«Licht sarcastische toon maakt dit boek bijzonder. Bijzonder mooi.» – Marjo van Turnhout

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Leestafel, maart 2022:
Een zesentachtigjarige vrouw kijkt vanuit de woning die haar laatste zal zijn terug op haar leven. (…) Die herinneringen – soms filmpjes – worden vaak vergezeld van liedjes. Liedjes die er soms gewoon onlosmakelijk mee verbonden zijn, of liedjes die bepaalde situaties oproepen. Een andere vrouw die belangrijk was was juffrouw Moes, een hartelijke vrouw die haar moeder in de huishouding kwam helpen, en die altijd tijd had voor een aai over de bol. In tegenstelling tot haar moeder. Pas later begreep Madeleine waarom zij ineens niet meer kwam. En er was haar vriendin Mandy, die plotsklaps non werd. Iets waar Madeleine geen grip op kreeg. Had Mandy gelijk? Was Mandy’s leven er een van vervulling, met een hotline met de hemel? (…) Want ja. Die mannen. In het kunstenaarswereldje van de jaren zestig waar Madeleine haar weg probeerde te vinden waren het vaak bijzondere types die ze tegenkwam. Ze vertelt er graag over. Op een licht sarcastische toon, want ja, als je er op terug kijkt beschouw je de gebeurtenissen toch anders dan wanneer je er midden in zit. Die toon, het vertellen zoals in je opkomt (zo lijkt het toch) maakt dit boek bijzonder. Bijzonder mooi. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een mooi verfrissend beeld over oud zijn en hoe om te gaan met herinneringen.» – Vera ter Beest

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper voor NBD/Biblion, 9 maart 2022:
Een portret van een 86-jarige vrouw die terugkijkt naar het leven op een manier die je niet verwacht. Iedere zin toont de zelfstandigheid en kracht van deze vrouw. In het verleden, maar ook in het heden. Haar leven is een serie van liefdes en moeilijke beslissingen. Ze breekt met haar moeder, heeft meerdere abortussen, wordt schrijfster. In eerste instantie gaat het om de liefdes voor de mannen, van de man die alles kort en klein sloeg behalve haar tot de man die haar liet zitten net voor hun verloving. Het is ook de liefde tussen haar ouders die ze ziet in oude foto’s, maar nooit zelf heeft mogen zien. Haar vader vond de dood in een werkkamp, hetzelfde jaar dat haar geliefde broer stierf aan hartproblemen. Ook de liefde voor de werkster die van de ene op de andere dag verdwenen was. En dan is er nog de liefde voor haar goede vriendin die zuster werd. Een verhouding die wellicht het meest interessant is in dit werk, omdat het zo goed de verschillende kanten van vriendschap weergeeft. Daarnaast wordt ook de geschiedenis van haar moeder op een verrassende manier verteld. Een mooi verfrissend beeld over oud zijn en hoe om te gaan met herinneringen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Ik ben trouw, waaks en brutaal. Dus ga geen flauwekul met me uithalen, want ik bijt.» – Helen Knopper


