Over ‘10 voor 10. Tien Extaze-dichters van de jaren tien’ in Awater, 17 oktober 2019:
Mooi tijdschrift, Extaze, het betoont alleen al door de naam eer aan de naturalistische geweldenaar Louis Couperus (…) maar de redactie durft blijkbaar ook vooruit te kijken. (…) Vijf gedichten per persoon van tien dichters voor de toekomst, tien dichters voor het begin van onze verse eeuw, zo lijkt de gedachte. En inderdaad: de bloemlezing combineert dichters die we voor de komende tijd niet mogen vergeten met dichters waarvan we in de toekomst meer zullen gaan horen. (…) Daniel Bras? Estelle Boelsma? Hanz Mirck? Het zijn dichters die hun plek intussen verdienden. (,,,) Merel van Slobbe, Giuseppe Minervini, Heidi Koren? (…) Als die drie niet spoedig, dat wil zeggen voor het laatste Groningse gasveld gesloten wordt, met volwaardige debuutbundels mee mogen dingen naar een volgende Buddingh’-prijs, dan eet ik Samuel Vriezens gekoesterde hoed op. Het is, om kort te gaan, nogal een spannende bundel die Extaze ons hier voor de voeten werpt. (…) Lees bijvoorbeeld hoe Dorien Dijkhuis ons bijspijkert over het cliché van de Inuit en hun twintig woorden voor sneeuw. (…) 10 voor 10ligt biedt een paar onverwachte en uiterst aangename eerste ontmoetingen. Zo ben ik blij nu op z’n minst een snapshot-indruk te hebben van de gedichten van Maria van Oorsouw en Lisa Rooijackers. Maar laten we het nu toch vooral ook nog even over Hanz Mirck hebben. (…) Want ook in de vijf noodlottige prozagedichten die hij aan deze bundel bijdroeg, laat hij zijn onweerstaanbare talent zien om stem te geven aan het mislukken op menselijke schaal, laat hij de miskende superheld die in elk van ons sluimert schitteren. (…)
Lees hier of hier de recensie ‘Tien zonder banier’
Meer over ‘10 voor 10. Tien Extaze-dichters van de jaren tien’
Tag: Els Kort
Literair tijdschrift Extaze 31 ‘De eeuw van Gisèle’ [Jrg. 8, nr. 3]
Extaze 31– De eeuw van Gisèle
achtste jaargang nr. 3, september 2019
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
genaaid gebrocheerd, geïllustreerd, 104 blz.,
€ 15,00
presentatie 5 september 2019
ISBN 978-90-6265-780-3
Het onderwerp van Extaze 31 zijn de thema’s die voorkomen in Annet Mooij’s bijzondere boek ‘De eeuw van Gisèle. Mythe en werkelijkheid van een kunstenares’, waarin de omstreden literaire kring Castrum Peregrini een belangrijke plaats inneemt. In haar essay beschrijft Annet Mooij hoe Gisèle van haar leven een kunstwerk maakte waarbij ze fictie en verfraaiing niet schuwde. Vooral haar relatie met Castrum zag ze graag gecorrigeerd. Want, hoewel zij de pelgrims (peregrini) onderdak bood, werd het haar verboden bij vriendenfeesten en leesavonden aanwezig te zijn. Onno Schilstra herkent deze situatie in een kleine gouache, getiteld ‘De Aspirant’ (tevens de titel van zijn essay), die hij aantrof in Gisèle’s atelier: drie personen staan, dicht bij elkaar, te smoezen, terwijl een vierde schuchter en nieuwsgierig toekijkt. Castrum Peregrini was het geesteskind van Wolfgang Frommel. Van de Duitse dichter Stefan George had hij een opvatting van pedagogie overgenomen die inhield dat oudere mannen jongens moesten uitkiezen om ze in te wijden in de geheimen van de poëzie en het leven. Plato’s ‘Symposion’ diende als een van de voorbeelden van deze relatie. Piet Gerbrandy belicht in zijn bespreking van deze dialoog hoe Sokrates de priesteres Diotema volgt in haar opvatting dat erotiek, mits op de juiste wijze bedreven, tot diepe filosofische inzichten leidt. Maar, als het hier gaat om het contact tussen een oudere leraar en een jonge leerling, wie leert er dan meer? De eerste, zo interpreteert Gerbrandy Sokrates’ voortgaand betoog. Hij zal ondervinden dat innerlijke schoonheid waardevoller is dan de vergankelijke fysieke aantrekkelijkheid (‘Pedagogische eros’). Het is een visie die dicht bij Arjen Mulder’s interpretatie van het tweede deel van Stefan George’s gedicht ‘In der Stern des Bundes’ komt. Niet de jongen is hier degene die in de liefdesinitiatie getraumatiseerd raakt (dus: een ander mens wordt), het is de dichter zelf die door de overgave aan zijn godheid voorgoed is veranderd (‘Het eeuwige ogenblik van Stefan George’).
