Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider in Den Haag Centraal, 2 juni 2022:
(…) Heel de bundel is in het zicht van het einde geschreven. En met de dood voor ogen biedt hij tegelijk uitzicht op zijn leven. Eric Schneider (1934-2022) was uiteraard in de eerste plaats toneelspeler. Maar hij maakte ook tekeningen (in deze bundel zijn daarvan fraaie voorbeelden te zien), publiceerde proza en schreef poëzie. Een van zijn broers, bekend geworden onder de schrijversnaam F. Springer, begon zijn literaire loopbaan met gedichten. Zelf eindigde hij zijn carrière dus met een dichtbundel (…) vooral vol van zijn eigen persoon. Openhartig, zonder omwegen. Daarvoor was geen tijd meer en was het de tijd niet meer, vlak voor zijn dood. (…) Hij neemt afscheid. Afscheid van zijn jaren als toneelspeler, waaraan hij een aantal gedichten wijdt. Afscheid van zijn familie, er is een gedicht over zijn moeder die zingt in een Japans interneringskamp op Java. Maar misschien vooral afscheid van alle rollen, de rollen die hij in de schouwburg speelde en ook de rollen op het toneel van zijn eigen leven. (…) Eric Schneider ontdeed zich in dit mooie boekje van alle tooi. (…)
Lees hier de recensie ‘Alleen nog in mijzelf wonen’
Meer over Eric Schneider op deze site
Tag: Eric Schneider
Eric Schneider (87) overleden.
Foto: Erik Rumpff
Als acteur was hij een van de groten van het Nederlandse toneel. Maar ook regisseren, schrijven en tekenen behoorden tot zijn talenten. Een jaar geleden was ik nog druk bezig met de laatste fase van zijn dichtbundel Waar weg weg is en stilte stiller nog. Eric Schneider schreef al bijna zijn hele leven poëzie, maar met Waar weg weg is en stilte stiller nog werd voor het eerst een aantal van zijn gedichten verzameld in een bundel, een debuutbundel.
Ik kreeg een eerste eigen selectie voor de bundel toegestuurd in augustus 2020, door Marian Meerbeek, een goede vriendin van Eric, getipt door Cor Gout, midden in coronatijd. “Eric heeft gedurende zijn lange leven een grote hoeveelheid poëzie geschreven. Veel hiervan gaat over zijn theaterleven, waarvan hij vorig jaar op 85 jarige leeftijd afscheid genomen heeft. Deze poëzie zou je kunnen zien als zijn memoires.” Ik mailde: “Eric Schneider behoeft natuurlijk geen introductie. Hoewel we het laatste halfjaar zo overspoeld zijn met manuscripten dat we op onze site een tijdelijke inzendstop hebben vermeld, maak ik voor Eric Schneider graag een uitzondering. Ik zou zijn poëzie graag lezen.” Ik kende Eric Schneider als acteur. Als tiener ging ik in de jaren zestig vaak naar het toneel. Via een oom die aan het toneel zat en een oomzegger die zakelijk directeur was een theatergezelschap kwam ik gemakkelijk aan vrijkaarten.
Een tweede verrassing volgde een maand later: “Eric heeft zijn hele leven getekend (zelfs in zijn kindertijd in het Jappenkamp). Voornamelijk pentekeningen, waarmee hij af en toe exposeert. Hij denkt er ook over om zo mogelijk nog enkele tekeningen bij zijn gedichten te voegen.” Twaalf kleurtekeningen zouden in de bundel belanden.
Op 29 mei 2021 berichtte ik hem: “De pakketdienst heeft de bundel bezorgd. Wanneer komt het uit dat ik ze ter overhandiging en ter signering langsbreng? Ik zou aanstaande maandagmiddag kunnen of anders donderdag 3 juni.” Een publiekspresentatie was niet mogelijk, ook vanwege de kwetsbaarheid van Eric. Die donderdag zou de kleinste maar ook de meest bijzondere ‘boekpresentatie’ worden die ik tot dan had meegemaakt. Al bij binnenkomst liet hij weten dat hij ook een cadeautje voor mij had. Eric had er een klein familiegebeuren van gemaakt, waarbij ook zijn vrouw en zoons aanwezig waren. Eric was als een kind zo blij. Met door tranen verstikte stem las hij enkele gedichten voor een publiek van acht, het kleinste in zijn loopbaan.
