Het teken van Jona – Uitgeverij In de Knipscheer

Boeli van Leeuwen – Wie denk je dat ik ben? Een biografische bloemlezing

VoorplatWieDenkJe-300 Boeli van Leeuwen
Wie denk je dat ik ben?
Een biografische bloemlezing
Gekozen en bezorgd door Klaas de Groot
Voorwoord Sheila Siltalsing
Curaça0, Nederland
gebrocheerd in omslag met flappen,
276 blz., € 17,90
ISBN 978-94-93214-86-6
presentatie 8 oktober 2022
100 jaar Boeli van Leeuwen

De verhalenbundels De ruïne van een kathedraal (1996) en De taal van de aarde (1997) van Boeli van Leeuwen zijn niet meer in druk, en dat is jammer. Om die leemte deels te vullen en om het feit te vieren dat de auteur honderd jaar geleden, op 10 oktober 1922, werd geboren is Wie denk je dat ik ben? samengesteld. De ondertitel ‘Een biografische bloemlezing’ laat zien dat het om een keuze uit zijn korte werk gaat waarin de auteur geregeld zichzelf naar voren laat komen. Opgenomen zijn verhalen uit bovenstaande bundels en uit de meer recente verzamelingen Geniale Anarchie (1990) en Ver weg dichtbij (2017). Voor deze gelegenheid is er ook materiaal opgenomen dat niet eerder in boekvorm is verschenen, de eerste krantenstukken uit 1947 bijvoorbeeld, dus het echte debuut van Van Leeuwen. Ook ander verspreid werk waarin de schrijver zelf op krachtige wijze aanwezig is krijgt nu de kans om een tweede leven te beginnen.

Sheila Sitalsing in het Voorwoord bij deze uitgave:
“(…) En dan de uitstapjes die hij maakt naar Spaans, Papiaments, Duits en Engels wanneer de jas van het Nederlands hem te krap wordt. Boeli van Leeuwen is te groot voor het Nederlands alleen en tegelijk is hij één van de grootste schrijvers die het Nederlandse taalgebied heeft voortgebracht. (…) Het is een godsgeschenk dat (…) de stukken die hij voor kranten schreef omdat hij de concentratie voor een roman even niet kon opbrengen, hier verzameld zijn. (…) Opdat ook de generaties die nog met lezen moeten beginnen, zullen weten: hier was een grote zoon van het koninkrijk aan het werk.”

Boeli van Leeuwen debuteerde in 1959 met de roman De rots der struikeling, waarvoor hij later in Nederland de Vijverbergprijs (de tegenwoordige F. Bordewijkprijs) ontving, samen met de romans Een vreemdeling op aarde (1962) en De eerste Adam (1966) wel ‘de trilogie van een displaced person’ genoemd. Na zijn rechtenstudie en advocatenpraktijk in Nederland, Spanje en Venezuela bekleedde hij als hoogste ambtenaar de functie van Secretaris van het eilandgebied Curaçao. In 1983 werd hij voor zijn literaire werk bekroond met de Cola Debrotprijs, de belangrijkste Antilliaanse culturele onderscheiding. Na zijn pensionering dat jaar werkte hij als pro-Deo-advocaat in de armen wijken die hij ‘schaduwzijde van the neat Dutch treat in the Caribbean’ noemde. Ook wijdde hij zich opnieuw aan het schrijven, wat onder meer resulteerde in de romans Schilden van leem (1985), Het teken van Jona (1988) en zijn befaamde columnverzameling Geniale anarchie (1990) waarmee hij een nieuwe lezersgeneratie aan zich wist te binden.

Klaas de Groot (Leiden 1942) was in de jaren 80 van de vorige eeuw leraar Nederlands op Curaçao en Aruba. Hij stelde voor Uitgeverij In de Knipscheer de bloemlezingen Vaar naar de vuurtoren en Grenzenloos samen en bezorgde voor deze uitgeverij mede poëzie-uitgaven van Aletta Beaujon en Boeli van Leeuwen. Ook stelde hij Because en andere gedichten van Carla van Leeuwen samen. Daarnaast schrijft hij regelmatig over met name Caraïbische literatuur in tijdschriften en op Caraïbisch Uitzicht.

Deze uitgave is een kleine vóóreditie in paperback, uitgebracht ter gelegenheid van ‘100 jaar Boeli van Leeuwen’ op 8 oktober in het Nationaal Archief in Den Haag, en zal later verschijnen in een gebonden editie die als de definitieve uitgave zal worden beschouwd.

