Lezing: Oekraïne, grensland tussen oost en west

LezingOekraineOp donderdag 9 juni 2022 geeft Els de Groen een lezing over ‘Oekraïne, grensland tussen oost en west’ in de Pletterij.
In 1989 viel de Muur. Maar de voorzichtige toenadering tussen Oost en West leidde niet tot ontspanning. Met het aantreden van Poetin in 2000 ontstond er een nieuwe rivaliteit, waarin grenslanden als Oekraïne dreigen te worden vermalen. Als schrijver en onderzoeksjournalist schreef Els de Groen een tiental boeken over Oost-Europa, waaronder ‘Nuttige idioten’. Van 2004 tot 2009 zat ze in het Europees Parlement, waar ze zich vooral met Oost-Europa bezighield. Een kleine 6 jaar geleden vond in de Pletterij een debat plaats over het Associatieverdrag tussen Oekraïne en de Europese Unie n.a.v. het Nederlandse ‘nee’ tegen zo’n samenwerking. Anno 2022 belooft Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, Oekraïne een versnelde procedure om lid van de EU te worden. Politiek is een opmerkelijk bedrijf, waaraan Els de Groen 5 jaar heeft meegedaan. Vrijwel alles draait er om geld en macht. Immateriële waarden als vrijheid, gerechtigheid en cultuur gedijen het best in een rechtsstaat, in een parlementaire democratie. Oekraïne betekent letterlijk grensland. Hoewel Oekraïne geografisch geheel in Europa ligt, is het de grens geworden tussen landen met een democratie en een dictatuur waar het recht geen enkele rol meer speelt. Oekraïne lijkt een bufferstaat die de klappen opvangt uit het Oosten, maar onze beschaving verplicht. Ze houdt niet op bij een grensland.
Locatie: Lange Herenvest 122, 2011 BX Haarlem. Aanvang 20.00 uur stipt. Toegang € 3,00 . Het programma wordt ook live gestreamd. U kunt de livestream volgen op de homepage van debat- en cultuurpodium Pletterij, op hun Facebook-pagina of op hun Youtube-kanaal. Op het moment van de uitzending openen zich op deze drie platforms vensters met de livebeelden. Een inlogcode is niet nodig. Op YouTube kunt u de uitzending later ook terugzien.
Klik hier voor de aankondiging op de site van Pletterij
Meer over Oekraïne op deze site

«Belangwekkend boek over vijf jaren in Europarlement.» – René Zwaap

VoorplatVoorhetVolk1_Opmaak 1.qxdOver ‘Voor het Volk’ van Els de Groen in De Republikein, mei 2019:
Els de Groen schreef een belangwekkend boek over haar vijf jaren in het Europarlement. (…) Het is een soms deprimerend beeld dat Els de Groen schetst in haar boek ‘Voor het volk’. (…) In haar boek waarschuwt ze voor ‘een herhaling van de holocaust’, (…) voor de opkomst van partijen als het Nationaal Front voor de Verlossing van Bulgarije, dat openlijk heeft gepleit voor concentratiekampen voor Roma. (…) In ‘Voor het volk’ schrijft De Groene: ‘Eigenlijk heeft de eenwording van Oost- en West-Europa een volk (…) van zijn rechten beroofd omdat het geen natiestaat met een grens erom heeft. (…).
Lees hier het artikel ‘Tegen de verbruining’ van René Zwaap
Meer over ‘Voor het volk’
Meer over Els de Groen bij ‘Uitgeverij In de Knipscheer’

Els de Groen exposeert ‘Wakker vallen’