BROER
(Royal Sporting Club Bangkok 1946)
Alles was nog klein aan ons
toen je als eerste op de hoge
klaarstond voor de sprong
leek je reusachtig met de zon
ons verblindend in de rug
Je indianenkreet ketste terug
meervoudig van de diepe spiegel
alsof daar kelen openbraken
en wij opnieuw geboren werden
uit vervreemde ouders die onder
parasollen zaten en hun eerste
cola dronken
Geraakt ging ik weer naar Haarlem. Met op de achterbank een exemplaar van Getekend toneelleven met 12 losse kleurreproducties van eigen tekeningen op A3-formaat over twaalf toneelstukken.
[franc knipscheer, Haarlem, 23 mei 2022]
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Gedicht van Eric Schneider vertaald in het Indonesisch
Uit ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider op Nederlandse poëzie in het Indonesisch, 30 december 2021:
Op ‘Suara suara dari utara’ (‘Stemmen uit het noorden’), het blog Puisi Belanda, is op 30 december 2021 het gedicht ‘Zoon’ uit de bundel ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ geplaatst in een Indonesische vertaling van Siti Wahyuningsih en Albert Hagenaars. In deze almaar groeiende digitale poëziereeks van een keur van Nederlandstalige dichters zijn inmiddels honderden gedichten in vertaling opgenomen.
Lees hier het betreffende gedicht in het Nederlands en in het Indonesisch
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Op hoge leeftijd onthult hij zich als poëet.» – Pauline Kruithof
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider in Friesch Dagblad, 22 september 2021:
Eric Schneider (1934) (…) werd geboren in Batavia, maar kam naar Nederland en verwierf bekendheid als toneelspeler, regisseur en schrijver (…) Op hoge leeftijd onthult hij zich als poëet. (…) Schneider verhaalt van de onrust en strijd die over de toenmalige Nederlandse kolonie valt. (…) Hij blijft weg van (…) gevoelige politiek (…) en focust op ogenschijnlijk onbeduidende persoonlijke ervaringen. Die weten de sfeer waarin hij opgroeide, die hem vormde, extra scherp neer te zetten. (…) De dichter koppelt zijn eigen wederwaardigheden aan de lotgevallen van mythische en dramatische figuren. (…) De thema’s worden naar een universeel niveau getild en de vertelsels krijgen een extra plot. (…) De dichter komt tot de conclusie dat opgroeien een illusie is, terwijl het steeds minder duidelijk is wat het betekent iemands kind te zijn. Wie waren zijn ouders precies. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Het is de nietsontziende oprechtheid die deze gedichten indrukwekkend maakt.» – Hettie Marzak
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider op Meander Magazine, 10 september 2021:
(…) De gedichten laten zich op het oog al gauw onderbrengen in drie thema’s: de gedichten die handelen over karakters uit toneelstukken die al dan niet door Schneider zelf vertolkt zijn, (…) vervolgens gedichten die gaan over zijn familie en zijn verleden en de gedichten die spelen in de tegenwoordige tijd. In de gedichten die de titel dragen van een toneelpersonage geeft Schneider de invulling van die rol weer zoals hij die ziet, maar ook kan de rol of de mythologische figuur aanleiding zijn tot uitdrukking van een gevoel dat niet rechtstreeks met de mythe te maken hoeft te hebben. Eurydike I (…) heeft een ritme dat de lezer mee stuwt met de stroom, die in korte zinnen steeds sterker wordt opgezweept om te eindigen in de climax en dan uit te vloeien in langere regels, waarin rust en stilte eindelijk drijven zonder doel. Ademen, hijgen, stil worden. Het rijm dat gehanteerd wordt, is onnadrukkelijk, onvolkomen en functioneel. (…) De gedichten over de toneelkarakters komen samen in het gedicht ‘Eindspel’. Dit gedicht vormt de overgang van het toneel en de diverse rollen naar de gedichten over de biografische werkelijkheid en het verleden van de dichter. De dichter heeft zijn hart binnenstebuiten gekeerd en zichzelf daarbij niet gespaard. Het is de nietsontziende oprechtheid die deze gedichten indrukwekkend maakt. De maskers van het toneel zijn afgerukt en het naakte gezicht van de dichter kijkt ons aan.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Melancholische bundel, verfraaid met schitterende pentekeningen van de auteur.» – Marc De Pril
