.’
Parijs heeft Père Lachaise en Londen heeft Highgate. Curaçao heeft zijn eigen tropische Zorgvlied waar de dichtheid aan overleden politici, kunstenaars, schrijvers en dichters hoog is: de begraafplaats van Bottelier 4. ‘Hier liggen de monumenten van de Papiamentstalige poëzie’, zegt Lobo en houdt stil bij de graven van Pierre Lauffer en Elis Juliana. We wandelen verder onder ruisende bomen die nog amper op het eiland te vinden zijn, maar nog wel op deze begraafplaats: de appeldam, de mispel, de kenepa en de mahok. Bij een kleine nis in een wal waar de graven vijf hoog zijn gestapeld, stopt Lobo. ‘Hier ligt Boeli van Leeuwen’, zegt hij. ‘Van de grote drie van de Nederlandstalige literatuur op Curaçao is alleen Arion nog in leven.

Lees hier het artikel

Meer over Bouwen op drijfzand

UITVERKOCHT: Antilliaanse boekpresentatie op 8 september 2013 in Podium Mozaïek

Izaline Callister1Foto: Bret Russell
Onder de titel ‘Porto Marie’ organiseert Uitgeverij In de Knipscheer voor het derde achtereenvolgende jaar in Podium Mozaïek een gevarieerd Caribisch schrijversprogramma met film, voordracht, lezing, interview en muziek rond de nieuwe boeken van Joseph Hart en Ronny Lobo uit Curaçao, Jacques Thönissen uit Aruba en Giselle Ecury, muzikaal omlijst door Izaline Calister. De titel van het programma is ontleend aan de eind mei op Curaçao gepresenteerde boektitel ‘Porto Marie’, die oorspronkelijk eveneens op 8 september in Nederland in het bijzijn van de auteur gepresenteerd zou worden, ware het niet dat de auteur Els Langenfeld 10 dagen na de presentatie overleed.
In het programma wordt kort stilgestaan bij het overlijden op Curaçao van Els Langenfeld en van Elis Juliana in juni van dit jaar, en via hen bij ‘150 jaar afschaffing slavernij’. Izaline Calister wordt begeleid door gitarist Ulrich de Jesus.

Presentatie Franc Knipscheer, interviews Peter de Rijk.
Podium Mozaïek Bos en Lommerweg 191 1055 DT Amsterdam. Klik: Route & bereikbaarheid
zondag 8 september 2013, zaal open 14.30 uur; programma 15.00 tot 17.15 uur
signeren en napraat in de foyer
Kaarten voorverkoop/ online € 5,00. Kaarten aan de zaal (voor zover dan nog beschikbaar) € 7,50.
Bestel kaarten: www.podiummozaiek.nl/ of via e-mail aan indeknipscheer@planet.nl
Podium Mozaïek: 020-580 0381 [++ 3120 580 0381]

Interview over het werk van Elis Juliana met Fred de Haas

ElisJulianaschildeirjDe Avonden (VPRO, Radio 6), maandag 1 juli 2013 tussen 22.00 uur en 23.00 uur (Nederlandse tijd):
Ook op Curaçao hebben ze ‘De grote drie’. Vorige week, op 23 juni 2013, overleed een van hen, de dichter Elis Juliana (1927-2013). Hij dichtte over het slavernijverleden en op liefdevolle wijze over de grillen van zijn eigen volk. Hij deed dat in het Papiaments, de taal waarop eeuwenlang was neergekeken. Niet rijm, maar ritme is belangrijk in Juliana’s poëzie, wat vertaling in het Nederlands niet makkelijk maakt. Fred de Haas is behalve vertaler ook muzikant en misschien wel daardoor lukte het hem om werk op goede manier te vertalen. Emmie Kollau sprak met hem over het leven en werk van Elis Juliana.

Luister hier naar het interview

Meer over Elis Juliana

«Elis Juliana heeft zoveel moois nagelaten. » – Fred de Haas

ElisJulianaFdHkleinElis Juliana enkele dagen voor het eredoctoraat op 18 juni 2013. © Foto: Henna M. Mulders)

Over Elis Juliana in Ñapa/Amigoe, 29 juni 2013:
Wat Elis Juliana zo bijzonder maakt en wat hem onderscheidt van andere dichters is het onweerlegbare feit dat hij in zijn werk niet zozeer met zichzelf bezig is als wel met de Ander. (…) In 2003 schreef hij: ‘wat nog maar een paar eeuwen geleden is gebeurd en wat ik, zelf afkomstig uit Afrika, nooit zal kunnen vergeten en wat tot op de dag van vandaag mijn bloed vergiftigt, is de vernedering die Europese piraten – men leze: ook de Hollanders – de gekochte, gestolen of gevangen slaven hebben doen ondergaan door hen met een letter te brandmerken met gloeiend ijzer op de kust van Fort Elmina’. Elis Juliana was een bewust levend mens. En hij was niet haatdragend. Hij was niet uit op een mentale afrekening met de oude kolonisator die zich nauwelijks bewust was van wat er zich in het verleden had afgespeeld.

Lees hier het artikel

Meer over Elis Juliana bij In de Knipscheer

Elis Juliana † 23 juni 2013

Fotocompilatie bij lied ‘Hé Patu/Waggeleend’ door Dick Drayer (van Persbureau Curaçao), 26 juni 2013:
Elis Juliana heeft het gedicht geschreven voor zijn dochter Mayra en – via haar – voor alle kinderen van Curaçao, Aruba en Bonaire. Met zijn andere ritmische gedichten is ‘Hé Patu’ toch wel de merknaam van Elis Juliana geworden, hoewel het natuurlijk niet kenmerkend is voor de inhoud van zijn totale oeuvre. De muziek van ‘Hé Patu’ is van Padú del Caribe (Padú Lampe). De uitvoerende zangers en instrumentalisten zijn Mayra en Fred de Haas (zang, harp, gitaar).

Lees hier de oorspronkelijke tekst in het Papiaments en de de vertaling van Fred de Haas

Meer over Elis Juliana en Hé Patu/Waggeleend bij Uitgeverij In de Knipscheer