Groningen – Uitgeverij In de Knipscheer

«Een taal die je doet luisteren als naar een oud verhaal.» – Hettie Marzak

Over ‘De donkere kamer’ van Aly Freije en Annemarie van Buuren op MeanderMagazine, 23 november 2023:

(…) Freije weet met symbolen en beelden een landschap op te roepen dat vol is van dreiging, verlies en rouw. Landschappen en de elementen van lucht en water zijn betekenis dragend in deze gedichten, misschien omdat de dichter zelf afkomstig is uit het hoge noorden van Groningen, waarmee ze zich sterk verbonden weet. Haar geboortegrond is een bron van inspiratie voor de verhalen die zij in haar gedichten weeft. Die zouden goed passen in de eeuwenoude verteltraditie in Groningen, waar de oudste Nederlandse sprookjes vandaan komen. Ook geven haar de gedichten soms dezelfde sfeer weer die je aantreft in de gedichten van Hendrik de Vries in zijn bundel ‘Toovertuin’ uit 1946. De beelden die Freije gebruikt, zijn visueel en voorstelbaar, maar altijd blijft er een vleugje geheimzinnigheid hangen en niet alles wordt verteld. Er is een verbondenheid met mensen en gebeurtenissen uit het verleden die hun schaduw werpen in het heden, er is een gevoel van verlatenheid en verdriet, gevat in een taal die je doet luisteren als naar een oud verhaal. (…) Annemarie van Buuren gebruikte voor de foto’s uit deze bundel een houten droge-plaat camera uit 1880, waarvan de afdrukken nevelig en suggestief zijn. Daardoor roepen ze een geheel eigen sfeer op van vroeger, van verlangen en verleden en daarom passen ze wonderwel bij de gedichten van Freije. Het is een spel geworden van associëren en reageren op elkaars werk, een interactie van beeld en taal. (…)
Lees hier de recensie op Meander
Meer over ‘De donkere kamer’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Annemarie van Buuren bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een dichteres van formaat, die weet hoe ze met taal kan omgaan.» – Marc Bruynseraede

VoorplatEngel Over ‘Een engel aan de deur’ van Aly Freije op MeanderMagazine, 23 januari 2022:
Er is iets aan de hand met Aly Freije. Als ik het eerste gedicht ‘Stiltes’ lees, in haar nieuwe bundel ‘Een engel aan de deur’ schrik ik van de formulering: ’Stilte steekt als een zeurende pijn’. Bevreemdend te lezen dat stilte, in deze lawaaierige wereld, waarin de afwezigheid van geluid veeleer als een balsem voor de ziel ervaren wordt, een kwellend element, een leegte blijkt te zijn. (…) De briljante formulering wekt de indruk dat we hier met een dichteres van formaat te maken hebben, die weet hoe ze met taal kan omgaan. Ze mag dan kiezen voor een vrij klassieke versbouw, haar taal is rijk aan verbeelding en haar voorstelling gekleurd door het decorum van de natuur. (…) Het gedicht ‘Stemmen II’ maakt meteen duidelijk dat Aly Freije naar het innerlijke, het mystieke aspireert en dat ook weerspiegelt in het uiterlijke. Het vrolijk-kinderlijke wordt een beeld van ontzetting en ontgoocheling. Het contrast tussen waarheid en schoonheid kan nauwelijks groter. (…) De bundel telt 38 gedichten, in vijf afzonderlijke cycli behandeld, die zich allen in de sfeer van introspectie en het ontstijgen van het aardse tranendal bevinden. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘Een engel aan de deur’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Prachtige tedere roman.» – André Oyen

VoorplatVloeivelden1_Opmaak 1.qxd Over ‘De vloeivelden in’ van Aly Freije op Lezers tippen lezers, 1 september 2018:
Na twee schitterende dichtbundels, ‘Wondpoeier’ (2009) en ‘Door het vanggat’ (2016), besloot Aly Freije zich aan proza te wagen. Het resulteerde in een boek dat ook heel poëtisch is. Het hoofdpersonage is Anna, dat in 1944 geboren wordt en opgroeit op de boerderij van haar ouders in Veendiep, een Gronings veenkoloniaal dorp ergens aan de grens met Duitsland, maar daar vertrekt als ze begin twintig is. Jaren later gaat ze terug in de hoop iets van zichzelf te hervinden. Op zoek naar dat meisje, dat daar als buitenstaander een weg probeerde te vinden in haar verwarrende gevoelens over liefde en identiteit, wordt ze opnieuw geconfronteerd met de dood. De auteur laat heel mooi en duidelijk zien hoe Anna evolueert van kind naar volwassene. (…) ‘De vloeivelden in’ is een prachtige tedere roman met het bestaan waarin het dagdagelijkse bestaan aan onzekerheid wordt gekoppeld. Het is een raamvertelling met verhalen en situaties gebaseerd op de jeugd van een jonge vrouw.
Lees hier de recensie
Aly Freije leest fragment uit ‘De vloeivelden in’
Meer over ‘De vloeivelden in’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Fraai geschreven.» – Nels Fahner

