Tag: fout in de oorlog

«Een fijngevoelig schrijver en een groot literair talent.» – Ton van Reen

Over het werk van Niek Bremen in Dagblad De Limburger, 19 maart 2025:

‘Schrijver Niek Bremen laat denkwerk na’ schreef ik, precies een jaar geleden bij het overlijden van Niek. Niek Bremen uit Sittard stierf op 14 maart 2024, 76 jaar oud. Als literair schrijver was hij een laatbloeier. Hij begon pas na zijn pensioen met schrijven. Het eerste wat mij van hem onder ogen kwam waren de korte verhalen die hij schreef in de bundel ‘Uit & thuis in Sittard’ die hij in 2018 uitgaf, samen met zijn schrijversvrienden Peter van Deursen en Wim Kallen. Ik leerde hem kennen toen hij zich, samen met zijn geliefde Emma, een jaar of tien geleden aansloot bij mijn wandelclub. Al vlug bleek dat hij zeer belezen was. (…)  Een van de personages in het boek met de titel ‘Wat onbesproken bleef’ is de vader van de hoofdpersoon, een man die het zwijgen boven het spreken verkiest. Tenminste, tot zijn Duitse vrienden op bezoek komen om te drinken, en het Horst-Wessel-lied te zingen. Even lijkt de vader dan een ander, maar als de zoon over de oorlog en de dood van zijn Joodse moeder wil praten stuit hij op stilzwijgen bij de vader, de vader die in de oorlog Duits soldaat is geweest. In dit boek beschrijft Niek Bremen eigenlijk al die mensen die de oorlog hebben meegemaakt en daarna door moesten leven, al of niet met schuld. In stilte gehuld, met een hoofd vol aangrijpende herinneringen. Niek Bremen was een fijngevoelig schrijver en een groot literair talent. Het is jammer dat hij niet eerder met schrijven is begonnen. Hij had verhalen in voorbereiding. Hij sprak over een volgende grote roman. Hij zou tot een groot en voornaam schrijver zijn uitgegroeid. Het had nog gekund, maar hij is te vroeg gestorven. (…)

Lees hier het artikel
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Niek Bremen maakt je heel indringend deelgenoot van Daniëls zoektocht en weet door een beeldende stijl de spanning te laten domineren.» – André Oyen

Over ‘Wat onbesproken bleef’ van Niek Bremen op Ansiel, 9 maart 2025:

In ‘Wat onbesproken bleef’ vormt Alwin Corten met zijn zoon Daniël en huishoudster Louise Mittensill een klein gezin. (…) Daniël wil weten wie zijn moeder was, waarom ze overleden is, waarom zijn vader zo koppig zwijgt over het verleden is en wat de plek van Louise in het gezin is. (…) Daniëls leven krijgt echter een wending wanneer een opkoper het huis na de dood van zijn vader komt leeghalen. Hij vindt een map met notities waar zijn vader herinneringen in heeft opgeslagen, uit de tijd dat de wereld leed onder het nationaalsocialisme. Zijn vader beschrijft aangrijpende momenten uit zijn leven als soldaat bij de Wehrmacht, waarbij hij zich openhartig en vooral kwetsbaar opstelt. Daardoor komt Daniël nu ook meer te weten over het leven van zijn moeder Niek Bremen trekt je heel behoedzaam in het verhaal maar maakt je dan heel indringend deelgenoot van alles wat Daniël denkt, voelt en moet meemaken tijdens zijn zoektocht. De lezer en hij leren zijn vader kennen op een wijze die allesbehalve prettig is. Niek Bremen, die kort voor het verschijnen van ‘Wat onbesproken bleef’ overleed, weet door een beeldende stijl de spanning in het verhaal te laten domineren.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«In invoelende stijl geschreven voor een brede tot literaire lezersgroep.»

Over ‘Wat onbesproken bleef’ van Niek Bremen voor Biblion, 28 juni 2024:

‘Wat onbesproken bleef’ is een postuum verschenen novelle van Niek Bremen over familie, oorlog en identiteit. Alwin Corten, zijn zoon Daniël en huishoudster Louise Mittensill vormen samen een klein gezin. Alwin en Louise dragen een geheim met zich mee dat ze jarenlang verborgen houden voor Daniël. Wanneer Alwins geest begint weg te glijden, verandert de vader-zoonrelatie. Daniëls leven neemt een wending wanneer hij een map met notities vindt waarin zijn vader herinneringen heeft opgeslagen uit de tijd van het nationaalsocialisme. Hierin beschrijft Alwin openhartig en kwetsbaar zijn leven als soldaat bij de Wehrmacht. Daniël leert ook meer over het leven van zijn moeder. In invoelende stijl geschreven vanuit het ik-perspectief van Daniël. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Niek Bremen (1947-2024) debuteerde in 2019 met zijn roman ‘Bang voor de liefde’. Daarna volgde de verhalenbundel ‘Wat ons raakt’ (2021). Tevens publiceerde hij in meerdere bundels, kranten en in het literaire tijdschrift Extaze. Hij overleed op 14 maart 2024, kort voor het uitkomen van deze novelle.