Op 31 januari 2022 werd in de Pletterij in Haarlem de roman ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper gepresenteerd. Bij deze gelegenheid speelde de Haarlemse troubadour Fredie Kuiper twee nummers, werd een speciaal voor de presentatie geschreven inleiding op het boek door redacteur Willem Thies voorgelezen door presentator en uitgever Franc Knipscheer en werd de schrijver geïnterviewd door Peter de Rijk. Peter: En dan nog de liedjes. Het zou misschien ook ‘En dan nog de liefdes’ kunnen heten. Want het gaat over herinneringen aan mensen die je lief waren. Bij dit boek verbaast het me hoe goed de vorm die je kiest werkt. Ontstond dat gewoon? Helen: Ik heb nagedacht over om één lopend verhaal te schrijven en geen fragmentarische stukken. Het is vertaalde emotie. Het is ook allemaal echt; ook als het verzonnen is. Peter: Door die scherpe herinneringen is er geen tussentijd met dat wat jou nu overkomt en toen je veertien was. Ik ben verbijsterd door hoe je dat doet. Helen: Het klinkt erg ongeloofwaardig, maar het is echt waar. Ineens zag ik mezelf als meisje op de Prinsengracht lopen. Alsof het in mijn schoot geworpen wordt. Dat beeld kwam binnen. Ik dacht dat boek moet af. Peter: Je vertegenwoordigt twee mensen in het boek, dat hele verleden en hoe jij nu terugkijkt. Helen: Ik heb niet het gevoel dat die twee mensen emotioneel van elkaar verschillen. Voor mij is het een geheel. Ik ben gewoon voortgegaan in hetzelfde stramien. Peter: Je zegt dat er altijd mensen zijn geweest die je gered hebben. Helen: Ja, ik ben gedragen door het leven. Peter: Je schrijft ‘het is mooi geweest, boven verwachting.’ Helen: Ik heb een fantastisch leven gehad met heel veel liefde en liefdes. Ik ben geboren onder het teken hond. Ik ben trouw, waaks en brutaal. Dus ga geen flauwekul met me uithalen, want ik bijt. Peter: Heeft het schrijven je overeind gehouden? Helen: ik citeer Joe Cocker ‘als ik niet was gaan schrijven, was ik een moordenaar geworden.’ Het schrijven heeft veel van de emoties verzacht, verkleind. Peter: Je scoort in blessuretijd.
Kijk hier naar de presentatie op YouTube. Fredie Kuiper begint op 10:58 op de tijdlijn.
Lees hier de inleiding van Willem Thies op ‘En dan nog de liedjes’
Meer over ‘En dan nog de liedjes’ op deze site
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Een ode aan de kracht van de stem, de geest, de herinnering, die de tijd trotseert.» – Willem Thies

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper in Pletterij, 31 januari 2022:
‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper is een ode aan de kracht van de stem, de geest, de herinnering, die de tijd trotseert – althans de chronologische tijd, de verlopende tijd. De verteller is zesentachtig en kan niet eens meer zelfstandig boodschappen doen. Zij is slecht ter been. Maar haar geest is buitengewoon beweeglijk en lenig. (…) De tijd is niet een eenduidige as, een spectrum, die van begin tot eind verloopt, de tijd gebeurt voortdurend zónder te verlopen of verstrijken. De stem, de geest, de herinnering haakt zich aan een lied, de afbeelding van een foto, een episode, en boort zich dwars door alle tijdlagen en segmenten, en het is weer toen – en tegelijk toen is weer nu. (…) De protagonist (…) Madeleine is dan zesentwintig, (…) het vertellend ik is 86. (…) Een krasse, kranige vrouw, deze dame van zesentachtig die zich echter geen illusies meer maakt en zegt waar het op staat, en het over zichzelf in dat verre verleden, haar jeugd, heeft als ‘meisje Madeleine’, een ander als het ware. (…) Een terloopse zwangerschap, als veertienjarige, een al even terloopse ‘ingreep’, een abortus. Alles wordt op het moment dat het zich afspeelde met een soort zijdelingse argeloosheid beschreven, een onderkoeldheid of beter nuchterheid, die het eens te meer wrang en pijnlijk maakt. (…) De ik wórdt telkens de ander – de vroegere ik wordt het huidige ik, of andersom. (…) Zesentachtig, of niet, de verteller is levendig en vitaal in haar stem, haar ‘verhaal’, haar herinneringen, haar beschrijvingen, haar representaties. Haar toon is ‘geestig’; opstandig en tegelijk berustend, laconiek, maar ook vrijpostig – kwetsbaar maar met een laatste restje esprit en temperament en buitengewoon sterke wil. (…)
Lees hierEn dan nog de liedjes – die onverminderd blijven klinken’
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

Boekpresentatie ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper in Pletterij (gratis livestream)

31 JAN Boekpresentate-2 Knopper ARTSCREEN 1080x1920Op maandag 31 januari 2022 presenteert Uitgeverij In de Knipscheer vanaf 14.15 uur via livestream En dan nog de liedjes van Helen Knopper, haar nieuwe roman bij Uitgeverij In de Knipscheer, met haar herinneringen aan een eigenzinnig leven. De presentatie vindt plaats in de Pletterij, Lange Herenvest 122, 2011 BX Haarlem. In het programma wordt Helen Knopper geïnterviewd door Peter de Rijk. Willem Thies leest een speciaal voor deze gelegenheid geschreven recensie en de Haarlemse singer-songwriter en troubadour Fredie Kuiper zal twee nummers uit haar repertoire spelen. . Aanvang 14.15 uur stipt. Einde 15.00 uur. Het programma wordt ook live gestreamd. U kunt de livestream volgen op de homepage van debat- en cultuurpodium Pletterij, op hun Facebook-pagina of op hun Youtube-kanaal. Op het moment van de uitzending openen zich op deze drie platforms vensters met de livebeelden. Een inlogcode is niet nodig. Op de laatste twee media kunt u de uitzending later ook terugzien.
Klik hier voor de aankondiging op Pletterij
Meer over ‘En dan nog de liedjes’ op deze site
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«De sarcastische stijl zie je niet vaak terug in de Nederlandse literatuur, maar ik kan er enorm van genieten. Ik denk en ik hoop dat Knopper door zal schrijven tot de laatste minuut.» – Coen Peppelenbos