Los van de ‘Gisèle-thema’s staat Hans Muiderman’s essay over de filmische schrijfstijl van Marguerite Duras (‘De verbeelding van Duras’): de pen is als een camera.
In dit nummer voorts korte verhalen van Annika van Bodegraven, Guido Eekhaut, Judith de Graaf, Ines Nijs en Inge Schollen. De gedichten zijn van Jonas Bruyneel, Maria van Oorsouw en Martine van der Reijden en het beeldend werk is van Florence Marceau-Lafleur.
De presentatie van ‘Extaze 31’ vindt plaats op donderdag 5 september 2019. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).
Meer over presentatie Extaze 31
Lees ook het digitale supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’
«Goede kijk op het dagboek en zijn literaire waarde.» – André Oyen
Over ‘Extaze 30. Dagboek’ op Lezers tippen lezers, 28 juni 2019:
Dagboeken zijn autobiografisch geschriften , die verondersteld worden geen of weinig fictie te bevatten en de lezer toch kunnen boeien. Heel vaak bepalen de omstandigheden (oorlog, ziekte, bijzondere omstandigheden) de populariteit van het dagboek, als het gepubliceerd wordt. Alhoewel de dagboeken van Anne Frank – en zeker de eerste gedeelten daarvan – de indruk van spontaniteit geven, heeft nader onderzoek aangetoond dat de schrijfster ze wel degelijk bedoeld had voor naoorlogse publicatie. Zij was zich dus zeer bewust van een onzichtbare, ‘meekijkende’ lezer. Hetzelfde betrof de serie Geheim Dagboek van Hans Warren, die een apart hoofdstuk in de Nederlandse literatuur vormt aangezien het letterlijk een heel mensenleven omspant, geeft het niet alleen een goed beeld van de schrijver maar ook van de Nederlandse samenleving als geheel. Het literaire tijdschrift Extaze heeft in zijn dertigste editie het dagboek als rode draad. Zoals gewoonlijk biedt het tijdschrift een geraffineerde mix van essay, kortverhalen, gedichten en ook het beeld dit keer van Arpaïs Du Bois krijgt alle aandacht. (…) De essays zijn goed uitgebalanceerd en geven een vrij goede kijk op het dagboek en zijn literaire waarde. (…) Echt weer een Extaze om van te smullen!
Lees hier de recensie
Meer over Extaze 30
«Het gaat vaker goed met de poëzie. Laat deze bloemlezing daar een bewijs van zijn.» – Roger Nupie
Over ‘10 voor 10. Tien Extaze-dichters van de jaren tien’ van Cor Gout (samenstelling) in De Auteur, juni 2019:
Het literair kwartaalschrift ‘Extaze’ stelde ter gelegenheid van de poëzieweek 2019 de bloemlezing ‘10 voor 10’ samen. De redactie selecteerde uit dertig nummers (2011–2018) tien dichters onder de noemer ‘Tien Extaze-dichters van de jaren tien’, die elk met welgeteld vijf gedichten aan bod komen. Het tiental vormt dan wel geen school, maar Rutger Cornets de Groot weet in zijn inleidend essay toch een gemeenschappelijke kenmerk in hun poëzie te achterhalen. Die overeenkomst zit ‘niet zozeer in een tijdsbepaling, maar meer in een plaatsbepaling en een behoefte zich aan die bepaling te onttrekken’. (…) Een ander gemeenschappelijk kenmerk is dat de gedichten vlot weglezen, vaak vrij prozaïsch van zegging zijn en een enkele keer ook wat vormgeving betreft. (…) Een pluim voor Els Kort voor de vormgeving. (…) Niet twijfelen. Het gaat vaker goed met de poëzie. Laat deze bloemlezing daar een bewijs van zijn.
