Over ‘Gekozen gedichten’ van Victor E. van Vriesland op Ansiel, 27 december 2022:
Victor E. van Vriesland (Haarlem, 27 oktober 1892 – Amsterdam, 29 oktober 1974) was een Nederlands dichter, criticus, vertaler en voorzitter van de (internationale) PEN-club. Van Vriesland stamde uit een welgesteld joods koopmansgezin, dat naar Den Haag verhuisde toen hij zes was. (…) Van Vriesland raakte in het interbellum bevriend met talloze Nederlandse literaire en artistieke grootheden, zoals Dick Binnendijk, J.C. Bloem, Menno ter Braak, Hendrik Marsman, Adriaan Roland Holst en Charley Toorop. (…) Hij wilde bovenal een dichter zijn, maar groeide na de Tweede Wereldoorlog uit tot ‘het geweten van de Nederlandse letterkunde’ en zelfs tv-persoonlijkheid. De poëzie bleef hij niettemin beschouwen als de kern van zijn bestaan. Al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw was hij een veelbesproken, ongrijpbare figuur, een aristocratische bohemien, een bon vivant, die zichzelf ooit eens omschreef als een ‘opgewekte pessimist’. In zijn poëzie was hij vaak naar binnen gericht, in het sociaal-maatschappelijke leven naar buiten. (…) Voor mij persoonlijk is deze bloemlezing een prachtige hommage aan een groot dichter. (…)
Meer over ‘Gekozen gedichten’
Meer over Rob Groenewegen
Tag: Harry Mulisch
Jaap Goedgebuure – Door de jaren heen lezen. Essays
Jaap Goedegebuure
Door de jaren heen lezen
biografische notities van literaire auteurs
met een Personenregister van ca. 400 namen
omslagafbeelding Andrei Roiter
vormgeving Els Kort
gebrocheerd in omslag met flappen,
170 blz., geïllustreerd, € 19,50
ISBN 978-94-93214-64-4 NUR 321, 620
eerste uitgave maart 2022
Voor de fervente lezer is een boekenkast veel meer dan een hoeveelheid bedrukt papier. Aan een gelezen boek zitten altijd herinneringen vast, mooi en minder mooi, niet zelden ook pijnlijk. Waar was je toen je dat ene boek las? Wie was je? Wat deed het met je? Heeft het je leven veranderd, je denken een andere kant uitgestuurd, je blik verlegd of verruimd?
In Door de jaren heen lezen gaat Jaap Goedegebuure in 101 stukjes na hoe herinneringen aan boeken en aan de schrijvers van die boeken – Gerard Reve, Harry Mulisch, Doeschka Meijsing, Boudewijn Büch, Rogi Wieg, F. Springer en vele anderen – betekenisvolle momenten in zijn bestaan markeren. Ze vormen even zovele stippen op de routekaart van een reis door de jaren heen.
Jaap Goedegebuure (1947) doceerde letterkunde aan de universiteiten van Leiden, West-Berlijn, Tilburg en Nijmegen. Hij publiceerde boeken over onder meer H. Marsman, Jeroen Brouwers, Frans Kellendonk, het fin de siècle, literatuur en religie, en poëzie en mystiek. Sinds 1975 recenseert hij voor tal van kranten en tijdschriften.
Meer over Jaap Goedegebuure op deze site
«Vlotte verteller beschouwt de wereld met de nodige ironie en zelfspot.» – Paul Lips
Interview met Joost Pollmann n.a.v. ‘Sneu karma’ in Straatjournaal (nr. 283), oktober 2021:
Joost Pollmann staat bekend als stripprofessor, een wandelende encyclopedie waar het strips en stripmakers betreft. Maar hij is ook tentoonstellingsmaker en schrijver/recensent. En hij houdt van reizen. Hij is net terug uit Málaga, waar hij heerlijk in de omgeving heeft gefietst. Een september-reisje ‘vanwege de slechte zomer hier’. “Dus ik kwam daar aan op maandag, zwaar bewolkt. Dinsdagochtend: strómende regen. Automobilisten reden met de lichten aan, zó donker was het. Nou ja, iedereen kent mijn regen-karma wel zo’n beetje. Die buien hadden één voordeel. In de omgeving waren enorme bosbranden, waarbij tienduizend hectare bos is vernietigd. Die branden zijn door de regen gedoofd. Dus mijn karma heeft toch nog iets goeds opgeleverd.” ‘Sneu karma’ is dan ook de titel van zijn laatste boek, dat onlangs verscheen bij uitgeverij In de Knipscheer. Dertien regenachtige reisverhalen, waarin hij zijn belevenissen op ingenieuze wijze mengt met zijn kennis en ervaring als ‘stripprofessor’. Een geuzennaam die Pollmann tot ver in de wereld brengt, zo blijkt. Hij toont zich een vlotte verteller, die de wereld met de nodige ironie en zelfspot beschouwt. Het brengt hem tot in Sint Petersburg in Rusland, Lagos in Nigeria, São Paulo in Brazilië of Beiroet in Libanon. Niet alleen leert de lezer talloze namen van tekenaars waarvan we nog nooit hadden gehoord, maar vooral de onnavolgbare gedachtesprongen van de auteur – waarin dat sneue aspect een plek krijgt – maken het boek zeer lezenswaardig. (…)
‘Straatjournaal’ is de maandelijkse dak- en thuislozenkrant van Bollenstreek, Haarlemmermeer, Kennemerland, West-Friesland, de Kop van Noord-Holland en Texel.