VoorplatVloeivelden1_Opmaak 1.qxd Over ‘De vloeivelden in’ van Aly Freije in Friesch Dagblad, 7 april 2018:
(…) Meteen aan het begin van het boek worden al je zintuigen aangesproken: het gaat over warmte, licht, geluid. Hier is een dichter aan het woord. (…) Het is eigenlijk een soort coming of age-verhaal. Op zichzelf zijn de gebeurtenissen ndie worden verteld niet heel spectaculair; het gaat over vriendinnen, over een zieke vader, over een jongen die haar meeneemt het bos in, waarbij je je afvraagt of hij wel te vertrouwen is. De natuur spiegelt de sfeer van het verhaal, die nu eens weids, dan weer onheilspellend is. (…) Het hele verhaal door hangt er een soort paradoxale sfeer, gevoed door een groot besef van vergankelijkheid. Je beseft opeens weer wat een tweeslachtige tijd de puberteit is. Je staat overal voor open, de wereld ligt ook voor je open, maar tegelijkertijd ben je nog enorm kwetsbaar en naïef. (…) ‘De vloeivelden in’ is een ode aan Groningen, en een fijnbesnaarde karakterschets van een jeugd die nooit ophoudt, hoe oud je ook wordt.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De vloeivelden in’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«**** Uitstekend debuut.» – Theo Jordaan

VoorplatVloeivelden1_Opmaak 1.qxd Over ‘De vloeivelden in’ van Aly Freije op Alles over boeken en schrijvers, 9 februari 2018:
Aly Freije is een Groningse dichteres die in 2016 al was opgevallen met haar bundel ‘Door het vanggat’. En nu is er het prozadebuut van Aly Freije ‘De vloevelden in’. Een zeer opvallend en uitstekend debuut. (…) Anna is een boerendochter die opgroeit in het uiterste noordoosten van Groningen tegen de Duitse grens. Het was een jeugd die haar leven ingrijpend heeft getekend en ervoor heeft gezorgd dat ze net de twintig gepasseerd, het ouderlijk huis heeft verlaten. Enige tientallen jaren later bezoekt ze haar geboortegrond. Herinneringen worden opgeroepen van een meisje dat als buitenstaander opgroeide op het weerbarstige Groningse platteland. Ze worstelde met haar homoseksualiteit en tot overmaat van ramp overlijden haar beide ouders op jonge leeftijd. Op zeer poëtische en beeldende wijze weet Aly Freije het opgroeien van een uitzonderlijk meisje in de periferie van Nederland te beschrijven. Haal taalgebruik is prachtig, de natuurbeschrijvingen vaak adembenemend en de subtiele wijze waarop ze de ontwikkeling van Anna en haar innerlijke strijd beschrijft is uiterst bewonderenswaardig. Hier lijkt een schrijfster aan het woord die door de wol geverfd is. Die al vele boeken op haar naam heeft staan. Echter, het tegendeel is waar. ‘De vloeivelden in’ is het prozadebuut van deze Groningse schrijfster.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De vloeivelden in’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Onheilspellend.» – Joep van Ruiten

VoorplatVloeivelden1_Opmaak 1.qxd Over ‘De vloeivelden in’ van Aly Freije in Dagblad van het Noorden, 9 februari 2018:
Na twee bundels met opvallende poëzie zette Aly Freije zich aan het schrijven van proza. ‘De vloeivelden in’ vertelt over afscheid nemen en een jeugd in de Veenkoloniën. (…) ‘De vloeivelden in’ begint in het waddengebied, maar vertelt daarna vooral over twee cruciale jaren in de ontwikkeling van een meisje, Anna, dat in een kanaaldorp op verschillende grenzen stuit. Op de eerste plaats woont ze aan de rand van de Veenkoloniën in Westerwolde en het Oldambt – Duitsland begint een paar kilometer verderop. Op de tweede plaats groeit ze op een in boerengezin dat moeite heeft het hoofd boven water te houden. (…) De sfeer in haar boek heeft iets bedreigends en onheilspellends. Deels komt dat door de leegte die Freije beschrijft. Maar het komt ook door de dood, het zwijgen daarover en een bijbehorend gevoel van eenzaamheid.
Lees hier het artikel/interview
Aly Freije leest een fragment op de site van Dagblad van het Noorden
Meer over ‘De vloeivelden in’
Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

Aly Freije – De vloeivelden in. Novelle

VoorplatVloeivelden1_Opmaak 1.qxd Aly Freije
De vloeivelden in
novelle
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen
120 blz., € 17,50
2018
ISBN 978-90-6265-982-1

‘Oude vetes over erfscheidingen borrelden op in donker veenwater, gistend als het afvalwater op de vloeivelden bij de fabriek. Tijdens de campagne draaide de fabriek op volle toeren en lag er een ingedikte grauwe deken over de kanalen.’

