Tag: essays

«Dit scherp geschreven essay is voornamelijk een ‘wake up call’.» – Melissa Korn

Over ‘De Dubieuzen’ van Alfred Birney op Indisch3.nl, 23 -11-2012:
Alfred Birney brengt opzienbarende boeken van vergeten schrijvers aan het licht waarin het koloniale leven anders wordt omschreven dan in de bekende boeken van bijvoorbeeld Couperus en Multatuli. (…) In dit essay is Birney soms haast niet bij te houden. Hij vertelt fel en aan de hand van vele voorbeelden over het deel van het Indische verleden dat nieuwe Indische generaties vaak in beperkte mate wordt bij gebracht. In Birneys woorden: ‘Ontkenning van eigen rijkdom is wel de grootste armoe die er bestaat’, wat volgens hem deels de oorzaak is dat het postkoloniale debat in Nederland laat op gang kwam en niet te vergelijken is met landen als de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

Lees hier de recensie.

Meer over ‘De Dubieuzen’

«Meedogenloos en humoristisch beschrijft hij Nederland in al zijn groot- en kleinheid.» – Meike Grol

Over Een land met gesloten deuren van Tjalie Robinson op Indsich3.0, 1 november 2012:
Opnieuw kunnen we met de scherpe blik van Tjalie naar Nederland kijken. Maar hoe geestig en scherp ook, de heimwee snijdt je door je ziel. (…) Als je wilt weten hoe veel Indische Nederlanders zich destijds gevoeld moeten hebben, lees dan zeker dit boek. De rake observaties zijn nog steeds actueel en het is heerlijk hoe de tekst doorspekt is met Indische termen op plekken waar je ze niet direct verwacht, zoals wanneer Tjalie ‘Joris en de tokeh’ gebeeldhouwd ziet in een Leidse kerk of spreekt over ‘pasar malams aan zee’ en ‘kleine warongs waar je alleen chocola en ijs kunt kopen.’ En zeker ook als je Nederland eens vanuit een ander, nog altijd verrassend perspectief wilt zien.

Lees hier de recensie of op de site van Indisch3.0

«Birney is een strijd aan het voeren. Dat levert fascinerende essays op, die roepen om weerwoord.» – Rien van den Berg

Over De dubieuzen van Alfred Birney in Nederlands Dagblad, 10 augustus 2012:
Birney is een nuttige dwarsligger, die betoogt dat wij zo verbaasd zijn over de intolerantie die zich van de samenleving meester lijkt te maken, omdat we die intolerantie vroeger stomweg ontkenden. Racisme en kolonialistische arrogantie maakten net zo goed deel uit van ons verleden als van het verleden van andere grootmachten.

Lees meer

«Maar om te komen tot een postkoloniaal debat is het noodzakelijk dat iemand tegen de gevestigde orde aan schopt. Birney doet dat – en met kracht.» – Karin Amatmoekrim

Over De Dubieuzen **** van Alfred Birney in de Volkskrant, 30-06-2012:
Er leeft een beeld over Indo’s dat ze Hollandser willen zijn dan de Hollanders. In zijn essay De dubieuzen maakt Alfred Birney korte metten met dit soort opvattingen. (…) Birney pleit voor een meer genuanceerd, en vooral ook meer eigen blik op de Indische letteren. In De dubieuzen laat hij zien ‘wat Multatuli, Daum en Couperus ons niet vertelden’, door uitgebreid in te gaan op vergeten of eenvoudig nooit ontdekte indo-Europese schrijvers en hun werk.

Lees hier de recensie.

Alfred Birney genomineerd voor Halewijnprijs 2012

De nominatie is toegekend mede naar aanleiding van zijn essayboek De dubieuzen (2012) en zijn drie ‘rivierennovellen’ uit 2011, 2010 en 2009. De Halewijnprijs, literatuurprijs van de stad Roermond, is een auteursprijs die jaarlijks wordt uitgereikt aan een auteur die al voorbij haar/zijn debuut is, een literair talent dat naar de mening van een deskundige jury, op grond van de kwaliteit van haar/zijn verschenen werk, bredere publieke belangstelling verdient. De winnaar wordt medio september bekendgemaakt. De prijs zal worden uitgereikt op 24 november 2012. Prijswinnaars uit het recente verleden zijn o.a. Tommy Wieringa, Vrouwkje Tuinman, Adriaan Jaeggi, Arthur Japin, Esther Jansma, Otto de Kat. Prijswinnaar van het afgelopen jaar is Johan de Boose mede naar aanleiding van zijn roman Bloedgetuigen.

