Hans Vervoort – Uitgeverij In de Knipscheer

Peter Andriesse – Koude Sambal. Indische jeugdverhalen

Peter Andriesse
Koude Sambal
Indische jeugdverhalen
Indonesië / Nederland
Paperback met flappen, 194 blz., € 17,50
Zesde, vermeerderde druk 2015
ISBN 978-90-6265-904-3

Koude Sambal bundelt de herinneringen van Peter Andriesse aan zijn jongensjaren in Indonesië in de jaren vijftig. In de korte stukjes komen vooral de belevenissen van de auteur en zijn oudere broer op het internaat tot leven, evenals de grote en kleine problemen van jongens die in een vreemd land, aanvankelijk wat onwennig en zonder veel contact met thuis, hun plaats tussen leeftijdgenoten moeten zien te vinden. De sfeer van het Indische leven is voortreffelijk weergegeven evenals de reacties van de jongen op het zeer Hollandse leven bij oom en tante, als hij alleen is teruggekeerd in zijn vaderland. Deze Indische jeugdverhalen zijn vooral gesitueerd op Sumatra’s oostkust in de periode 1951-1954.
Peter Andriesse schreef speciaal voor deze heruitgave (6de druk) het verhaal ‘Kleine topografie, prille liefde’ dat in deze vorm voor het eerst aan Koude Sambal is toegevoegd.

‘Sinds ik op Java ben geweest verzamel ik zulke heden ten dage veelvuldig herdrukte boekjes als die van Justus van Maurik, Victor Ido, Louis Couperus en dergelijke tempo doeloe literatuur. Uw Koude Sambal die u mij stuurde heb ik met veel genoegen daarbij gezet en met evenveel genoegen gelezen, of eigenlijk meer genoegen, want het is ten slotte moderner.’ – W.F. Hermans

‘Ik vind de verhalen stuk voor stuk meesterwerkjes.’ – Hans Vervoort

‘Koude Sambal heeft mij een paar verrassingen bereid die me zullen heugen.’- Rudy Kousbroek

Peter Andriese (1941) heeft een 15-tal verhalenbundels, novellen en romans op zijn naam staan. De jury van de Reina Prinsen Geerligsprijs gaf hem in 1965, vier jaar vóór de publicatie van zijn debuutbundel Verboden te jodelen, al een eervolle vermelding voor de verhalen die hij in literaire tijdschriften had gepubliceerd. Andriesse was medewerker van Propria Cures van 1969 tot 1979. In 2014 maakte hij als schrijver een verrassende comeback met de alom geprezen roman De rode kimono.
Meer over ‘Koude Sambal’
Meer over Peter Andriesse bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Peter Andriesse heeft niets aan kracht ingeboet.» – Ezra de Haan

Over ‘De rode kimono’ van Peter Andriesse op Literatuurplein.nl, 23 augustus 2014:
Peter Andriesse (1941) is terug van weg geweest. (…) Andriesse schrijft nog steeds zoals ik dat van hem gewend was: leesbaar, realistisch en herkenbaar. (…) Met een overvloed aan details, alsof het gisteren gebeurde, schetst hij het leven aan boord. (…) Voor hen die de reis van Indonesië naar Nederland nog per passagiersschip gemaakt hebben, moet de roman een voortdurend déjà vu gevoel oproepen. ‘De rode kimono’ is een boek vol nostalgie in uiterst helder proza geschreven. Peter Andriesse heeft de zwarte kunst nog niet verleerd. Moeiteloos stapt hij, ondanks zijn leeftijd, in de denkwereld van een dertienjarige. Eigenlijk komt de erotiek, die we uit eerdere verhalen en romans van hem kennen, samen met zijn Indisch jeugdsentiment. Het levert een boek op dat moeiteloos standhoudt tussen zijn andere ‘Indische’ boeken.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De rode kimono’

«Peter Andriesse: ‘Humor. Zonder die zelfrelativering is een schrijver onleesbaar.’» – Renzo Verwer