‘De Auteur’ is een driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van Vlaamse letterkundigen.
Lees hier de recensie op het blog van de Vereniging ‘De Boekhouding’
Meer over ’10 voor 10’
«Bloemlezing van tien dichters in de jaren tien resulteert in soms verrassende literatuur.» – Drs. Erik Kreytz
Over ‘10 voor 10. Tien Extaze-dichters van de jaren tien’ voor NBD / Biblion, 9 mei 2019:
Tien dichters die in de jaren tien van deze eeuw publiceerden in het literair tijdschrift ‘Extaze’ zijn nu, aan het eind van dit decennium, door de uitgever geselecteerd voor een bloemlezing: Merel van Slobbe, Hanz Mirck, Dorien Dijkhuis, Daniel Bras, Heidi Koren, Giuseppe Minervini, Estelle Boelsma, Arnold Jansen op de Haar, Lisa Rooijackers, Maria van Oorsouw. Van elke dichter zijn vijf gedichten opgenomen. Van de dichters worden korte biografieën vermeld, waaruit blijkt dat de meesten ook in andere tijdschriften publiceerden. De inleider beperkt zich tot een kort overzicht van de gedichten, die geen tijdsbeeld bieden maar zich wel uitspreken over een plaats of over de taal waarin naar een thuis of behuizing wordt gezocht. (…) Deze gedichten zijn meer persoonlijke gedachtegangen, verhalend en toegankelijk, op zoek naar een plek binnen de nieuwe tijd van tien jaren die bijna zijn verlopen en worden gevolgd door een andere, nog niet te omschrijven ‘Extaze’. Dat resulteert in soms verrassende literatuur. Mooi uitgegeven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘10 voor 10. Tien Extaze-dichters van de jaren tien’
Literair tijdschrift Extaze 30 ‘Dagboek’ [Jrg. 8, nr. 2]
Extaze 30– Dagboek
achtste jaargang nr. 2, mei 2019
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
genaaid gebrocheerd, geïllustreerd, 96 blz.,
€ 15,00
presentatie 16 mei 2019
ISBN 978-90-6265-766-7
Waarom worden dagboeken geschreven en wat kun je er nu precies in lezen? Deze vragen stelt Monica Soeting in haar essay ‘Dagboeken’. In ‘Ik is een ander’ beantwoordt Jaap Goedegebuure de dubbele vraag als volgt: mensen schrijven dagboeken om zichzelf te doorgronden, de maat te nemen, zichzelf vermanend toe te spreken. Of ze vullen het boek met aantekeningen die dienen als geheugensteuntje, die soms worden uitgewerkt tot iets essentieels. Monica Soeting zal het met Goedegebuure eens zijn, maar weet dat dit persoonlijk aspect pas laat in de geschiedenis van het dagboek tot uitdrukking is gekomen. Goedegebuure’s overtuiging dat een gepubliceerd dagboek pas de moeite waard is als het de lezer laat delen in de innerlijke verkenningen van de auteur krijgt bevestiging van het in 1957 uitgegeven dagboek van J. Slauerhoff. In ‘Flarden van een zelfportret’ haalt Hein Aalders de criticus Johan van der Woude aan, die in dat dagboek een dynamische verschijning herkent, scherpziend, dromerig, rancuneus en idealistisch.
Een beschrijving die aansluit bij het beeld dat Aalders van de schrijver schetst. Een citaat uit Harry Haarsma’s korte essay over beeldende dagboeken sluit onbedoeld aan op het essay van Clara Bolle: ‘Het dagboek is een donkere kamer, het licht wordt spaarzaam toegediend want licht vreet aan de waarheid’. Clara Bolle’s essay, dat verder reikt dan het genre van het dagboek, leidt langs poëtische wegen naar de moeilijkheid van het wijkende woord: de schrijver geeft woorden aan het bestaan, hij wil de essentie grijpen, maar op het moment dat hij het wil vastpakken is het verdwenen.
In dit nummer verder korte verhalen van Chrétien Breukers, Evelien Flink, Leonie Pas, Lydi Groenewegen, Pieter Drift en gedichten van Hanz Mirck, Jeanet Kingma, Job Degenaar, Mart van der Sterre, Mattijs Deraedt, Willem van Toorn en Steven Van Der Heyden. Het beeld is van Arpaïs Du Bois.
