Korte documentaire over ‘Ademhalen’ van Karin Lachmising

Een van de nieuwe boektitels die in het programma ‘The Twain Shall Meet’ op 3 september 2017 in het Amsterdamse Theater Podium Mozaïek werd gepresenteerd door Uitgeverij In de Knipscheer, was het theaterstuk ‘Ademhalen’ van Karin Lachmising. Omdat de in Suriname wonende auteur niet bij de boekpresentatie aanwezig kon zijn, werd een fragment vertoond van de 25 minuten-documentaire die Kevin Headley maakte van de repetities en succesvolle opvoeringen die het stuk in voorjaar 2017 in Nickerie en Paramaribo beleefde in de regie van Alida Neslo. Met Kavita Ramphal, Afiba Becker, Ilhaam Ahmadali (acteurs), Evita Issa (dans), Razia Barsatie (camera en tekenfilmscene).
Kijk hier naar de hele documentaire
Meer over ‘Ademhalen’
Meer over Karin Lachmising op deze site

Karin Lachmising- Ademhalen. Theater

Opmaak 1Karin Lachmising
Ademhalen. Theater

Suriname
Gebrocheerd in omslag met flappen,
48 blz., € 14,50
Eerste uitgave 2017
ISBN 978-90-6265-974-6
Presentatie 3 september 2017

Hum log ke himmat dekh! Kijk ons moedig zijn!

‘Wie een tori weet is belangrijk en wie vertelt is nog belangrijker!’

In Ademhalen ontmoeten Radha, Nishta en Nanda, drie onafhankelijke vrouwen uit het district Nickerie in Suriname elkaar na een mislukte poging tot zelfdoding van een vriendin. Ze laten hun eigen levens de revue passeren en maken zo de benauwenis van een kleine gemeenschap, die van oudsher vastzit aan orthodoxe wijzen van samenleving en godsdienst met sterke tradities, voelbaar. De ervaring van niet adem te kunnen halen, van jezelf niet te kunnen ontplooien, het gevoel steeds te moeten gehoorzamen aan ongeschreven wetten. Het tot zwijgen gemaand worden op het moment dat je wilt schreeuwen. ‘Chub! Blijf stil!’ Ze maken duidelijk hoe beperkt hun bewegingsvrijheid als vrouw letterlijk en figuurlijk is en hoe ze zich aan die ongelijkheid tussen de seksen ontworstelden of erbij neergelegd hebben. Wanneer ze elkaar beter leren kennen, realiseren ze zich dat zij door hun moed en gezamenlijke ervaringen met elkaar verbonden zijn.

‘Waar zijn jullie zo bang voor? Wie heeft geen twijfels? Wie wil kiezen moet eerst twijfelen.’

Het thema is niet alleen een onderdeel van de Surinaamse en Caribische gemeenschap maar sluit ook aan bij het universele thema over de rechten van de vrouw: vrouwen en meisjes die nog steeds een kwetsbare en tweederangspositie bekleden wat betreft hun ontplooiing en respect.

‘Vrijheid en vrouwen! Ik mocht nergens naar toe, en vooral niet alleen.’

Ademhalen is geschreven door Karin Lachmising in poëtische taal op basis van verschillende verhalen in Nickerie. De Hindoestaanse cultuur speelt daarbij een belangrijke rol. Het stuk, in de regie van Alida Neslo, beleefde in 2017 succesvolle opvoeringen in Nickerie en Paramaribo.

Karin Lachmising (1964) is schrijver van de dichtbundel ‘Nergens groeit een boom die haar aarde niet vindt’ (2013).