Anna, een boerendochter, groeit op in een Gronings veenkoloniaal dorp ergens aan de grens met Duitsland, maar vertrekt daar abrupt als ze begin twintig is. Jaren later gaat ze terug in de hoop iets van zichzelf te hervinden. Op zoek naar dat meisje, dat daar als buitenstaander een weg probeerde te vinden in haar verwarrende gevoelens over liefde en identiteit, wordt ze opnieuw geconfronteerd met de dood.

‘Ze denkt met afgrijzen terug aan de winkel van de dames Baas in Winschoten, waar ze met moeder haar eerste beha ging kopen. Ze wilde zo eentje als Lammie had, maar nee, het werd cup C, een net-beha met een beugel onderlangs. De dames stonden met zijn tweeën met moeder in het pashokje over haar heen gebogen, vreemde handen propten haar borsten in de beha. DISCREET EN ZORGVULDIG PASSEN OP MAAT stond er op de etalageruit.’

Aly Freije debuteerde in 2008 met de Groningstalige dichtbundel ‘Wondpoeier’. Haar Nederlandstalige debuutbundel ‘Door het vanggat’ verscheen in 2016.
Over ‘Door het vanggat’:

«Het afgelopen jaar waren er heerlijke eerstgeborenen [zoals] het romantisch-zwarte ‘Door het vanggat’ van Aly Freije.» – Ellen Deckwitz, De Morgen

«Misschien is het geheim van deze intens lijfelijke, muzikale gedichten, die gaan over grond, over huid, over oeverwallen, over vogels, vlinders en over gasboringen in Noord-Groningen, dat het landschap telkens aan een ander aspect van het bestaan wordt gekoppeld.» – Nels Fahner, Friesch Dagblad

«Een top 7 had zo gekund in dit uitgelezen poëziejaar. Toch haalde geen bundel het bij Freijes fonkelende egodocument, het Nederlandse debuut van de Groningse.»- Eppie Dam, Dagblad van het Noorden

Meer over Aly Freije bij Uitgeverij In de Knipscheer

«’Door het vanggat’ van Aly Freije nr. 1 in Top-drie Nederlandse poëzie.» – Eppie Dam

Opmaak 1 Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije in Dagblad van het Noorden, 30 december 2016:
Een top 7 had zo gekund in dit uitgelezen poëziejaar. Toch haalde geen bundel het bij Freijes fonkelende egodocument, het Nederlandse debuut van de Groningse. Een nieuwe kans voor de jury van de C. Buddingh’-prijs: kijk over de Randstad heen naar de randen van het land.
Zie hier voor het bericht
Meer over ‘Door het vanggat’

«Heel lang zaten de woorden op slot.»

Opmaak 1 Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije in een interview met Elly Woltjes in MeanderMagazine, november 2016:
Ik signaleer via mijn gedichten de aantasting van de natuur, de verschraling van het landschap en de essentie om als mens de elementen te ervaren. Letterlijk leef ik hier in een gebied met aardbevingen, een gebied dat ernstig wordt aangetast, met veel ellende voor de bewoners, maar ook met een vernietiging van eeuwenoude monumenten. En met de schaalvergroting van landbouw en veeteelt wat landschappen erg aantast. (…) Door de ziekte en vroegtijdige dood van eerst mijn vader en vijf jaar later mijn moeder verloor ik het ouderlijk huis. Begin twintig was ik en ik had alleen nog mijn studentenkamer. Heel lang zaten de woorden op slot. Tot ik ging schrijven en er niet meer omheen kon. (…) Ik zie de taal als een vluchtstrook waar ik wel moet stoppen, uitstappen en woorden verzamelen, waarna ik weer de rijbaan opga.
Lees hier het interview en een drietal gedichten uit ‘Vanggat’
Meer over ‘Door het vanggat’

«Er is nog plaats voor schoonheid.» – Ezra de Haan

Over ‘Door het vanggat’ van Aly Freije op Literatuurplein, 16 augustus 2016:
Aly Freije groeide (…) op het platteland op en kent derhalve het leven daar tot in ieder detail, toch is haar kijk op die dagen als die van een buitenstaander. Ze ziet de restanten, de sporen ervan en brengt ze, uiterst zuinig met woorden, weer tot leven. (…) Maar Freije schrijft vooral goed en veel over dat wat er niet meer is. Een suikerfabriek, de ouderlijke boerderij in Veelerveen vlak bij het Moorland, haar vader, hoe hij was en wat hij haar leerde, een arbeidershuisje bij boerderij Onrust of die van Torringa in Reitdiepdal. Haar taal is die van het land. (…) Het zijn gedichten die je zacht voor jezelf voor moet lezen, waar je de woorden van kunt proeven als je je er de tijd voor gunt. En dat is wat Freije je met deze bundel leert: er is ook nog plaats voor schoonheid.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Door het vanggat’
Meer over Aly Freije op deze site