De presentatie van ‘Extaze 30’ vindt plaats op donderdag 16 mei 2019. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).
Meer over presentatie Extaze 30
Lees ook het digitale supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’
«Een zeer artistieke en originele editie van Extaze.» – André Oyen
Over ‘Extaze 29-Blokken’ op Lezers tippen lezers, 4 april 2019:
(…) ‘Extaze 29’ heeft als thema ‘Blokken’ van F. Bordewijk en bevat 5 essays. ‘Blokken’ is een korte roman van uit 1931 en het is een dystopische toekomstvisie van een communistisch-totalitaire staat die elk individualisme meedogenloos onderdrukt. Het overgrote merendeel van de mensheid is oprecht gelukkig in de blokmaatschappij en hoewel de aard van de bestuursraad dictatoriaal is, wordt hij toch op democratische manier verkozen uit alle lagen van de maatschappij. De maatschappij kan dus worden beschreven als een extreme democratie waarin de waarden van het algemeen nut als hoogste goed worden aangeprezen. De ‘blokken’ uit de titel verwijzen naar de rationele rechtlijnigheid die de Staat in de architectuur en in de samenleving als geheel doorvoert. Elke ronde vorm (die doet denken aan de menselijke, irrationele vorm) wordt uitgebannen. (…) In dit nummer gedichten van Jeanet Kingma en Bert Struyvé en korte verhalen van Helge Bonset, J.I. Clément, Guido Eekhaut, Mark de Haan, Boudewijn van Houten en Rob Verschuren. Het beeld in ‘Extaze 29’ is van Viktor Hachmang die ook voor de verstripping van de roman ‘Blokken’ tekende. (…)
Lees hier het signalement
Meer over Extaze 29
«Extaze-dichters geven het Nederlandstalig poëzielandschap kleur en uitstraling.» – André Oyen
Over ‘10 voor 10. Tien Extaze-dichters van de jaren tien’ op Lezers tippen lezers, 11 maart 2019:
(…) Het werk van de tien Extaze-dichters belichaamt de tien productieve jaren, waarin stuwende krachten als Heidi Koren, Giuseppe Minervini, Hanz Mirck, enz. het Nederlandstalig poëzielandschap kleur en uitstraling gaven. De andere dichters zijn mij minder bekend maar het was wel verfrissend om ook met hen kennis te mogen maken. Deze bundel, serveert lekker weglezende gedichten die opgesmukt zijn met mooie zwart-wit foto’s en op bijzondere wijze vormgegeven door Els Kort. Het boekwerk is ook een heerlijke manier om bewonderd te dwalen door Tien Extaze-dichters van de jaren tien!
Lees hier het signalement
Meer over ‘10 voor 10. Tien Extaze-dichters van de jaren tien’
Programma n.a.v. F. Bordewijk’s Blokken
Presentatie Extaze 29 (Blokken) in de Houtrustkerk, 7 februari 2019:
De Houtrustkerk in Den Haag zal op donderdagavond 7 februari de vormen, de kleuren en de geluiden van het modernisme aannemen. Een van de definities van dat begrip luidt: modernisme is een vorm van kritisch en esthetisch engagement met de moderniteit. Geen Nederlandse schrijver tussen de twee wereldoorlogen heeft de mogelijkheden van de technologie, het centralisme, het constructivisme en de manipulatie van een bevolking in zo’n grimmig perspectief geplaatst als F. Bordewijk in zijn korte roman Blokken. Deze dystopie uit 1932 liep vooruit op het totalitarisme van Italië en Duitsland. Er zijn weinig romans in de Nederlandse literatuur die de vormen, kleuren en geluiden waar we het in de eerste zin over hadden zo concreet hebben gemaakt en zo doelgericht in de vertelling hebben geplaatst als deze korte roman van Bordewijk. De presentatie van Extaze 29 draait rondom Blokken. De muziek in de Houtrusthal zal voornamelijk recht zijn, zonder franje. De mens in de vertellingen zal wat meer ding en het ding wat meer mens worden. Dichters en essayisten zullen ons naar verborgen zones brengen, verboden plaatsen waar het ongetemde, de rebellie zijn kansen waagt. We zien beelden van een kunstenaar die Blokken verhief tot een kijkervaring. De avond in de Houtrustkerk wordt strak, hoekig en trefzeker, rood en zwart van kleur en aanzwellend tot hard van klank. Maak het mee!