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider voor NBD / Biblion, 12 augustus 2021:
De jeugd en carrière van Eric Schneider (Batavia, 1934) als toneelspeler, regisseur en schrijver zijn een duidelijke inspiratiebron voor deze bundel. Wonden zijn geheeld doch de littekens blijven zichtbaar. ‘Wij tweeën keken tennis / en tussen twee sets in / zei je Je bent geen kind van mij’ in ‘Zoon’ (p.27), waarna hij over zijn ouders in ‘Batavia 1936’ (p.19) laconiek schrijft: ‘wat verderop spelen mijn ouders geluk’. De toneelspeler-regisseur laat mythische figuren defileren als Eurydike in het titelgedicht, Hamlet en Ophelia, of Goethe’s Faust: ‘Toen ik hem speelde had ik niet de jaren / Toen ik die had, miste ik de moed / die berg van woorden te beklimmen / Voorgoed (p.47) Negenentwintig gedichten als een koppelteken tussen heden en verleden. ‘We hebben onze oorlog / zo vaak weg gezwegen’ (p.25). Keiharde herinneringen: ‘Uw vader is onlangs geruimd / kreeg ik op mijn vraag te horen / Grond is tegenwoordig schaars / zoiets weet men van tevoren’ (p.43). Een melancholische bundel, verfraaid met schitterende pentekeningen van de auteur. Zeer verzorgde uitgave.
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Opmerkelijk debuut van 87-jarige.» – Ko van Geemert
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider in Argus (nr. 106), 6 juli 2021:
Eric Schneider tekent, schrijft, schildert en is de broer van Carel Jan (ofwel de auteur F. Springer), maar heeft zijn bekendheid toch voornamelijk te danken aan zijn toneelspel. (…) Eric Schneider (1934) wordt, net als zijn oudere broer Carel Jan, in Batavia geboren. Tijdens de Japanse bezetting komen moeder en kinderen in een interneringskamp terecht. Vader, leraar Duits, wordt tewerkgesteld aan de Birmaspoorlijn; zijn herinneringen, ‘In de hel van Birma’, zijn bezorgd door de jongste van de drie broers: Hans Schneider (Bandoeng, 1939). Eric Schneider stelt zijn herinneringen te boek in ‘Een tropische herinnering’. In de documentaire ‘De oorlog van Eric Schneider’ uit 2015 gaan zijn zonen, Olivier (1981) en Beau (1988), naar Indonesië, op zoek naar plekken uit hun vaders jeugd. Het stuk waarmee Schneider afscheid van het toneel neemt, is zijn zelf geschreven aandeel in ‘De Indië Monologen’. Kortom, Indië is nooit ver weg. En dat is ook het geval in zijn poëziedebuut dat dit jaar verscheen: ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Indringende en klassiek getoonzette poëzie.» – André Oyen
Over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ van Eric Schneider op Ansiel, 29 juni 2021:
Eric Schneider is in 1934 geboren, in Batavia, de hoofdstad van het toenmalige Nederlands-Indië . (…) In openhartige gedichten en intieme portretten geeft Schneider vorm aan een trauma dat hij met vele andere individuen van zijn generatie, en hun families, deelt. Er is een moeder die in een Japans interneringskamp op Java een lied zingt voor haar zoon (zoals Ophelia na de dood van Polonius in haar onstelpbare verdriet onbegrijpelijke liedjes zong). (…) ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ is een bundel indringende en klassiek getoonzette poëzie, die de vinger voorzichtig drukt op een wond die nog schrijnt. Eric Schneider schrijft al bijna zijn hele leven poëzie, maar met Waar weg weg is en stilte stiller nog is voor het eerst een aantal van zijn gedichten verzameld in een bundel. (…)
Klik hier voor het bericht op Ansiel
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
Eric Schneider Dichter van de Dag op Laurens Jz. Coster
Uit ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’van Eric Schneider op Laurens Jz. Coster, 25 juni 2021:
Redacteur Raymond Noë maakt voor het blog Laurens Jz. Coster elke werkdag een keuze uit een poëziebundel van een Nederlandstalig dichter. ‘Dichter van de dag’ is op deze 25ste juni Eric Schneider (1934) van wie zojuist bij Uitgeverij In de Knipscheer ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’ verscheen, de debuutbundel van acteur Eric Schneider (broer van F. Springer en waarschijnlijk de oudste debutant (86) ooit). De gekozen gedichten zijn ook geplaatst op Neerlandistiek.nl.