Groen Omslag def2Wakker vallen’ in Bibliotheek Oss, van 08 januari 2019 tot 10 februari 2019:
Auteur Els de Groen debuteert met ‘Wakker vallen’ als dichter én als schilder, want naast de 84 gedichten bevat het boek meer dan dertig olieverfschilderijen van de auteur zelf, die alle in de bibliotheek van Oss te zien zijn. Op haar dertiende verhuisde Els de Groen van Den Haag, waar haar ouders een fietsenwinkel hadden, naar het Brabantse Grave. Daarna woonde, werkte of studeerde ze in Boxtel, Den Bosch, Eindhoven, Waalwijk, Tilburg, Sprang en Oss. Zoals ze als kind vaak verhuisde, zo zou ze als volwassene ver en veelvuldig reizen. Meestal om informatie voor haar boeken te verzamelen. Ze was ooggetuige van de politieke omwentelingen in de Sovjet-Unie en de landen in Oost-Europa, reisde door Joegoslavië tijdens de Balkanoorlog en nam haar intrek in een Bulgaars getto om het dagelijks leven van bewoners te kunnen beschrijven. Vanwege haar kennis van Oost-Europa werd haar gevraagd zich te kandideren voor het Europees Parlement. In die periode bezocht ze o.a. Gaza en de Westbank. Locatie: Raadhuislaan 10, 5341 GM Oss.
Meer over de expositie
Meer over ‘Wakker vallen’
Meer over Els de Groen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Linguïstische hoogstandjes in eigenzinnige kijk op samenleving.» – André Oyen

Groen Omslag def2Over ‘Wakker vallen’ van Els de Groen op Lezers tippen lezers, 9 januari 2019:
Els de Groen is schrijver, publicist en beeldend kunstenaar. (…) Met de bundel ‘Wakker vallen’ debuteert zij officieel als dichter. Els de Groen is een multitalent dat moeiteloos alle literaire genres op een intense en boeiende manier weet aan te pakken. Met ‘Wakker vallen’ brengt ze een bundel gedichten waarin het intellect en de creativiteit zowel in de taal, de inhoud als de vormgeving zit. Bij meer dan 30 gedichten maakte Els de Groen olieverfschilderijen die in deze uitgave in kleur te bewonderen zijn. (…) Het titelgedicht is heel confronterend, want het is een duidelijk afzetten tegen standaardmeningen, die mensen ventileren om het zichzelf makkelijk te maken. Els de Groen geeft in deze mooie bundel via linguïstische hoogstandjes een eigenzinnige kijk op tendensen in onze huidige samenleving.
Klik hier voor de recensie
Meer over ‘Wakker vallen’
Meer over Els de Groen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een pleidooi voor dromen, luchtfietsen en fantaseren.» – Wouter Roelants

Groen Omslag def2Over ‘Wakker vallen’ van Els de Groen bij Boekhandel Roelants, 11 september 2018:
Schrijver, dichter, schilder, essayist, onderzoeksjournalist en Europarlementariër, Els de Groen is het allemaal en toch ook weer niet. Het was haar engagement in combinatie met haar kennis van de landen in Oost-Europa, dat haar in 2004 in het Europees Parlement in Brussel deed belanden. In haar essay ‘Voor het Volk’ schrijft ze daarover. (…) In 2009 komt ze thuis. Ze pakt de pen weer op en herontdekt de penselen. Haar teksten worden steeds bondiger en krijgen de vorm van gedichten, haar tekeningen winnen aan kleur en worden olieverfschilderijen. In ‘Wakker vallen’, haar eerste dichtbundel na tientallen proza-uitgaven, sluiten pen en penseel een huwelijk. Taal en beeld gaan letterlijk in elkaar op. Het boek is een ernstige knipoog. In 84 gedichten neemt de auteur de mens, inclusief zichzelf, op de korrel: als het oud geworden meisje en de wereldverbeteraar die zichzelf best kan uitlachen. ‘Wakker vallen’ beveelt alertheid aan, maar is ook een pleidooi voor dromen, luchtfietsen en fantaseren.
Presentatie op zaterdag 29 september. Locatie: Van Broeckhuysenstraat 34, 6511 PJ Nijmegen, vooraf aanmelden op 024 322 1734. Inloop vanaf 17.30 uur.
Lees hier de aankondiging
Meer over ‘Wakker vallen’
Meer over Els de Groen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Els de Groen – Voor het Volk

VoorplatVoorhetVolk1_Opmaak 1.qxdEls de Groen
Voor het Volk

Essay
Paperback, 176 blz.,
met 40 foto’s van bekende fotografen uit Oost en West
€ 16,50
Eerste uitgave oktober 2016
ISBN 978-90-6265-939-5

Talrijk zijn de leiders die beweren het volk te dienen. Hun vijand is de ander, hun wapen is de angst, hun oplossing is een muur. Zoals ooit de Muur in Berlijn en nu de rollen scheermesjesdraad overal in Europa. Maar wie zijn dat volk waarvoor ze zeggen op te komen? Homogene naties zijn allang een fictie. In een globaliserende wereld wordt de bevolking steeds diverser. Dat vergt beleid en visie. Geen hek! Vandaag klinkt opnieuw de roep om beschermende grenzen en muren. Maar schuilen gaat niet meer, stelt De Groen. ‘Van een vestingvolk zijn we vlaktebewoners geworden, kwetsbaar op een manier die niet meer te harnassen valt. Deden we vroeger ons best ons van anderen te onderscheiden, nu worden we gedwongen te zoeken naar overeenkomsten.’ Met Voor het Volk levert Els de Groen met krachtige 25 columnachtige hoofdstukken een bijdrage aan (het begin van) een inhoudelijke discussie over hoe-nu-verder in een tijd van populisme, terreur en oorlogsgeweld.

Els de Groen raakte gefascineerd door het onbekende en ontoegankelijke Oosten. Toen, begin jaren tachtig, werd ze nog geplaatst in de categorie ‘nuttige idioten’. Die benaming werd voor haar een geuzennaam. Ze reisde 30 jaar door Rusland en de landen van Oost-Europa. Ze schreef er een groot aantal boeken over die ter plekke veel aftrek vonden. Haar kritiek op de Europese Unie kwam haar te staan op de uitnodiging ‘het dan zelf maar te komen oplossen’. Van 2004 tot 2009 was ze lid van het Europees Parlement. In oktober 2015 verscheen van haar hand Nuttige Idioten met als laatste ontwikkelingen Charlie Hebdo, de strijd in Oekraïne en de ramp met vlucht MH 17. De stormachtige ontwikkelingen sindsdien, zoals de aanslagen in Parijs en Brussel, de vluchtelingenstroom en het Oekraïnereferendum in Nederland, vroegen om een uitgebreide editie – voor het eerst geïllustreerd met kenmerkende foto’s van bekende fotografen uit Oost en West – die nu het licht ziet onder de titel Voor het Volk.
Meer over ‘Voor het Volk’
Meer over Els de Groen op deze site

«Je begint de vluchtelingencrisis beter te begrijpen.» – André Oyen

Opmaak 1Over ‘Nuttige Idioten. Voor, na en door de Muur’ van Els de Groen op Ansiel, 22 maart 2016:
Els de Groen is een Nederlandse schrijfster, publiciste en journaliste. Ze was van 2004 tot 2009 lid van het Europees Parlement en maakte deel uit van de fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie. De naam ‘Nuttige idioten’ werd begin jaren ’80 in Nederland gegeven aan mensen zoals schrijfster Els de Groen, die veel naar het Oostblok reisden. (…) ‘Nuttige idioten’ beslaat ruim dertig jaar, waarin de rode draad de chronologie is én een pleidooi voor verkenning en volledige opening van zaken. In het oosten is het de staatspropaganda, in het westen kleuren zakelijke belangen veel informatie. (…) Door de vluchtelingenstroom, de rol van Rusland in Syrië en het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne, staat de Oost-West relatie nog hoger op de agenda. Maar ook de rol van Europa roept herhaaldelijk vragen op. (…) Els de Groen beschrijft ook de veranderingen in 1989-1990, de eis van de deelrepublieken om autonomie, het pijnlijke uiteenvallen van de SU in Rusland en 14 kleinere landen. (…) Het uiteenvallen van Joegoslavië, het nationalisme, de etnische schoonmaak (lees: de genocide op Albanezen, moslims en Roma) na het overlijden van Tito vindt ze een regelrechte ramp.
Ze vertelt ook over Bulgarije (…): een heel grote corruptie, een genadeloos vervuilde natuur, getto’s, armoede, massaal misbruik van Westers geld na de toetreding tot de E.U. Ze meldde dat allemaal aan het Europees Parlement, maar haar meldingen bleven zonder gevolg. Als je deze essays aandachtig leest begin je de reactie van de Oost-Europese leiders op de vluchtelingencrisis beter te begrijpen.
Lees de recensie hier en hier
Meer over ‘Nuttige idioten’

«Tsunami vol van ontmoetingen, bespreekgevallen, affaires, zelfreflectie en zelfspot.» – Mari van Rossem

Opmaak 1Over ‘Nuttige idioten’ van Els de Groen in Brabants Dagblad:
“In ‘Nuttige Idioten’ gaat het om meer dan alleen de Oost-West relatie. De twee grote ideologieën van de 20e eeuw zijn namelijk mislukt: het communisme ging ten onder aan bureaucratie en corruptie, het kapitalisme worstelt met een groeiende kloof tussen arm en rijk en met financiële en ecologische crises. Er is dus behoefte aan een derde weg, maar populisme en nationalisme verhinderen dat proces. Die eerstgenoemde -ismen zijn brokstukken uit het verleden, geënt op muren, slagbomen en het benoemen van zondebokken. Ze gaan voorbij aan het feit dat de wereld door het internet -dat alle mogelijke muren deletet- volstrekt veranderd is.”
Lees hier het artikel
Meer over ‘Nuttige idioten’

«Met kennis van zaken geschreven.» – Jef Abbeel

Opmaak 1Over ‘Nuttige idioten’ van Els de Groen voor Biblion, 23 januari 2016:
De titel verwijst naar mensen die, zoals de schrijfster, veel naar het Oostblok reisden. Ze beschrijft haar ontvangst in Moskou door de Schrijversbond, lege winkels, dat kranten zwegen over de Tsjernobyl-ramp (1986), hoe moeizaam contacten verliepen en hoe die schrijvers zich voelden en gedroegen als ze hier op bezoek kwamen. Ze beschrijft de veranderingen in 1989-1990, het uiteenvallen van de USSR, de breuk met de Russische schrijvers, de snelle revival van de orthodoxe kerk na de val van het communisme. Ze betreurt het uiteenvallen van Joegoslavië, het nationalisme, de etnische schoonmaak (de genocide op Albanezen, moslims en Roma). Ze vertelt dat Bulgarije, net zoals de DDR, concentratiekampen had. En over corruptie, vervuilde natuur, getto’s, massaal misbruik van westers geld na de toetreding tot de EU. Ze meldde dat allemaal aan het Europees Parlement. Er volgde geen reactie. Ze vertelt over de verwoestingen in Irak en de gevolgen van 500 ton ‘depleted’ uranium uit de oorlogen van 1991 en 2003. Ze eindigt met de oorlog in Oekraïne en de moord op Boris Nemtsov (27 februari 2015), omdat hij kritiek uitte op de Russische inbreng. Met kennis van zaken geschreven. Met weinig lichtpuntjes: het onbegrip tussen west en oost is, ondanks de val van de Muur, overeind gebleven.
Meer over ‘Nuttige idioten’

«Bevat heel wat nuttige informatie.» – Jef Abbeel

Opmaak 1Over ‘Nuttige idioten. Voor, na en door de Muur’ van Els de Groen op Histoforum, 25 november 2015:
De naam “Nuttige idioten” werd begin jaren ’80 in Nederland gegeven aan mensen zoals schrijfster Els de Groen, die veel naar het Oostblok reisden. Het boek verdient wel een positievere titel, want het bevat heel wat nuttige informatie. De schrijfster trok meer dan twintig jaar lang door de Sovjet-Unie en de landen van Oost-Europa. Ze beschrijft hoe ze in de jaren ’80 in Moskou ontvangen (en in ’t oog gehouden) werd door de Schrijversbond, hoe het eten eruit zag, hoe leeg de winkels waren, hoe de kranten zwegen over de ramp in Tsjernobyl (1986) en hoe onwetende soldaten de boel moesten opkuisen, hoe moeizaam de contacten verliepen en hoe die schrijvers zich voelden en gedroegen wanneer ze tijdens Gorbatsjovs perestrojka in Nederland op bezoek mochten komen. (…) Ze vertelt ook over de verwoestingen in Irak en de gevolgen van 500 ton “depleted” uranium uit de oorlogen van 1991 en 2003, 40 keer de hoeveelheid die in Joegoslavië gedropt werd. (…) Ze eindigt met de oorlog in Oekraïne en de moord op Poetin-criticus Boris Nemtsov (27.02.15), omdat hij kritiek uitte op de Russische oorlog in Oost-Oekraïne. Het boek is met veel kennis van zaken geschreven. Het bevat helaas weinig lichtpuntjes : het gaat van de ene naar de andere wantoestand. En na de val van de Muur, is de muur van onbegrip tussen Oost en West overeind gebleven, ondanks de pogingen van de auteur om daar iets aan te verhelpen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Nuttige idioten’