Klik hier voor het artikel
Klik hier of voor de video-opname van presentatie ‘Sneu karma’.
Meer over ‘Sneu karma’
Meer over Joost Pollmann bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Het wordt soms echt te zwaar gemaakt voor de coureurs.»
Interview met Hans van Hartevelt n.a.v. het verschijnen van ‘De fatale etappe’ op Boekenbijlage, 26 september 2020:
Interview door Kees de Kievid over het schrijverschap van Hans van Hartevelt waarin niet alleen ‘De fatale etappe’ ter sprake komt, maar ook enkele van zijn andere titels en de auteurs die hij bewondert. (…) “Harry Mulisch dweepte nogal met Dostojewski, dus toen ik alles van Mulisch had gelezen begon ik aan deze grote Russische schrijver van wie ik natuurlijk nog nooit gehoord had. Deze Dostojewski was weer beïnvloed door de filosoof Schopenhauer, dus in hem ging ik mij ook verdiepen. Schopenhauer was op zijn beurt onder de indruk van de Indiase Upanishads waarover hij zei: ‘De meest verheffende lezing die mogelijk is in de wereld.’ Deze Upanishads dateren van de negende tot de zesde eeuw voor Christus en zijn filosofische verhandelingen die in het Sanskriet zijn geschreven, het begrip ‘ziel’ komt hier ter sprake. Mijn besluit stond vast, ik zou Sanskriet gaan studeren en mij specialiseren in de Indiase wijsbegeerte. Mijn hoogleraar, ik had in mijn doctoraalfase als enige student privécollege, overtuigde mij ervan dat ik ook kennis moest nemen van de boeddhistische wijsbegeerte, ook dat heb ik gedaan, maar dan moest ik nog wel Tibetaans ‘erbij nemen’ omdat zoveel Sanskriet werken vertaald waren naar het Tibetaans voordat ze werden verbrand. Dus Tibetaans ‘nam ik er ook bij.’ Ik ben dus opgeleid in de wijsbegeerte.” Over ‘De fatale etappe’: “Het wordt soms echt te zwaar gemaakt voor de coureurs. Het ontbreekt er nog maar aan dat ze de Himalaya worden ingestuurd, met een finish op de Mount Everest.” (…)
Lees hier het interview ‘Hans van Hartevelt wil steeds iets nieuws doen’
Meer over ‘De fatale etappe’
Meer over Hans van Hartevelt bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Omdat de essays zo aangenaam geschreven zijn, blijf je ze lezen en herlezen.» – André Oyen
Over ‘Het brandende huis’ van Helen Knopper op Lezers tippen lezers, 13 november 2019:
(…) Nu is er ‘Het brandende huis’, een pleitrede voor het behoud van een geestelijk gezond milieu. (…) Naast veel ernst is er ook prettige luchtigheid waar de auteur nu eenmaal een patent op heeft. (…) Volgens de auteur zelf schreef ze het boek schreef om eens te kijken wat we kunnen doen voor het behoud van een geestelijk gezond milieu en gaat het boek over ‘Om wat houdbaar is en wat weg kan.’ (…) Over literatuur weet Helen Knopper wel het een en ander te vertellen en daarvoor haalde ze heel gretig de mosterd bij Gertrude Stein, C.G. Jung, Ronald Laing, Sigmund Freud, Viktor Frankl, Peter Sloterdijk, William James e.a. (…) Omdat de essays zo aangenaam geschreven zijn, blijf je ze lezen en herlezen en laten ze je even nadenken maar vooral veel glimlachen tijdens het lezen.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het brandende huis’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Een eclectische verzameling speels getoonzette essays.» – Drs. M.H. Langelaan
Over ‘Het brandende huis’ van Helen Knopper voor NBD / Biblion, 28 augustus 2019:
(…) De essays zijn ondergebracht in acht delen met titels als ‘De sprong in het diepe’, ‘De oorsprong van het kwaad, ‘Het goede in mensengedaante’’, ‘Het psychologische onderhoud’ en ‘De fine fleur van het wonderbaarlijke’. Aan de orde komt een indrukwekkende hoeveelheid onderwerpen, waaronder psychologische theorieën, de technologische ontwikkelingen, digitalisering en uiteenlopende vormen van menselijk gedrag. (…) Volgens de auteur schreef ze het boek ‘om te lobbyen voor behoud van een geestelijk gezond milieu’ en gaat het boek over ‘Om wat houdbaar is en wat weg kan. Om tegenwoordigheid van geest. In het hier en nu. Want de tijd vliegt.’ Elk hoofdstuk sluit af met een literatuurlijstje, met verwijzingen naar onder anderen Gertrude Stein, Carl Jung, Harry Mulisch, Marc Dutroux en Peter Sloterdijk. Een eclectische verzameling speels getoonzette essays.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Het brandende huis’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer
Helen Knopper – Het brandende huis. Essays
Helen Knopper
Het brandende huis
Verhalen uit het tijdloze hier en nu
waar de meisjes zijn & de geest
die waait waarheen hij wil
essays
Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen,
royaal formaat, 328 blz., € 22,00
ISBN 978-90-6265-509-0
eerste druk 2019
Van Helen Knopper verschenen ruim twintig titels, w.o. romans, korte verhalen, poëzie, en een drieluik over de jaren negentig. Na een lange periode van stilzwijgen maakte Helen Knopper in 2016 haar glorieuze comeback met ‘Het loopt het ademt het leeft’, biografie van een vriendschap, (nominatie Halewijnprijs 2016) in 2018 gevolgd door ‘Het onbesproken beeld’, het bijzondere verslag van een ziekbed met de impact van een kroniek van een aangekondigde dood. Niettemin is het Helen Knopper gelukt Het brandende huis te voltooien met als intrigerende ondertitel Verhalen uit het tijdloze hier en nu waar de meisjes zijn & de geest die waait waarheen hij wil. Het brandende huis is een essayboek en geen roman, maar het is wél een echte Knopper!
Gelet op de ondertitel moge duidelijk zijn dat de geest er de boventoon voert, maar het is niet alles bittere ernst wat de klok slaat. Er valt ook veel te lachen. Een kleine greep uit de veelheid aan onderwerpen: psychologische theorieën en hun grondleggers; religies en hun stichters; de toestand in de wereld en de technologische ontwikkelingen; de digitale opmars en de virtuele uitkomst. En niet te vergeten het menselijk gedrag – met stip! (Helen Knopper begon toen ze al dik in de zeventig was aan een studie psychologie aan de Universiteit van Amsterdam.) Een scala aan personen en onderwerpen komt aan bod: Gertrude Stein, C.G. Jung, Roy Baumeister, Robert M., Harry Mulisch, Dutroux, Ronald Laing, Sigmund Freud, Viktor Frankl, Dolly Parton, Ray Kurzweil, Willem Kloos, Ramana Maharshi, Peter Sloterdijk, William James, De zaak 40/61, de Tsjandogya Oepanishad, de Ashtavakra Gîta, principles of psychology, Prajnaparamita Sutra, snuffmovies, interrealiteit, mirakel van de synaps, metafysica.
Het lijkt heel wat voor één boek. Maar zoveel is het niet, omdat het in elk van de acht delen in het boek steeds om hetzelfde gaat, zoals verwoord in het Voorwoord: “Om wat houdbaar is en wat weg kan. Om wat echt is en wat niet. Om tegenwoordigheid van geest. In het hier en nu. Want de tijd vliegt. En Love is not for later. Aldus Shakespeare.”
Helen Knopper (1934) schreef met Het brandende huis een indrukwekkende pleitrede voor behoud van een geestelijk gezond milieu.