Empathie
In iedere rol zit wel een sleutelwoord
waarin de ziel van die ander schuilt
waarmee je je eigen ziel verruilt
zodat je nog alleen die ander hoort
• •
Drie zusters
Wersten besneeuwde grond
kraken onder hoef en laars
Altijd valt te vroeg de avond
en dan lacht men om iets naars
Dokters blijven altijd slapen
Meisjes vingeren de namen
van verzonnen knapen
in de koude condens op ramen
Als vroeg rimpels in hun huid
trekken druppels diepe sporen
in elk zwijgen is het geluid
van marsmuziek te horen
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer
Eric Schneider – Waar weg weg is en stilte stiller nog. Gedichten
Eric Schneider
Waar weg weg is en stilte stiller nog
gedichten
Nederland, Nederlands-Indië
12 (omslag)tekeningen Eric Schneider
gebrocheerd in omslag met flappen,
geïll. in vierkleuren, 52 blz., € 17,50
ISBN 978-94-93214-28-6
eerste uitgave juni 2021
Eric Schneider is in 1934 geboren, in Batavia, de hoofdstad van het toenmalige Nederlands-Indië. Hij is een toneelspeler, regisseur, schrijver en tekenaar. Met deze achtergrond is het niet verwonderlijk dat in zijn dichtbundel, Waar weg weg is en stilte stiller nog, een stoet mythologische en tragische figuren en personages voorbijtrekt: Hippolytos en Phaedra, Eurydike, Hamlet en Ophelia.
Maar niet alleen krijgt de thematiek gestalte in deze dramatis personae van de grote toneelschrijvers, ook in de particuliere geschiedenis van de auteur. In openhartige gedichten en intieme portretten geeft Schneider vorm aan een trauma dat hij met vele andere individuen van zijn generatie, en hun families, deelt. Er is een moeder die in een Japans interneringskamp op Java een lied zingt voor haar zoon (zoals Ophelia na de dood van Polonius in haar onstelpbare verdriet onbegrijpelijke liedjes zong). Een moeder met ‘een betonnen vrolijkheid’, maar daarachter ‘de angst dat de muziek eens stopt’. En wat dan? Er is een façade, en een achterliggende traumatische episode – ‘wat verderop spelen mijn ouders geluk’. En zíjn de ouders eigenlijk wel degenen voor wie zij zich uitgeven? Wie zijn zijn ouders in wezen? Wat gaat er achter hun gezichten schuil? En wat als de muziek stopt?
Waar weg weg is en stilte stiller nog is een bundel indringende en klassiek getoonzette poëzie, die de vinger voorzichtig drukt op een wond die nog schrijnt.
Eric Schneider schrijft al bijna zijn hele leven poëzie, maar met Waar weg weg is en stilte stiller nog is voor het eerst een aantal van zijn gedichten verzameld in een bundel. Hij is de broer van schrijver F. Springer (1932-2011). De omslagillustratie en de pentekeningen in het binnenwerk van deze bundel zijn van de hand van de auteur.
Meer over ‘Waar weg weg is en stilte stiller nog’
Meer over Eric Schneider bij Uitgeverij In de Knipscheer