I.M. Niek Bremen, auteur van een bescheiden maar zeer waardevol oeuvre, overleden.

Vandaag, 18 maart 2024, bereikt ons het bericht dat Niek Bremen jongstleden vrijdag is overleden. Gisteren, zondag 17 maart, kwam zijn nieuwe, nog te verschijnen novelle ‘Wat onbesproken bleef’ ter sprake bij de presentatie van ‘Voet in voet oog in oog’ van Elly Stolwijk. Ik citeer uit mijn aankondiging van die presentatie: “Een tweede boek waarin de narigheid van de Tweede Wereldoorlog ook resoneert verschijnt wat later in de boekhandel en wordt ook later – elders – officieel gepresenteerd omdat de auteur in kwestie, Niek Bremen, momenteel ziek is en hier niet aanwezig kan zijn. De titel van zijn nieuwe novelle geeft precies de thematiek aan van veel van de boeken die de laatste jaren verschijnen  – en kennelijk ook pas de laatste jaren kúnnen verschijnen – over wat verzwegen bleef in families die de oorlog meemaakten. Met dát boek trappen we deze middag af. Niek Bremen is van 1947. Hij wordt dit jaar 77. Maar als schrijver is hij nog jong. Hij debuteert in  2019 met zijn roman ‘Bang voor de liefde’Daarna volgde de verhalenbundel ‘Wat ons raakt’ in 2021. ‘Bang voor de liefde’ is het onthutsende verhaal over het traumatische na-oorlogsverleden van Andreas, een jongen die na de oorlog opgroeit in een Duits gezin te Amsterdam. In het titelverhaal van ‘Wat ons raakt’, kruipt Niek Bremen in de huid van ik-figuur, het joodse meisje Dini Wolff, reconstrueert haar verleden, en geeft haar een stem. Én hij durft de vraag te stellen die in ‘Het Achterhuis’ van Anne Frank achterwege blijft: Waarom liet iedereen toe dat joodse landgenoten gedeporteerd werden naar concentratiekampen, hun dood tegemoet? Het derde boek van Niek Bremen is dus ‘Wat onbesproken bleef’. Die novelle blijft vandaag in ieder geval niét onbesproken. Luistert u naar de eerste recensie over het boek door Peter de Rijk.” Die recensie vindt u eerder dan bedoeld vandaag al op deze website. Een proefdruk van ‘Wat onbesproken bleef’ postte ik op vrijdag en lag zaterdag bij Niek in de brievenbus.
Franc Knipscheer

Lees hier de recensie van Peter de Rijk
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Kijk hier naar de presentatie van ‘Wat ons raakt’ op 31 januari 2022

«Een prachtige Stolperstein tussen de soms logge bakstenen van bestsellers.» – Daan Lameijer

VoorplatRaakt-75Over ‘Wat ons raakt’ van Niek Bremen op Literair Nederland, 31 december 2021:
(…) Waar Anne Frank in ’s lands beroemdste oorlogsdagboek ‘Het Achterhuis’ de verteller is, kruipt Bremen in de huid van ik-figuur Dini Wolff. Een zware klus, waar stilistische uitglijders dreigen. Want hoe drukt een adolescent uit de jaren ’40 zich precies uit? Gelukkig krijgt de lezer niet eenmaal het idee dat hier eigenlijk Bremen spreekt. (…) Aanvankelijk wordt slechts mondjesmaat gezinspeeld op de Nederlandse nalatigheid bij de razzia’s. Des te confronterender is de vraag die in ‘Het Achterhuis’ achterwege blijft: “Waarom laat iedereen toe dat wij gedeporteerd worden?” (…) Naast, of feitelijk via de lotgevallen van Dini Wolff introduceert Bremen enkele dieptepunten van menselijke waardigheid. Oftewel: hoe klein kan een mens zijn? In tien andere kronieken portretteert de bundel even interessante als alledaagse personages die in ‘Mijn kleine oorlog’ van Louis Paul Boon hadden kunnen figureren. (…) In oorlogsverhalen is goedkoop sentiment misschien wel de grootste afknapper. Films met aanzwellende vioolmuziek, kolderiek camping-Duits en theatraal met het hoofd schuddende verzetsstrijders overspoelen de bioscopen. ‘Wat ons raakt’ weerstaat die verleiding: Bremen raakt ons ontegenzeggelijk, maar richt zijn pijlen niet op de onderbuik. Liever schotelt hij ons een wonderlijke combinatie voor van gitzwarte nationale historie, niet waargemaakte dromen en een lachwekkende nietszeggendheid. Over dit laatste zei Hendrik Marsman niet voor niets dat de waarachtige kunstenaar juist in het zeer alledaagse het bijzondere ontdekken kan. (…) ’Wat ons raakt’ is een prachtige Stolperstein tussen de soms logge bakstenen van bestsellers.
Klik hier voor de recensie
Meer over ‘Wat ons raakt’
Meer over Niek Bremen bij Uitgeverij In de Knipscheer