Klik hier voor locatie, programma, toegang en aanvangstijden
Klik hier voor affiche
Meer over Extaze 29
Literair tijdschrift Extaze 29 ‘Blokken’ [Jrg. 8, nr. 1]
Extaze 29– Blokken
achtste jaargang nr. 1, februari 2019
redactie Cor Gout, Els Kort (vormgeving)
gebrocheerd, geïllustreerd, 120 blz.,
€ 15,00
presentatie 7 februari 2019
ISBN 978-90-6265-759-9
Zoals in elk nummer wordt ook in dit nummer de inhoud bepaald door essays, gedichten, korte verhalen en beeld en nog uitgebreid met interviews en recensies op het digitale supplement van Extaze. Extaze 29 heeft als thema Blokken van F. Bordewijk en bevat 5 essays.
In haar essay ‘Verboden zones’ associeert Artien Utrecht ‘de verboden zone’ in Andrei Tarkowsky’s film Stalker met de totalitaire staat die F. Bordewijk beschrijft in zijn korte roman Blokken (1931). De rode draad in beide kunstwerken betreft fundamentele sociale botsingen die door de geschiedenis heen onopgelost zijn gebleven, zoals daar zijn: sociale ongelijkheid, de spanning tussen individualiteit en collectiviteit en die tussen secularisme en godsdienst.
Net als in Paul van Ostaijen’s toekomstgroteske ‘De stad der opbouwers’ (1932) zien we in Blokken hoe architectuur en ideologie met elkaar kunnen versmelten en hoe bouwcomplexen bepaalde denksystemen kunnen weerspiegelen, betoogt Thomas Pierrart in ‘Van Blokken tot brokken’.
Bij Herman van Bergeijk vinden we deze visie terug: door de scherpe staccato-achtige schrijfstijl wordt Blokken wel gezien als een novelle die de nieuwe zakelijkheid verbeeldde in de bouwkunst (sinds 1925 vanuit Duitsland tot in Nederland doorgedrongen). Maar, vervolgt hij, de afstandelijkheid van de reportage ontbreekt. De auteur neemt een standpunt in dat je anti-utopisch, sciencefictionachtig en romantisch-expressionistisch kunt noemen.
Leo Oorschot bevindt zich niet ver van deze visie waar hij schrijft dat Bordewijk zich lijkt te mengen in een architectenstrijd die in 1928 werd gevoerd tussen voorstanders van de collectivisatiebouw (bij Bordewijk: discipline, tucht, geschiedenisloosheid, individuloosheid en collectivisatiedrift) en esthetici die geen afstand wensten te nemen van de waarden van het fin de siècle.
Blokken, zo begint Boris van Meurs zijn verhandeling ‘Systeem, mens, ding’, is een boek over systemen en de rol van het individu daarin. In deze relatie lijken de dingen te worden teruggedrongen tot de ruimte van strikte functionaliteit. Maar kan het ding hier niet centraal gesteld worden? Is hun werking werkelijk altijd te voorspellen?
In dit nummer gedichten van Jeanet Kingma en Bert Struyvé en korte verhalen van Helge Bonset, J.I. Clément, Guido Eekhaut, Mark de Haan, Boudewijn van Houten en Rob Verschuren. Het beeld is van Viktor Hachmang.
De presentatie van Extaze 29 vindt plaats op donderdag 7 februari 2019. Locatie: Houtrustkerk, Beeklaan 535, Den Haag (hoek Houtrustweg). Parkeren kan gratis op het erf van de internationale school aan de overzijde. Aanvang: 20.15 uur precies. Deur open van 19.45 uur tot 20.10 uur, dus graag op tijd aanwezig zijn. Entree: € 10,00 (alleen contant te betalen). Reserveren: redactie@extaze.nl. Presentatie: Cor Gout. Licht en geluid: Anton Simonis (Adesign).
Lees ook het digitale supplement van ‘Extaze’
Meer over ‘Extaze’
Meer over F. Bordewijk / Blokken in ‘Om hart en vurigheid’