Meer over Alfred Birney

«Birney’s felle polemiek laat zien dat de canon van de Nederlands-Indische literatuur getuigt van ‘blanke arrogantie’ jegens de Indo.» – Kester Freriks

Over De dubieuzen van Alfred Birney in NRC Handelsblad, 11 -05-2012:
In het essay De dubieuzen spreekt hij zijn verbazing uit over de zo westers georiënteerde Nederlands-Indische canon. Altijd weer Multatuli, Couperus en Orpheus in de dessa van Augusta de Wit met de blanke visie op de inlanders die vol geheime krachten en bijgeloof zouden zijn. Birney pleit voor onbekend gebleven schrijvers die, meer dan welke Nederlandse auteur ook, een anti-westers vertelperspectief kiezen. Ten onrechte vergeten auteurs als Victor Ido, Délilah en J.E. Jaspers verdienen aandacht.

Lees

Michiel van Kempen – Kijk vreesloos in de spiegel. Albert Helman 1903-1996

MICHIEL VAN KEMPEN
Kijk vreesloos in de spiegel. Albert Helman 1903-1996
Nederlands Essays
Paperback, 128 blz., 12,50
ISBN 90-6265-457-6
Eerste druk 1998
Beperkt leverbaar bij uitgever

Met het verscheiden van Albert Helman (1903-1996) kwam niet alleen een einde aan een schrijverschap dat bijna een volle eeuw omspande, met hem verdween ook een bepaald type persoonlijkheid. Hij heeft altijd een Renaissance-mens willen zijn, zei hij eens in een interview, en een Renaissance-mens was hij. Auteur van een enorme reeks boeken, vertaler, componist, organist, linguïst, politicus, iemand die zich in de Indiaanse culturen verdiepte, maar ook belangstelling had voor wiskunde, filosofie, mensenrechten, geneeskunde. In zes diepgravende essays roept Michiel van Kempen de complexe persoonlijkheid op van de eerste belangrijke schrijver die Suriname voortbracht. De charmeur Helman en de weerbarstige schorpioen. De muzikale literator en Multatuliaans gedrevene. De westerling en de Indiaan. De conflicten passeren de revue en de eerbewijzen, de criticasters en de bewonderaars.
Diepgravende literair-historische verkenningen worden afgewisseld met anekdotes en persoonlijke notities. Zo ontstaat een portret waarin stevige noten gekraakt worden, maar waarin het respect voorde oude meester prevaleert.

Michiel van Kempen (1957) schreef verschillende boeken over Surinaamse literatuur, stelde o.a. de Spiegel van de Surinaamse poëzie samen (1995). Eerder schreef hij verschillende essays over Helman in tijdschriften en in De geest van Waraku (1993) en Woorden op de Westenwind (1994). In 1994 verzorgde hij de Surinaamse poëzie van Albert Helman in Adyosi/Afscheid.

Maryse Condé – De open plek. Bloemlezing

MARYSE CONDÉ
De open plek
Caribisch gebied, Bloemlezing
Vertaling: Fred de Haas
Pocket, 231 blz. 7,50
ISBN 90-6265-740-0
Oorspronkelijke uitgave Tim tim? Bois Sec!, 1980 & De open plek, 1984
Eerste druk als Globe Pocket 1996

Bloemlezing van de literatuur uit de Franse Cariben. Met een nieuw hoofdstuk door Kathleen Gyssels.

«Een voortreffelijke inleidende bloemlezing.» – Mineke Schipper in NRC Handelsblad

Maryse Condé geeft in De open plek een verhelderend overzicht van het ontstaan van de literatuur in het Caribisch gebied en over de verschillende literaire vormen – van de mondeling overgeleverde literatuur tot en met het essay. Maryse Condé illustreert deze geschiedenis met werk van 29 schrijvers van de Franse Antillen en Frans Guyana, onder wie Simone Schwarz-Bart, Aimé Césarie, Frantz Fanon en Eduard Glissant, in een thematisch geordende bloemlezing: er zijn stukken over slavernij en discriminatie, over de woonomgeving en de stad, over verzet en door de blanken hardhandig gebroken stakingen.