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer
«Niet alleen deze roman is gebouwd met een cirkelstructuur maar ook zijn hele oeuvre tot nu toe.» – Wim Rutgers
Over ‘De vergankelijkheid der dingen’ van Eric de Brabander op De Leesclub van Alles, 5 april 2019:
(…) Hoe lees je de eind vorig jaar verschenen vijfde roman van Eric de Brabander, ‘De vergankelijkheid der dingen’: als een eenvoudig verhaal over een beroemde ontwerper en fabrikant die aan het begin van de twintigste eeuw een polshorloge ontwerpt dat vervolgens een wonderlijke tocht door tijd en ruimte maakt, door de hele vorige eeuw heen van 1918 tot 2016, en van Zwitserland via Nederland, Colombia naar Curaçao? Of ontlenen we ons leesplezier aan de ‘verborgen’ diepere lagen van het verhaal? (…) Is leesplezier van leesbegrip afhankelijk? (…) De zwerftocht van het horloge is een metafoor voor de zwerftocht die de lezer onderneemt op zijn leesavontuur door tijd en plaats. Het horloge biedt de bezitters ervan bepaald niet altijd geluk. Het horloge wordt cadeau gedaan bij de pensionering van Gaspard, een medewerker bij de Franse Peugeotfabriek, het komt vervolgens terecht bij diens zoon Julien, bij zijn kleindochter Helène, vervolgens bij een horlogemaker, bij Johannes die veilinghuizen afstruint, bij witwasser en drugshandelaar Hans van Amerongen en zijn vrouw Mireille die op Curaçao slachtoffer worden van een atrako omdat een grote drugsdeal via de Rotterdamse haven is mislukt, de twee jonge schlemielen Juny en Gerold die voor de drugsdealer Kabès Rodriguez werken, die op zijn beurt slachtoffer wordt van de grote Colombiaanse drugsbaron Alejandro Morales Peña, dan bij een schoonmaakster op vliegveld Hato die het gevonden horloge verkoopt en vervolgens politie-inspecteur Berti Camelia die het van zijn broer op zijn verjaardag cadeau krijgt, om tenslotte te eindigen bij Gunnar Fischer, de achterachterkleinzoon van de ontwerper. De twaalf hoofdstuktitels verwijzen naar al deze personen. Dan zijn we als lezers honderd jaar verder en hebben we vanuit Zwitserland een tocht gemaakt naar Nederland, Curaçao, Colombia en opnieuw naar Curaçao, waarna het horloge tenslotte weer in Zwitserse handen komt. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘De vergankelijkheid der dingen’
Meer over Eric de Brabander op deze site
«Met elk nieuw boek wordt zijn eigenheid duidelijker én verrassender.» – Bart Vervaeck
Over ‘Maskerade’ van Harry Vaandrager op De Reactor.org, Platform voor literaire kritiek, 3 november 2016:
Als je de appendix buiten beschouwing laat, zie je een haast symmetrisch opgebouwd bolwerk. Aan de buitenkant daarvan zit het verhaal van Ada Brink. Zij zorgt voor een voor- en een nawoord. Aan de binnenkant wisselen twee verhalen elkaar af: dat van Bob en dat van zijn ongeboren tweelingbroer, de dode en versteende foetus Ben Boëtius. Bob is zelf nog eens opgesplitst in twee stemmen: in romein is hij de verteller, cursief is hij het vertelde personage dat zich beklaagt over alle leugens, verzinsels en ‘verzwijgsels’ van zijn verteller. Die laatste blijkt Vaandrager te heten, waardoor de drie traditionele instanties van het verhaal in het kluwen opgenomen worden: auteur, verteller en personage. Wie de achtergrond en de vroegere versies van deze stemmen wil leren kennen, kan het feuilleton lezen dat Vaandrager op de site van het Rob Scholtemuseum plaatste. Daar heet Ben Boëthius nog Bob Scholte en is Bob Boëthius Rob Scholte. De gedaanteverwisseling kent geen einde. (…) Aan het woord is de ongekuiste taal. In haar nawoord zegt Ada ‘dat mijn woorden vieze nagelriemen hebben vanwege het pulken aan mijn eenzaamheid’. Maar zelfs ongekuist blijft de taal ontoereikend: ze kan het leed en de dood niet vatten, ze kan ze niet voelen of iets invoelbaar maken en ze kan ze al evenmin verzachten. De taal kan niet zwijgen, maar evengoed kan ze niet anders dan verzwijgen. Alle beelden, vloeken en ongecensureerde vertellingen blijven verhullingen. ‘Maskerade’ is een meesterlijke oefening in het verhullen en onthullen van de dood die – om het einde van een vitalistisch epos te perverteren – ‘ons allen boeien blijft in dit aardse leven’.
Lees hier en hier de recensie
Meer over ‘Maskerade’
Meer over Harry Vaandrager op deze site