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Tzum, 14 januari 2022:
(…) Madeleine (de verwijzing naar Proust wordt al op pagina twee gemaakt) haalt herinneringen op aan haar leven en dat lijkt, gefictionaliseerd of niet, toch wel erg op het leven van Helen Knopper. (…) De techniek die Knopper gebruikt, maakt ‘En dan nog de liedjes’ tot een prachtig memoir. Ze vertelt geen keurig aangeharkt chronologisch verhaal, maar springt van het heden naar haar jeugd voor en in de oorlog, haar wilde liefdesjaren in de Amsterdamse kunstenaarsscene decennia later en al die lijnen worden het web waarin het leven gevangen wordt. (…) Madeleine is aangewezen op een rollator en dat zorgt nogal voor een contrast met vroeger. In dat vroeger zitten herinneringen aan oud-geliefden, maar het meest pregnant zijn wel de herinneringen aan de oorlog: aan juffrouw Moes, de Joodse dienstbode, die meer dan haar moeder over haar moederde totdat het niet meer mocht, maar ook aan haar vader die in april 1945 in Duitsland aan hongeroedeem overleed. Het wordt niet expliciet gezegd, maar het is wel duidelijk hoe karaktervormend die oorlog is geweest. (…) De sarcastische stijl zie je niet vaak terug in de Nederlandse literatuur, maar ik kan er enorm van genieten. Ik denk en ik hoop dat Knopper door zal schrijven tot de laatste minuut.
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het is mooi geweest. 86-jarige kijkt terug op haar turbulente leven.» – Maria van Heumen

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op LeesKost, 6 januari 2022:
Zo aan het eind van je leven zit je vol herinneringen. En de zich Madeleine noemende vrouw heeft er heel wat en ze weet alles nog. (…) De herinneringen aan haar broer worden als in een filmscript beschreven. Geboren met een hartafwijking is hij het zorgenkind van moeder Nelly. Maar voor zijn zus staat hij altijd klaar: hij plakt haar fietsband, ze gaan samen op de fiets van Bussum naar Hilversum om te gaan dansen en hij gaat in opdracht van hun moeder haar gangen na als ze achter de jongens aan zit. Echt goed heeft hij zich niet van die taak gekweten: Madeleine blijkt op haar veertiende zwanger te zijn, waarop moeder beslist dat daar iets aan gedaan moet worden. Haar broer overlijdt nog vóór zijn eenentwintigste. De band met haar moeder is een stuk minder goed. Om diverse redenen verbreekt Madeleine het contact; zij is veertig, moeder Nelly zestig. Toch krijgt het leven van Nelly de nodige aandacht in dit werk. (…) Haar terugdenken aan juffrouw Moes uit Bussum die in Madeleines jeugd de huishouding verzorgde is echter ontroerend. Van juffrouw Moes en haar Joodse moeder is na de oorlog niets meer vernomen. (…)
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Met een ongekende flair dwaalt Madeleine door haar herinneringen.» – André Oyen

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Ansiel (België), 1 januari 2022:
(…) In ‘En dan nog de liedjes’ wordt er ook met liefde, ban en bliksem teruggeblikt door Madeleine die zesentachtig is, maar zich nog alles herinnert. Liedjes van vroeger roepen herinneringen bij haar op. Daar waar ze ooit woonde en hen die ze liefhad komen samen in liefdesverhalen. Met een ongekende flair dwaalt Madeleine door haar herinneringen. Nu is zij een aspirant-kunstenaar in het wilde Amsterdam van de jaren zestig, vervolgens het meisje uit Bussum dat christelijke jongens inleidt in de wereld van vogeltjes en bijtjes, om uiteindelijk in haar eigen Nieuwmarktbuurt terecht te komen. Daar aangekomen levert ze commentaar op oude liefdes en vrienden die ze dacht uit het oog te hebben verloren en toch weer doorzakkend in de stamkroeg terugvindt. Met een innemende levenskracht beschrijft de auteur de herinnering en de nostalgie van de ouder wordende mens die voor zichzelf is ze zoals ze zich herinnert.
Lees hier de recensie
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Vaak ontroerende memoires over een recente, maar voorgoed voorbije tijd, van een boeiend en eigenzinnig auteur.» – Ko van Geemert

