«Realiteit, droom en ontnuchtering omstrengelen elkaar.» – Wijnand Steemers

VoorplatPimJonker75Over ‘Kijkgaten naar binnen’ van W.A. Jonker voor Biblion, 7 maart 2016:
Dichter (1955) debuteerde met ‘Schuld’ (1986). Opbouw onderhavige bundel: Het Hotel (‘aankomst én ‘tijdelijk’ verblijf) en Onderweg. Realiteit, droom en ontnuchtering omstrengelen elkaar in vrije, aan eigen vorm gebonden gedichten. Ogen als kijkgaten voor de inwaartse blik zijn vertrekpunt voor zelfobservaties op diverse locaties (o.a. hotels, steden), brokkelige impressies, associatieve vondsten tijdens de innerlijke reis. Die collagetechniek past hij ook toe in de begeleidende 21 illustraties. Een inleidend gedicht, titelloos als de andere, loopt in toon en inhoud (‘potlood papier/ambities verdrongen’) op de rest vooruit, stelt ‘schilderij’ en/of vrouw als ijkwezen centraal. Ook op de ander (‘mijn meest recente scharrel’) of de wereld (o.a. ‘het is vandaag elf september’) gerichte perceptie; erotiek tout court, onenightstands; ingehouden tragiek: ‘het kind komt niet meer’, flarden verleden, onderweg geoogst zelfinzicht: ‘wat is je reisbestemming/de pupillen van ogen/kijkgaten naar binnen’. Of: ‘slappe vrouwenlijmer/dat ben ik/geoefend tranendal/dat zal ik worden’ of ‘wellicht hij die lijkt op mij’ ‘in mijn zielloos vaderland’. Nawoord biedt inzage in zijn cultureel curriculum (o.a. ABK Arnhem).
Meer over ‘Kijkgaten naar binnen’

«Peter Andriesse heeft niets aan kracht ingeboet.» – Ezra de Haan

Opmaak 1Over ‘De rode kimono’ van Peter Andriesse op Literatuurplein.nl, 23 augustus 2014:
Peter Andriesse (1941) is terug van weg geweest. (…) Andriesse schrijft nog steeds zoals ik dat van hem gewend was: leesbaar, realistisch en herkenbaar. (…) Met een overvloed aan details, alsof het gisteren gebeurde, schetst hij het leven aan boord. (…) Voor hen die de reis van Indonesië naar Nederland nog per passagiersschip gemaakt hebben, moet de roman een voortdurend déjà vu gevoel oproepen. ‘De rode kimono’ is een boek vol nostalgie in uiterst helder proza geschreven. Peter Andriesse heeft de zwarte kunst nog niet verleerd. Moeiteloos stapt hij, ondanks zijn leeftijd, in de denkwereld van een dertienjarige. Eigenlijk komt de erotiek, die we uit eerdere verhalen en romans van hem kennen, samen met zijn Indisch jeugdsentiment. Het levert een boek op dat moeiteloos standhoudt tussen zijn andere ‘Indische’ boeken.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De rode kimono’

«De lezer verveelt zich geen moment.» – E. Mutter

Opmaak 1Over ‘De rode kimono’ van Peter Andriesse voor NBD/Biblion, 5 augustus 2014:
Deze roman vertelt hij over Erik (13), die vanuit Sumatra naar Holland wordt gestuurd om naar de middelbare school te gaan. Hij wordt op de Willem Ruys onder de hoede gesteld van het echtpaar Vonk. Pamela Vonk, een jonge Indische vrouw, zoekt aan boord fysieke toenadering tot Erik. Deze ontwikkelt na enige aarzeling, een diepe genegenheid voor haar. In Holland komt hij in de kost bij een tante in een klein dorpje in de Achterhoek. Erik ervaart de overgang van het luxe leven aan boord naar het kille, armoedige leven bij zijn tante als een cultuurschok. Zijn eenzaamheid wordt verergerd door het grote verschil tussen het vrije leven in de tropen en het troosteloze leven in de Achterhoek. Andriesse vertelt dit verhaal over een jongeman die op de drempel staat van volwassenheid, op meeslepende wijze. Zijn stijl is beeldend en helder.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De rode kimono’