Bron
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Mooi psychologisch beeld van een man die moet leven met de gevolgen van zijn keuzes.» – Marjo van Turnhout

Daniel Corten is geboren in de oorlog. In 1944. Hij heeft zijn moeder nooit gekend, ze kwam om bij een bomaanslag is hem verteld. Louise Mittensill, de huishoudster, heeft hem min of meer opgevoed. Zij was de vriendin van Daniels moeder. Ook zij wilde liever niet praten over Lotte, zijn moeder. (…) Een van de Duitse vrienden vertelt Daniel over de tijd na de oorlog. Hoe zij alleen al omdat ze Duits waren als ‘fout’ bestempeld werden. De flarden die Daniel hoort, maken hem nieuwsgierig, maar wat zijn vader meegemaakt heeft, zal hij pas ontdekken als hij na diens dood een map vindt waarin aantekeningen zitten van zijn vader. Over zijn jeugd en oorlogsjaren. Het maakt veel duidelijk. Waarom zijn vader zweeg. Wat er met zijn moeder gebeurd is. Het verhaal gaat over het grijze gebied tussen goed en fout. Want oordelen is gemakkelijk, maar mensen nemen soms beslissingen zonder te (kunnen) weten wat de gevolgen zijn. En dan daarna: als het je kwalijk genomen wordt dat je gedaan hebt wat je deed, is het dan beter te zwijgen? Dat deed de vader van Daniel, niet beseffend dat zwijgen gevolgen zou hebben voor zijn zoon, om nog maar te zwijgen over zijn eigen leven. Een mooi psychologisch beeld van een man die moet leven met de gevolgen van zijn keuzes.

Lees hier de recensie
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Bremen heeft een indringend verhaal neergezet, dat spot on is. Ieder woord is raak.» – Jan Stoel 

Over ‘Wat onbesproken bleef’ van Niek Bremen op Bazarow, 30 mei 2024:

Daniël is een oorlogskind, geboren in Berlijn in februari 1944. Zijn vader vertelt dat de moeder van Daniël is omgekomen tijdens een bombardement. Nu wonen Daniël, Alwin in Nederland. Louise, ooit de beste vriendin van Daniëls moeder Lotte, is altijd nabij. “Ik ben een beetje het kind van Louise. […] Ze woont tegenover ons. Haar woning is eigendom van Maier, een kennis van mijn vader.” Daniël is op zoek naar zijn identiteit. Hij wil weten wie zijn moeder was, waarom ze overleden is, waarom zijn vader zo is en wat de plek van Louise in het gezin is. Waarom zwijgen beiden over het verleden. (…) Daniël komt erachter dat Peter Maier en  zijn vader Alwin Corten fout waren in de oorlog en samen in het Duitse leger zaten. Alwin werd in kamp Vught vastgezet, maar was daar slachtoffer van de haat tegen de geïnterneerden. Vader zegt dat hij geen moordenaar is en zegt dat in het Jiddisch. Vanwege de ziekte van Korsakov wordt Alwin opgenomen in een verpleeghuis. “Zijn hersenen krimpen,” zegt de dokter. (…) Bremen heeft een indringend verhaal neergezet over vertrouwen, wantrouwen, trauma’s, zwijgen, schuldbesef en het onvermogen om los te komen van het verleden. Hij daalt diep in de psyche van zijn belangrijkste personages. Wat opvalt is hij van de belangrijkste personages twee kanten belicht. Zo word je geconfronteerd met twee versies van de vader. De man tijdens de oorlog en de getraumatiseerde man erna. Hij is kwetsbaar geworden, wil niets vertellen over dat wat hij in de oorlog heeft meegemaakt. (…) Bremen heeft een (psychologische) roman geschreven die spot on is. Ieder woord is raak. ‘Wat onbesproken bleef’ is een verhaal over het in je eigen hoofd gevangen zitten, over de blokkades die een onverwerkt trauma kan hebben op de rest van je leven. (…)