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper in Argus (jrg.5, nr.117), 22 december 2021:
In de jaren zestig kwam mijn vader, tot ongenoegen van mijn moeder, regelmatig thuis met kunstschilder Albèrt, een overduidelijke junk, een in die tijd nog niet zo’n bekend verschijnsel, althans niet in mijn wereld van toen. Ik herinner me hem als een magere, niet onvriendelijke man met een baardje, net zo artistiek als zijn naam. (…) En nu, meer dan een halve eeuw later, lees ik voor het eerst meer over Albèrt, in het nieuwe boek van Helen Knopper: ‘En dan nog de liedjes’. (…) Helen Knopper, geboren op 18 juni 1934, schrijft al een mensenleven lang, ze debuteerde in 1965, met proza en poëzie, maar bleef bij het grote publiek vrijwel onbekend. Haar werk vertoont een hang naar het bizarre en absurde, naar de zelfkanten van het leven; haar personages zijn doorgaans alternatieve figuren. Na een periode van zo’n twintig jaar waarin zij niet publiceerde, verscheen in 2016 haar roman ‘Het loopt het ademt het leeft, biografie van een vriendschap’, gevolgd door een roman en een essaybundel. En nu is er dan deze roman over de 86-jarige Madeleine, zo genoemd naar de koekjes van Marcel Proust. Liedjes van vroeger roepen herinneringen bij haar op. (…) ‘Aangezien ik mij niet kan voorstellen dat er iets zaligers bestaat dan een pelgrimstocht door het verleden, maak ik die geregeld. Ik ken de weg als mijn broekzak.’ In die pelgrimstocht komen we Albèrt nog één keer tegen: ‘Degene die ik uit Eylders had zien komen leek meer op het angstig kijkende vogeltje van de tekening die hij bij mij gemaakt had.’ Vaak ontroerende memoires over een recente, maar voorgoed voorbije tijd, van een boeiend en eigenzinnig auteur.
Lees hier de recensie ‘Zalige pelgrimstocht naar het verleden’
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Geestdriftig protest tegen iedereen die ouderen wegzet als passief en hulpeloos.» – Elisa Veini

VoorplatLiedjesDEF-75Over ‘En dan nog de liedjes’ van Helen Knopper op Literair Nederland, 10 december 2021:
(…) Als Helen Knopper zichzelf neerzet als de jonge Madeleine in de derde persoon, is dat geen terugkijken, maar schrijven over een blijvend heden. (…) De meest opvallende draai maakt ze bij het aanschouwen van oude foto’s. Dan verruilt ze haar eigen laconiek-geestige vertellerstoon voor de stem van haar moeder of een ander familielid die de tijd van voor haar geboorte kent. Als in een intentionele stijlbreuk worden de zinnen stug en hoekig, het is een taal van horen zeggen die hoort bij de beelden in de doos die met gemak weer dicht kan. (…) Er zit ironie in de koppige trots waarmee Knopper haar verteller zich laat verzetten tegen het idee dat haar tijd voorbij is, een ironie die zich tijdens haar carrière als schrijfster heeft bewezen. Ze debuteerde in 1965 en was de daaropvolgende decennia productief als schrijfster maar ook als vertaalster. Ze gold lange tijd als een vergeten schrijver. (…) Met een innemende levenskracht schrijft ze verder in haar teder-sarcastische proza. Zonder een oordeel te vellen doorziet ze de onvolkomenheden van anderen even goed als die van haarzelf. ‘En dan nog de liedjes’ geldt als een geestdriftig protest tegen iedereen die ouderen wegzet als passief en hulpeloos. (…)
Lees hier de recensie ‘Madeleine of de herinnering als tegenwoordige tijd’
Meer over ‘En dan nog de liedjes’
Meer over Helen Knopper bij Uitgeverij In de Knipscheer