«Een heel sterke en prachtige geschreven roman.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘De rode kimono’ van Peter Andriesse op iedereenleest.be, 2 mei 2014:
De rode kimono is een coming of age-roman over een ontheemde jongen die tussen twee werelden balanceert, die van Nederlands-Indië en die van het moederland Nederland. In zijn succesvolle bundel Koude Sambal schreef Peter Andriesse reeds eerder over zijn eigen verblijf vanaf zijn negende jaar op Sumatra, en in het bijzonder het internaat waar hij schoolging. In De rode kimono keert de dertienjarige Erik in 1954 met het schip de ‘Willem Ruys’ terug naar Holland om naar de middelbare school te gaan. (…) Het is de schrille overgang van de tropen en de overdadige luxe van een passagiersschip naar de kille Achterhoekse arbeiderswoning die door Andriesse zonder overdrijvingen in klare taal wordt neergezet. Hij tekent ontzettend mooi de eenzaamheid van de jongen, die na zijn verblijf in de tropen moeilijk kan wennen in het troosteloze oord. Ook kan hij moeilijk contacten leggen met de Nederlandse jongens. Hij voelt zich daardoor nog eenzamer. (…) De rode kimono is een heel sterke en prachtige geschreven roman, waarin de schrijver zich helemaal kan inleven in de leef- én gedachtewereld van een dertienjarige die in de knoop ligt met gedachten rond goed en kwaad, maar die zijn vleselijke verlangens niet onder controle kan houden.
Lees hier de recensie of (uitgebreider) hier]

«De verhalen zijn onderhoudend, de toon is openhartig.» – Rein Swart

Over ‘Schaduw van schijn’ van Barney Agerbeek op Literair Nederland, 8 juli 2013:
‘Uiterlijk bewogen’ is het langste verhaal uit de bundel en gaat over een bezoek aan een nonnenklooster in Wallonië. Daar vindt de schrijver de rust om zijn vader, zijn moeder en zijn katholieke jeugd in de jaren vijftig in Nederland te portretteren. Het vormt een mooie achtergrond voor de overige verhalen, die anekdotes bevatten over de tijd dat de schrijver in Indonesië woonde. (…) Barney Agerbeek is een nieuwsgierig mens. Hij krabt als het ware aan de korst van de samenleving om van alles te weten komen over de culturele veranderingen in de loop der jaren. Dat valt nog niet mee, omdat Indonesiërs een gesloten karakter hebben. Men moet tussen de regels doorlezen om hun bedoelingen aan de weet te komen. ‘Dit is het land van de wajang, van het schimmenspel.’

Lees hier de recensie

Meer over Schaduw van schijn

Jo Otten – Bed en Wereld

Jo Otten
Bed en Wereld
inleiding door biograaf Rob Groenewegen
Novelle, Nederland
Genaaid gebonden met stofomslag, 144 blz.,
ISBN 978-90-6265-633-2 ca. € 17,90
Eerste druk november 2008

‘Mijn hoofd is een magazijn van beelden, een stapelplaats van voorstellingen, een snijpunt van mensen en dingen, een brandpunt van duizenden lenzen, de snijlijn van ontelbare vlakken.’

Vanuit een wereld die nog niet werd gedomineerd door televisie, computer en internet, maar waarin de ver‘beelding’ niettemin een allesoverheersende rol speelt, bereikt ons de stem van Jo Otten.

Jo Otten (1901-1940) was een communicerend vat vol van tegenstrijdigheden: een doorgefourneerde intellectueel enerzijds, gekweld door zijn verbeeldings kracht en intuïtie anderzijds. Met één been stond deze fatalist in de negentiende-eeuwse romantiek, met het andere in het ontluikende modernisme van het interbellum. Deze gemankeerde modernist hield er een sterk mobiele levensopvatting op na, maar schrok vaak terug bij het contact met de werkelijkheid. Eigenschappen die Otten, tijdgenoot van o.a Menno ter Braak, tot een vreemde eend in de bijt van de Nederlandse letteren maken; een van de meest intrigerende figuren uit de periode tussen de beide wereldoorlogen.

In Bed en Wereld betreden we de jaren dertig, een periode die werd overschaduwd door angst en onzekerheid. Samen met Otten maken we een onthullende tocht door heden en verleden, een reis die uitmondt in het besef dat uiteindelijk ‘alles verzandt’.

Van een handeling is in deze beklemmende monoloog nergens sprake. De uitgeputte verteller wordt gekweld door slapeloosheid, wat ertoe leidt dat motieven van erotiek, levensangst en doodsobsessie zich in een toestand van halfslaap aaneenrijgen tot een caleidoscoop van sombere emoties. Door het hoge tempo waarmee Otten ze op ons netvlies projecteert verdwijnen ook begrippen als ruimte en tijd. Uit deze gepassioneerde, tijdloze novelle treedt ons een kwetsbaar mens tegemoet, machteloos tegenover een verscheurde wereld, zich beseffend dat het einde nadert, radeloos cirkelend rondom een noodlottige vlam, die hem uiteindelijk zal verteren.