Door deze opzet is De open plek een verrassende bundel die zowel de drang tot aanpassing en erkenning laat zien die leidde tot het schrappen van elke ‘zwartheid’ in de taal en zelfs tot het kiezen van een Frans pseudoniem, als de trots op het feit dat Joséphine, de vroegere keizerin van Franktrijk, afkomstig was uit Fort-de-France op Martinique.

«Waardevol en informatief.» – Leeuwarder Courant

Leo Geerts – Het gras in de duinen. Opstellen over literatuur

Geerts Gras in de duinenLeo Geerts
Het gras in de duinen
Opstellen over literatuur
genaaid gebrocheerd, 304 blz., € 19,50
geïllustreerd met 16 collages in zwart-wit
eerste uitgave 1993
ISBN 978-90-6265-386-3
leverbaar rechtstreeks bij uitgever

In Het Gras in de Duinen zijn de literaire kritieken gebundeld van Leo Geerts (1935-1991). Zijn leven lang heeft Geerts schrijver van onder andere de romans ‘Pagadders’, ‘Loeders’, ‘Dadaders’ en de Mulisch-pastiche ‘De mentor’, de internationale literatuur met een oplettend oog gevolgd.

In het Woord Vooraf bij Het Gras in de Duinen schrijft Cyrille Offermans: ‘Wat telkens opvalt is dat Geerts altijd snel ter zake komt. Hij moet niets hebben van ‘‘persoonlijke’’ inleidingen of irrelevant vertoon van eruditie. Zelden of nooit begint hij aan een bespreking met een samenvatting van de inhoud, laat staan dat hij het daarbij zou laten. Geerts is een polemisch criticus: hij stoot meteen door tot de kern van een boek en treedt – vaak via andere critici – in discussie met de auteur. Wat hij te berde brengt heeft karakter en scherpte, zet aan tot instemming en tegenspraak en – las but not least – tot lezen. Dat maakt de kritieken van Geerts altijd boeiend, ook als je het niet altijd met hem eens bent.’

Met zijn opstellen over de Nederlandse, Vlaamse en Caribische literatuur en zijn beschouwingen over het werk van ondermeer Bordewijk en Mulisch, laat Leo Geerts zich in Het Gras in de Duinen zien als een veelzijdig en begenadigd lezer en criticus.

Opmerkelijk voor een Vlaams essayist was zijn haast vanzelfsprekende belangstelling voor de Nederlandstalige Caribische literatuur uit Suriname en de Antillen (Edgar Cairo, Bea Vianen, Michiel van Kempen, Albert Helman, Michaël Slory, Astrid H. Roemer) met zelfs een ‘uitstapje’ naar de Amerikaanse Indiaan Craig Strete die in Nederlandse vertaling debuteerde.
Meer over Het Gras in de Duinen
Meer over Leo Geerts

Alice Walker – Onder woorden. Proza

Alice Walker
Onder woorden
Oorspronkelijke titel Living by the word: selected writings 1973-1987
Vertaling Cecilia Tabak
Amerika
Paperback 238 blz.
Eerste uitgave mei 1990
ISBN 90-6265-329-4

In Onder woorden heeft Alice Walker een selectie bijeengebracht uit essays, artikelen en dagboekfragmenten die zij in de jaren zeventig en tachtig geschreven heeft. Ze brengen voor het merendeel zeer persoonlijke meningen onder woorden over zulke uiteenlopende onderwerpen als rassenvraagstuk, milieu, politiek en feminisme.
Ze schrijf over de controverse rond de verfilming van De kleur paars, over haar band met de homo-gemeenschap in San Francisco en over haar reizen naar China, Bali en naar de geboorteplaats van Bob Marley in Jamaica, maar ook over onze reltie tot planten en dieren, over de tabaksverslaving van haar dochter en over de inspanningen die het haar kostte om vegetariër te worden. Uittreksels uit het dagboek van Alice Walker larderen het geheel. Het laatste fragment daaruit gaat over een protestdemonstratie tegen een wapenarsenaal in noordelijk Californië, waarbij ze werd gearresteerd.
Onder woorden laat een ontwikkeling in het leven en het denken van Alice Walker zien naar een diep gevoelde spiritualiteit, die ook in haar latere romans – De kleur paars en De tempel van mijn gezel – van grote betekenis is.
Meer over Alice Walker op deze site