Meer over ‘Ademhalen’
Meer over ‘Nergens groeit een boom die haar aarde niet vindt’
Meer over Karin Lachmising op deze site

«In deze bundel zijn de verhalen af.» – Marjo van Turnhout

VoorplatLottowinnaarOmslag75Over ‘De lottowinnaar’ van Sakoentela Hoebba op Leestafel, 1 april 2016:
Elf inkijkjes in het Surinaamse leven, meer specifiek in de Hindoestaanse bevolkingsgroep. (…) Het overkoepelend thema: Wat niet weet, wat niet deert. Dat niet iedereen alles hoeft te weten, uit zich in zwijgen. (…) Wat de verhalen nog meer gemeen hebben zijn de armoede, het overspel, de werkeloosheid, waar de hoofdpersonen mee moeten leren leven. Ook de minderwaardige rol van de vrouw is vaak aan de orde. Hoebba schrijft vlot, beeldend, en gebruikt vaak woorden uit het Sarnami, de taal die Hindoestaanse Surinamers spreken. Woorden (…) die een exotische sfeer oproepen. (…) In deze bundel zijn de verhalen compleet, ze zijn af. Met weinig maar doeltreffende woorden wordt een sfeer opgeroepen, een kenschets van een situatie, waarna een vaak verrassende wending volgt.
Lees hier de recensie en hier vanaf 1 mei 2016
Meer over ‘De lottowinnaar’

«Als je eenmaal van haar verhalen hebt geproefd, wil je meer.» – Aarti Rampadarath

VoorplatLottowinnaarOmslag75Over ‘De lottowinnaar en andere verhalen’ van Sakoentela Hoebba voor Biblion, 1 februari 2016:
Sharda bezoekt haar aftakelende oma in Suriname. Maar ze is ook op de vlucht voor haar eigen problemen. Mandra is zonder werk overgeleverd aan de grillen van haar onberekenbare man. Dat zijn twee van de verhalen uit deze verrassende bundel. ‘De lottowinnaar’ bestaat uit elf korte verhalen waarin Sakoentela Hoebba (1958) alledaagse, maar ook beslissende momenten in het leven van haar personages beschrijft. Die zijn overwegend hindoestaans en ze worden treffend geschetst. Hoebba gebruikt vaak hindoestaanse woorden, waardoor de verhalen meer karakter krijgen. Het eerste deel is vooral sterk en de auteur heeft een authentieke stem. Haar bijdrage is uniek, omdat dergelijke verhalen redelijk onbekend zijn, vooral buiten Suriname. Sakoentela Hoebba studeerde als een van de eersten af aan de Schrijversvakschool in Paramaribo. (…) Het is terecht dat haar talent is opgemerkt.
Lees hier de recensie
Meer over ‘De lottowinnaar’

Raj Mohan – Bapauti/Erfenis

Raj Mohan
Bapauti/Erfenis

Gedichten, Suriname
Sarnami/Nederlands
Ingenaaid, 80 blz.
ISBN 978-906265-599-1
Prijs: € 17,50
Eerste druk 2008

de schaduw van mijn voorouders
heb ik met zorg verzonken
in het stromende water
van Banáras
langs een oude badplaats
in de schoot van Moeder Ganges

slijk van Suriname
vastgekleefd aan mijn voetzolen
laat nog steeds sporen achter
op de glanzende straattegels
van Holland

bij elke stap

Raj Mohan is geboren in 1962 in Suriname. Zijn wortels liggen in India waar zijn voorouders vandaan komen. Zijn herinneringen aan Suriname, zijn sterke band met India en zijn thuisland Nederland maken van hem een voyeur van deze drie uiteenlopende culturen. Hij studeert muziek in Amsterdam en in Mumbai in de school van Ravi Shankar en maakt al decennia naam als zanger/muzikant en componist van zijn op deze traditie geïnspireerde cross-over muziek. Hij treedt afwisselend op met zijn bands Vistar, Raj Mohan Ensemble en Shai’rana. Met zijn nieuwste CD Kantráki/Contract Labourer (PAN Records 213) met door hem op muziek gezette eigen gedichten in het Sarnami, de moedertaal van de Hindostanen in Suriname en Nederland, keerde hij afgelopen zomer voor het eerst sinds 1974 terug naar Suriname voor een tournee die daar grote indruk maakte. Vier van deze gedichten/ liedteksten, waaronder Kantráki/Contractarbeider, maken deel uit van zijn eerste gedichtenbundel Bapauti/Erfenis waarmee hij zich achter de kleine groep Hindostaanse dichters schaart die schrijven in het Sarnámi.

Zijn poëzie (door hem samen met de Surinaamse dichter Shrinivasi in het Nederlands vertaald) kenmerkt zich door zijn eenvoud waardoor hij op een doeltreffende manier zijn publiek weet te bereiken. Wat in het bijzonder opvalt, is dat hij schijnbaar moei-teloos dicht – vaak in een episch lyrische stijl – over nog steeds getaboeïseerde thema’s als incest en vrouwenonderdrukking binnen de Hindoestaanse en Indiase samenleving.

Mala Kishoendajal – Het boegbeeld

MALA KISHOENDAJAL
Het boegbeeld

Roman
Nederland / Suriname
Paperback, 336 blz., €16,90
ISBN 90 6265 536 X
Eerste druk 2002

Het boegbeeld van Mala Kishoendajal is een sleutelroman over DE ZAAK TARA SINGH VARMA. In Het boegbeeld dringt Mala Kishoendajal door in de persoonlijkheid van een vrouw die haar leven fantaseert.
Mala Kishoendajal weet als geen ander van de hoed en de rand en was vorig jaar de klokkenluider in het TROS TV-programma OPGELICHT.

In Het boegbeeld is de museumwereld het decor waartegen het leven van kunstconservatrice Sitara Sharma zich afspeelt. Voor het oog van de media treedt dit boegbeeld van een grote groep migranten in Nederland op dramatische wijze terug uit haar functie door bekend te maken dat zij lijdt aan kanker. Welke rol speelt Saul Mulder, hoofdconservator van museum De Groene Onyx, in het netwerk van verzinsels van zijn werkneemster? Wie spreekt de waarheid en waar regeert de leugen?

De pers over Het boegbeeld
“Het is verbijsterend te lezen hoe gemakkelijk Varma telkens weer bij bestaande structuren kon aanschuiven en dan niets hoefde te presteren omdat het feit dat ze er was, al voldoende was. Ook blijkt waarom zovelen die wisten wat er aan de hand was, toch hun mond hielden. Mala Kishoendajal is daarop een uitzondering. Zij durfde het destijds als Surinaamse Hindoestaanse toch aan om de kat de bel aan te binden. Dat doet ze nu opnieuw in haar roman Het boegbeeld. Na lezing kun je Tara Varma nooit meer horen, zien of lezen, zoals in haar recente publiciteitsoffensief, zonder te denken dat ze aan een nieuw circuit begonnen is.” – uit: Trouw

“Boek over een gevallen boegbeeld van allochtoon Nederland. Fascinerend onderwerp met boeiende aspecten. Vermakelijke fictie, aangekleed door de sfeer van het Hindoestaans-Surinaamse leven in Nederland.” – uit: NRC Handelsblad

Mala Kishoendajal heeft het bizarre verhaal van Tara Singh Varma (in het boek Sitara Sharma geheten) literair aangekleed en verweven met het verhaal van de Surinaamse Emma, die in het boek voorkomt als huishoudster van de liegende Sharma. De auteur benut de geschiedenis van Emma om de lezer een beeld te geven van het Hindoestaanse gezinsleven in Nederland. En dat lukt haar voortreffelijk, mede door de prettige vertelstijl.” – Uit: Haarlems Dagblad (GPD)

Candani – Huis van as

CANDANI
Huis van as

Nederlands / Surinaams Roman
Paperback, 108 blz., 12,95
ISBN 90-6265-534-3
Eerste druk 2002

Najaar 2002 werd in Amsterdam Huis van as, de tweede roman van Cándani gepresenteerd. Over haar debuutroman Oude onbekenden uit 2001 zei Hella Haasse: “Zij heeft én het talent én de ambitie én de verhaalstof om een van de groten van de Surinaamse literatuur te worden.”

Cándani (1965, Surinaamse van Hindoestaanse komaf en pas sinds 1990 in Nederland) maakte in eerste instantie grote indruk als dichteres, met name met Een zoetwaterlied, haar bundel uit 2000. Haar proza kenmerkt zich dan ook door een poëtische stijl. In Huis van as bezoekt Amelia haar geboorteland na het overlijden van haar vader. Ze ontmoet er ook haar jeugdvriendin, inmiddels een jonge moeder. Amelia is jaloers op haar hartstocht die zin aan het leven geeft. Hun sterk verschillende levens blijken veel inniger verbonden te zijn dan Amelia vermoedt. Ze ontdekt een rauwe waarheid. Wat Huis van as tot een subtiel en rijk boek maakt, is dat Amelia niet van plan is te blijven steken in ontgoocheling over het bedrog.

De pers over Huis van As
Met Huis van as van de Hindoestaans-Surinaamse schrijfster Cándani komen we terecht in het mijnenveld van amoureuze en familiale relaties dat zo kenmerkend is voor het leven in en de literatuur uit het Caribisch gebied. In Huis van as wordt een heel register van gevoelens subtiel bespeeld. De totale verwarring van Amelia wordt overtuigend in beeld gebracht. Hier en daar is Cándani – van huis uit dichteres – mij wat te lyrisch en onbestemd, maar dat doet aan de kracht van haar vertelling geen afbreuk. – uit: Leeuwarder Courant

Huis van as maakt ook duidelijk hoe groot de mentale afstand is tussen Surinamers in Nederland en in Suriname. Bij terugkeer in Suriname vinden zij een andere werkelijkheid dan ze vermoedden. De ontreddering die dat meebrengt roept Cándani op met een opeenstapeling van zeer korte zinnen. Dit staccato-effect wordt nog eens versterkt door de tegenwoordige tijd die ze gebruikt. Zo ontstaat ook bij de lezer het onrustige gevoel dat alle samenhang ontbreekt. Opnieuw toont Cándani haar gedrevenheid om te onderzoeken wat je met taal kunt doen. – uit: Trouw

Mala Kishoendajal – Dame Blanche

MALA KISHOENDAJAL
Dame Blanche

Nederland, Hindoestaans, Roman
Paperback, 224 blz. 15,75
ISBN 90-6265-510-6
Eerste druk 2001

De thematiek van migratie en identiteit (India, Cariben, Europa/Amerika) kennen we vooral als stroming in de Engelstalige literatuur (V.S. Naipaul, Neil Bissoondath), maar is ook deel van de Nederlandstalige literatuur. Zo verhaalt Mala Kishoendajal (Paramaribo, 1959) in haar debuutroman Dame Blanche over vier generaties Hindoestaans leven van zelfs voor de komst naar Suriname uit India tot vooral hier en nu in Nederland.

Rode draad in deze raamvertelling is de jonge vrouw Indrani die haar verhaal verbindt met die van haar zoontje Ravi en haar dochter Lakshmi, met die van haar grootouders, haar ouders, haar (gewezen) echtgenoot Radjinder en Maarten, met die van Lila (en haar Casanova), Celia (de Haagse hoer), Dewi (versus buitenvrouw) en nicht Shalini (en haar huwelijk met Haagse Bart) en met de verhalen uit Narayan’s versie van het grote Indiase epos Ramayana.

Mala Kishoendajal heeft twee scenario’s voor theater op haar naam staan: Geen weg terug, over de immigratie van Brits Indiërs naar Suriname en van Surinamers naar Nederland, en Sita, de vrouw, waarin de traditionele vrouw uit de Ramayana naast de moderne westerse Hindoestaan wordt neergezet. Als journalist is zij de vrouw die in ‘de zaak Tara Singh Varma’ haar geveinsde ziekte naar buiten bracht.

De pers over Dame Blanche
«Tegen een kakelbonte achtergrond van Hindoestaanse gebruiken en rituelen doet Indrani verwoede pogingen zich staande te houden als hoofdredacteur van een tijdschrift en tegelijkertijd haar dochtertje op te voeden. Dankzij de laconieke humor van Kishoendajal is Dame Blanche geen particuliere klaagzang maar een moderne Bildungsroman die een energieke indruk achterlaat.» – Onze Wereld

«De kracht van deze roman schuilt vooral in de beschrijving van de emoties van een jonge vrouw die op zoek is naar het geluk op het kruispunt tussen twee culturen. Die emoties worden als het ware ingekaderd in de portretten van alle personeges die in haar leven een rol spelen.» – Friesch Dagblad

«Dame Blanche: een klein monument over de Hindoestanen. In deze roman draait elk verhaal om een persoon die levensecht wordt doordat de auteur soms ver in de tijd terug gaat om gebeurtenissen in hun perspectief te plaatsen.» – Weekkrant Suriname

«Mala Kishoendajal heeft een boek geschreven vol traditionele Hindoestaanse gebruiken rond huwelijk en begrafenis, Indiase films, muziek en dans. Maar het is tegelijkertijd heel Nederlands als het werk, collega’s, vrienden en uitgaan betreft. Traditie en moderniteit zijn hier niet meer een dilemma tussen verwestersen en eigen cultuurbehoud, zoals o.a. in Anil Ramdas’ novelle Het besluit van Mai, maar lopen in deze roman dwars door autochtoon en allochtoon heen.» – Amigoe

«Combinatie van goed gehanteerde literaire middelen als stijl en compositie en een uitdagende stellingname tegen clichébeelden die tussen twee culturen heersen.» – Trouw

Cándani – Oude onbekenden

CANDANI
Oude onbekenden

Suriname. Roman
Paperback, 128 blz., 13,50
90-6265-497-5
Eerste druk 2001

Cándani (Suriname, 1965) kwam in 1990 naar Nederland. Najaar 2000 verscheen haar dichtbundel Een zoetwaterlied (een nieuwe geboorte en wat ze verwoordt komt uit het diepst van haar ziel) over het leven van de afstammelingen van de Brits-Indische contractarbeiders en geeft stem aan het levensgevoel van de Caribische en Europese Hindoestanen.

«Zij spreekt van de mens en de aarde op een manier die nieuw is in de Nederlandse poëzie.» – Koos van den Kerkhof

In Oude onbekenden is de schrijfster Roshni op zoek naar haar wortels in Suriname. Zij dwaalt rond het verlaten huis van haar ouders. In het hotel ontmoet zij de pottenbakker. Hij heeft aantekeningen van de eerste contractarbeiders. In de hoop dat zij een boek wil schrijven over de geschiedenis van de immigranten, vraagt hij haar deze dagboeken te bestuderen. Terwijl zich tussen hen een relatie ontspint, onthullen verhalen uit de kring van familie haar een geheim. Oude onbekenden is het prozadebuut van Cándani.

De pers over Oude onbekenden
«Zij heeft én het talent én de ambitie én de verhaalstof om een van de groten van de Surinaamse literatuur te worden!» – Hella Haasse

«Cándani geeft blijk van een heel eigen stijl. Met een minimum aan woorden bereikt ze een maximaal effect.» – Trouw (Jos de Roo)

«Het verhaal is vele malen verteld. Het komt er op aan hoe men dat doet. Cándani doet dat heel bespiegelend en poëtisch; het gaat om de manier waarop zij probeert op dichterlijke wijze de reikwijdte van pijnlijke conflicten te begrijpen.» – Haagsche Courant

Cándani – een zoetwaterlied

CANDANI
een zoetwaterlied

Surinaams Poëzie
Paperback, 64 blz., 12,50
ISBN 90-6265-495-9
Eerste druk 2000

In een zoetwaterlied, geheel geschreven in het Nederlands, maakt de lezer kennis met het district Nickerie in Suriname, het district van de ‘rijstesmart’. De 35 kortere en langere gedichten vormen samen een cyclus van het leven van de immigrant, de contractant.

Cándandi (pseudoniem van Asha van den Bosch-Radjkoemar, Paramaribo, 1965) hindoestaanse, kwam in 1990 naar Den Haag ter gelegenheid van de publicatie door de NBLC van haar eeste dichtbundel (‘een nieuw ijkpunt in de jonge literaire ontwikkeling van het Sarnami’ Michiel van Kempen) en is sindsdien in Nederland gebleven.
In 1993 werd zij als een van de jongste Surinaamse auteurs in woord en beeld als een natuurtalent geportretteerd in Woorden op de westenwind (tien Surinaamse schrijvers buiten hun land van herkomst) en al in 1995 opgenomen in Meulenhoffs Spiegel van de Surinaamse poëzie.

De pers over een zoetwaterlied
Haar pregnante beelden en taalreflecties zijn uniek. Vooral met de onuitputtelijke stroom intuïtieve beelden lonkt Cándani naar een plaats in de eregalerij van onze literatuur. – De Ware Tijd