‘Met voorsprong de meest veronachtzaamde tekst van de moderne Nederlandse letteren.’ – Jaap Goedegebuure (2008)

Pauline J. van Munster – De geheime brieven van Marta

PAULINE J. VAN MUNSTER
De geheime brieven van Marta

Nederland Roman
paperback, 160 blz., € 15,–
ISBN 90-6265-514-9
Eerste druk 2001

De frustraties van de vader over zijn ziekte, en over de kerk waar hij vergeefs zijn heil zocht, verworden tot tirannie over zijn vrouw en beide dochters. De oudste gaat het huis uit en de jongste neemt haar toevlucht tot het schrijven van brieven aan haar beminde beiden hunkerend naar gemiste liefde en warmte. Zo maken zij zijn onmacht pijnlijk duidelijk, en dat besef drijft hem tot het uiterste.
De brieven zijn plotseling in een ander licht komen te staan. En de lezer weet dat hij over de sleutel op het boek heeft heengelezen.

De afwisseling van bijtend realisme, haast klassieke liefdesbrieven en broeierige erotiek maken deze roman tot een waardige opvolger van Pauline J. van Munsters veelgeprezen romandebuut Het evangelie volgens Daphne (2000).

De pers over De geheime brieven van Marta
«De plot zit weer even listig in het verhaal verstopt als in Van Munsters debuutroman pas aan het eind besef je dat het lot van de meisjes en hun ouders al op de eerste bladzijden was vastgelegd. Zo is uiteindelijk De geheime brieven van Marta net zo’n perfecte tweede roman als Het evangelie volgens Daphne een echt eerste roman was.» – De Volkskrant

«Pas halverwege het boek begint het de lezer te dagen dat er heel goed sprake kan zijn van een incestueuze verhouding. Volstrekt geloofwaardig ontvouwt zich een relatie die zowel spannend als tragisch is. Geen woord te veel, geen zin overbodig.» – Trouw

«In deze originele roman valt het contrast op tussen de vaak, soms wat dramatisch beschreven broeierige, ook wel erotische sfeer in huis en de brieven waarin Marta getuigt van haar liefde. Een originele en goed opgebouwde roman, waarin het slot een nieuwe wending aan het verhaal geeft.» – Biblion

Alejo Carpentier – Het koninkrijk van deze wereld

ALEJO CARPENTIER
Het koninkrijk van deze wereld

Cuba, Haïti, Roman
Genaaid gebonden, met stofomslag, 160 blz., € 17,95
Vertaling Arthur H. Seelemann
ISBN 90-6265-449-5
Eerste druk 1997

Het koninkrijk van deze wereld is het fascinerende verhaal van de gebeurtenissen op Haïti in het begin van de negentiende eeuw. De slavenopstand leidt tenslotte tot het eerste zwarte koninkrijk met een zwarte koning. Maar de tirannie lbijkt slechts van kleur te zijn veranderd… In deze korte historische roman, waarin naast veel ellende en strijd, ook erotiek, voodoo, pracht en praal een rol spelen, geeft Carpentier blijk van izjn visi op het kwaad van de macht en van zijn schitterende, soms poëtische verteltechniek, die hij Io real maravilloso noemde.

In Het koninkrijk van deze wereld (1949) is het magische element sterk aanwezig, alsook de doorwerking van fantastische legenden en mythologische verhalen. Deze bijzondere historische roman is een van Carpentiers beste boeken, werd reeds in meer dan twintig talen vertaald en verschijnt nu, vijf decennia later, voor het eerst in het Nederlands.
Eerder verschenen van Carpentier, die algemeen wordt beschouwd als Cuba’s grootste romanschrijver, in Nederlandse vertaling Heimwee naar de jungle, De guillotine op de voorsteven, Barokconcert en De methode

Alejo Carpentier werd in 1904 op Cuba geboren als zoon van een Franse architect en een Russische moeder. Na ook enige tijd architectuur gestudeerd te hebben, wijdde hij zich verder aan de journalistiek, politek en culturele zaken. Zo was hij een van de oprichters van het tijdschrift Avance. Hij zat enige tijd in de gevangenis wegens zijn verzet tegen de Cubaanse dictator Machado. Vanaf 1966 woonde hij in Parijs, waar hij tot zijn dood in 1980 een belangrijke diplomatieke functie had. In 1977 kreeg hij de Premio Cervantes, de grote Spaanse prijs der letteren.

«Eerlijk gezegd vind ik de boeke nvan Carpentier veel beter en vooral dieper dan die van García Márquez.» – Robert Lemm

«Het koninkrijk van deze wereld heeft Alejo Carpentier internationale faam bezorgd. Daarmee ging hij vooraf aan Borges en de boom-schrijvers uit de jaren zestig en zeventig. Maar niet alleen vanwege zijn roem ging hij aan hen vooraf: sterker, zijn werk heeft dat van García Márquez, Vargas Llosa en Fuentes mogelijk gemaakt.» – Roberto Gonzáles Ecchevarría

Mark Insingel – Eenzaam lichaam

MARK INSINGEL
Eenzaam lichaam

Proza. België
Paperback 128 blz. 12,50
ISBN 90 6265 429 0
Eerste druk 1996
Nog rechtstreeks te bestellen bij de uitgever

Mark Insingel (1935) debuteerde op zevenentwintigjarige leeftijd met de dichtbundel Drijfhout (1963). Van 1980 tot en met 2000 werden zijn romans, gedichten en essays uitgegeven door In de Knipscheer. Voor zijn proza werd hij bekroond met de Visser-Neerlandiaprijs en onderscheiden door de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.

Eenzaam Lichaam is een waarachtig liefdesverhaal dat, aangrijpend door de integriteit en openheid waarmee het geschreven is, een heel leven blootlegt. De lezer wordt geboeid door de zeer precieze en directe verwoording van (erotische) ervaringen die hij herkent, door de gedachte en gevoelde emoties die tot daden leiden, door anekdotes die betekenissen toevoegen. Schrijver en lezer is het erom te doen hoe het voor de man en de vrouw in kwestie afloopt – maar ook, en vooral waarom het (onvermijdelijk?) tot zo’n afloop komt.

Eenzaam lichaam werd in de Nederlandse pers niet en in de Vlaamse media lovend besproken. «En dan is er nu die perfect leesbare» roman jubelt Wim van Rooy in Kunst & Cultuur. Hans Vandevoorde schrijft in Knack: «Eenzaam lichaam verdient de cultstatus. Het bevat zoveel wijsheid en banale praat over liefde en seks dat je moeiteloos uit elke bladzijde kunt citeren. Mark Insingel. Vergeet desnoods zijn naam, lees traag zijn boek». En Jos Borré constateert in De Morgen: «Eenzaam lichaam valt op door de helderheid en de zelfverzekerde formulering, door het persoonlijke getuigenis en de openlijke gevoeligheid van de tekst.» Geert Van der Speeten stelt in Standaard der Letteren vast: «Een organisch ritme van wisselende perspectieven, zeldzame helderheid van stijl en rake observaties. Een ontroerend kleinood.» De Financieel-Economische Tijd concludeert: «Eenzaam lichaam is meeslepend en intrigerend, en kluistert de lezer van de eerste tot de laatste bladzijde.»
Klik voor de recensies over ‘Eenzaam lichaam’
Meer over Mark Insingel op deze site

Soumaya Naamane – De schaamte ontsluierd. Globepocket

Soumaya Naamane
De schaamte ontsluierd
Oorspronkelijke titel Au-delà de toute pudeur
Vertaling Veronique Huijbregts
Marokko
Globepocket, 304 blz.,
ISBN 978-90-6265-727-8
Eerste uitgave oktober 1994

Evenals Nawal El Saadawi en Fatima Mernissi komt de Marokkaanse sociologe Soumaya Naamane op voor de rechten van vrouwen in het islamitische Noord-Afrika, maar stelt daarbij hun beleving van seksualiteit centraal.

Achter de sluier van de schaamte verbergen zich frustratie, gebrek aan openheid en groot lijden. Soumaya Naamane doorbreekt de barrières van zwijgplicht en schaamte en spreekt openhartig over erotiek en begeerte, over zeggenschap over het eigen lichaam en contacten met mannen, over huwelijkstradities en bruidsprijs, over polygamie en de mythe van de maagdelijkheid, over seksualiteit en orgasme, over seksuologie en islam.

De schaamte ontsluierd is een moedig boek dat bijdraagt tot een beter begrip van het leven van vrouwen in Noord-Afrika en van Noordafrikaanse vrouwen in onze westerse samenleving.