Meer over ‘Wie denk je dat ik ben?’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Klaas de Groot bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Sheila Sitalsing op deze site

Boeli van Leeuwen – De rots der struikeling

Opmaak 1 Boeli van Leeuwen
De rots der struikeling
roman
Nederland / Curaçao
genaaid gebonden met leeslint en manchet
gesealed, 188 blz., € 17,90
Heruitgave, 7de editie, 2018
ISBN 978-90-6265-975-3

De rots der struikeling is een klassieker uit de Nederlandse literatuur. De roman is wellicht het enige werk dat, behalve in de originele gebonden en paperbackedities, in drie pocketreeksen werd gepubliceerd, te weten als Salamander pocket, als Rainbow pocketboek en als Ooievaar.

Eddy Lejeune komt in Venezuela op raadselachtige wijze aan zijn eind bij het zoeken naar diamanten. Deze opmerkelijke roman vertelt dit relaas in een sterke dagboekvorm en begint bij het einde van zijn leven. Daarvóór wordt zijn schooltijd beschreven, zijn opgroeien in een pleeggezin, de oorlog die hem als student overvalt, het kamp. Met name zijn oorlogservaringen blijken van grote invloed te zijn op zijn denken.

Voor De rots der struikeling ontving Boeli van Leeuwen (Curaçao, (1922-2007) in Nederland de Vijverbergprijs (de tegenwoordige F. Bordewijkprijs). In 1983 werd hij voor zijn literaire werk bekroond met de Cola Debrotprijs, de belangrijkste Antilliaanse culturele onderscheiding. Na zijn pensionering dat jaar werkte hij als pro-deoadvocaat in de armenwijken die hij ‘schaduwzijde van the neat Dutch treat in the Caribbean’ noemde. Ook wijdde hij zich opnieuw aan het schrijven, wat onder meer resulteerde in de romans Schilden van leem (1985), Het teken van Jona (1988) en zijn befaamde columnverzameling Geniale anarchie (1990) waarmee hij een nieuwe lezersgeneratie aan zich wist te binden. Het Fonds voor de Letteren kende hem in 2007 als waardering voor zijn hele oeuvre een Eregeld toe.

In 2007 is Uitgeverij In de Knipscheer begonnen met opnieuw gezette heruitgaven van Boeli van Leeuwens werk in uniforme gebonden edities. De rots der struikeling is het zesde boek uit het oeuvre van Boeli (dr. mr. W.C.J.) van Leeuwen dat op deze wijze verschijnt. De roman (1959) is samen met de romans Een vreemdeling op aarde (1962) en De eerste Adam (1966) wel ‘de trilogie van een displaced person’ genoemd.

«Een schrijver, met een zeer eigen stijl, een eigen visie, een bewonderenswaardige taalbeheersing en het vermogen om van de stof, die hem zo na aan het hart ligt, afstand te kunnen nemen.» – Miep Diekmann
«Levendig en met evenveel vaart als intelligentie geschreven. – Vrij Nederland
«Een van onze grootste schrijvers.» – Tommy Wieringa

«De profeet was nooit ver weg als Van Leeuwen sprak. Maar dan wel de profeet als spreker en niet als preker.» – Klaas de Groot

VoorplatVerWegDichtbij75 Over ‘Ver weg dichtbij’ van Boeli van Leeuwen op Caraïbisch Uitzicht, 13 december 2017:
(…) De lust tot praten en vertellen moet ervoor gezorgd hebben dat de causerieën die hij voor de Wereldomroep hield tussen eind 1951 en half 1954, dus na de universitaire tijd, hem gemakkelijk afgingen. (…) ‘Ver weg dichtbij’ laat duidelijk zien dat Boeli van Leeuwen zijn mond maar open hoeft te doen of het verhaal begint. Hij vertelt over zeer veel onderwerpen en vaak op heel diverse toon. Het meest gedreven is hij natuurlijk bij onderwerpen waar zijn hart naar uit gaat. In de tijd van de Wereldomroep waren dat Amsterdam en Curaçao. Het zal geen verbazing wekken dat ook het varen tussen beide gebieden aandacht krijgt. Het lijkt soms net of er een zeeman bezig is met één van zijn verhalen. De verteller in de kring. (…)
Lees hier of hier het essay
Meer over ‘Ver weg dichtbij’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Boeli van Leeuwen mag niet worden vergeten.» – Job van Schaik

Over ‘Een vreemdeling op aarde’ van Boeli van Leeuwen in Dagblad van het Noorden/Leeuwarder Courant, 6 november 2015:
Nu ik het opnieuw gelezen heb, begrijp ik weer iets beter waarom het oeuvre van Van Leeuwen me zo aanspreekt: het is – afgezien van de grote stilistische en compositorische kwaliteiten – op een heel vanzelfsprekende manier tegelijk uitbundig aards-lichamelijk en diepreligieus-filosofisch. Dat is een combinatie die je in de Nederlandse literatuur nauwelijks tegenkomt (alleen bij die andere grote Curaçaose schrijver, Tip Marugg, vind je hetzelfde). In de romans van Van Leeuwen wordt altijd groots gedacht en geleefd. Naast een heftig gevoelsleven tref je een intellectuele diepgang die zeldzaam is in de schone letteren. Maar de filosofische en religieuze bespiegelingen zijn altijd heel concreet; er wordt een verhaal van gemaakt. Het denken is ingebed in het leven. En dat leven is voor de personages in zijn werk doorgaans een worsteling, met op de achtergrond altijd de dood als diepste waarheid. De mens is in eenzaamheid op aarde geworpen, gedoemd om te verlangen naar een paradijselijke staat van zijn, die voor altijd verloren is gegaan.
Lees hier of hier de recensie
Meer over ‘Een vreemdeling op- aarde’

«Die melancholie was hem wel toevertrouwd.» – Menno van der Beek

Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Liter, oktober 2015:
En nu heeft Uitgeverij In de Knipscheer eind vorig jaar de gedichten van Boeli van Leeuwen, Tempels in Woestijnen, heruitgegeven. Het is in Boeli’s schrijversleven bij de ene dichtbundel gebleven, maar er kwamen nog wel vijf schitterende romans, een novelle en een drietal bundels met verzamelde stukjes uit zijn pen. Zijn meesterwerk, zijn laatste roman, Het teken van Jona (1988), had tot de top van de Nederlandse literaire prestaties van de vorige eeuw gerekend kunnen worden, ware het niet dat in dat tijdsgewricht romans met veel bijbelse verwijzingen niet lekker lagen bij Amsterdamse critici. Het verhaal van de in dienst van het eiland oud geworden bestuurder, die via het uitgemergelde paard van Johannes en de majestueuze walvis tot diepere inzichten komt – geen boekenkast kan in feite zonder.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Het zou zo maar kunnen dat Boeli van Leeuwen een van de meer houdbare schrijvers in het Nederlandse taalgebied is, met een compact maar vrijwel puntgaaf oeuvre.» – Menno van der Beek

[ portret Nicolaas Porter ]

Over Boeli van Leeuwen op Wapenveld en op Caraïbisch Uitzicht, 28 september 2015:
Schrijvers, grote schrijvers dan, en sommige kleinere met een paar hele grote boeken ook, zijn profeten, waar we zuinig op moeten zijn. En als we de moeite genomen hebben ze op de boven beschreven wijze een denkbeeldig touw om de enkels te binden, dan moeten we ook, als het moment daar is, niet aarzelen, gezamenlijk aan dat touw te gaan hangen. (…) En dan moeten wij dus bereid zijn een man als Boeli van Leeuwen naar buiten te slepen, als hij, net zeven jaar na zijn dood maar zesentwintig jaar na zijn laatste roman, in vergetelheid lijkt te liggen. (…) En hij moet speciaal naar buiten gesleept worden door wie wel eens van een Bijbel is geschrokken, want van al onze schrijvers die het waard zijn te volharden op onze boekenplanken is Boeli de man die zich op superieure wijze van de theologie en het losgezongen Bijbelvers bedient, en er zijn boeken nog beter mee maakt. Al kan zijn vrij strooien met heilige tekst mede een reden zijn, dat het touw in elk geval door de streng-seculiere kritiek in Nederland is losgelaten. Ik ga niet betogen dat er een schrijvende christen gered moet worden. Maar wel, dat er een groot kunstenaar gehoord moet worden.
Lees hier en hier het artikel
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Hij is in staat tot het spelen van heerlijke preludes.» – Ezra de Haan

Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Antilliaans Dagblad, 19 januari 2015:
De grote Curaçaose schrijver Boeli van Leeuwen gaf ruiterlijk toe dat, ook hij, ooit poëzie had geschreven. (…) Hij, en ook Frank Martinus Arion, waren zich er vast van bewust dat die poëzie de kraamkamer van hun latere oeuvre was. Daar was het ooit begonnen. Wanneer je, met de boeken van Van Leeuwen in gedachten, Tempels in woestijnen leest, herken je de taal. Net zoals je de toets en de kleur van een schilder herkent. Deze gedichten komen onmiskenbaar van de hand van Boeli van Leeuwen. Je leest strofen en voorziet de werken die later zijn geschreven: De rots der struikeling, Een vreemdeling op aarde, De eerste Adam, Schilden van Leem, Het teken van Jona. Hij is in staat tot het spelen van heerlijke preludes.
Lees hier de bespreking in de krant
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Schitterende sfeerbeelden van iets dat nooit en nimmer meer terugkomt.» – Hans Vaders

Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen in Ñapa (Amigoe), 1 november 2014:
Bij de negen gedichten zitten poëtische juweeltjes. Ik heb het dan niet zo zeer over het drietal gedichten met de oorlog als thema, namelijk ‘Soldaten’, ‘Luchtgevechten boven een krankzinnigengesticht’ en ‘Oorlog’. Maar goed, Boeli van Leeuwen was amper terug uit een zwaar geteisterd en verwoest Europa, uit een kreupel Nederland waar hij noodgedwongen de Tweede Wereldoorlog had moeten uitzitten in de schoolbanken. En waar zijn alma mater, het imposante gymnasium aan het Stokroosplein in Den Haag, op last van de Duitse bezetter in 1942 was gevorderd en kort daarna gesloopt in het kader van de aanleg van de Atlantikwall. En in juni 1947 was juist de eerste politionele actie in Indië begonnen, een complete oorlog die slechts verliezers zou opleveren. Van Leeuwen besefte toen al dat het leven de facto een slangenkuil behelsde met vele wonderlijke wezens met dito rituelen, zelfverkozen, aangeleerd of niet. Nee, het zijn eerder de prachtige strofen waarin hij zijn dorre dorstige eiland van toen bezingt. Schitterende sfeerbeelden van iets dat nooit en nimmer meer terugkomt – althans niet in een vorm die wij nu kennen. Er is geen plaats meer voor oude rituelen die in taal worden gebeiteld. (…) Een mooi uitgegeven bundel met treffend werk van Van Leeuwen waarin de contouren zich reeds aftekenen voor zijn latere in zijn romans uitgewerkte thematiek.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer
Meer over Hans Vaders bij Uitgeverij In de Knipscheer

«Van Leeuwen had de taal meteen bij zijn kladden.» – Ezra de Haan

Over ‘Tempels in woestijnen’ van Boeli van Leeuwen op Literatuurplein.nl, 25 oktober 2014:
Los van de taal valt zijn wijsheid op en de compacte verwoording daarvan. Alleen al voor de laatste twee strofen van het gedicht ‘Moeder van mijn moeder’ zou je deze bundel moeten kopen. (…) In de bundel klinkt de Tweede Wereldoorlog door, wat logisch is, met een publicatie in 1947. Boeli van Leuwen zorgt voor beelden die langer dan een boek of bundel beklijven. Een prachtig en uiterst belangrijk gedicht, zeker wanneer je het over een begin van een oeuvre hebt, is ‘Otrobanda’. Hier leert de lezer de schrijver kennen, de man met het scherpe oog dat niets en niemand mist. Iemand die schoonheid in verval ziet maar het niet gaat idealiseren. (…) In vier strofen weet de schrijver, als nog jonge dichter, de wereld die hij kent samen te vatten. Het gedicht is sterk als ‘Denkend aan Holland’, heeft dezelfde liefde en afkeer in zich.
Lees hier de recensie
Meer over ‘Tempels in woestijnen’
Meer over Boeli van Leeuwen bij Uitgeverij In de Knipscheer

Opening expositie in en overdracht van de literaire nalatenschap van Boeli van Leeuwen aan Letterkundig Museum.

Maak op 15 december nader kennis met een belangrijke representant van de Nederlandstalige literatuur van de Caribische eilanden. De literaire nalatenschap van mr. dr. W.C.J. (Boeli) van Leeuwen (1922–2007) wordt toevertrouwd aan het Letterkundig Museum in Den Haag. Op 15 december a.s. zal het Letterkundig Museum de zorg voor deze bijzondere aanwinst onderstrepen met de opening van een bescheiden expositie uit de nalatenschap. De jurist Van Leeuwen kreeg op zijn geboorte-eiland Curaçao en in Nederland vooral bekendheid als literair auteur. Zijn boeken worden nog steeds herdrukt door uitgeverij In de Knipscheer, zoals de romans De rots der struikeling (1959), Schilden van leem (1985) en Het teken van Jona (1988), essays als in De taal van de aarde (1997) en de verzameling columns Geniale anarchie (1990).

Lees hier en hier de uitnodiging

Meer over Boeli van Leeuwen