«Hoe onverwacht kan een overlijden zijn?» – Franc Knipscheer

KoosvandenKerkhofFoto Rosa van den Kerkhof

Toespraak bij de crematie van Koos van den Kerkhof in Venlo, 19 november 2021:
(…) De uitgeverij is op een leeftijd dat het niet te vermijden is dat zij met enige regelmaat afscheid moet nemen van schrijvers uit het fonds. Elke keer schrik ik als zo’n bericht bij mij binnenkomt. Soms is dat overlijden al enige tijd te voorzien, want heel hoge leeftijd of een aangekondigd ziekbed. Het bericht over Koos kwam keihard aan. Hij was een jaar ouder dan ik nu ben, zag daar niet naar uit. Koos behoorde, zonder dat hij dat wist, tot mijn rijtje voorbeelden dat mij inspireert om door te gaan, vol te houden. Ik was best jaloers op zijn staat van conditie, zijn monterheid. Hij beoefende heel lang de pencak silat, een Indonesische vechtkunst die het uiterste vraagt van lichaam en geest: beheersing, concentratie, respect – aspecten die hem voor de ander tot een aangenaam mens maakten. En dat gold zeker voor de vele Knipscheer-auteurs die hij onder zijn hoede nam. (…) In de literatuur komt alles voor, ook de gescheurde aorta. En Koos kende het fenomeen waaraan hij zou bezwijken: in 2018 redigeerde hij een novelle van Helen Knopper. (…) Wonder boven wonder overleefde ze drie zware operaties. (…) Dichter Koos. Ja, dat was hij zeker, al trad hij met zijn poëzie mondjesmaat naar buiten; slechts enkele bundels, waarvan één bij In de Knipscheer: ‘Oud zink’. Als redacteur moest hij kritisch zijn op het werk van anderen, maar kritisch was Koos zo mogelijk nog méér als het om eigen werk ging. (…) Natuurlijk eindig ik met een gedicht van Koos uit die bundel. Het heet ‘Reisgenoot’. (…)

Lees hier de hele tekst
Lees hier het IM van 14 november 2021
Meer over Koos van den Kerkhof bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Behoort tot de 10 mooiste boeken die ik dit jaar gelezen heb.» – Coen Peppelenbos

VoorplatOnbesproken3_Opmaak 1.qxdOver ‘Het onbesproken beeld’ van Helen Knopper op Tzum, 24 december 2019:
‘Het onbesproken beeld’ van Helen Knopper (…) behoort tot de 10 mooiste boeken die ik dit jaar gelezen heb. Dat komt vooral door de toon die sterk ingekleurd wordt door humoristische terzijdes die Engels aandoen. De aanleiding tot dit autobiografische werk is de tijd die Helen Knopper (1934) doorbracht in het ziekenhuis. Daar verblijft ze een tijdje op de intensive care na een operatie aan een gescheurde aorta. Dat er dan nog twee andere operaties volgen weet ze nog niet. Met een laconieke geest ondergaat ze de ontberingen van een bedlegerige: de andere patiënten, het plassen op een po, de machinerie van een ziekenhuis. (…) De lange dagen in het ziekenhuis en tot de tijd daarna (waarbij haar mobiliteit ernstig is afgenomen) vult ze met herinneringen. Voor een groot deel gaan die over haar huisdieren en kat Dora en de hond Cosmo in het bijzonder. Hoe ze de hond na enige twijfel (haar vorige hond was net overleden) toch meeneemt naar huis tot aan de dood van het dier. Dat lijkt wat triviaal te zijn, maar bij Knopper ligt er een groter thema onder. Dat wordt duidelijk als ze ook het verhaal van haar vader vertelt die in de Tweede Wereldoorlog opgepakt en weggevoerd is. Daarover schreef Knopper eerder al de roman ‘Een onfatsoenlijk afscheid’. Het grotere thema gaat volgens mij over de moeilijkheid om je aan een ander – mens of dier – te hechten. Door je te hechten incorporeer je al het mogelijke verdriet in je leven dat je ooit afscheid van die ander moet nemen. De fragmentarische opbouw van ‘Het onbesproken beeld’ werkt uitstekend – van het heden schiet je naar het verleden, van angstdromen naar afgeronde herinneringen naar de sleur van een ziekenhuisdag – en daardoor ontmoet je tussen de regel een echt mens die aan het eind weer naar huis mag. ‘Ontsnapt aan iets wat niet vatbaar is voor herhaling.’ Een aanrader.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het onbesproken beeld’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Oprechte en indringende verwoording.» – J.E. Meindertsma