Lees hier de recensie
Meer over ‘Wat onbesproken bleef’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Summier overzicht van de tijdsgeest, vanaf 1950 tot nu.» – Marjo van Turnhout

VoorplatSchertsfiguurOver ‘Schertsfiguur’ van Joost Pollmann op Leestafel, 19 augustus 2018:
Geboren in Haarlem, in een katholiek gezin: zijn moeder meldde zich ondanks het feit dat ze vijf kinderen had gekregen bij het klooster, en bracht de rest van haar leven door als non. Zijn vader was fout in de oorlog, en bleef daarna ook nazisympathisant. Pollmann heeft een keuze gemaakt uit hetgeen hij meegemaakt heeft in zijn leven: een akelige herinnering aan het sinterklaasfeest; de eerste ervaringen met seks, drank en sigaretten, toen hij pas 13 jaar oud was. Over vakanties in Sauerland, en het ontluisterende terugzien van een vakantieoord dat de idylle in het geheugen doet vervagen. Over de veranderingen in Europa, die hij van nabij meemaakte en de terroristische aanslagen die nog niet zo lang geleden gebeurden. En meer privé: over zijn geliefde, en een scheiding. Sommige verhalen doen denken aan de figuur Don Quichote – een dwaze held die het wel goed bedoelt, maar speelbal is van de tijd waarin hij leeft, een associatie die ook het gevolg kan zijn van de toon waarop de verhalen verteld worden. In deze vijftien verhalen komen we meer te weten over de persoon Joost Pollmann, en voor wie geen tijdgenoot is, geeft het in sneltreinvaart een zeer summier overzicht van de tijdsgeest, vanaf 1950 tot nu. (…)
Meer over ‘Schertsfiguur’

«Lezenswaardig en onderhoudend.» – Herman Ahaus

VoorplatSchertsfiguurOver ‘Schertsfiguur’ van Joost Pollmann voor NBD / Biblion, 3 augustus 2018:
Joost Pollmann – ook wel bekend als de stripprofessor – vertelt over de jongen die hij was en over de man die hij werd. De autobiografisch getinte verhaaltjes zijn tragisch, komisch en iets ertussenin. Tragisch door de omstandigheden uit Pollmanns jeugd (geboren in een oer-katholiek nest met Duitse roots, dat ‘fout’ was in en na de oorlog). Komisch door de wijze van vertellen, met de nodige relativerende zelfspot. Hoewel de vijftien korte verhalen in principe chronologisch zijn gerangschikt, vormen ze toch geen echte autobiografie, omdat door de flinke sprongen in plaats en tijd slechts fragmentarische delen van Pollmanns leven in beeld komen. Als sfeertekening zijn de beschreven persoonlijke herinneringen echter zeker geslaagd en geven ze een aardig tijdsbeeld. Al met al een lezenswaardig en onderhoudend boekje, goed voor een redelijke lezerskring. De auteur (1957) organiseerde tien edities van de Stripdagen Haarlem, recenseert sinds 1998 voor de Volkskrant, publiceerde meerdere essaybundels en geeft lezingen over beeldcultuur in binnen- en buitenland. Met karakteristieke zwart-wittekeningen van de bekende illustrator Paul van der Steen. Hij is illustrator voor onder meer Het Parool en publiceert elke vrijdag een literair portret in NRC Boeken.
Meer over ‘Schertsfiguur’

Joost Pollmann beschreef zijn leven in 15 stukken in ‘Schertsfiguur’

VoorplatSchertsfiguurOver ‘Schertsfiguur’ van Joost Pollmann op Paperback Radio, 9 mei 2018:
Joost Pollmann, tien jaar lang de organisator van de Stripdagen te Haarlem, ook wel de stripprofessor genoemd, schreef 15 autobiografische verhalen. Peter de Rijk sprak op Paperback Radio (9 mei- 14.00- 15.00 uur) met hem over zijn jeugd in een tijdens de oorlog ‘fout’ gezin, over Peter Pontiac, zijn als tekenaar beroemd geworden broer en de raadselachtige verdwijning van zijn vader. Ook zal zijn moeder ter sprake komen met haar ongelooflijke levensverhaal. En dat brengt nieuws, Joosts broer Peter Pontiac had immers meer oog voor het leven van zijn vader in het stripverhaal Kraut. Tragisch en komisch zullen de onderwerpen zijn die langskomen, want Pollmann ontziet zichzelf, en anderen, niet.
Luister hier naar de uitzending
Meer over ‘Schertsfiguur’