Renzo Verwer in gesprek met Peter Andriesse op Blog van Renzo Verwer, 31 mei 2014:
Op een laptop lijkt het al gauw heel wat, alsof het al gedrukt staat, daarom prefereer ik vooralsnog de handschrijfmachine… Je moet wel grote hoogmoed hebben om een roman te schrijven, ik bedenk mij wel 100 x voor ik aan zo’n hels karwei begin. Een roman of verhaal moet ontstaan uit innerlijke noodzaak. (…) Met Hermans deel ik vooral zijn levensopvatting en zijn voorkeur voor polemiek. En Hermans heeft mij opmerkzaam gemaakt op schrijvers als L.F. Céline en denkers als Wittgenstein. Zoals Carmiggelt, die ik in mijn jonge jaren dagelijks las, mij ook wees op veel schrijvers, terwijl hij bovendien invloed moet hebben gehad op mijn stijl. (…) Wat voor mij erg belangrijk is dat een schrijver humor heeft. Zonder die zelfrelativering is een schrijver onleesbaar. Als je niet kunt lachen tijdens het lezen van een boek, dan mankeert er iets belangrijks aan.
Lees hier het interview of hier
Meer over ‘De rode kimono’

Peter Andriesse – De rode kimono. Roman

PETER ANDRIESSE
De rode kimono
Roman
Nederland – Nederlands-Indië
genaaid gebrocheerd, 232 blz., e 17,50
april 2014
ISBN 978-90-6265-853-4

In De rode kimono keert de dertienjarige Erik in 1954 met de ‘Willem Ruys’ terug naar Holland om naar de middelbare school te gaan. In beeldende stijl beschrijft Andriesse de bootreis naar Nederland en zijn aankomst in het dorp in de Achterhoek waar hij voordien gewoond heeft. Daar komt hij, samen met zijn oudere broer die eerder terugkeerde, bij zijn tante in de kost. Het is de schrille overgang van de tropen en de overdadige luxe van een passagiersschip naar de kille Achterhoekse arbeiderswoning die door Andriesse zonder overdrijvingen in klare taal wordt neergezet. Hierin toont hij zijn meesterschap als verteller.
De rode kimono geeft een beeld van een eenzame jongen die zich nergens meer thuisvoelt. Noch op Sumatra waar hij zijn ouders moet achterlaten, noch in de Achterhoek waar hij terugkeert. Tijdens de duur van de bootreis ontdekt hij zijn ontluikende seksualiteit in de steeds intiemer wordende relatie met zijn tijdelijke pleegmoeder, de jonge half-Indische mevrouw Vonk. Haar lichamelijke toenadering wordt door de schuchtere jongen aanvankelijk als een bedreiging ervaren, maar gaandeweg vat hij een diepgaande genegenheid voor haar op.
De rode kimono is een coming of age-roman over een ontheemde jongen, geschreven in dezelfde geserreerde stijl als waarin Andriesse uitblonk in zijn succesvolle bundel Koude Sambal, waarin hij zijn verblijf vanaf zijn negende jaar op Sumatra, en in het bijzonder het internaat waar hij schoolging, beschreef.

Peter Andriese (1941) heeft een 15-tal verhalenbundels, novellen en romans op zijn naam staan. De jury van de Reina Prinsen Geerligsprijs gaf hem in 1965, vier jaar vóór de publicatie van zijn debuutbundel Verboden te jodelen, al een eervolle vermelding voor de verhalen die hij in literaire tijdschriften had gepubliceerd. Andriesse was medewerker van Propria Cures van 1969 tot 1979. Andriesses succesvolste roman, is zijn meermalen herdrukte gepersifleerde dokters- en tevens sleutelroman uit 1971, Zuster Belinda en het geheime leven van Dr. Dushkind, waarin alle opgevoerde personages genoemd zijn naar meer en minder bekende sigarettenmerken.

Over zijn Indische jeugdverhalen Koude sambal (1978, 1990):.

«Het is erg moeilijk om je achteraf in te leven in de manier waarop je als kind de dingen beleefde. Peter Andriesse is daar naar mijn mening erg goed in geslaagd. De verhalen hebben een natuurlijk einde, er zijn géén stijlbloempjes en geen gedachten van de volwassene achteraf. Kortom, het is een voortreffelijke bundel.» – Hans Vervoort

«Maar het was vooral de verhalenbundel Koude Sambal die mij een paar verrassingen heeft bereid. (…) Het decor van Andriesses verhalen is ook de Oostkust van Sumatra: de oliepalm-onderneming waar zijn vader werkte, de kostschool waarop hij kort na de oorlog een aantal jaren doorbracht. Die kostschool ken ik: ik ben er zelf ook op geweest.» – Rudy Kousbroek in NRC Handelsblad

«Geen franje of verduisteren of mooi doen. (…) uiterst versoberde jeugdherinneringen. (…) een boekje dat in onze Indische literatuur op zichzelf al interessant is, omdat het speelt in een tijd toen er niet meer zoveel Nederlanders waren, zeker geen kinderen.» – Hans Warren in PZC

Meer over ‘De rode kimono’