VoorplatOnbesproken3_Opmaak 1.qxdOver ‘Het onbesproken beeld’ van Helen Knopper voor NBD / Biblion, 19 april 2019:
(…) Als gevolg van gescheurde aorta ondergaat de ik-figuur twee zware operaties. (…) Na een derde ingreep volgt een langzaam herstel op de IC en de revalidatieafdeling. De spitsvondige dialogen met het verplegend personeel en haar bezoekers (vriendin Zwaan, buurvrouw Willemijn en anderen) worden afgewisseld met fragmenten uit haar verleden die gaan over haar vele huisdieren, ouders en jeugd. De ik-figuur laat herinneringen als video’s in haar hoofd afspelen om het verblijf in het ziekenhuis, waar ze overgeleverd is aan de zorg van anderen, uit te zitten. Met humor en met een oprechte en indringende verwoording van een levensfase waarin de mens steeds meer inlevert op de gezondheid en geconfronteerd wordt met het niet meer kunnen uitvoeren van dagelijkse handelingen. (…)
‘Lees hier de recensie
Meer over ‘Het onbesproken beeld’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Wat een schrijftalent heeft Helen Knopper toch.» – André Oyen

VoorplatOnbesproken3_Opmaak 1.qxdOver ‘Het onbesproken beeld’ van Helen Knopper op Lezers tippen lezers, 14 februari 2019:
‘Wel, als ik iets niet begrijp, dan is het de tijd, wanneer ik terugkijk op een afgelopen periode, is omgevlogen, terwijl ik gefocust ben op het heden de tijd zo traag gaat, dat de seconden als het ware gaan klonteren en de tijd onverteerbaar wordt.’ (…) Naar aanleiding van haar ziekbed begin 2017 schrijft ze in 2018 haar nieuwe roman of liever novelle ‘Het onbesproken beeld.’ (…). Wat een schrijftalent heeft Helen Knopper toch. En zelfs een gescheurde aorta kan de kracht van haar verbeelding niet temperen.
Lees hier het signalement
Meer over ‘Het onbesproken beeld’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een mooie, ironische novelle.» – Michaja Langelaan

VoorplatOnbesproken3_Opmaak 1.qxdOver ‘Het onbesproken beeld’ van Helen Knopper in Argus, 5 februari 2019:
(…) Helen Knopper (…) doet verslag van een rampzalige aanslag op haar lijf en leden: een gescheurde aorta gevolgd door ‘pleurvocht’ en andere nare complicaties, inclusief drie operaties. (…)Hoe kom je die weken in een toestand van toenemende zwakte door? Hoe bescherm je jezelf tegen diepe melancholie, angsten en onzekerheid? (…) Om de traagheid van de wandklok en de dreigende melancholie te slim af te zijn draait ze de films af die in haar geest liggen opgeslagen. Over haar kat Ali B Bommel, over de parel die ze in een oester vindt en vervolgens weer kwijtraakt, over haar in 1945 in Duitsland omgekomen vader en een bezoek aan de Stasigevangenis in Berlijn. Als ze na dit veel te lange verblijf bij de ‘Engelen van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis’ weer thuis is, is er weinig over van de ironische ‘rochelvis’. Maar ze weet er, waarschijnlijk uit lijfsbehoud, nog wel een mooie, ironische novelle over te schrijven.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het onbesproken beeld’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer